.
1- بەڕێوەبەری یانە Hemn Zanko لە کوردستان بە ئمێڵی ( hemn_kurdzhin@yahoo.com ) ..
ژمارەی مۆبایل ( 07824521572 ) .
2- بهڕێوهبهری گشتی ( ReKaN ) له ئهوروپا به ئیمێڵی ( Rekan_uk@hotmail.com ) ، ژماره تهلهفوونی( 00447754007706) .
سوڕه‌تی النساء
سوره‌تی النساء ئایه‌تی (1 - 25)
بسم الله الرØمن الرØیم
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا النَّاس٠اتَّقÙوا رَبَّكÙم٠الَّذÙÙŠ خَلَقَكÙمْ Ù…Ùنْ Ù†ÙŽÙْس٠وَاØÙدَة٠وَخَلَقَ Ù…Ùنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ Ù…ÙنْهÙمَا رÙجَالًا ÙƒÙŽØ«Ùيرًا ÙˆÙŽÙ†Ùسَاءً Ûš وَاتَّقÙوا اللَّهَ الَّذÙÙŠ تَسَاءَلÙونَ بÙه٠وَالْأَرْØَامَ Ûš Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ كَانَ عَلَيْكÙمْ رَقÙيبًا (النساء :Ù¡)
ئه‌ی خه‌ڵکینه‌ خۆتان بپارێزن له‌(سزای) په‌روه‌ردگارتان ئه‌وه‌ی که‌ دروستی کردوون له‌یه‌ک که‌سه‌وه‌(که‌ ئاده‌مه‌) وه‌ هه‌ر له‌ ئه‌ویش هاوسه‌ره‌که‌ی درووست کردووه‌ Ùˆ بڵاوی کردۆته‌وه‌ له‌و دووانه‌ پیاوانی زۆر هه‌روه‌ها ئاÙره‌تان خۆتان بپارێزن له‌و خوایه‌ی که‌ به‌ناوی ئه‌وه‌وه‌ داوا ده‌که‌ن له‌ یه‌کتر وه‌(خۆتان بپارێزن له‌ بچڕاندنی) خزمایه‌تی به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ چاودێره‌ به‌سه‌رتانه‌وه‌.
وَآتÙوا الْيَتَامَىٰ أَمْوَالَهÙمْ Û– وَلَا تَتَبَدَّلÙوا الْخَبÙيثَ بÙالطَّيÙّب٠ۖ وَلَا تَأْكÙÙ„Ùوا أَمْوَالَهÙمْ Ø¥Ùلَىٰ أَمْوَالÙÙƒÙمْ Ûš Ø¥Ùنَّه٠كَانَ ØÙوبًا كَبÙيرًا (النساء :Ù¢)
بیده‌نه‌وه‌ به‌ هه‌تیوان(دوای باڵغ بونیان) ماڵ و سامانیان وه‌ پیس(له‌ ماڵی خۆتان) مه‌گۆڕنه‌وه‌ به‌ پاک(له‌ ماڵی ئه‌وان) وه‌ ماڵه‌کانیان مه‌خۆن له‌گه‌ڵ ماڵه‌کانی خۆتان بێگومان ئه‌و خواردنه‌ گوناهێکی گه‌وره‌یه‌.
ÙˆÙŽØ¥Ùنْ Ø®ÙÙْتÙمْ أَلَّا تÙقْسÙØ·Ùوا ÙÙÙŠ الْيَتَامَىٰ ÙَانْكÙØÙوا مَا طَابَ Ù„ÙŽÙƒÙمْ Ù…ÙÙ†ÙŽ النÙّسَاء٠مَثْنَىٰ ÙˆÙŽØ«Ùلَاثَ وَرÙبَاعَ Û– ÙÙŽØ¥Ùنْ Ø®ÙÙْتÙمْ أَلَّا تَعْدÙÙ„Ùوا ÙَوَاØÙدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانÙÙƒÙمْ Ûš ذَٰلÙÙƒÙŽ أَدْنَىٰ أَلَّا تَعÙولÙوا (النساء :Ù£)
وه‌ ئه‌گه‌ر ترسان دادپه‌روه‌ر نه‌بن له‌(ماره‌یی) ئه‌و ئاÙره‌ته‌ بێ باوکانه‌دا(ماره‌یان مه‌که‌ن) ئه‌وه‌ ماره‌ بکه‌ن له‌و ئاÙره‌تانه‌ی Øه‌ڵاڵن بۆتان دوو دوو یا سیان سیان یا چوار چوار جا ئه‌گه‌ر ترسان دا‌دگه‌ر نه‌بن ئه‌وه‌ یه‌ک ئاÙره‌ت(ماره‌ بکه‌ن له‌ ئازادان) یان ئه‌و که‌نیزه‌کانه‌ی که‌ موڵکتانن ئه‌وه‌ نزیکتره‌ که‌ سته‌م نه‌که‌ن یا هه‌ژار نه‌که‌ون.
وَآتÙوا النÙّسَاءَ صَدÙقَاتÙÙ‡ÙÙ†ÙŽÙ‘ Ù†ÙØْلَةً Ûš ÙÙŽØ¥Ùنْ Ø·Ùبْنَ Ù„ÙŽÙƒÙمْ عَنْ شَيْء٠مÙنْه٠نَÙْسًا ÙÙŽÙƒÙÙ„Ùوه٠هَنÙيئًا مَرÙيئًا (النساء :Ù¤)
بیده‌ن به‌ ئاÙره‌تان(نه‌ک که‌س وکاریان) ماره‌ییه‌کانیان وه‌ک به‌خشین نه‌ک وه‌ک کرێ ئینجا ئه‌گه‌ر به‌ دڵ پێیان خۆش بوو به‌خشینی شتێک له‌و(ماره‌یی یه‌) به‌ ئێوه‌ ئه‌وه‌ ئێوه‌ بیخۆن به‌ خۆشی Ùˆ Øه‌ڵاڵی نۆشی گیانتان بێ.
وَلَا تÙؤْتÙوا السÙÙ‘Ùَهَاءَ أَمْوَالَكÙم٠الَّتÙÙŠ جَعَلَ اللَّه٠لَكÙمْ Ù‚Ùيَامًا وَارْزÙÙ‚ÙوهÙمْ ÙÙيهَا وَاكْسÙوهÙمْ ÙˆÙŽÙ‚ÙولÙوا Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ قَوْلًا مَعْرÙÙˆÙًا (النساء :Ù¥)
مه‌یده‌نه‌ Ú¯ÛŽÙ„ وکه‌م عه‌قڵه‌کان ماڵه‌کانتان له‌ Øاڵه‌تێکدا خوا ئه‌و(ماڵانه‌) ÛŒ بۆ کردوون به‌هۆی ڕاوه‌ستانی ژیانتان (وه‌ بێ عه‌قڵه‌کان) ڕۆزی Ùˆ خۆراکیان بده‌نێ له‌و ماڵه‌و پۆشاکیان بۆ بکه‌ن Ùˆ Ú¯Ùتوگۆیان له‌گه‌ڵ بکه‌ن به‌ Ú¯Ùتوگۆیه‌کی باش.
وَابْتَلÙوا الْيَتَامَىٰ Øَتَّىٰ Ø¥Ùذَا بَلَغÙوا النÙّكَاØÙŽ ÙÙŽØ¥Ùنْ آنَسْتÙمْ Ù…ÙنْهÙمْ رÙشْدًا ÙَادْÙَعÙوا Ø¥ÙلَيْهÙمْ أَمْوَالَهÙمْ Û– وَلَا تَأْكÙÙ„Ùوهَا Ø¥ÙسْرَاÙًا وَبÙدَارًا أَنْ يَكْبَرÙوا Ûš وَمَنْ كَانَ غَنÙيًّا ÙَلْيَسْتَعْÙÙÙÙ’ Û– وَمَنْ كَانَ ÙÙŽÙ‚Ùيرًا ÙَلْيَأْكÙلْ بÙالْمَعْرÙÙˆÙÙ Ûš ÙÙŽØ¥Ùذَا دَÙَعْتÙمْ Ø¥ÙلَيْهÙمْ أَمْوَالَهÙمْ ÙَأَشْهÙدÙوا عَلَيْهÙمْ Ûš ÙˆÙŽÙƒÙŽÙَىٰ بÙاللَّه٠ØَسÙيبًا (النساء :Ù¦)
هه‌تیوان تاقی بکه‌نه‌وه‌ هه‌ر کاتێک گه‌یشتنه‌(ته‌مه‌نی) ژن هێنان و شووکردن ئینجا ئه‌گه‌ر هه‌ستان کرد له‌واندا ژیری(و پێگه‌یشتن) ئه‌وه‌ سامان و ماڵه‌کانیان پێ بده‌نه‌وه‌ ماڵه‌کانیان مه‌خۆن به‌ زیاده‌ڕه‌وی و به‌په‌له‌ نه‌وه‌ک گه‌وره‌ ببن (و لێتان وه‌رگرنه‌وه‌) وه‌ هه‌ر که‌س له‌سه‌رپه‌رشتیاری هه‌تیوان ده‌وڵه‌مه‌ند بوو با خۆی بگرێته‌وه‌ له‌(خواردنی ماڵیان) وه‌ هه‌ر که‌س له‌وان هه‌ژار بوو با(لێ ی) بخوات به‌ ئه‌ندازه‌ی پێویست ئینجا هه‌ر کات ماڵی هه‌تیوه‌کانتان دایه‌وه‌ پێیان ئه‌وه‌ شایه‌تیان له‌سه‌ر بگرن به‌سه‌ خوا بۆ لێپرسینه‌وه‌و(به‌سه‌رتان)ه‌وه‌.
Ù„ÙلرÙّجَال٠نَصÙيبٌ Ù…Ùمَّا تَرَكَ الْوَالÙدَان٠وَالْأَقْرَبÙونَ ÙˆÙŽÙ„ÙلنÙّسَاء٠نَصÙيبٌ Ù…Ùمَّا تَرَكَ الْوَالÙدَان٠وَالْأَقْرَبÙونَ Ù…Ùمَّا Ù‚ÙŽÙ„ÙŽÙ‘ Ù…Ùنْه٠أَوْ ÙƒÙŽØ«Ùرَ Ûš نَصÙيبًا Ù…ÙŽÙْرÙوضًا (النساء :Ù§)
بۆ پیاوان هه‌یه‌ به‌شێک له‌ ئه‌و(میراته‌ی) به‌جێ ÛŒ دێڵن دایک Ùˆ باوک Ùˆ خزمه‌ نزیکه‌کان وه‌ بۆ ئاÙره‌تانیش هه‌یه‌ به‌شێک له‌ ئه‌و(میراته‌ی) به‌جێ ÛŒ دێڵن دایک Ùˆ باوک Ùˆ خزمه‌ نزیکه‌کان له‌ ئه‌وه‌ی(به‌جێ ÛŒ دێڵن) که‌م بێت یان زۆر به‌به‌شێکی بڕیار دراو.
ÙˆÙŽØ¥Ùذَا Øَضَرَ الْقÙسْمَةَ Ø£ÙولÙÙˆ الْقÙرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكÙين٠ÙَارْزÙÙ‚ÙوهÙمْ Ù…Ùنْه٠وَقÙولÙوا Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ قَوْلًا مَعْرÙÙˆÙًا (النساء :Ù¨)
جا ئه‌گه‌ر کاتی دابه‌ش کردنی(که‌له‌پوره‌که‌) ئاماده‌بوون خزمه‌ نزیکه‌کان(که‌ میرات ناگرن له‌ مردوو) و هه‌تیوو و هه‌ژاره‌(بێگانه‌) کان ئه‌و له‌و که‌له‌پووره‌ به‌شیان بده‌ن(ئه‌م به‌ش دانه‌ سوننه‌ته‌ نه‌ک واجب) وه‌ قسه‌یان له‌گه‌ڵ بکه‌ن به‌ قسه‌کردنێکی جوان و چاک.
وَلْيَخْشَ الَّذÙينَ لَوْ تَرَكÙوا Ù…Ùنْ خَلْÙÙÙ‡Ùمْ Ø°ÙرÙّيَّةً ضÙعَاÙًا خَاÙÙوا عَلَيْهÙمْ ÙَلْيَتَّقÙوا اللَّهَ وَلْيَقÙولÙوا قَوْلًا سَدÙيدًا (النساء :Ù©)
ئه‌وانه‌ی سه‌رپه‌رشتیارن با بترسن ئه‌گه‌ر به‌جێ ÛŒ بهێڵن له‌پاش خۆیانه‌وه‌ (پاش مردن) منداڵانی لاواز(بچوک) ده‌ترسن لێیان(بÙه‌وتێن) ده‌با له‌خوا بترسن Ùˆ قسه‌ی ڕاست Ùˆ ڕه‌وا بکه‌ن.
Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ الَّذÙينَ يَأْكÙÙ„Ùونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَىٰ ظÙلْمًا Ø¥Ùنَّمَا يَأْكÙÙ„Ùونَ ÙÙÙŠ بÙØ·ÙونÙÙ‡Ùمْ نَارًا Û– وَسَيَصْلَوْنَ سَعÙيرًا (النساء :Ù¡Ù )
به‌ڕاستی ئه‌و که‌سانه‌ی که‌ ماڵی هه‌تیوه‌کان ده‌خۆن به‌سته‌م و ناڕه‌وا به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ به‌س له‌ سکی خۆیان ئاگر ده‌خۆن وه‌ له‌مه‌وپاش ده‌چنه‌ ئاگرێکی به‌تین و هه‌ڵگیرساوه‌وه‌.
ÙŠÙوصÙيكÙم٠اللَّه٠ÙÙÙŠ أَوْلَادÙÙƒÙمْ Û– Ù„Ùلذَّكَر٠مÙثْل٠ØَظÙÙ‘ الْأÙنْثَيَيْن٠ۚ ÙÙŽØ¥Ùنْ ÙƒÙÙ†ÙŽÙ‘ Ù†Ùسَاءً Ùَوْقَ اثْنَتَيْن٠ÙÙŽÙ„ÙŽÙ‡ÙÙ†ÙŽÙ‘ Ø«ÙÙ„Ùثَا مَا تَرَكَ Û– ÙˆÙŽØ¥Ùنْ كَانَتْ وَاØÙدَةً Ùَلَهَا النÙّصْÙÙ Ûš ÙˆÙŽÙ„Ùأَبَوَيْه٠لÙÙƒÙÙ„ÙÙ‘ وَاØÙد٠مÙنْهÙمَا السÙّدÙس٠مÙمَّا تَرَكَ Ø¥Ùنْ كَانَ لَه٠وَلَدٌ Ûš ÙÙŽØ¥Ùنْ لَمْ ÙŠÙŽÙƒÙنْ لَه٠وَلَدٌ وَوَرÙثَه٠أَبَوَاه٠ÙÙŽÙ„ÙØ£ÙÙ…Ùّه٠الثÙّلÙØ«Ù Ûš ÙÙŽØ¥Ùنْ كَانَ لَه٠إÙخْوَةٌ ÙÙŽÙ„ÙØ£ÙÙ…Ùّه٠السÙّدÙس٠ۚ Ù…Ùنْ بَعْد٠وَصÙيَّة٠يÙوصÙÙŠ بÙهَا أَوْ دَيْن٠ۗ آبَاؤÙÙƒÙمْ وَأَبْنَاؤÙÙƒÙمْ لَا تَدْرÙونَ Ø£ÙŽÙŠÙّهÙمْ أَقْرَب٠لَكÙمْ Ù†ÙŽÙْعًا Ûš ÙَرÙيضَةً Ù…ÙÙ†ÙŽ اللَّه٠ۗ Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ كَانَ عَلÙيمًا ØÙŽÙƒÙيمًا (النساء :١١)
خوا ئامۆژگاریتان ده‌کات ده‌رباره‌ی(که‌له‌پوری) ڕۆڵه‌کانتان بۆ نێرێک هه‌یه‌ (له‌ میرات) به‌ وێنه‌ی به‌شی دوو Ù…ÛŽ خۆ ئه‌گه‌ر(منداڵه‌کانتان) ته‌نها ئاÙره‌ت بوون (دووان Ùˆ) زیاد له‌دووان ئه‌وا بۆیان هه‌یه‌ دوو به‌ش له‌ سێ به‌شی ئه‌وه‌ی مردووه‌که‌ به‌جێ ÛŒ هێشتوه‌ به‌ڵام ئه‌گه‌ر یه‌ک ئاÙره‌ت بوو ئه‌وه‌ نیوه‌ی (میراته‌که‌ی) بۆ هه‌یه‌ وه‌ بۆ هه‌ر کام له‌ دایک Ùˆ باوکی مردووه‌که‌ هه‌یه‌ شه‌ش یه‌ک له‌وه‌ی که‌ به‌جێ ÛŒ هێشتوه‌ ئه‌گه‌ر مردووه‌که‌ منداڵی هه‌بوو به‌ڵام ئه‌گه‌ر مردوه‌که‌ منداڵی نه‌بوو، Ùˆ دایک Ùˆ باوکی میرات گری بوون ئه‌وه‌ سێ یه‌ک بۆ دایکه‌که‌یه‌تی له‌پاش ده‌رکردنی وه‌سیه‌تێک وه‌سێتی Ù¾ÛŽ کرابێ (له‌ لایه‌ن مردووه‌که‌وه‌) یان دانه‌وه‌ی قه‌رزێک (که‌ له‌سه‌ری بێت) باوکه‌کانتان Ùˆ کوڕه‌کانتان نازانن کامه‌یان به‌سوود ترن بۆتان ئه‌و دابه‌ش کردنه‌ له‌ لایه‌ن خواوه‌ پێویست کراوه‌ به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ زانای دانایه‌.
Ûž ÙˆÙŽÙ„ÙŽÙƒÙمْ Ù†ÙصْÙ٠مَا تَرَكَ أَزْوَاجÙÙƒÙمْ Ø¥Ùنْ لَمْ ÙŠÙŽÙƒÙنْ Ù„ÙŽÙ‡ÙÙ†ÙŽÙ‘ وَلَدٌ Ûš ÙÙŽØ¥Ùنْ كَانَ Ù„ÙŽÙ‡ÙÙ†ÙŽÙ‘ وَلَدٌ ÙÙŽÙ„ÙŽÙƒÙم٠الرÙّبÙع٠مÙمَّا تَرَكْنَ Ûš Ù…Ùنْ بَعْد٠وَصÙيَّة٠يÙوصÙينَ بÙهَا أَوْ دَيْن٠ۚ ÙˆÙŽÙ„ÙŽÙ‡ÙÙ†ÙŽÙ‘ الرÙّبÙع٠مÙمَّا تَرَكْتÙمْ Ø¥Ùنْ لَمْ ÙŠÙŽÙƒÙنْ Ù„ÙŽÙƒÙمْ وَلَدٌ Ûš ÙÙŽØ¥Ùنْ كَانَ Ù„ÙŽÙƒÙمْ وَلَدٌ ÙÙŽÙ„ÙŽÙ‡ÙÙ†ÙŽÙ‘ الثÙّمÙÙ†Ù Ù…Ùمَّا تَرَكْتÙمْ Ûš Ù…Ùنْ بَعْد٠وَصÙيَّة٠تÙوصÙونَ بÙهَا أَوْ دَيْن٠ۗ ÙˆÙŽØ¥Ùنْ كَانَ رَجÙÙ„ÙŒ ÙŠÙورَث٠كَلَالَةً أَو٠امْرَأَةٌ وَلَه٠أَخٌ أَوْ Ø£Ùخْتٌ ÙÙŽÙ„ÙÙƒÙÙ„ÙÙ‘ وَاØÙد٠مÙنْهÙمَا السÙّدÙس٠ۚ ÙÙŽØ¥Ùنْ كَانÙوا أَكْثَرَ Ù…Ùنْ ذَٰلÙÙƒÙŽ ÙÙŽÙ‡Ùمْ Ø´Ùرَكَاء٠ÙÙÙŠ الثÙّلÙØ«Ù Ûš Ù…Ùنْ بَعْد٠وَصÙيَّة٠يÙوصَىٰ بÙهَا أَوْ دَيْن٠غَيْرَ Ù…ÙضَارÙÙ‘ Ûš وَصÙيَّةً Ù…ÙÙ†ÙŽ اللَّه٠ۗ وَاللَّه٠عَلÙيمٌ ØÙŽÙ„Ùيمٌ (النساء :١٢)
بۆ ئێوه‌ هه‌یه‌ نیوه‌ی ئه‌و(میراته‌ی) که‌ ژنه‌کانتان به‌جێ یان هێشتووه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌و ژنانه‌ منداڵیان نه‌بوو، جا ئه‌گه‌ر منداڵیان هه‌بوو بۆ ئێوه‌ هه‌یه‌ چوار یه‌ک له‌وه‌ی(ژنه‌کانتان) به‌جێ یان هێشتووه‌ له‌پاش(ده‌رکردنی) وه‌سیه‌تێک که‌ کردبێتیان یان قه‌رزێک (که‌ له‌سه‌ریان بێت) بۆ(ژنه‌کانتان) هه‌یه‌ چوار یه‌ک له‌وه‌ی به‌جێتان هێشتووه‌ ئه‌گه‌ر ئێوه‌ منداڵتان نه‌بوو جا ئه‌گه‌ر منداڵتان هه‌بوو ئه‌وه‌ بۆ ئه‌وان هه‌یه‌ هه‌شت یه‌ک له‌وه‌ی به‌جێتان هێشتووه‌ له‌پاش(ده‌رکردنی) وه‌سیه‌تێک که‌ کردبێتتان یان دانه‌وه‌ی قه‌رزێک(که‌ له‌سه‌رتان بێت) وه‌ ئه‌گه‌ر پیاوێک یان ئاÙره‌تێک که‌ میراتی Ù„ÛŽ ئه‌گیرا (مردبوو) نه‌ باوانی هه‌بوو نه‌ منداڵ وه‌ ته‌نها برایه‌ک یان خۆشکێکی(له‌ دایکه‌وه‌) هه‌بوو ئه‌وه‌ بۆ هه‌ر یه‌ک له‌و دووانه‌ هه‌یه‌ شه‌ش یه‌ک به‌ڵام ئه‌گه‌ر ئه‌وان زیاتر بوون له‌ برایه‌ک یان خۆشکێک(ÛŒ دایکی) ئه‌و کاته‌ ئه‌وانه‌ هه‌موویان هاوبه‌شن له‌ سێ یه‌ک(ÛŒ میراته‌که‌) دا له‌پاش (ده‌رکردنی) وه‌سیه‌تێک که‌ کرابێت یان قه‌رزێک که‌(وه‌سێته‌که‌ یا قه‌رزه‌که‌ بۆ میراتگران) بێ زیان بێ ئه‌مه‌ بڕیاره‌ له‌ لایه‌ن خواوه‌ خواش زانای له‌سه‌ر خۆیه‌.
تÙلْكَ ØÙدÙود٠اللَّه٠ۚ وَمَنْ ÙŠÙØ·Ùع٠اللَّهَ وَرَسÙولَه٠يÙدْخÙلْه٠جَنَّات٠تَجْرÙÙŠ Ù…Ùنْ تَØْتÙهَا الْأَنْهَار٠خَالÙدÙينَ ÙÙيهَا Ûš وَذَٰلÙÙƒÙŽ الْÙَوْز٠الْعَظÙيم٠(النساء :١٣)
ئه‌و(یاسایانه‌) سنوره‌کانی خودان هه‌ر که‌سێک گوێڕایه‌ڵی خواو پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی بێت(خوا) ده‌یخاته‌ ناو به‌هه‌شتانێک که‌ ڕووباره‌کان دێن و ده‌چن به‌ژێریاندا تیایدا ده‌مێننه‌وه‌ به‌هه‌میشه‌یی وه‌ ئه‌وه‌یه‌ سه‌رکه‌وتنی زۆر گه‌وره‌.
وَمَنْ يَعْص٠اللَّهَ وَرَسÙولَه٠وَيَتَعَدَّ ØÙدÙودَه٠يÙدْخÙلْه٠نَارًا خَالÙدًا ÙÙيهَا وَلَه٠عَذَابٌ Ù…ÙÙ‡Ùينٌ (النساء :١٤)
هه‌رکه‌سێکیش سه‌رپێچی خواو پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی بکات و سنوره‌کانی(خوا) ببه‌زێنێت ده‌یخاته‌ ئاگرێکه‌وه‌ هه‌میشه‌ ده‌مێنێته‌وه‌ تیایدا وه‌ سزایه‌کی ڕیسواکه‌ری بۆ هه‌یه‌.
وَاللَّاتÙÙŠ يَأْتÙينَ الْÙَاØÙØ´ÙŽØ©ÙŽ Ù…Ùنْ Ù†ÙسَائÙÙƒÙمْ ÙَاسْتَشْهÙدÙوا عَلَيْهÙÙ†ÙŽÙ‘ أَرْبَعَةً Ù…ÙنْكÙمْ Û– ÙÙŽØ¥Ùنْ Ø´ÙŽÙ‡ÙدÙوا ÙَأَمْسÙÙƒÙوهÙÙ†ÙŽÙ‘ ÙÙÙŠ الْبÙÙŠÙوت٠Øَتَّىٰ يَتَوَÙَّاهÙÙ†ÙŽÙ‘ الْمَوْت٠أَوْ يَجْعَلَ اللَّه٠لَهÙÙ†ÙŽÙ‘ سَبÙيلًا (النساء :١٥)
ئه‌وانه‌ی که‌ کاری زۆر پیس Ùˆ ناشرین(زینا) ده‌که‌ن له‌ ئاÙره‌تان(ÛŒ بڕوادار) تان ئه‌وه‌ چوار شایه‌ت له‌ خۆتان له‌سه‌ریان بگرن ئینجا ئه‌گه‌ر شایه‌تییان دا ئه‌وه‌ ئه‌و(ژنه‌ زیناکار) انه‌ به‌ند بکه‌ن له‌ ماڵه‌کانتاندا هه‌تا(Ùریشته‌ی) مه‌رگ گیانیان ده‌کێشێت یان خوا ڕێگایه‌ک (ÛŒ ڕزگار بوون) یان بۆ دائه‌نه‌ێ.
وَاللَّذَان٠يَأْتÙيَانÙهَا Ù…ÙنْكÙمْ ÙَآذÙوهÙمَا Û– ÙÙŽØ¥Ùنْ تَابَا وَأَصْلَØَا ÙَأَعْرÙضÙوا عَنْهÙمَا Û— Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ كَانَ تَوَّابًا رَØÙيمًا (النساء :١٦)
وه‌ ئه‌و دووانه‌ی(کوڕو کچه‌ی) ئه‌و کاره‌ پیسه‌ (زینا) ده‌که‌ن له‌ ئێوه‌ ئه‌وه‌ ئازاریان بده‌ن جا ئه‌گه‌ر گه‌ڕانه‌وه‌و ته‌وبه‌یان لێکرد وه‌ چاک بوون ئه‌وا وازیان لێ بێنن چونکه‌ به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ لێ بوورده‌ی میهره‌بانه‌.
Ø¥Ùنَّمَا التَّوْبَة٠عَلَى اللَّه٠لÙلَّذÙينَ يَعْمَلÙونَ السÙّوءَ بÙجَهَالَة٠ثÙÙ…ÙŽÙ‘ يَتÙوبÙونَ Ù…Ùنْ قَرÙيب٠ÙÙŽØ£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ يَتÙوب٠اللَّه٠عَلَيْهÙمْ Û— وَكَانَ اللَّه٠عَلÙيمًا ØÙŽÙƒÙيمًا (النساء :١٧)
بێگومان وه‌رگرتنی ته‌وبه‌ لای خوا ته‌نها بۆ ئه‌وانه‌یه‌ که‌ گوناه ده‌که‌ن به‌ نه‌Ùامی پاشان په‌شیمان ده‌بنه‌وه‌ به‌ زوویی(Ù¾ÛŽØ´ مردن) ئا ئه‌وانه‌ خوا گه‌ڕانه‌وه‌یان Ù„ÛŽ وه‌رده‌گرێت خواش هه‌میشه‌ زانای دانایه‌.
وَلَيْسَت٠التَّوْبَة٠لÙلَّذÙينَ يَعْمَلÙونَ السَّيÙّئَات٠Øَتَّىٰ Ø¥Ùذَا Øَضَرَ Ø£ÙŽØَدَهÙم٠الْمَوْت٠قَالَ Ø¥ÙÙ†Ùّي تÙبْت٠الْآنَ وَلَا الَّذÙينَ ÙŠÙŽÙ…ÙوتÙونَ ÙˆÙŽÙ‡Ùمْ ÙƒÙÙَّارٌ Ûš Ø£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ أَعْتَدْنَا Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ عَذَابًا Ø£ÙŽÙ„Ùيمًا (النساء :١٨)
په‌شیمانی(وه‌رگرتن) نی یه‌ بۆ ئه‌وانه‌ی تاوانی زۆر ده‌که‌ن هه‌تا کاتی سه‌ره‌ مه‌رگی یه‌کێکیان دێ ده‌ڵێت: به‌ڕاستی من ئێستا ته‌وبه‌م کرد وه‌ بۆ ئه‌وانه‌ش نی یه‌ که‌ ده‌مرن به‌ بێ بڕوایی ئه‌وانه‌ی(باسکران) ئاماده‌مان کردووه‌ بۆیان سزایه‌کی ئازار ده‌ر.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا لَا ÙŠÙŽØÙÙ„ÙÙ‘ Ù„ÙŽÙƒÙمْ أَنْ تَرÙØ«Ùوا النÙّسَاءَ كَرْهًا Û– وَلَا تَعْضÙÙ„ÙوهÙÙ†ÙŽÙ‘ Ù„ÙتَذْهَبÙوا بÙبَعْض٠مَا آتَيْتÙÙ…ÙوهÙÙ†ÙŽÙ‘ Ø¥Ùلَّا أَنْ يَأْتÙينَ بÙÙَاØÙØ´ÙŽØ©Ù Ù…ÙبَيÙّنَة٠ۚ وَعَاشÙرÙوهÙÙ†ÙŽÙ‘ بÙالْمَعْرÙÙˆÙÙ Ûš ÙÙŽØ¥Ùنْ كَرÙهْتÙÙ…ÙوهÙÙ†ÙŽÙ‘ Ùَعَسَىٰ أَنْ تَكْرَهÙوا شَيْئًا وَيَجْعَلَ اللَّه٠ÙÙيه٠خَيْرًا ÙƒÙŽØ«Ùيرًا (النساء :١٩)
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی که‌ بڕواتان هێناوه‌ Øه‌ڵاڵ Ù†ÛŒ یه‌ بۆتان که‌ ئاÙره‌تان به‌ زۆر(به‌ ناچاری) به‌ میراتی به‌رن(بۆ خۆتان) وه‌ به‌رگری شوکردنیان Ù„ÛŽ مه‌که‌ن بۆ ئه‌وه‌ی هه‌ندێ له‌و(ماره‌یی یه‌ی) که‌ پێتان داون بیبه‌ن (بۆ خۆ تان) مه‌گه‌ر کاتێ که‌ کرده‌وه‌یه‌کی زۆر ناشرین(زینا) به‌ ئاشکرا بکه‌ن وه‌ ڕه‌Ùتاریان له‌گه‌ڵ بکه‌ن به‌چاکی(Ùˆ ژیانیان له‌گه‌ڵ ببه‌نه‌ سه‌ر) جا ئه‌گه‌ر Øه‌زتان لێیان نه‌بوو(طه‌ڵاقیان مه‌ده‌ن) چونکه‌ له‌وانه‌یه‌ ئێوه‌ Øه‌ز نه‌که‌ن له‌ شتێک Ùˆ خوا له‌ودا دای نابێ چاکه‌یه‌کی زۆر.
ÙˆÙŽØ¥Ùنْ أَرَدْتÙم٠اسْتÙبْدَالَ زَوْج٠مَكَانَ زَوْج٠وَآتَيْتÙمْ Ø¥ÙØْدَاهÙÙ†ÙŽÙ‘ Ù‚Ùنْطَارًا Ùَلَا تَأْخÙØ°Ùوا Ù…Ùنْه٠شَيْئًا Ûš أَتَأْخÙØ°Ùونَه٠بÙهْتَانًا ÙˆÙŽØ¥Ùثْمًا Ù…ÙبÙينًا (النساء :Ù¢Ù )
ئه‌گه‌ر ویستتان گۆڕینی Ú˜Ù†ÛŽÚ© له‌ شوێن Ú˜Ù†ÛŽÚ©(که‌ Øه‌زی Ù„ÛŽ ناکه‌ن) Ùˆ دابێتتان به‌ یه‌کێکیان ماڵێکی زۆر(به‌ ماره‌یی) ئه‌وه‌ مه‌ی سه‌ننه‌وه‌ Ù„ÛŽ ÛŒ هیچ شتێک(له‌و ماڵه‌ زۆره‌) ئایا ئه‌و(ماره‌یی یه‌) یان Ù„ÛŽ ئه‌سه‌ننه‌وه‌ به‌ بوختان کردن Ùˆ تاوانێکی ئاشکرا(به‌رامبه‌ری ئاÙره‌ت) ه‌که‌.
وَكَيْÙÙŽ تَأْخÙØ°Ùونَه٠وَقَدْ Ø£ÙŽÙْضَىٰ بَعْضÙÙƒÙمْ Ø¥Ùلَىٰ بَعْض٠وَأَخَذْنَ Ù…ÙنْكÙمْ Ù…Ùيثَاقًا غَلÙيظًا (النساء :٢١)
جا Ú†Û†Ù†ÛŒ وه‌ری ده‌گرنه‌وه‌ ØŸ له‌ کاتێکدا چونه‌ته‌ لای یه‌کتری(تێکه‌ڵاوی Ú˜Ù† Ùˆ مێردایه‌تیتان له‌گه‌ڵ یه‌ک کردووه‌) وه‌ ئه‌و ئاÙره‌تانه‌ وه‌ریان گرتووه‌ لێتان په‌یمانێکی پته‌ Ùˆ به‌هێز (که‌وا به‌ستنی نیکاØ) ه‌.
وَلَا تَنْكÙØÙوا مَا Ù†ÙŽÙƒÙŽØÙŽ آبَاؤÙÙƒÙمْ Ù…ÙÙ†ÙŽ النÙّسَاء٠إÙلَّا مَا قَدْ سَلَÙÙŽ Ûš Ø¥Ùنَّه٠كَانَ ÙَاØÙشَةً وَمَقْتًا وَسَاءَ سَبÙيلًا (النساء :٢٢)
پیاوه‌کان ماره‌ مه‌که‌ن ئه‌و ئاÙره‌تانه‌ی که‌ باوکه‌کانتان ماره‌یان کردوون مه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی Ù¾ÛŽØ´ له‌م(Øه‌رام کردنه‌) کرابێت به‌ڕاستی ئه‌و ماره‌کردنه‌ کرده‌وه‌یه‌کی زۆر پیس Ùˆ چه‌په‌ڵه‌ زۆر بێزراو Ùˆ ڕێبازێکی زۆر خراپ Ùˆ به‌ده‌ که‌ گیراوه‌ته‌ به‌ر.
ØÙرÙّمَتْ عَلَيْكÙمْ Ø£ÙمَّهَاتÙÙƒÙمْ وَبَنَاتÙÙƒÙمْ وَأَخَوَاتÙÙƒÙمْ وَعَمَّاتÙÙƒÙمْ وَخَالَاتÙÙƒÙمْ وَبَنَات٠الْأَخ٠وَبَنَات٠الْأÙخْت٠وَأÙمَّهَاتÙÙƒÙم٠اللَّاتÙÙŠ أَرْضَعْنَكÙمْ وَأَخَوَاتÙÙƒÙمْ Ù…ÙÙ†ÙŽ الرَّضَاعَة٠وَأÙمَّهَات٠نÙسَائÙÙƒÙمْ وَرَبَائÙبÙÙƒÙم٠اللَّاتÙÙŠ ÙÙÙŠ ØÙجÙورÙÙƒÙمْ Ù…Ùنْ Ù†ÙسَائÙÙƒÙم٠اللَّاتÙÙŠ دَخَلْتÙمْ بÙÙ‡ÙÙ†ÙŽÙ‘ ÙÙŽØ¥Ùنْ لَمْ تَكÙونÙوا دَخَلْتÙمْ بÙÙ‡ÙÙ†ÙŽÙ‘ Ùَلَا جÙنَاØÙŽ عَلَيْكÙمْ ÙˆÙŽØَلَائÙل٠أَبْنَائÙÙƒÙم٠الَّذÙينَ Ù…Ùنْ أَصْلَابÙÙƒÙمْ وَأَنْ تَجْمَعÙوا بَيْنَ الْأÙخْتَيْن٠إÙلَّا مَا قَدْ سَلَÙÙŽ Û— Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ كَانَ غَÙÙورًا رَØÙيمًا (النساء :٢٣)
قه‌ده‌غه‌ کراوه‌ له‌سه‌رتان (ماره‌کردنی) دایکانتان Ùˆ کچه‌کانتان Ùˆ خوشکه‌کانتان Ùˆ پوره‌کانتان(که‌ خوشکی باوکتانن) Ùˆ پوره‌کانتان(که‌ خوشکی دایکتانن) Ùˆ کچانی برا Ùˆ کچانی خوشك ئه‌و دایکانه‌تان که‌ شیریان Ù¾ÛŽ داوون Ùˆ خوشکه‌کانتان له‌ شیره‌وه‌ Ùˆ دایکی ژنه‌کانتان(خه‌سوو) Ùˆ کچانی ژنانتان که‌ له‌ مێردی تریان بن ئه‌وانه‌ی که‌ له‌ ماڵی ئێوه‌دا ده‌ژین له‌و ژنانه‌تانن که‌ چوونه‌ته‌ لایان جا ئه‌گه‌ر نه‌چووبونه‌ لایان (دایکی کۆڵه‌ به‌سه‌کان) ئه‌وه‌ هیچ گوناهێکتان له‌سه‌ر Ù†ÛŒ یه‌(له‌ ماره‌ کردنی کچه‌کانیاندا) وه‌ (Øه‌رامه‌ بۆتان) هاوسه‌ری کوڕه‌کانتان(بووك) ئه‌وانه‌ی که‌ له‌ پشتی خۆتانن وه‌ (قه‌ده‌غه‌ کراوه‌ له‌سه‌رتان) کۆکردنه‌وه‌تان له‌ نێوان دوو خوشك(له‌ ماره‌ کردندا) مه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی Ù¾ÛŽØ´ ئه‌م(Øوکمه‌ له‌ نه‌Ùامی دا) کرابێ بێگومان خوا هه‌میشه‌ لێبورده‌ی میهره‌بانه‌.
Ûž وَالْمÙØْصَنَات٠مÙÙ†ÙŽ النÙّسَاء٠إÙلَّا مَا مَلَكَتْ أَيْمَانÙÙƒÙمْ Û– ÙƒÙتَابَ اللَّه٠عَلَيْكÙمْ Ûš ÙˆÙŽØ£ÙØÙÙ„ÙŽÙ‘ Ù„ÙŽÙƒÙمْ مَا وَرَاءَ ذَٰلÙÙƒÙمْ أَنْ تَبْتَغÙوا بÙأَمْوَالÙÙƒÙمْ Ù…ÙØْصÙÙ†Ùينَ غَيْرَ Ù…ÙسَاÙÙØÙينَ Ûš Ùَمَا اسْتَمْتَعْتÙمْ بÙÙ‡Ù Ù…ÙنْهÙÙ†ÙŽÙ‘ ÙَآتÙوهÙÙ†ÙŽÙ‘ Ø£ÙجÙورَهÙÙ†ÙŽÙ‘ ÙَرÙيضَةً Ûš وَلَا جÙنَاØÙŽ عَلَيْكÙمْ ÙÙيمَا تَرَاضَيْتÙمْ بÙÙ‡Ù Ù…Ùنْ بَعْد٠الْÙَرÙيضَة٠ۚ Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ كَانَ عَلÙيمًا ØÙŽÙƒÙيمًا (النساء :٢٤)
هه‌روه‌ها Øه‌رام کراوه‌ لێتان ئه‌وانه‌ی که‌ مێردیان هه‌یه‌ له‌ ئاÙره‌تان جگه‌ له‌وانه‌ی که‌ بوونه‌ته‌ موڵکتان(که‌نیزه‌ك) ØŒ (ئه‌و Øوکمانه‌ باسکران) پێویست کراوو نوسراوی خوایه‌ له‌ سه‌رتان وه‌ بۆتان Øه‌ڵال کراوه‌ بێجگه‌ له‌وانه‌(که‌ باسکران هه‌مووی Øه‌ڵاڵه‌ بۆتان تا چوار) که‌ به‌ماڵه‌کانتان خوازبێنی(ئاÙره‌تان) بکه‌ن (به‌ مه‌رجێ) که‌ داوێن پاك بن Ùˆ داوێن پیس نه‌بن جا ئه‌وه‌ی که‌ له‌زه‌تتان Ù„ÛŽ وه‌رگرت له‌و ئاÙره‌تانه‌(ÛŒ Øه‌ڵاڵن) ئه‌وا ماره‌یی یه‌که‌یان Ù¾ÛŽ بده‌ن که‌ Ùه‌رزکراوه‌ له‌سه‌رتان، تاوانتان له‌سه‌ر Ù†ÛŒ یه‌ له‌وه‌ی که‌ له‌سه‌ری Ù¾ÛŽÙƒ هاتن (له‌گه‌ڵ ژنه‌کانتان دا له‌ که‌مکردنه‌وه‌ی ماره‌یی) له‌ پاش دیاری کردنی ماره‌یی به‌ڕاستی خودا هه‌میشه‌ زانای کاردروسته‌.
دواترین جار دهستكاری كراوه لهلایهن هه‌واری خاڵی (2012-07-29 22:08:18)
لهسهر هێڵ نییه
سوڕه‌تی النساء ( 25 - 46)
وَمَنْ لَمْ يَسْتَطÙعْ Ù…ÙنْكÙمْ طَوْلًا أَنْ يَنْكÙØÙŽ الْمÙØْصَنَات٠الْمÙؤْمÙنَات٠ÙÙŽÙ…Ùنْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانÙÙƒÙمْ Ù…Ùنْ ÙَتَيَاتÙÙƒÙم٠الْمÙؤْمÙنَات٠ۚ وَاللَّه٠أَعْلَم٠بÙØ¥ÙيمَانÙÙƒÙمْ Ûš بَعْضÙÙƒÙمْ Ù…Ùنْ بَعْض٠ۚ ÙَانْكÙØÙوهÙÙ†ÙŽÙ‘ بÙØ¥Ùذْن٠أَهْلÙÙ‡ÙÙ†ÙŽÙ‘ وَآتÙوهÙÙ†ÙŽÙ‘ Ø£ÙجÙورَهÙÙ†ÙŽÙ‘ بÙالْمَعْرÙÙˆÙÙ Ù…ÙØْصَنَات٠غَيْرَ Ù…ÙسَاÙÙØَات٠وَلَا Ù…ÙتَّخÙذَات٠أَخْدَان٠ۚ ÙÙŽØ¥Ùذَا Ø£ÙØْصÙÙ†ÙŽÙ‘ ÙÙŽØ¥Ùنْ أَتَيْنَ بÙÙَاØÙØ´ÙŽØ©Ù ÙَعَلَيْهÙÙ†ÙŽÙ‘ Ù†ÙصْÙ٠مَا عَلَى الْمÙØْصَنَات٠مÙÙ†ÙŽ الْعَذَاب٠ۚ ذَٰلÙÙƒÙŽ Ù„Ùمَنْ خَشÙÙŠÙŽ الْعَنَتَ Ù…ÙنْكÙمْ Ûš وَأَنْ تَصْبÙرÙوا خَيْرٌ Ù„ÙŽÙƒÙمْ Û— وَاللَّه٠غَÙÙورٌ رَØÙيمٌ (النساء :٢٥)
وه‌ ئه‌وه‌ی له‌ ئێوه‌ نه‌یتوانی له‌به‌ر هه‌ژاری که‌ ئاÙره‌تانی ئازادی ئیماندار ماره‌ بکات ئه‌وه‌ با له‌وانه‌ ماره‌ بکات که‌ بوونه‌ته‌ موڵکتان له‌ که‌نیزه‌که‌ ئیمانداره‌کانتان وه‌ خوا زاناتره‌ به‌ باوه‌ڕه‌که‌تان هه‌ندێکتان له‌ هه‌ندێکی ترتان(هه‌مووتان نه‌وه‌ی ئاده‌من) له‌به‌ر ئه‌وه‌ ماره‌یان بکه‌ن به‌ ڕه‌زامه‌ندی خاوه‌نه‌کانیان Ùˆ ماره‌یی یه‌که‌یان Ù¾ÛŽ بده‌ن به‌شیوازێکی چاك له‌ کاتێکدا ئه‌و که‌نیزه‌کانه‌ پاك داوێن بن، داوێن پیس(Ùˆ زیناکاری به‌ ئاشکرا) نه‌بن Ùˆ دۆستیان نه‌بێ(به‌ نهێنی بۆ زینا کردن) جا ئه‌گه‌ر ئه‌و(که‌نیزه‌کانه‌) شوویان کرد پاشان خراپه‌یه‌کی ئاشکرایان کرد(زینا) ئه‌وه‌ نیوه‌ی سزای ئاÙره‌ته‌ ئازاده‌کانیان له‌سه‌ره‌(لێیان درێ که‌ په‌نجا جه‌ڵده‌) ئه‌و(ماره‌کردنی که‌نیزه‌که‌) بۆ که‌سێکه‌ له‌ ئێوه‌ له‌ تاوان کردن(زینا) بترسێ به‌ڵام ئه‌گه‌ر ئارام بگرن(Ùˆ که‌نیزه‌ك ماره‌ نه‌که‌ن) چاکتر بۆتان خوا لێبورده‌ی به‌به‌زه‌یی یه‌.
ÙŠÙرÙيد٠اللَّه٠لÙÙŠÙبَيÙّنَ Ù„ÙŽÙƒÙمْ وَيَهْدÙÙŠÙŽÙƒÙمْ سÙÙ†ÙŽÙ†ÙŽ الَّذÙينَ Ù…Ùنْ قَبْلÙÙƒÙمْ وَيَتÙوبَ عَلَيْكÙمْ Û— وَاللَّه٠عَلÙيمٌ ØÙŽÙƒÙيمٌ (النساء :٢٦)
خوا ده‌یه‌وێت بۆتان ڕوون بکاته‌وه‌ وه‌ ڕێنموونیتان بکات بۆ ڕێ و شوێنی ئه‌وانه‌ی له‌ پێش ئێوه‌وه‌ بوون(له‌ خوا ناسان) و لێتان خۆش ببێت وه‌ خوا زانای کاردروسته‌.
وَاللَّه٠يÙرÙيد٠أَنْ يَتÙوبَ عَلَيْكÙمْ ÙˆÙŽÙŠÙرÙيد٠الَّذÙينَ يَتَّبÙعÙونَ الشَّهَوَات٠أَنْ تَمÙيلÙوا مَيْلًا عَظÙيمًا (النساء :٢٧)
وه‌ خوا ده‌یه‌وێت که‌ لێتان ببورێت به‌ڵام ئه‌یانه‌وێ ئه‌وانه‌ش که‌ شوێن ئاره‌زووات که‌وتوون که‌ لاتان بده‌ن به‌ لادانێکی گه‌وره‌.
ÙŠÙرÙيد٠اللَّه٠أَنْ ÙŠÙخَÙÙÙ‘ÙÙŽ عَنْكÙمْ Ûš ÙˆÙŽØ®ÙÙ„ÙÙ‚ÙŽ الْإÙنْسَان٠ضَعÙÙŠÙًا (النساء :٢٨)
خوا ده‌یه‌وێت که‌ ئه‌رکتان له‌سه‌ر سووك بکات چونکه‌ ئاده‌می به‌ لاواز دروست کراوه‌.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا لَا تَأْكÙÙ„Ùوا أَمْوَالَكÙمْ بَيْنَكÙمْ بÙالْبَاطÙل٠إÙلَّا أَنْ تَكÙونَ تÙجَارَةً عَنْ تَرَاض٠مÙنْكÙمْ Ûš وَلَا تَقْتÙÙ„Ùوا أَنْÙÙسَكÙمْ Ûš Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ كَانَ بÙÙƒÙمْ رَØÙيمًا (النساء :٢٩)
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه‌ سامانی یه‌کتری مه‌خۆن له‌نێوانتاندا به‌ ناڕه‌وا مه‌گه‌ر بازرگانی یه‌ك بێت به‌ڕه‌زامه‌ندی له‌ نێوان خۆتان دا وه‌ خۆتان مه‌کوژن(یان خۆتان مه‌Ùه‌وتێنن به‌ تاوان) به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ به‌به‌زه‌یی یه‌ پێتان.
وَمَنْ ÙŠÙŽÙْعَلْ ذَٰلÙÙƒÙŽ عÙدْوَانًا وَظÙلْمًا ÙَسَوْÙÙŽ Ù†ÙصْلÙيه٠نَارًا Ûš وَكَانَ ذَٰلÙÙƒÙŽ عَلَى اللَّه٠يَسÙيرًا (النساء :Ù£Ù )
وه‌ هه‌رکه‌سێک ئه‌وه‌ بکات(واته‌ یه‌کێك بکوژێت) به‌ده‌ست درێژی و سته‌م ئه‌و له‌مه‌ودوا ده‌یخه‌ینه‌ ناو ئاگره‌وه‌ وه‌ ئه‌وه‌ش هه‌میشه‌ بۆ خوا ئاسانه‌.
Ø¥Ùنْ تَجْتَنÙبÙوا كَبَائÙرَ مَا تÙنْهَوْنَ عَنْه٠نÙÙƒÙŽÙÙّرْ عَنْكÙمْ سَيÙّئَاتÙÙƒÙمْ ÙˆÙŽÙ†ÙدْخÙلْكÙمْ Ù…Ùدْخَلًا كَرÙيمًا (النساء :٣١)
ئه‌گه‌ر دوور بکه‌ونه‌وه‌ له‌و تاوانه‌ گه‌ورانه‌ی که‌ لێتان قه‌ده‌غه‌ کراوه‌ ئه‌وه‌ تاوانه‌ بچووکه‌کانتان بۆ ده‌پۆشین وه‌ ده‌تانخه‌ینه‌ شوێنێکی چاک و ڕێزداره‌وه‌.
وَلَا تَتَمَنَّوْا مَا Ùَضَّلَ اللَّه٠بÙه٠بَعْضَكÙمْ عَلَىٰ بَعْض٠ۚ Ù„ÙلرÙّجَال٠نَصÙيبٌ Ù…Ùمَّا اكْتَسَبÙوا Û– ÙˆÙŽÙ„ÙلنÙّسَاء٠نَصÙيبٌ Ù…Ùمَّا اكْتَسَبْنَ Ûš وَاسْأَلÙوا اللَّهَ Ù…Ùنْ ÙَضْلÙÙ‡Ù Û— Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ كَانَ بÙÙƒÙÙ„ÙÙ‘ شَيْء٠عَلÙيمًا (النساء :٣٢)
وه‌ ئاوات مه‌خوازن بۆ ئه‌و پله‌یه‌ی که‌ خوا باوی هه‌ندێکتانی داوه‌ به‌سه‌ر هه‌ندێکی ترتاندا بۆ پیاوان به‌ش هه‌یه‌ له‌وه‌ی به‌ده‌ستی ئه‌هێنن وه‌ بۆ ئاÙره‌تانیش به‌ش هه‌یه‌ له‌وه‌ی به‌ده‌ستی ئه‌هێنن وه‌ داوا له‌خوا بکه‌ن له‌ به‌هره‌و به‌خششی خۆی به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ به‌ هه‌موو شتێك زانایه‌.
ÙˆÙŽÙ„ÙÙƒÙÙ„ÙÙ‘ جَعَلْنَا مَوَالÙÙŠÙŽ Ù…Ùمَّا تَرَكَ الْوَالÙدَان٠وَالْأَقْرَبÙونَ Ûš وَالَّذÙينَ عَقَدَتْ أَيْمَانÙÙƒÙمْ ÙَآتÙوهÙمْ نَصÙيبَهÙمْ Ûš Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ كَانَ عَلَىٰ ÙƒÙÙ„ÙÙ‘ شَيْء٠شَهÙيدًا (النساء :٣٣)
وه‌ دامان ناوه‌ بۆ هه‌موو(مردوویه‌ك یان میراتێك) چه‌ند میرات گرێك(که‌ به‌شێ ئه‌گرن) له‌وه‌ی که‌ دایك و باوك و خزمانیان به‌جێ یان هێشتووه‌ وه‌ ئه‌وانه‌ش که‌ په‌یمانتان له‌گه‌ڵ گرێ داون(که‌ میرات له‌ یه‌کتربه‌رن) ئه‌وه‌ به‌شی خۆیانیان بده‌نێ به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا ئاگادارو چاودێره‌.
الرÙّجَال٠قَوَّامÙونَ عَلَى النÙّسَاء٠بÙمَا Ùَضَّلَ اللَّه٠بَعْضَهÙمْ عَلَىٰ بَعْض٠وَبÙمَا أَنْÙÙŽÙ‚Ùوا Ù…Ùنْ أَمْوَالÙÙ‡Ùمْ Ûš ÙَالصَّالÙØَات٠قَانÙتَاتٌ ØَاÙÙظَاتٌ Ù„Ùلْغَيْب٠بÙمَا ØÙŽÙÙظَ اللَّه٠ۚ وَاللَّاتÙÙŠ تَخَاÙÙونَ Ù†ÙØ´ÙوزَهÙÙ†ÙŽÙ‘ ÙَعÙظÙوهÙÙ†ÙŽÙ‘ وَاهْجÙرÙوهÙÙ†ÙŽÙ‘ ÙÙÙŠ الْمَضَاجÙع٠وَاضْرÙبÙوهÙÙ†ÙŽÙ‘ Û– ÙÙŽØ¥Ùنْ أَطَعْنَكÙمْ Ùَلَا تَبْغÙوا عَلَيْهÙÙ†ÙŽÙ‘ سَبÙيلًا Û— Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ كَانَ عَلÙيًّا كَبÙيرًا (النساء :٣٤)
پیاوان سه‌رپه‌رشتیارن(کاربه‌ده‌ستن) به‌سه‌ر ئاÙره‌تانه‌وه‌ به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌ خوا باوی هه‌ندێکیانی داوه‌ به‌سه‌ر هه‌ندێکیاندا هه‌روه‌ها به‌هۆی ئه‌وه‌ی که‌(پیاوان) له‌ سامانه‌کانیان خه‌رج ده‌که‌ن جا ئاÙره‌ته‌ چاکه‌کان(ئه‌وانه‌ن) گوێڕایه‌ڵانی به‌رده‌وام(بۆ خواو پاشان مێرده‌کانیان) پارێزه‌رانی(داوێنی خۆیان Ùˆ سامانی مێرده‌کانیانن) که‌ مێرده‌کانیان له‌ ماڵه‌وه‌ نه‌بن به‌هۆی ئه‌وه‌ی خوا Ùه‌رمانی پاراستنی داوه‌ وه‌ ئه‌و ئاÙره‌تانه‌ش که‌ ئێوه‌ ده‌ترسن سه‌رپێچیتان بکه‌ن ئه‌وه‌ ئامۆژگاریان بکه‌ن Ùˆ جێگه‌یان Ù„ÛŽ جیابکه‌نه‌وه‌(Ùˆ له‌گه‌ڵیان مه‌خه‌ون) Ùˆ لێیان بده‌ن(لێدانێک که‌ له‌شی عه‌یب دار نه‌کات) جا ئه‌گه‌ر گوێڕایه‌ڵیان کردن ئه‌وه‌ ئیتر هیچ ڕێگه‌یه‌ك له‌ دژیان مه‌گرنه‌به‌ر به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ به‌رز Ùˆ بڵندی گه‌وره‌یه‌.
ÙˆÙŽØ¥Ùنْ Ø®ÙÙْتÙمْ Ø´Ùقَاقَ بَيْنÙÙ‡Ùمَا ÙَابْعَثÙوا Øَكَمًا Ù…Ùنْ أَهْلÙÙ‡Ù ÙˆÙŽØَكَمًا Ù…Ùنْ أَهْلÙهَا Ø¥Ùنْ ÙŠÙرÙيدَا Ø¥ÙصْلَاØًا ÙŠÙÙˆÙŽÙÙّق٠اللَّه٠بَيْنَهÙمَا Û— Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ كَانَ عَلÙيمًا خَبÙيرًا (النساء :٣٥)
وه‌ ئه‌گه‌ر ترسان له‌ تێکچونی نێوان(Ú˜Ù† Ùˆ مێرد) ئه‌وه‌ ناوبژیوانێك بنێرن له‌ خزمی پیاوه‌که‌ Ùˆ ناوبژیوانێك له‌ خزمی ئاÙره‌ته‌که‌ ئه‌گه‌ر(دوو ناوبژیوانه‌که‌) ئاشتییان بوێ خوا نێوان Ú˜Ù† Ùˆ مێرده‌که‌ چاك ده‌کاته‌وه‌ به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ زانای ئاگاداره‌.
Ûž وَاعْبÙدÙوا اللَّهَ وَلَا تÙشْرÙÙƒÙوا بÙه٠شَيْئًا Û– وَبÙالْوَالÙدَيْن٠إÙØْسَانًا وَبÙØ°ÙÙŠ الْقÙرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكÙين٠وَالْجَار٠ذÙÙŠ الْقÙرْبَىٰ وَالْجَار٠الْجÙÙ†Ùب٠وَالصَّاØÙب٠بÙالْجَنْب٠وَابْن٠السَّبÙيل٠وَمَا مَلَكَتْ أَيْمَانÙÙƒÙمْ Û— Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ لَا ÙŠÙØÙبÙÙ‘ مَنْ كَانَ Ù…Ùخْتَالًا ÙÙŽØ®Ùورًا (النساء :٣٦)
به‌س خوا بپه‌رستن، Ùˆ هیچ شتێك مه‌که‌ن به‌هاوبه‌شی هه‌روه‌ها له‌گه‌ڵ دایك Ùˆ باوکتاندا چاك بن وه‌ له‌گه‌ڵ خزم Ùˆ نزیکان Ùˆ هه‌تیوان Ùˆ هه‌ژاران Ùˆ هاوسێی خزم Ùˆ هاوسێی بێگانه‌ یا دوور Ùˆ هاوڕێی هه‌میشه‌یی یا هاوڕێی سه‌Ùه‌ر Ùˆ ڕێبوار Ùˆ ئه‌وانه‌ی بوون به‌ موڵکتان(چاك بن له‌گه‌ڵیاندا) به‌ڕاستی خوا خۆشی ناوێت ئه‌و که‌سه‌ی که‌ خۆ به‌زل زان Ùˆ شانازی که‌ر بێ.
الَّذÙينَ يَبْخَلÙونَ وَيَأْمÙرÙونَ النَّاسَ بÙالْبÙخْل٠وَيَكْتÙÙ…Ùونَ مَا آتَاهÙم٠اللَّه٠مÙنْ ÙَضْلÙÙ‡Ù Û— وَأَعْتَدْنَا Ù„ÙلْكَاÙÙرÙينَ عَذَابًا Ù…ÙÙ‡Ùينًا (النساء :٣٧)
ئه‌وانه‌ی که‌ چرووکن Ùه‌رمانیش ده‌که‌ن به‌ خه‌ڵکی به‌چرووکی وه‌ ده‌یشارنه‌وه‌ ئه‌وه‌ی خوا Ù¾ÛŽ ÛŒ به‌خشیوون له‌ به‌خششی خۆی وه‌ ئاماده‌مان کردوه‌ بۆ بێ باوه‌ڕان سزایه‌کی ڕیسواکه‌ر.
وَالَّذÙينَ ÙŠÙنْÙÙÙ‚Ùونَ أَمْوَالَهÙمْ رÙئَاءَ النَّاس٠وَلَا ÙŠÙؤْمÙÙ†Ùونَ بÙاللَّه٠وَلَا بÙالْيَوْم٠الْآخÙر٠ۗ وَمَنْ ÙŠÙŽÙƒÙن٠الشَّيْطَان٠لَه٠قَرÙينًا Ùَسَاءَ قَرÙينًا (النساء :٣٨)
وه‌ ئه‌وانه‌ی ماڵه‌کانیان ده‌به‌خشن له‌به‌ر ڕوپامایی خه‌ڵکی باوه‌ڕیش ناهێنن نه‌ به‌خوا و نه‌ به‌ڕۆژی دوایی وه‌ هه‌ر که‌س شه‌یتان هاوڕێی بێت ئه‌وه‌(شه‌یتان) هاوڕێیه‌کی زۆر خراپه‌.
وَمَاذَا عَلَيْهÙمْ لَوْ آمَنÙوا بÙاللَّه٠وَالْيَوْم٠الْآخÙر٠وَأَنْÙÙŽÙ‚Ùوا Ù…Ùمَّا رَزَقَهÙم٠اللَّه٠ۚ وَكَانَ اللَّه٠بÙÙ‡Ùمْ عَلÙيمًا (النساء :٣٩)
وه‌ ئه‌وانه‌ چ زیانێکیان ده‌که‌وته‌ سه‌ر؟ ئه‌گه‌ر باوه‌ڕیان بهێنایه‌ به‌خوا وه‌ به‌ڕۆژی دوایی وه‌ بیان به‌خشی یایه‌ له‌وه‌ی که‌ خوا پێ ی به‌خشیبوون وه‌ خوا هه‌میشه‌ زانایه‌ پێیان.
Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ لَا يَظْلÙÙ…Ù Ù…Ùثْقَالَ ذَرَّة٠ۖ ÙˆÙŽØ¥Ùنْ تَك٠Øَسَنَةً ÙŠÙضَاعÙÙْهَا ÙˆÙŽÙŠÙؤْت٠مÙنْ لَدÙنْه٠أَجْرًا عَظÙيمًا (النساء :Ù¤Ù )
به‌ڕاستی خوا قورسایی گه‌ردیله‌یه‌ك سته‌م ناکات وه‌ ئه‌گه‌ر چاکه‌یه‌ك هه‌بێت(خودا) چه‌ندانه‌ی ده‌کاته‌وه‌ و ده‌یبه‌خشێت له‌ لایه‌ن خۆیه‌وه‌ پاداشتێکی گه‌وره‌.
ÙَكَيْÙÙŽ Ø¥Ùذَا جÙئْنَا Ù…Ùنْ ÙƒÙÙ„ÙÙ‘ Ø£Ùمَّة٠بÙØ´ÙŽÙ‡Ùيد٠وَجÙئْنَا بÙÙƒÙŽ عَلَىٰ هَٰؤÙلَاء٠شَهÙيدًا (النساء :٤١)
ئینجا(Øاڵی کاÙران) Ú†Û†Ù† بێت کاتێک هێنامان له‌ هه‌موو ئومه‌تێکدا شایه‌تێك(که‌ پێغه‌مبه‌ره‌که‌یانه‌) تۆیشمان هێنا(ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) به‌شایه‌ت به‌سه‌ر ئائه‌وانه‌وه‌.
يَوْمَئÙذ٠يَوَدÙÙ‘ الَّذÙينَ ÙƒÙŽÙَرÙوا وَعَصَوÙا الرَّسÙولَ لَوْ تÙسَوَّىٰ بÙÙ‡Ùم٠الْأَرْض٠وَلَا يَكْتÙÙ…Ùونَ اللَّهَ ØَدÙيثًا (النساء :٤٢)
له‌و ڕۆژه‌دا ئاوات ده‌خوازن ئه‌وانه‌ی کاÙر بوون Ùˆ سه‌رپێچی پێغه‌مبه‌ریان کرد که‌ زه‌وی یان به‌سه‌ردا ته‌خت بکرێ(واته‌ بخرێنه‌ ژێر زه‌وی Ùˆ نه‌هێنرێنه‌ ده‌ره‌وه‌) وه‌(له‌و ڕۆژه‌دا) هیچ قسه‌و باسێك له‌خوا ناشارنه‌وه‌.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا لَا تَقْرَبÙوا الصَّلَاةَ وَأَنْتÙمْ سÙكَارَىٰ Øَتَّىٰ تَعْلَمÙوا مَا تَقÙولÙونَ وَلَا جÙÙ†Ùبًا Ø¥Ùلَّا عَابÙرÙÙŠ سَبÙيل٠Øَتَّىٰ تَغْتَسÙÙ„Ùوا Ûš ÙˆÙŽØ¥Ùنْ ÙƒÙنْتÙمْ مَرْضَىٰ أَوْ عَلَىٰ سَÙَر٠أَوْ جَاءَ Ø£ÙŽØَدٌ Ù…ÙنْكÙمْ Ù…ÙÙ†ÙŽ الْغَائÙط٠أَوْ لَامَسْتÙم٠النÙّسَاءَ Ùَلَمْ تَجÙدÙوا مَاءً ÙَتَيَمَّمÙوا صَعÙيدًا Ø·ÙŽÙŠÙّبًا ÙَامْسَØÙوا بÙÙˆÙجÙوهÙÙƒÙمْ وَأَيْدÙيكÙمْ Û— Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ كَانَ عَÙÙوًّا غَÙÙورًا (النساء :٤٣)
ئه‌ی که‌سانێ که‌ بڕواتان هێناوه‌ نزیکی نوێژ مه‌بنه‌وه‌ کاتێك ئێوه‌ سه‌رخۆش بن هه‌تا بزانن Ú†ÛŒ ده‌ڵێن وه‌ هه‌روه‌ها نزیکی(جێگای) نوێژ مه‌بنه‌وه‌ له‌ کاتێکدا له‌شتان گرانه‌ مه‌گه‌ر تێپه‌ڕبن (به‌ مزگه‌وت دا) هه‌تا خۆتان ده‌شۆن وه‌ ئه‌گه‌ر ئێوه‌ نه‌خۆش بوون یان له‌سه‌Ùه‌ردا بوون یان که‌سێك له‌ ئێوه‌ هاته‌وه‌ له‌ شوێنی ده‌ست به‌ئاو گه‌یاندنه‌وه‌ یان جووت بوون له‌گه‌ڵ خێزانه‌کانتاندا(یا له‌یه‌ك که‌وتن له‌گه‌ڵ ئاÙره‌تانی نامه‌Øره‌مدا) ئینجا ئاوتان ده‌ست نه‌که‌وت ئه‌وه‌ به‌ خۆڵێکی پاك ته‌یه‌موم بکه‌ن جا به‌و تۆزو خۆڵه‌ ڕووخسار Ùˆ ده‌سته‌کانتان ته‌یه‌موم بکه‌ن به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ سڕه‌ره‌وه‌ی تاوانه‌ Ùˆ لێبوورده‌یه‌.
أَلَمْ تَرَ Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‰ الَّذÙينَ Ø£ÙوتÙوا نَصÙيبًا Ù…ÙÙ†ÙŽ الْكÙتَاب٠يَشْتَرÙونَ الضَّلَالَةَ ÙˆÙŽÙŠÙرÙيدÙونَ أَنْ تَضÙÙ„Ùّوا السَّبÙيلَ (النساء :٤٤)
ئایا سه‌یری ئه‌وانه‌ت نه‌کردووه‌ که‌ به‌شێك له‌ نامه‌که‌یان پێ دراوه‌(که‌ ته‌وراته‌) گومڕایی هه‌ڵده‌بژێرن(ده‌کڕن) وه‌ ده‌یانه‌وێت ئێوه‌ش له‌ ڕێبازی ڕاست گومڕاببن.
وَاللَّه٠أَعْلَم٠بÙأَعْدَائÙÙƒÙمْ Ûš ÙˆÙŽÙƒÙŽÙَىٰ بÙاللَّه٠وَلÙيًّا ÙˆÙŽÙƒÙŽÙَىٰ بÙاللَّه٠نَصÙيرًا (النساء :٤٥)
وه‌ ته‌نها خوا چاك ئاگاداره‌ به‌ دوژمنه‌کانتان وه‌ ته‌نها خوا به‌سه‌ دۆست بێت ته‌نها خواش به‌سه‌ یاریده‌ده‌ر بێت.
لهسهر هێڵ نییه
سوڕه‌تی النساء ( 46 - 66)
Ù…ÙÙ†ÙŽ الَّذÙينَ هَادÙوا ÙŠÙØَرÙÙ‘ÙÙونَ الْكَلÙÙ…ÙŽ عَنْ مَوَاضÙعÙÙ‡Ù ÙˆÙŽÙŠÙŽÙ‚ÙولÙونَ سَمÙعْنَا وَعَصَيْنَا وَاسْمَعْ غَيْرَ Ù…Ùسْمَع٠وَرَاعÙنَا لَيًّا بÙأَلْسÙنَتÙÙ‡Ùمْ وَطَعْنًا ÙÙÙŠ الدÙّين٠ۚ وَلَوْ أَنَّهÙمْ قَالÙوا سَمÙعْنَا وَأَطَعْنَا وَاسْمَعْ وَانْظÙرْنَا لَكَانَ خَيْرًا Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ وَأَقْوَمَ وَلَٰكÙنْ لَعَنَهÙم٠اللَّه٠بÙÙƒÙÙْرÙÙ‡Ùمْ Ùَلَا ÙŠÙؤْمÙÙ†Ùونَ Ø¥Ùلَّا Ù‚ÙŽÙ„Ùيلًا (النساء :٤٦)
هه‌ندێك له‌ جووله‌که‌کان Ùه‌رمووده‌کانی خوا ده‌گۆڕن له‌ شوێن Ùˆ مه‌به‌ستی خۆی وه‌ ده‌ڵێن: بیستمان Ùˆ سه‌رپێچیمان کرد ! ! Ú¯ÙˆÛŽ بگره‌ قه‌ت گوێت Ù„ÛŽ نه‌بێ ! ! وه‌ ده‌ڵێن(راعنا) چاك گوێمان بۆ بگره‌(به‌ڵام به‌زمانی جووله‌که‌ واته‌ تۆ خراپترینمانی ئه‌وان ئه‌م مانایان مه‌به‌ست بوو) ده‌میان لار ده‌کرده‌وه‌ (بۆ ئه‌وه‌ی مه‌به‌سته‌ خراپه‌که‌ بگه‌یه‌نێت) وه‌ بۆ تانه‌و ته‌شه‌ردان له‌ ئایینی(ئیسلام) وه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌وان بیان وتایه‌ بیستمان Ùˆ گوێڕایه‌ڵین Ùˆ(قسه‌مان) ببیسته‌و په‌له‌مان Ù„ÛŽ مه‌که‌ ئه‌وه‌ چاکترو ڕاست تربوو بۆیان به‌ڵام خوا نه‌Ùرینی Ù„ÛŽ کردن به‌هۆی بێ باوه‌ڕییه‌که‌یانه‌وه‌ بۆیه‌ بڕوا ناهێنن که‌مێکیان نه‌بێ.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ Ø£ÙوتÙوا الْكÙتَابَ آمÙÙ†Ùوا بÙمَا نَزَّلْنَا Ù…ÙصَدÙّقًا Ù„Ùمَا مَعَكÙمْ Ù…Ùنْ قَبْل٠أَنْ نَطْمÙسَ ÙˆÙجÙوهًا ÙَنَرÙدَّهَا عَلَىٰ أَدْبَارÙهَا أَوْ نَلْعَنَهÙمْ كَمَا لَعَنَّا أَصْØَابَ السَّبْت٠ۚ وَكَانَ أَمْر٠اللَّه٠مَÙْعÙولًا (النساء :٤٧)
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی که‌ نامه‌تان Ù¾ÛŽ به‌خشراوه‌ بڕوا بهێنن به‌و(قورئانه‌) ÛŒ ناردوومانه‌ته‌ خواره‌وه‌ که‌ به‌ڕاست دانه‌ری ئه‌و(ته‌وراته‌)ÛŒ ئێوه‌یه‌ Ù¾ÛŽØ´ ئه‌وه‌ی ڕوخسارانێك سا٠بکه‌ین(له‌ پێشه‌وه‌) ئینجا بیبه‌ینه‌ پشت سه‌ریان یان نه‌Ùره‌تیان Ù„ÛŽ بکه‌ین وه‌ك Ú†Û†Ù† نه‌Ùره‌تمان کرد له‌ خه‌ڵکانی شه‌ممه‌ وه‌ بڕیاری خوا هه‌میشه‌ به‌دی دێت.
Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ لَا يَغْÙÙر٠أَنْ ÙŠÙشْرَكَ بÙه٠وَيَغْÙÙر٠مَا دÙونَ ذَٰلÙÙƒÙŽ Ù„Ùمَنْ يَشَاء٠ۚ وَمَنْ ÙŠÙشْرÙكْ بÙاللَّه٠Ùَقَد٠اÙْتَرَىٰ Ø¥Ùثْمًا عَظÙيمًا (النساء :٤٨)
به‌ڕاستی خوا خۆش نابێت گه‌ر هاوبه‌شی بۆ دابنرێ، بێجگه‌له‌وه‌ خۆش ئه‌بێت له‌هه‌ر گوناهێکی تر بۆ هه‌رکه‌سێك که‌ بیه‌وێت، وه‌ هه‌ر که‌سێك هاوبه‌ش بۆ خوا دابنێت ئه‌وه‌ بێگومان گوناهێکی زۆر گه‌وره‌ی هه‌ڵبه‌ستووه‌.(
أَلَمْ تَرَ Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‰ الَّذÙينَ ÙŠÙزَكÙّونَ أَنْÙÙسَهÙمْ Ûš بَل٠اللَّه٠يÙزَكÙّي مَنْ يَشَاء٠وَلَا ÙŠÙظْلَمÙونَ ÙَتÙيلًا (النساء :٤٩)
ئایا سه‌یری ئه‌وانه‌ت نه‌کردووه‌ که‌ خۆیان به‌ پاك و چاك ده‌زانن (وانی یه‌) به‌ڵکو خوا هه‌ر که‌سێکی بوێت پاك و خاوێنی ده‌کات و که‌مترین سته‌میان لێ ناکرێت (با به‌ ئه‌ندازه‌ی ئه‌و ده‌زوه‌ باریکه‌ی ناوکی خورماش) بێت.
انْظÙرْ كَيْÙÙŽ ÙŠÙŽÙْتَرÙونَ عَلَى اللَّه٠الْكَذÙبَ Û– ÙˆÙŽÙƒÙŽÙَىٰ بÙه٠إÙثْمًا Ù…ÙبÙينًا (النساء :Ù¥Ù )
سه‌یری بکه‌ن چۆن به‌ده‌م خواوه‌ درۆ هه‌ڵده‌به‌ستن وه‌ به‌سه‌ ئه‌و درۆیه‌ که‌ گوناهێکی ڕوون و ئاشکرایه‌.(
أَلَمْ تَرَ Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‰ الَّذÙينَ Ø£ÙوتÙوا نَصÙيبًا Ù…ÙÙ†ÙŽ الْكÙتَاب٠يÙؤْمÙÙ†Ùونَ بÙالْجÙبْت٠وَالطَّاغÙوت٠وَيَقÙولÙونَ Ù„ÙلَّذÙينَ ÙƒÙŽÙَرÙوا هَٰؤÙلَاء٠أَهْدَىٰ Ù…ÙÙ†ÙŽ الَّذÙينَ آمَنÙوا سَبÙيلًا (النساء :٥١)
ئایا ئاوڕێکت نه‌داوه‌ته‌وه‌ له‌وانه‌ی به‌شێك له‌ نامه‌ی خواییان پێدراوه‌ بڕوا ئه‌هێنن به‌شتی بێ نرخ و به‌رنامه‌ی غه‌یری خوا(به‌ جادووگه‌ران و به‌شه‌یتان) وه‌ ئه‌ڵێن به‌وانه‌ی که‌ بێ بڕوان ئه‌وانه‌ ڕێبازیان ڕاستره‌ له‌وانه‌ی که‌ باوه‌ڕیان هێناوه‌.(
Ø£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ الَّذÙينَ لَعَنَهÙم٠اللَّه٠ۖ وَمَنْ يَلْعَن٠اللَّه٠Ùَلَنْ تَجÙدَ لَه٠نَصÙيرًا (النساء :٥٢)
ئا ئه‌وانه‌ که‌سانێکن که‌ خوا نه‌Ùرینی Ù„ÛŽ کردوون هه‌ر که‌سێکیش خوا نه‌Ùرینی Ù„ÛŽ بکات ئه‌وه‌ هه‌رگیز ده‌ست ناکه‌وێت بۆی هیچ یارمه‌تی ده‌رێ.
أَمْ Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ نَصÙيبٌ Ù…ÙÙ†ÙŽ الْمÙلْك٠ÙÙŽØ¥Ùذًا لَا ÙŠÙؤْتÙونَ النَّاسَ Ù†ÙŽÙ‚Ùيرًا (النساء :٥٣)
ئایا ئه‌وانه‌(جووله‌که‌کان) به‌شیان هه‌یه‌ له‌ ده‌سه‌ڵاتی پاشایه‌تی(خاوه‌نێتی بوونه‌وه‌ر) ؟(جا ئه‌گه‌ر بیانبوایه‌) ئه‌و کاته‌ به‌ خه‌ڵکی یان نه‌ده‌به‌خشی(به‌ ئه‌ندازه‌ی) توێکڵی ده‌نکه‌ خورمایه‌ك.
أَمْ ÙŠÙŽØْسÙدÙونَ النَّاسَ عَلَىٰ مَا آتَاهÙم٠اللَّه٠مÙنْ ÙَضْلÙÙ‡Ù Û– Ùَقَدْ آتَيْنَا آلَ Ø¥ÙبْرَاهÙيمَ الْكÙتَابَ وَالْØÙكْمَةَ وَآتَيْنَاهÙمْ Ù…Ùلْكًا عَظÙيمًا (النساء :٥٤)
یان ئێره‌یی(Øه‌سوودی) ده‌به‌ن به‌ خه‌ڵکی ØŸ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی خوا Ù¾ÛŽ ÛŒ به‌خشیوون(که‌ پێغه‌مبه‌رێتی یه‌) له‌ Ùه‌زڵ Ùˆ به‌هره‌ی خۆی ئه‌وه‌ بێگومان داومانه‌ به‌نه‌وه‌ی ئیبراهیم کتێب Ùˆ پێغه‌مبه‌رێتی هه‌روه‌ها پێمان به‌خشین ده‌سه‌ڵاتێکی گه‌وره‌.(
ÙÙŽÙ…ÙنْهÙمْ مَنْ آمَنَ بÙÙ‡Ù ÙˆÙŽÙ…ÙنْهÙمْ مَنْ صَدَّ عَنْه٠ۚ ÙˆÙŽÙƒÙŽÙَىٰ بÙجَهَنَّمَ سَعÙيرًا (النساء :٥٥)
جا له‌و خه‌ڵکه‌دا هه‌بوو بڕوایان به‌(موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) هێنا هه‌شیان بوو به‌رگری Ù„ÛŽ کردووه‌ وه‌ دۆزه‌خ به‌سه‌(بۆیان) که‌ ئاگرێکی هه‌ڵگیرساوه‌.(
Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ الَّذÙينَ ÙƒÙŽÙَرÙوا بÙآيَاتÙنَا سَوْÙÙŽ Ù†ÙصْلÙيهÙمْ نَارًا ÙƒÙلَّمَا نَضÙجَتْ جÙÙ„ÙودÙÙ‡Ùمْ بَدَّلْنَاهÙمْ جÙÙ„Ùودًا غَيْرَهَا Ù„ÙÙŠÙŽØ°ÙوقÙوا الْعَذَابَ Û— Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ كَانَ عَزÙيزًا ØÙŽÙƒÙيمًا (النساء :٥٦)
به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی بێ بڕوابوون به‌ ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌ له‌مه‌ولا ده‌یانخه‌ینه‌ ناو ئاگرێك هه‌ر کاتێك که‌ پێستیان سووتا(برژا) بۆیان ده‌گۆڕین به‌ پێستێکی تر بۆ ئه‌وه‌ی سزاکه‌ بچه‌ژن به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ زاڵی کاردروسته‌.(
وَالَّذÙينَ آمَنÙوا وَعَمÙÙ„Ùوا الصَّالÙØَات٠سَنÙدْخÙÙ„ÙÙ‡Ùمْ جَنَّات٠تَجْرÙÙŠ Ù…Ùنْ تَØْتÙهَا الْأَنْهَار٠خَالÙدÙينَ ÙÙيهَا أَبَدًا Û– Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ ÙÙيهَا أَزْوَاجٌ Ù…Ùطَهَّرَةٌ Û– ÙˆÙŽÙ†ÙدْخÙÙ„ÙÙ‡Ùمْ ظÙلًّا ظَلÙيلًا (النساء :٥٧)
وه‌ ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕیان هێنا و کاری چاکه‌یان کرد له‌مه‌ولا ده‌یانخه‌ینه‌ چه‌ند به‌هه‌شتێ که‌ ڕووباره‌کان ده‌چن به‌ژێریاندا ده‌مێننه‌وه‌ تیایدا به‌هه‌میشه‌یی بۆیان هه‌یه‌ تیایدا هاوسه‌رانی پاك و خاوێن وه‌ ده‌یانخه‌ینه‌ ژێرسێبه‌ری چڕو به‌رده‌وامه‌.(
Ûž Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ يَأْمÙرÙÙƒÙمْ أَنْ تÙؤَدÙّوا الْأَمَانَات٠إÙلَىٰ أَهْلÙهَا ÙˆÙŽØ¥Ùذَا ØَكَمْتÙمْ بَيْنَ النَّاس٠أَنْ تَØْكÙÙ…Ùوا بÙالْعَدْل٠ۚ Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ Ù†ÙعÙمَّا يَعÙظÙÙƒÙمْ بÙÙ‡Ù Û— Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ كَانَ سَمÙيعًا بَصÙيرًا (النساء :٥٨)
به‌ڕاستی خوا Ùه‌رمانتان Ù¾ÛŽ ده‌کات به‌دانه‌وه‌ی گشت سپارده‌کان بۆ خاوه‌نه‌کانیان وه‌ کاتێك دادوه‌ریتان کرد له‌ نێوان خه‌ڵکیدا به‌ داد Øو‌کم بکه‌ن به‌ڕاستی خوا به‌ چاکی ئامۆژگاریتان ده‌کات به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ بیسه‌ری بینایه‌.(
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا Ø£ÙŽØ·ÙيعÙوا اللَّهَ ÙˆÙŽØ£ÙŽØ·ÙيعÙوا الرَّسÙولَ ÙˆÙŽØ£ÙولÙÙŠ الْأَمْر٠مÙنْكÙمْ Û– ÙÙŽØ¥Ùنْ تَنَازَعْتÙمْ ÙÙÙŠ شَيْء٠ÙَرÙدÙّوه٠إÙÙ„ÙŽÙ‰ اللَّه٠وَالرَّسÙول٠إÙنْ ÙƒÙنْتÙمْ تÙؤْمÙÙ†Ùونَ بÙاللَّه٠وَالْيَوْم٠الْآخÙر٠ۚ ذَٰلÙÙƒÙŽ خَيْرٌ ÙˆÙŽØ£ÙŽØْسَن٠تَأْوÙيلًا (النساء :٥٩)
ئه‌ی که‌سانێك که‌ باوه‌ڕتان هێناوه‌ گوێڕایه‌ڵی خوا و گوێڕایه‌ڵی پێغه‌مبه‌ر بن وه‌ پاشانیش گوێڕایه‌ڵی کار به‌ده‌سته‌(عادیله‌) کانی خۆتان بن جا ئه‌گه‌ر دوو به‌ره‌کیتان هه‌بوو له‌شتێکدا ئه‌وه‌ بیگێڕنه‌وه‌ بۆ لای خوا و پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) ئه‌گه‌ر ئێوه‌ باوه‌ڕتان هه‌یه‌ به‌ خواو به‌ ڕۆژی دوایی ئه‌وه‌ باشتره‌ وه‌ ئاکام و ئه‌نجامی چاکتره‌.(
أَلَمْ تَرَ Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‰ الَّذÙينَ يَزْعÙÙ…Ùونَ أَنَّهÙمْ آمَنÙوا بÙمَا Ø£ÙنْزÙÙ„ÙŽ Ø¥Ùلَيْكَ وَمَا Ø£ÙنْزÙÙ„ÙŽ Ù…Ùنْ قَبْلÙÙƒÙŽ ÙŠÙرÙيدÙونَ أَنْ يَتَØَاكَمÙوا Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‰ الطَّاغÙوت٠وَقَدْ Ø£ÙÙ…ÙرÙوا أَنْ يَكْÙÙرÙوا بÙÙ‡Ù ÙˆÙŽÙŠÙرÙيد٠الشَّيْطَان٠أَنْ ÙŠÙضÙلَّهÙمْ ضَلَالًا بَعÙيدًا (النساء :Ù¦Ù )
ئایا ئاوڕێکت نه‌داوه‌ته‌وه‌ به‌لای ئه‌وانه‌ی وا خۆ نیشان ده‌ده‌ن که‌ به‌ڕاستی ئه‌وان باوه‌ڕیان هێناوه‌ به‌وه‌ی دابه‌زیوه‌ بۆتۆ(که‌ قورئانه‌) Ùˆ به‌وه‌ش که‌ Ù¾ÛŽØ´ تۆ دابه‌زیوه‌(که‌ ته‌وراته‌) ده‌یانه‌وێت که‌ داد به‌رن بۆ لای یه‌کێك که‌ ØÙˆÚ©Ù… به‌ به‌رنامه‌ی خوا ناکات له‌ کاتێکدا به‌ڕاستی Ùه‌رمانیان Ù¾ÛŽ کراوه‌ که‌ بڕوایان Ù¾ÛŽÛŒ نه‌بێت وه‌ شه‌یتان ده‌یه‌وێت که‌ گومڕایان بکات به‌ گومڕایی یه‌کی دوور له‌ ڕاستی.
ÙˆÙŽØ¥Ùذَا Ù‚Ùيلَ Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ تَعَالَوْا Ø¥Ùلَىٰ مَا أَنْزَلَ اللَّه٠وَإÙÙ„ÙŽÙ‰ الرَّسÙول٠رَأَيْتَ الْمÙنَاÙÙÙ‚Ùينَ يَصÙدÙّونَ عَنْكَ صÙدÙودًا (النساء :٦١)
وه‌ ئه‌گه‌ر Ù¾ÛŽ یان بوترێ: وه‌رن بۆ لای ئه‌وه‌ی خوا ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌، وه‌ بۆ لای پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) ده‌بینی( ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) دووڕووه‌کان ڕووت Ù„ÛŽ وه‌رده‌گێڕن به‌ وه‌رگه‌ڕانێکی ته‌واو.
ÙَكَيْÙÙŽ Ø¥Ùذَا أَصَابَتْهÙمْ Ù…ÙصÙيبَةٌ بÙمَا قَدَّمَتْ أَيْدÙيهÙمْ Ø«ÙÙ…ÙŽÙ‘ جَاءÙوكَ ÙŠÙŽØْلÙÙÙونَ بÙاللَّه٠إÙنْ أَرَدْنَا Ø¥Ùلَّا Ø¥ÙØْسَانًا وَتَوْÙÙيقًا (النساء :٦٢)
ئایا Øاڵیان Ú†Û†Ù† ئه‌بێت کاتێك به‌سه‌رهاتێکی ناخۆشیان تووش بێت ØŸ به‌هۆی ئه‌وه‌ی ده‌سیان Ù¾ÛŽØ´ÛŒ خستووه‌(کردوویانه‌) پاشان دێنه‌وه‌ بۆ لات Ùˆ سوێند ده‌خۆن به‌خوا ته‌نها نیازی چاکه‌ Ùˆ یه‌ك خستنه‌وه‌مان بووه‌ کاتێك که‌ ØÙˆÚ©Ù… ده‌به‌ین بۆ لای غه‌یری خوا.
Ø£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ الَّذÙينَ يَعْلَم٠اللَّه٠مَا ÙÙÙŠ Ù‚ÙÙ„ÙوبÙÙ‡Ùمْ ÙَأَعْرÙضْ عَنْهÙمْ وَعÙظْهÙمْ ÙˆÙŽÙ‚Ùلْ Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ ÙÙÙŠ أَنْÙÙسÙÙ‡Ùمْ قَوْلًا بَلÙيغًا (النساء :٦٣)
ئه‌وانه‌ که‌سانێکن خوا ده‌زانێت چی له‌ دڵیاندا هه‌یه‌ که‌واته‌ ڕوویان لێ وه‌رگێڕه‌ وه‌ ئامۆژگارییان بکه‌ وه‌ بڵێ پێیان ده‌رباره‌ی خۆیان وته‌یه‌کی ڕه‌وان و کاریگه‌ر.
وَمَا أَرْسَلْنَا Ù…Ùنْ رَسÙول٠إÙلَّا Ù„ÙÙŠÙطَاعَ بÙØ¥Ùذْن٠اللَّه٠ۚ وَلَوْ أَنَّهÙمْ Ø¥Ùذْ ظَلَمÙوا أَنْÙÙسَهÙمْ جَاءÙوكَ ÙَاسْتَغْÙَرÙوا اللَّهَ وَاسْتَغْÙَرَ Ù„ÙŽÙ‡Ùم٠الرَّسÙولÙ
لَوَجَدÙوا اللَّهَ تَوَّابًا رَØÙيمًا (النساء :٦٤)
وه‌ هیچ پێغه‌مبه‌رێکمان ڕه‌وانه‌ نه‌کردووه‌ ته‌نها بۆ ئه‌وه‌ نه‌بێت گوێڕایه‌ڵی بکرێت به‌Ùه‌رمانی خوا وه‌ بێگومان ئه‌گه‌ر ئه‌وان کاتێ سته‌میان له‌ نه‌Ùسی خۆیان کرد بهاتنایه‌ بۆ لات Ùˆ داوای Ù„ÛŽ بوردنیان بکردایه‌ له‌ خوا پێغه‌مبه‌ریش داوای Ù„ÛŽ خۆش بوونی بۆ بکردنایه‌ بێگومان ده‌یان بینی خوا په‌شیمانی وه‌رگری به‌به‌زه‌یی یه‌.(
Ùَلَا وَرَبÙّكَ لَا ÙŠÙؤْمÙÙ†Ùونَ Øَتَّىٰ ÙŠÙØÙŽÙƒÙّمÙوكَ ÙÙيمَا شَجَرَ بَيْنَهÙمْ Ø«ÙÙ…ÙŽÙ‘ لَا يَجÙدÙوا ÙÙÙŠ أَنْÙÙسÙÙ‡Ùمْ Øَرَجًا Ù…Ùمَّا قَضَيْتَ ÙˆÙŽÙŠÙسَلÙّمÙوا تَسْلÙيمًا (النساء :٦٥)
نه‌خێر(وانی یه‌ که‌ خۆیان به‌ باوه‌ڕدار نیشان ده‌ده‌ن) سوێند به‌ په‌روه‌ردگارت بڕوا دارنین تا تۆ نه‌که‌نه‌ دادوه‌ر له‌هه‌ر ئاژاوه‌ و دووبه‌ره‌کی یه‌کی نێوانیان دا له‌پاشان هه‌ست نه‌که‌ن له‌ ده‌رونیاندا به‌ هیچ بێزاری یه‌ک له‌و بڕیاره‌ی تۆ داوته‌ و مل که‌چ نه‌که‌ن به‌ مل که‌چی یه‌کی ته‌واو.
دواترین جار دهستكاری كراوه لهلایهن هه‌واری خاڵی (2012-08-09 00:10:23)
لهسهر هێڵ نییه
سوڕه‌تی النساء ( 66 - 86)
وَلَوْ أَنَّا كَتَبْنَا عَلَيْهÙمْ أَن٠اقْتÙÙ„Ùوا أَنْÙÙسَكÙمْ أَو٠اخْرÙجÙوا Ù…Ùنْ دÙيَارÙÙƒÙمْ مَا ÙَعَلÙوه٠إÙلَّا Ù‚ÙŽÙ„Ùيلٌ Ù…ÙنْهÙمْ Û– وَلَوْ أَنَّهÙمْ ÙَعَلÙوا مَا ÙŠÙوعَظÙونَ بÙه٠لَكَانَ خَيْرًا Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ وَأَشَدَّ تَثْبÙيتًا (النساء :٦٦)
وه‌ بێگومان ئه‌گه‌ر ئێمه‌ پێویستمان بکردایه‌ له‌سه‌ریان که‌ یه‌کتری بکوژن(واته‌ باوه‌ڕداران بێ باوه‌ڕان بکوژن) یان له‌ ماڵه‌کانتان ده‌ربچن ئه‌وه‌یان نه‌ده‌کرد که‌مێکیان نه‌بێت وه‌ ئه‌گه‌ر به‌ڕاستی ئه‌وان کاریان بکردایه‌ به‌ پێ ی ئه‌و ئامۆژگارییانه‌ی ده‌کران ئه‌وه‌ باشتر بوو بۆیان وه‌ دامه‌زراوتر ده‌بوون له‌سه‌ر ئایینه‌که‌یان.
ÙˆÙŽØ¥Ùذًا لَآتَيْنَاهÙمْ Ù…Ùنْ لَدÙنَّا أَجْرًا عَظÙيمًا (النساء :٦٧)
جا ئه‌و کاته‌ بێگومان پێمان ده‌به‌خشین له‌ لایه‌ن خۆمانه‌وه‌ پاداشتێکی گه‌وره‌.
وَلَهَدَيْنَاهÙمْ صÙرَاطًا Ù…ÙسْتَقÙيمًا (النساء :٦٨)
وه‌ ڕێنموونیمان ده‌کردن بۆ ڕێگای ڕاست.
وَمَنْ ÙŠÙØ·Ùع٠اللَّهَ وَالرَّسÙولَ ÙÙŽØ£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ مَعَ الَّذÙينَ أَنْعَمَ اللَّه٠عَلَيْهÙمْ Ù…ÙÙ†ÙŽ النَّبÙÙŠÙّينَ وَالصÙّدÙّيقÙينَ وَالشÙّهَدَاء٠وَالصَّالÙØÙينَ Ûš ÙˆÙŽØَسÙÙ†ÙŽ Ø£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ رَÙÙيقًا (النساء :٦٩)
وه‌ هه‌ر که‌سێك گوێڕایه‌ڵی خواو پێغه‌مبه‌ر بکات جا ئه‌وانه‌ له‌گه‌ڵ که‌سانێکن که‌ خوا به‌هره‌ی ڕشتووه‌ به‌سه‌ریاندا له‌ پێغه‌مبه‌ران و ڕاستگۆیان و شه‌هیدان و پیاوچاکان وه‌ ئه‌وانه‌ چ هاوڕێ و هاوه‌ڵێکی چاکن.
ذَٰلÙÙƒÙŽ الْÙَضْل٠مÙÙ†ÙŽ اللَّه٠ۚ ÙˆÙŽÙƒÙŽÙَىٰ بÙاللَّه٠عَلÙيمًا (النساء :Ù§Ù )
ئه‌و به‌هره‌یه‌ ته‌نها له‌ لایه‌ن خواوه‌یه‌ وه‌ به‌سه‌ که‌ خوا زانایه‌ به‌ هه‌موو شتێك.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا Ø®ÙØ°Ùوا ØÙذْرَكÙمْ ÙَانْÙÙرÙوا Ø«Ùبَات٠أَو٠انْÙÙرÙوا جَمÙيعًا (النساء :٧١)
ئه‌ی که‌سانێك که‌ باوه‌ڕتان هێناوه‌ ئاگاداریی خۆتان وه‌رگرن ئه‌وسا تاقم تاقم هێرش به‌رن و ده‌رچن بۆ جیهاد.
ÙˆÙŽØ¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ Ù…ÙنْكÙمْ لَمَنْ Ù„ÙŽÙŠÙبَطÙّئَنَّ ÙÙŽØ¥Ùنْ أَصَابَتْكÙمْ Ù…ÙصÙيبَةٌ قَالَ قَدْ أَنْعَمَ اللَّه٠عَلَيَّ Ø¥Ùذْ لَمْ Ø£ÙŽÙƒÙنْ مَعَهÙمْ Ø´ÙŽÙ‡Ùيدًا (النساء :٧٢)
وه‌ بێگومان له‌ ناوتاندایه‌ که‌سی وا به‌ڕاستی خۆی دوا ده‌خات جا ئه‌گه‌ر تووشی به‌سه‌رهاتێکی خراپ هاتن ده‌ڵێ به‌ڕاستی خوا به‌هره‌ی ڕشت به‌سه‌رمدا که‌ له‌ گه‌ڵیاندا ئاماده‌ نه‌بووم.
وَلَئÙنْ أَصَابَكÙمْ Ùَضْلٌ Ù…ÙÙ†ÙŽ اللَّه٠لَيَقÙولَنَّ كَأَنْ لَمْ تَكÙنْ بَيْنَكÙمْ وَبَيْنَه٠مَوَدَّةٌ يَا لَيْتَنÙÙŠ ÙƒÙنْت٠مَعَهÙمْ ÙÙŽØ£ÙŽÙÙوزَ Ùَوْزًا عَظÙيمًا (النساء :٧٣)
وه‌ ئه‌گه‌ر تووشی به‌هره‌یه‌ك بوون له‌خواوه‌ بێگومان ده‌ڵێت وه‌ك له‌ نێوان ئێوه‌ و ئه‌وان هیچ دۆستایه‌تی یه‌ك نه‌بوو بێت ئه‌ی خۆزگه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌واندا بوومایه‌ تا قازانجێکی زۆر گه‌وره‌م بکردایه‌.
Ûž ÙَلْيÙقَاتÙلْ ÙÙÙŠ سَبÙيل٠اللَّه٠الَّذÙينَ يَشْرÙونَ الْØَيَاةَ الدÙّنْيَا بÙالْآخÙرَة٠ۚ وَمَنْ ÙŠÙقَاتÙلْ ÙÙÙŠ سَبÙيل٠اللَّه٠ÙÙŽÙŠÙقْتَلْ أَوْ يَغْلÙبْ ÙَسَوْÙÙŽ Ù†ÙؤْتÙيه٠أَجْرًا عَظÙيمًا (النساء :٧٤)
که‌واته‌ با بجه‌نگێت له‌ڕێی خوادا که‌سانێك که‌ ژیانی دنیا ده‌Ùرۆشن به‌ Ú•Û†Ú˜ÛŒ دوایی جا هه‌رکه‌سێك بجه‌نگێت له‌ Ú•ÛŽÛŒ خوادا ئینجا بکوژرێ(شه‌هیدببێ) یان زاڵ ببێ ئه‌وه‌ دواتر Ù¾ÛŽ ÛŒ ده‌ده‌ین پاداشتێکی گه‌وره‌.
وَمَا Ù„ÙŽÙƒÙمْ لَا تÙقَاتÙÙ„Ùونَ ÙÙÙŠ سَبÙيل٠اللَّه٠وَالْمÙسْتَضْعَÙÙينَ Ù…ÙÙ†ÙŽ الرÙّجَال٠وَالنÙّسَاء٠وَالْوÙلْدَان٠الَّذÙينَ ÙŠÙŽÙ‚ÙولÙونَ رَبَّنَا أَخْرÙجْنَا Ù…Ùنْ هَٰذÙه٠الْقَرْيَة٠الظَّالÙم٠أَهْلÙهَا وَاجْعَلْ لَنَا Ù…Ùنْ لَدÙنْكَ ÙˆÙŽÙ„Ùيًّا وَاجْعَلْ لَنَا Ù…Ùنْ لَدÙنْكَ نَصÙيرًا (النساء :٧٥)
ئه‌وه‌ چیتانه‌ (به‌چ بیانوویه‌ك) جه‌نگ ناکه‌ن له‌ پێناوی خوادا Ùˆ له‌ پێناوی چه‌وساوه‌کان له‌ پیاوان Ùˆ ئاÙره‌تان Ùˆ منداڵان ئه‌وانه‌ی که‌ ده‌ڵێن ئه‌ی په‌روه‌ردگارمان ڕزگارمان که‌ی له‌م شاره‌ که‌ خه‌ڵکه‌که‌ی سته‌مکارن وه‌ له‌لایه‌ن خۆته‌وه‌ دڵسۆزێکمان بۆ به‌دی بهێنه‌ وه‌ له‌لایه‌ن خۆته‌وه‌ به‌دی بهێنه‌ بۆمان یارمه‌تی ده‌رێك.
الَّذÙينَ آمَنÙوا ÙŠÙقَاتÙÙ„Ùونَ ÙÙÙŠ سَبÙيل٠اللَّه٠ۖ وَالَّذÙينَ ÙƒÙŽÙَرÙوا ÙŠÙقَاتÙÙ„Ùونَ ÙÙÙŠ سَبÙيل٠الطَّاغÙوت٠ÙَقَاتÙÙ„Ùوا أَوْلÙيَاءَ الشَّيْطَان٠ۖ Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ كَيْدَ الشَّيْطَان٠كَانَ ضَعÙÙŠÙًا (النساء :٧٦)
ئه‌و که‌سانه‌ی باوه‌ڕیان هێناوه‌ له‌ پێناوی خوادا ده‌جه‌نگێن وه‌ ئه‌وانه‌ی بێ باوه‌ڕان له‌ پێناوی ناڕه‌وا(یان شه‌یتان) دا ده‌جه‌نگێن که‌واته‌ شه‌ڕ بکه‌ن له‌گه‌ڵ دۆسته‌کانی شه‌یتاندا به‌ڕاستی پیلانی شه‌یتان هه‌ر لاواز بووه‌ .
أَلَمْ تَرَ Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‰ الَّذÙينَ Ù‚Ùيلَ Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ ÙƒÙÙÙّوا أَيْدÙÙŠÙŽÙƒÙمْ ÙˆÙŽØ£ÙŽÙ‚ÙيمÙوا الصَّلَاةَ وَآتÙوا الزَّكَاةَ Ùَلَمَّا ÙƒÙتÙبَ عَلَيْهÙم٠الْقÙتَال٠إÙذَا ÙَرÙيقٌ Ù…ÙنْهÙمْ يَخْشَوْنَ النَّاسَ كَخَشْيَة٠اللَّه٠أَوْ أَشَدَّ خَشْيَةً Ûš وَقَالÙوا رَبَّنَا Ù„ÙÙ…ÙŽ كَتَبْتَ عَلَيْنَا الْقÙتَالَ لَوْلَا أَخَّرْتَنَا Ø¥Ùلَىٰ أَجَل٠قَرÙيب٠ۗ Ù‚Ùلْ مَتَاع٠الدÙّنْيَا Ù‚ÙŽÙ„Ùيلٌ وَالْآخÙرَة٠خَيْرٌ Ù„Ùمَن٠اتَّقَىٰ وَلَا تÙظْلَمÙونَ ÙَتÙيلًا (النساء :٧٧)
ئایا سه‌یری ئه‌و که‌سانه‌ت نه‌ کردووه‌ که‌ پێیان وترا ده‌ستان بگێڕنه‌وه‌ (له‌ جه‌نگ و کوشتار) و نوێژ بکه‌ن و زه‌کات بده‌ن ؟ که‌چی کاتێك جه‌نگیان له‌سه‌ر پێویست کرا یه‌کسه‌ر ده‌سته‌یه‌کیان له‌ خه‌ڵکی ده‌ترسان وه‌ك ترسان له‌ خودا بگره‌ زیاتریش ده‌ترسان ده‌یان وت ئه‌ی په‌روه‌ردگاری ئێمه‌ بۆچی جه‌نگت له‌سه‌رمان پێویست کردووه‌ خۆزگه‌ دوات ده‌خستین(له‌ جه‌نگ کردن) بۆ ماوه‌یه‌کی که‌م بڵێ خۆشی و له‌زه‌تی دنیا زۆر که‌مه‌ و ڕۆژی دوایی باشتره‌ بۆ که‌سێك له‌خوا بترسێت وه‌ سته‌متان لێ ناکرێت به‌ (ئه‌ندازه‌ی) تاڵی ناوکه‌ خورمایه‌ك.
أَيْنَمَا تَكÙونÙوا ÙŠÙدْرÙكْكÙم٠الْمَوْت٠وَلَوْ ÙƒÙنْتÙمْ ÙÙÙŠ بÙرÙوج٠مÙشَيَّدَة٠ۗ ÙˆÙŽØ¥Ùنْ تÙصÙبْهÙمْ Øَسَنَةٌ ÙŠÙŽÙ‚ÙولÙوا هَٰذÙÙ‡Ù Ù…Ùنْ عÙنْد٠اللَّه٠ۖ ÙˆÙŽØ¥Ùنْ تÙصÙبْهÙمْ سَيÙّئَةٌ ÙŠÙŽÙ‚ÙولÙوا هَٰذÙÙ‡Ù Ù…Ùنْ عÙنْدÙÙƒÙŽ Ûš Ù‚Ùلْ ÙƒÙلٌّ Ù…Ùنْ عÙنْد٠اللَّه٠ۖ Ùَمَال٠هَٰؤÙلَاء٠الْقَوْم٠لَا يَكَادÙونَ ÙŠÙŽÙْقَهÙونَ ØَدÙيثًا (النساء :٧٨)
له‌هه‌ر شوێنێك بن مردن پێتان ده‌گات با له‌ناو قه‌ڵا Ùˆ کۆشکی به‌رزو قایمیشدا بن وه‌ ئه‌گه‌ر (ناپاکان) خۆشی Ùˆ چاکه‌ هاته‌ ڕێیان ده‌ڵێن ئه‌مه‌ له‌لایه‌ن خواوه‌یه‌ وه‌ ئه‌گه‌ر توشی ناخۆشی Ùˆ خراپه‌یه‌ك هاتن ده‌ڵێن ئه‌مه‌ له‌لایه‌ن تۆوه‌یه‌(ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) بڵێ: هه‌مووی له‌ لایه‌ن خواوه‌یه‌ ئه‌وه‌ ئه‌و خه‌ڵکه‌ Ú†ÛŒ یانه‌ ØŸ وه‌کو له‌ هیچ قسه‌یه‌ك تێ نه‌گه‌ن وایه‌.
مَا أَصَابَكَ Ù…Ùنْ Øَسَنَة٠ÙÙŽÙ…ÙÙ†ÙŽ اللَّه٠ۖ وَمَا أَصَابَكَ Ù…Ùنْ سَيÙّئَة٠ÙÙŽÙ…Ùنْ Ù†ÙŽÙْسÙÙƒÙŽ Ûš وَأَرْسَلْنَاكَ Ù„Ùلنَّاس٠رَسÙولًا Ûš ÙˆÙŽÙƒÙŽÙَىٰ بÙاللَّه٠شَهÙيدًا (النساء :٧٩)
هه‌ر چاکه‌یه‌کت تووش بوو ئه‌وه‌ له‌ خواوه‌یه‌ وه‌ هه‌ر خراپه‌یه‌کت تووش بوو ئه‌وه‌ له‌ خۆته‌وه‌یه‌ Ùˆ ئێمه‌ تۆمان ناردووه‌ به‌ Ùروستاده‌ بۆ خه‌ڵکی وه‌ خوا به‌سه‌ شایه‌تی ئه‌وه‌ بدات.
مَنْ ÙŠÙØ·Ùع٠الرَّسÙولَ Ùَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ Û– وَمَنْ تَوَلَّىٰ Ùَمَا أَرْسَلْنَاكَ عَلَيْهÙمْ ØÙŽÙÙيظًا (النساء :Ù¨Ù )
هه‌ر که‌سێك گوێڕایه‌ڵی پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بکات ئه‌وه به‌ ڕاستی گوێڕایه‌ڵی خوای کردووه‌ هه‌ر که‌سێکیش پشت هه‌ڵبکات ئه‌وه‌ ئێمه‌ تۆمان ڕه‌وانه‌ نه‌کردووه‌ به‌ چاودێر و پارێزه‌ر به‌سه‌ریانه‌وه‌.‌
ÙˆÙŽÙŠÙŽÙ‚ÙولÙونَ طَاعَةٌ ÙÙŽØ¥Ùذَا بَرَزÙوا Ù…Ùنْ عÙنْدÙÙƒÙŽ بَيَّتَ طَائÙÙÙŽØ©ÙŒ Ù…ÙنْهÙمْ غَيْرَ الَّذÙÙŠ تَقÙول٠ۖ وَاللَّه٠يَكْتÙب٠مَا ÙŠÙبَيÙّتÙونَ Û– ÙَأَعْرÙضْ عَنْهÙمْ وَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّه٠ۚ ÙˆÙŽÙƒÙŽÙَىٰ بÙاللَّه٠وَكÙيلًا (النساء :٨١)
دووڕوه‌کان ده‌ڵێن گوێڕایه‌ڵین (مل که‌چ Ùˆ Ùه‌رمانبه‌ردارین) به‌ڵام کاتێك له‌لای تۆ ده‌رچوون کۆمه‌ڵێك له‌وان شه‌و ده‌که‌نه‌وه‌ به‌ پیلان گێڕان به‌ پێچه‌وانه‌ی قسه‌کانی تۆ، وه‌ خوا ده‌ینووسێت ئه‌و(پیلانانه‌ی) شه‌و کردوویانه‌ که‌واته‌ وازیان Ù„ÛŽ بێنه‌و پشت به‌خوا ببه‌سته‌ خوا به‌سه‌ پشتیوانت بێ.
Ø£ÙŽÙَلَا يَتَدَبَّرÙونَ الْقÙرْآنَ Ûš وَلَوْ كَانَ Ù…Ùنْ عÙنْد٠غَيْر٠اللَّه٠لَوَجَدÙوا ÙÙيه٠اخْتÙلَاÙًا ÙƒÙŽØ«Ùيرًا (النساء :٨٢)
ئه‌وه‌ بۆ بیر ناکه‌نه‌وه‌ له‌ قورئان ؟ خۆ ئه‌گه‌ر له‌ لایه‌ن که‌سێکی تره‌وه‌ بوایه‌ جگه‌له‌ خوا بێگومان ده‌یان بینی تیایدا جیاوازی زۆر.
ÙˆÙŽØ¥Ùذَا جَاءَهÙمْ أَمْرٌ Ù…ÙÙ†ÙŽ الْأَمْن٠أَو٠الْخَوْÙ٠أَذَاعÙوا بÙÙ‡Ù Û– وَلَوْ رَدÙّوه٠إÙÙ„ÙŽÙ‰ الرَّسÙول٠وَإÙلَىٰ Ø£ÙولÙÙŠ الْأَمْر٠مÙنْهÙمْ لَعَلÙمَه٠الَّذÙينَ يَسْتَنْبÙØ·Ùونَه٠مÙنْهÙمْ Û— وَلَوْلَا Ùَضْل٠اللَّه٠عَلَيْكÙمْ وَرَØْمَتÙه٠لَاتَّبَعْتÙم٠الشَّيْطَانَ Ø¥Ùلَّا Ù‚ÙŽÙ„Ùيلًا (النساء :٨٣)
وه‌ کاتێك هه‌واڵێکیان پێ بگات ده‌ر باره‌ی ئاسایش و هێمنایه‌تی یان له‌ باره‌ی ترسه‌وه‌ بڵاوی ده‌که‌نه‌وه‌ به‌ڵام ئه‌گه‌ر بیان گه‌ڕانایه‌ته‌وه‌ بۆ لای پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) و بۆ لای کار به‌ده‌ستانی خۆیان ئه‌وه‌ ئه‌وانه‌ی ڕاستی هه‌واڵه‌کان ده‌رده‌هێنن ده‌زانن هه‌واڵه‌که‌(ڕاسته‌ یان درۆیه‌) وه‌ ئه‌گه‌ر چاکه‌و به‌زه‌یی خوا نه‌بوایه‌ به‌رامبه‌ر به‌ ئێوه‌ بێگومان شوێن شه‌یتان ده‌که‌وتن که‌مێکتان نه‌بێت.
ÙَقَاتÙلْ ÙÙÙŠ سَبÙيل٠اللَّه٠لَا تÙÙƒÙŽÙ„ÙŽÙ‘Ù٠إÙلَّا Ù†ÙŽÙْسَكَ Ûš ÙˆÙŽØَرÙّض٠الْمÙؤْمÙÙ†Ùينَ Û– عَسَى اللَّه٠أَنْ ÙŠÙŽÙƒÙÙÙŽÙ‘ بَأْسَ الَّذÙينَ ÙƒÙŽÙَرÙوا Ûš وَاللَّه٠أَشَدÙÙ‘ بَأْسًا وَأَشَدÙÙ‘ تَنْكÙيلًا (النساء :٨٤)
ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) له‌ پێناوی خوادا بجه‌نگێ تۆ ته‌نها ئه‌رکی خۆت Ù„ÛŽ داوا کراوه‌(یا تۆ ته‌نها ئه‌رکی خۆت له‌سه‌ره‌) هانی بڕوادارانیش بده‌(بۆ جیهاد) ئومێده‌ خوا به‌رگری هێزی بێ باوه‌ڕان بکات وه‌ خوا به‌هێز تره‌و تۆڵه‌ی به‌تین تره‌.
مَنْ يَشْÙَعْ Ø´ÙŽÙَاعَةً Øَسَنَةً ÙŠÙŽÙƒÙنْ لَه٠نَصÙيبٌ Ù…Ùنْهَا Û– وَمَنْ يَشْÙَعْ Ø´ÙŽÙَاعَةً سَيÙّئَةً ÙŠÙŽÙƒÙنْ Ù„ÙŽÙ‡Ù ÙƒÙÙْلٌ Ù…Ùنْهَا Û— وَكَانَ اللَّه٠عَلَىٰ ÙƒÙÙ„ÙÙ‘ شَيْء٠مÙÙ‚Ùيتًا (النساء :٨٥)
هه‌ر که‌سێ تکایه‌کی چاکه‌ بکات به‌شێکی له‌ (پاداشتی) ئه‌و چاکه‌یه‌ بۆ هه‌یه‌ وه‌ هه‌ر که‌سێ تکایه‌کی خراپه‌ بکات ئه‌ویش به‌شێکی ده‌بێت له‌ (سزای) ئه‌و خراپه‌یه‌ وه‌ خوا هه‌میشه‌ به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا به‌ توانایه‌ واته‌ چاودێره‌.
لهسهر هێڵ نییه
سوڕه‌تی النساء ( 86 - 106)
ÙˆÙŽØ¥Ùذَا ØÙÙŠÙّيتÙمْ بÙتَØÙيَّة٠ÙÙŽØÙŽÙŠÙّوا بÙØ£ÙŽØْسَنَ Ù…Ùنْهَا أَوْ رÙدÙّوهَا Û— Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ كَانَ عَلَىٰ ÙƒÙÙ„ÙÙ‘ شَيْء٠ØَسÙيبًا (النساء :٨٦)
هه‌ر کاتێك سڵاوێکتان لێ کرا ئه‌وه‌ به‌ چاکتر له‌و سڵاوه‌ سڵاو بکه‌ن یان وه‌کو خۆی بیسه‌ننه‌وه‌ بێگومان خوا هه‌میشه‌ پرساو چاودێره‌ به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا.
اللَّه٠لَا Ø¥Ùلَٰهَ Ø¥Ùلَّا Ù‡ÙÙˆÙŽ Ûš لَيَجْمَعَنَّكÙمْ Ø¥Ùلَىٰ يَوْم٠الْقÙيَامَة٠لَا رَيْبَ ÙÙيه٠ۗ وَمَنْ أَصْدَق٠مÙÙ†ÙŽ اللَّه٠ØَدÙيثًا (النساء :٨٧)
هیچ په‌رستراوێك نی یه‌ جگه‌له‌ خوا، سوێند به‌خوا بێگومان کۆتان ده‌کاته‌وه‌ بۆ(لێپرسینه‌وه‌ی) ئه‌و ڕۆژی دواییه‌ی که‌ هیچ گومانی تێدا نی یه‌ جا کێ له‌خوا قسه‌(و به‌ڵێنی) ڕاست تره‌.
Ûž Ùَمَا Ù„ÙŽÙƒÙمْ ÙÙÙŠ الْمÙنَاÙÙÙ‚Ùينَ ÙÙئَتَيْن٠وَاللَّه٠أَرْكَسَهÙمْ بÙمَا كَسَبÙوا Ûš أَتÙرÙيدÙونَ أَنْ تَهْدÙوا مَنْ أَضَلَّ اللَّه٠ۖ وَمَنْ ÙŠÙضْلÙل٠اللَّه٠Ùَلَنْ تَجÙدَ لَه٠سَبÙيلًا (النساء :٨٨)
ئه‌وه‌ چیتانه‌ ده‌رباره‌ی دووڕوه‌کان بوونه‌ته‌ دوو ده‌سته‌ له‌ کاتێکدا خوا ئه‌وانه‌ی گه‌ڕاندۆته‌وه‌ بۆ بێ باوه‌ڕی به‌هۆی کرده‌وه‌کانیانه‌وه‌ ئایا ده‌تانه‌وێت ڕێنموونیی که‌سێك بکه‌ن که‌ خوا گومڕای کردووه‌ ؟ وه‌ هه‌ر که‌سێ خوا گومڕای بکات ئه‌وه‌ هه‌رگیز ناتوانی ڕێگای ڕاستی بۆ بدۆزیته‌وه‌.
وَدÙّوا لَوْ تَكْÙÙرÙونَ كَمَا ÙƒÙŽÙَرÙوا ÙَتَكÙونÙونَ سَوَاءً Û– Ùَلَا تَتَّخÙØ°Ùوا Ù…ÙنْهÙمْ أَوْلÙيَاءَ Øَتَّىٰ ÙŠÙهَاجÙرÙوا ÙÙÙŠ سَبÙيل٠اللَّه٠ۚ ÙÙŽØ¥Ùنْ تَوَلَّوْا ÙÙŽØ®ÙØ°ÙوهÙمْ وَاقْتÙÙ„ÙوهÙمْ Øَيْث٠وَجَدْتÙÙ…ÙوهÙمْ Û– وَلَا تَتَّخÙØ°Ùوا Ù…ÙنْهÙمْ ÙˆÙŽÙ„Ùيًّا وَلَا نَصÙيرًا (النساء :٨٩)
ئه‌وان ئاواته‌ خوازن ئێوه‌ش بێ باوه‌ڕ بن وه‌ك چۆن خۆیان بێ باوه‌ڕ بوون تا ئێوه‌ و ئه‌وان یه‌کسان بن که‌واته‌ ئه‌وان به‌ دۆست و یارمه‌تی ده‌ر هه‌ڵ مه‌بژێرن هه‌تا ( په‌شیمان ده‌بنه‌وه‌و) کۆچ ده‌که‌ن له‌ڕێ ی خوادا ئینجا ئه‌گه‌ر ڕوویان وه‌رگێڕاو پشتیان هه‌ڵکرد ئه‌وه‌ ( به‌دیل) بیانگرن و بیانکوژن له‌هه‌ر شوێنێك تووشیان بوون وه‌ هیچ دۆست و یارمه‌تی ده‌رێك له‌وان هه‌ڵ مه‌بژێرن.
Ø¥Ùلَّا الَّذÙينَ يَصÙÙ„Ùونَ Ø¥Ùلَىٰ قَوْم٠بَيْنَكÙمْ وَبَيْنَهÙمْ Ù…Ùيثَاقٌ أَوْ جَاءÙوكÙمْ ØَصÙرَتْ صÙدÙورÙÙ‡Ùمْ أَنْ ÙŠÙقَاتÙÙ„ÙوكÙمْ أَوْ ÙŠÙقَاتÙÙ„Ùوا قَوْمَهÙمْ Ûš وَلَوْ شَاءَ اللَّه٠لَسَلَّطَهÙمْ عَلَيْكÙمْ ÙَلَقَاتَلÙوكÙمْ Ûš ÙÙŽØ¥Ùن٠اعْتَزَلÙوكÙمْ Ùَلَمْ ÙŠÙقَاتÙÙ„ÙوكÙمْ وَأَلْقَوْا Ø¥ÙلَيْكÙم٠السَّلَمَ Ùَمَا جَعَلَ اللَّه٠لَكÙمْ عَلَيْهÙمْ سَبÙيلًا (النساء :Ù©Ù )
جگه ‌له‌وانه‌ی په‌یوه‌ندی ده‌که‌ن به‌ که‌سانێکه‌وه‌ که‌ له‌ نێوان ئێوه‌ Ùˆ ئه‌واندا په‌یمان هه‌یه‌ یان هاتوون بۆ لاتان له‌سه‌ر دڵیان ناڕه‌Øه‌ته‌(Øه‌ز ناکه‌ن) له‌وه‌ی که‌ جه‌نگتان له‌ دژ بکه‌ن یا جه‌نگ له‌ دژی خزمه‌کانیان بکه‌ن وه‌ ئه‌گه‌ر خوا بیویستایه‌ زاڵی ده‌کردن به‌سه‌رتاندا Ùˆ جه‌نگیان دژتان ده‌کرد جا ئه‌گه‌ر ئه‌وان که‌نار گیربوون له‌ ئێوه‌ Ùˆ جه‌نگیان له‌ دژتان نه‌ده‌کرد Ùˆ پێشنیاری ئاشتیان کرد بۆتان(مل که‌چ بوون) ئه‌وه‌ خوا ڕێگه‌ی نه‌داوون که‌ ده‌ستیان بۆ به‌رن Ùˆ نابێ شه‌ڕیان له‌ دژ بکه‌ن.
سَتَجÙدÙونَ آخَرÙينَ ÙŠÙرÙيدÙونَ أَنْ يَأْمَنÙوكÙمْ وَيَأْمَنÙوا قَوْمَهÙمْ ÙƒÙÙ„ÙŽÙ‘ مَا رÙدÙّوا Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‰ الْÙÙتْنَة٠أÙرْكÙسÙوا ÙÙيهَا Ûš ÙÙŽØ¥Ùنْ لَمْ يَعْتَزÙÙ„ÙوكÙمْ ÙˆÙŽÙŠÙلْقÙوا Ø¥ÙلَيْكÙم٠السَّلَمَ ÙˆÙŽÙŠÙŽÙƒÙÙÙّوا أَيْدÙÙŠÙŽÙ‡Ùمْ ÙÙŽØ®ÙØ°ÙوهÙمْ وَاقْتÙÙ„ÙوهÙمْ Øَيْث٠ثَقÙÙْتÙÙ…ÙوهÙمْ Ûš ÙˆÙŽØ£ÙولَٰئÙÙƒÙمْ جَعَلْنَا Ù„ÙŽÙƒÙمْ عَلَيْهÙمْ سÙلْطَانًا Ù…ÙبÙينًا (النساء :٩١)
له‌مه‌ولا که‌سانێکی تر ده‌بینن ده‌یانه‌وێت له‌ ئێوه‌ ئه‌مین بن وه‌ له‌ هۆزه‌که‌ی خۆشیان ئه‌مین بن هه‌ر کاتێك بانگ کرابن بۆ بێ باوه‌ڕی و بت په‌رستی گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ بۆی جا ئه‌گه‌ر که‌نا‌ر گیر نه‌بوون لێتان وه‌ جڵه‌وی ئاشتیان نه‌دایه‌ ده‌ستتان وه‌ ده‌ستیان نه‌کێشایه‌وه‌(له‌ جه‌نگ کردن) ئه‌وه‌ به‌ دیل بیانگرن و بیانکوژن له‌ هه‌ر شوێنێك که‌ به‌رده‌ستتان که‌وتن ئه‌وانه‌ی (باسمان کرد) داومانه‌ به‌ ئێوه‌ له‌ دژیان ده‌سه‌ڵاتی ئاشکرا.
وَمَا كَانَ Ù„ÙÙ…ÙؤْمÙن٠أَنْ يَقْتÙÙ„ÙŽ Ù…ÙؤْمÙنًا Ø¥Ùلَّا خَطَأً Ûš وَمَنْ قَتَلَ Ù…ÙؤْمÙنًا خَطَأً ÙَتَØْرÙير٠رَقَبَة٠مÙؤْمÙنَة٠وَدÙÙŠÙŽØ©ÙŒ Ù…Ùسَلَّمَةٌ Ø¥Ùلَىٰ أَهْلÙه٠إÙلَّا أَنْ يَصَّدَّقÙوا Ûš ÙÙŽØ¥Ùنْ كَانَ Ù…Ùنْ قَوْم٠عَدÙÙˆÙÙ‘ Ù„ÙŽÙƒÙمْ ÙˆÙŽÙ‡ÙÙˆÙŽ Ù…ÙؤْمÙÙ†ÙŒ ÙَتَØْرÙير٠رَقَبَة٠مÙؤْمÙÙ†ÙŽØ©Ù Û– ÙˆÙŽØ¥Ùنْ كَانَ Ù…Ùنْ قَوْم٠بَيْنَكÙمْ وَبَيْنَهÙمْ Ù…Ùيثَاقٌ ÙَدÙÙŠÙŽØ©ÙŒ Ù…Ùسَلَّمَةٌ Ø¥Ùلَىٰ أَهْلÙه٠وَتَØْرÙير٠رَقَبَة٠مÙؤْمÙÙ†ÙŽØ©Ù Û– Ùَمَنْ لَمْ يَجÙدْ ÙَصÙيَام٠شَهْرَيْن٠مÙتَتَابÙعَيْن٠تَوْبَةً Ù…ÙÙ†ÙŽ اللَّه٠ۗ وَكَانَ اللَّه٠عَلÙيمًا ØÙŽÙƒÙيمًا (النساء :٩٢)
بۆ هیچ باوه‌ڕدارێك ڕه‌وا Ù†ÛŒ یه‌ باوه‌ڕدارێك بکوژێت مه‌گه‌ر به‌ هه‌ڵه‌ وه‌ هه‌ر که‌سێك ئیماندارێك به‌ هه‌ڵه‌ بکوژێت ئه‌وه‌(له‌سه‌ریه‌تی) ئازاد کردنی کۆیله‌یه‌کی باوه‌ڕدار Ùˆ (نرخی) خوێنێکیش بدات به‌ که‌س Ùˆ کاری کوژراوه‌که‌ مه‌گه‌ر بیبه‌خشن (له‌ خوێنه‌که‌ به‌خێری خۆیان) به‌ڵام ئه‌گه‌ر کوژراوه‌که‌ له‌ گه‌لێك بوو که‌ دوژمنتان بوون(کاÙری شه‌ڕ که‌ر بوون) وه‌ کوژراوه‌که‌ ئیماندار بوو ئه‌وه‌(هه‌ر له‌سه‌ریه‌تی) ئازاد کردنی به‌نده‌یه‌کی ئیماندار وه‌ ئه‌گه‌ر(کوژراوه‌که‌) له‌ گه‌لێك بوو که‌ له‌ نێوان ئێوه‌ Ùˆ ئه‌واندا په‌یمان هه‌بوو ئه‌وا(نرخی) خوێنێك بده‌نه‌ که‌سی کوژراوه‌که‌ له‌ گه‌ڵ ئازاد کردنی کۆیله‌یه‌کی ئیماندار جا ئه‌و(بکوژ) ه‌ی ده‌ستی نه‌که‌وت(یان نه‌ی بوو) ئه‌وه‌(له‌ سه‌ریه‌تی) ڕۆژوو گرتنی دوو مانگ له‌سه‌ر یه‌ك (ئه‌م بڕیاره‌) Ù„ÛŽ بووردنه‌ له‌ لایه‌ن خواوه‌، وه‌ خوا هه‌میشه‌ زانای کاردروسته‌.
وَمَنْ يَقْتÙلْ Ù…ÙؤْمÙنًا Ù…ÙتَعَمÙّدًا ÙَجَزَاؤÙه٠جَهَنَّم٠خَالÙدًا ÙÙيهَا وَغَضÙبَ اللَّه٠عَلَيْه٠وَلَعَنَه٠وَأَعَدَّ لَه٠عَذَابًا عَظÙيمًا (النساء :٩٣)
وه‌ هه‌ر که‌سێك ئیماندارێك به‌ده‌س ئه‌نقه‌س بکوژێت ئه‌وه‌ تۆڵه‌ی ئه‌و که‌سه‌ دۆزه‌خه‌ به‌ هه‌میشه‌یی تیایدا ئه‌بێت Ùˆ خوا خه‌شمی لێگرتووه‌ Ùˆ نه‌Ùرینی Ù„ÛŽ کردووه‌ Ùˆ سزایه‌کی گه‌وره‌ی بۆ ئاماده‌ کردووه‌.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا Ø¥Ùذَا ضَرَبْتÙمْ ÙÙÙŠ سَبÙيل٠اللَّه٠ÙَتَبَيَّنÙوا وَلَا تَقÙولÙوا Ù„Ùمَنْ أَلْقَىٰ Ø¥ÙلَيْكÙم٠السَّلَامَ لَسْتَ Ù…ÙؤْمÙنًا تَبْتَغÙونَ عَرَضَ الْØَيَاة٠الدÙّنْيَا ÙَعÙنْدَ اللَّه٠مَغَانÙÙ…Ù ÙƒÙŽØ«Ùيرَةٌ Ûš كَذَٰلÙÙƒÙŽ ÙƒÙنْتÙمْ Ù…Ùنْ قَبْل٠ÙÙŽÙ…ÙŽÙ†ÙŽÙ‘ اللَّه٠عَلَيْكÙمْ ÙَتَبَيَّنÙوا Ûš Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ كَانَ بÙمَا تَعْمَلÙونَ خَبÙيرًا (النساء :٩٤)
ئه‌ی که‌سانێك که‌ بڕواتان هێناوه‌ کاتێك ده‌رچوون(بۆ جیهاد کردن) له‌ ڕێگه‌ی خوادا هه‌موو شتێك ڕوون بکه‌نه‌وه‌ وه‌ نه‌ڵێن به‌و که‌سانه‌ی که‌ سڵاو(ی موسوڵمانانه‌) تان لێ ده‌که‌ن تۆ بڕوادار نیت ؟ به‌ دوای شتوومه‌ك و سامانی دنیای دا بگه‌ڕێن ئه‌وه‌ لای خوا ده‌سکه‌وتی زۆر هه‌یه‌ ئێوه‌ش له‌مه‌وپێش هه‌روه‌ها بوون (ئیمانه‌که‌تان ده‌شارده‌وه‌) ئینجا خوا منه‌تی نا به‌سه‌رتاندا(به‌هێز و زاڵی کردن) ده‌ی که‌واته‌ هه‌موو شتێك ڕوون بکه‌نه‌وه‌ به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ ئاگاداره‌ به‌وه‌ی ئێوه‌ ده‌یکه‌ن.
لَا يَسْتَوÙÙŠ الْقَاعÙدÙونَ Ù…ÙÙ†ÙŽ الْمÙؤْمÙÙ†Ùينَ غَيْر٠أÙولÙÙŠ الضَّرَر٠وَالْمÙجَاهÙدÙونَ ÙÙÙŠ سَبÙيل٠اللَّه٠بÙأَمْوَالÙÙ‡Ùمْ وَأَنْÙÙسÙÙ‡Ùمْ Ûš Ùَضَّلَ اللَّه٠الْمÙجَاهÙدÙينَ بÙأَمْوَالÙÙ‡Ùمْ وَأَنْÙÙسÙÙ‡Ùمْ عَلَى الْقَاعÙدÙينَ دَرَجَةً Ûš ÙˆÙŽÙƒÙلًّا وَعَدَ اللَّه٠الْØÙسْنَىٰ Ûš ÙˆÙŽÙَضَّلَ اللَّه٠الْمÙجَاهÙدÙينَ عَلَى الْقَاعÙدÙينَ أَجْرًا عَظÙيمًا (النساء :٩٥)
یه‌کسان نین دانیشتوان(له‌ جیهادی ڕێ ی خودا) له‌ باوه‌ڕداران جگه‌ له‌ خاوه‌ن عوزره‌کان(نه‌خۆش، کوێر، شه‌ل) له‌گه‌ڵ تێکۆشه‌رانی ڕێگه‌ی خوادا به‌ ماڵ و گیانیان خوا باوی داوه‌ تێکۆشه‌ران به‌ ماڵ و گیانیان به‌سه‌ر دانیشتوان(له‌ جیهاد) دا به‌ پله‌یه‌ك وه‌ هه‌ر یه‌ك له‌و دوو تاقمه‌ خوا به‌ڵێنی پاداشتی زۆر چاکی پێ داوون(که‌ به‌هه‌شته‌)، وه‌ خوا ڕێزی تێکۆشه‌رانی داوه‌ به‌سه‌ر دانیشتووه‌کاندا به‌ پاداشتێکی گه‌وره‌.
دَرَجَات٠مÙنْه٠وَمَغْÙÙرَةً وَرَØْمَةً Ûš وَكَانَ اللَّه٠غَÙÙورًا رَØÙيمًا (النساء :٩٦)
له‌ لای(خوا) وه‌ پله‌ی زۆر و لێ خۆش بوون و میهره‌بانیان بۆ هه‌یه‌ وه‌ خوا هه‌میشه‌ لێبورده‌ی میهره‌بانه‌.
Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ الَّذÙينَ تَوَÙَّاهÙم٠الْمَلَائÙكَة٠ظَالÙÙ…ÙÙŠ أَنْÙÙسÙÙ‡Ùمْ قَالÙوا ÙÙيمَ ÙƒÙنْتÙمْ Û– قَالÙوا ÙƒÙنَّا Ù…ÙسْتَضْعَÙÙينَ ÙÙÙŠ الْأَرْض٠ۚ قَالÙوا أَلَمْ تَكÙنْ أَرْض٠اللَّه٠وَاسÙعَةً ÙَتÙهَاجÙرÙوا ÙÙيهَا Ûš ÙÙŽØ£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ مَأْوَاهÙمْ جَهَنَّم٠ۖ وَسَاءَتْ مَصÙيرًا (النساء :٩٧)
به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که‌ Ùریشته‌کان گیانیان ده‌کێشن له‌ کاتێکدا که‌ سته‌میان له‌ خۆیان ده‌کرد(به‌ Ú©Û†Ú† نه‌کردنیان) به‌ ته‌شه‌ره‌وه‌ پێیان ده‌ڵێن(ده‌رباره‌ی ئایینه‌که‌تان) له‌ چیدا بوون ØŸ! ده‌ڵێن ئێمه‌ چه‌وساوه‌ بووین له‌سه‌ر زه‌وی دا(پێیان) ده‌ڵێن مه‌گه‌ر زه‌ویی خوا Ùراوان نه‌بوو ØŸ. تا کۆچتان بکردایه‌ تیایدا جا ئه‌وانه‌ شوێنیان دۆزه‌خه‌ ئای Ú† پاشه‌ Ú•Û†Ú˜ÛŽÚ©ÛŒ خراپه‌.
Ø¥Ùلَّا الْمÙسْتَضْعَÙÙينَ Ù…ÙÙ†ÙŽ الرÙّجَال٠وَالنÙّسَاء٠وَالْوÙلْدَان٠لَا يَسْتَطÙيعÙونَ ØÙيلَةً وَلَا يَهْتَدÙونَ سَبÙيلًا (النساء :٩٨)
بێجگه‌ له‌و چه‌وساوانه‌ی که‌ له‌ پیاوان Ùˆ ئاÙره‌تان Ùˆ له‌ منداڵانن که‌ توانای هیچ چاره‌یه‌کیان Ù†ÛŒ یه‌ (له‌به‌ر بێ هێزی Ùˆ پیرییان) وه‌ به‌ هیچ شێوازێك Ú•ÛŽ ده‌رناکه‌ن.
ÙÙŽØ£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ عَسَى اللَّه٠أَنْ يَعْÙÙÙˆÙŽ عَنْهÙمْ Ûš وَكَانَ اللَّه٠عَÙÙوًّا غَÙÙورًا (النساء :٩٩)
ئا ئه‌وانه‌ خوا لێ یان خۆش ده‌بێت وه‌ خوا هه‌میشه‌ چاوپۆشیکه‌ر و لێ خۆشبووه‌.
Ûž وَمَنْ ÙŠÙهَاجÙرْ ÙÙÙŠ سَبÙيل٠اللَّه٠يَجÙدْ ÙÙÙŠ الْأَرْض٠مÙرَاغَمًا ÙƒÙŽØ«Ùيرًا وَسَعَةً Ûš وَمَنْ يَخْرÙجْ Ù…Ùنْ بَيْتÙÙ‡Ù Ù…ÙهَاجÙرًا Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‰ اللَّه٠وَرَسÙولÙÙ‡Ù Ø«ÙÙ…ÙŽÙ‘ ÙŠÙدْرÙكْه٠الْمَوْت٠Ùَقَدْ وَقَعَ أَجْرÙه٠عَلَى اللَّه٠ۗ وَكَانَ اللَّه٠غَÙÙورًا رَØÙيمًا (النساء :Ù¡Ù Ù )
وه‌ هه‌ر که‌سێك Ú©Û†Ú† بکات له‌ Ú•ÛŽ ÛŒ خوادا ده‌ستی ده‌که‌وێت له‌ زه‌وی دا جێگه‌ Ùˆ ڕێگه‌ی زۆر(که‌ دوژمن Ù¾ÛŽÛŒ ناخۆشه‌) وه‌ Ùراوانی(له‌ رۆزی ژیاندا) وه‌ هه‌ر که‌سێك له‌ ماڵی خۆی ده‌رچێت وه‌ Ú©Û†Ú† بکات بۆ لای خوا Ùˆ پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی پاشان مردن Ù¾ÛŽ ÛŒ بگات ئه‌وه‌ بێگومان پاداشتی ئه‌و که‌سه‌ که‌وتۆته‌ سه‌ر خوا وه‌ خوا هه‌میشه‌ لێبورده‌ی به‌ به‌زه‌یی یه‌.
ÙˆÙŽØ¥Ùذَا ضَرَبْتÙمْ ÙÙÙŠ الْأَرْض٠Ùَلَيْسَ عَلَيْكÙمْ جÙنَاØÙŒ أَنْ تَقْصÙرÙوا Ù…ÙÙ†ÙŽ الصَّلَاة٠إÙنْ Ø®ÙÙْتÙمْ أَنْ ÙŠÙŽÙْتÙÙ†ÙŽÙƒÙم٠الَّذÙينَ ÙƒÙŽÙَرÙوا Ûš Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ الْكَاÙÙرÙينَ كَانÙوا Ù„ÙŽÙƒÙمْ عَدÙوًّا Ù…ÙبÙينًا (النساء :Ù¡Ù Ù¡)
هه‌ر کاتێك سه‌Ùه‌رتان کرد(Ùˆ گه‌ڕان) به‌زه‌وی دا ئه‌وه‌ هیچ گوناهێکتان له‌سه‌ر Ù†ÛŒ یه‌ که‌ هه‌ندێ له‌ نوێژه‌کان کورت بکه‌نه‌وه‌ ئه‌گه‌ر ترسان ئه‌وانه‌ی بێ باوه‌ڕن جه‌نگتان له‌گه‌ڵ بکه‌ن به‌ ڕاستی بێ باوه‌ڕان هه‌میشه‌ بۆ ئێوه‌ دوژمنێکی ڕوون Ùˆ ئاشکران.
ÙˆÙŽØ¥Ùذَا ÙƒÙنْتَ ÙÙيهÙمْ Ùَأَقَمْتَ Ù„ÙŽÙ‡Ùم٠الصَّلَاةَ ÙَلْتَقÙمْ طَائÙÙÙŽØ©ÙŒ Ù…ÙنْهÙمْ مَعَكَ وَلْيَأْخÙØ°Ùوا أَسْلÙØَتَهÙمْ ÙÙŽØ¥Ùذَا سَجَدÙوا ÙَلْيَكÙونÙوا Ù…Ùنْ وَرَائÙÙƒÙمْ وَلْتَأْت٠طَائÙÙÙŽØ©ÙŒ Ø£Ùخْرَىٰ لَمْ ÙŠÙصَلÙّوا ÙَلْيÙصَلÙّوا مَعَكَ وَلْيَأْخÙØ°Ùوا ØÙذْرَهÙمْ وَأَسْلÙØَتَهÙمْ Û— وَدَّ الَّذÙينَ ÙƒÙŽÙَرÙوا لَوْ تَغْÙÙÙ„Ùونَ عَنْ أَسْلÙØَتÙÙƒÙمْ وَأَمْتÙعَتÙÙƒÙمْ ÙÙŽÙŠÙŽÙ…ÙيلÙونَ عَلَيْكÙمْ مَيْلَةً وَاØÙدَةً Ûš وَلَا جÙنَاØÙŽ عَلَيْكÙمْ Ø¥Ùنْ كَانَ بÙÙƒÙمْ أَذًى Ù…Ùنْ مَطَر٠أَوْ ÙƒÙنْتÙمْ مَرْضَىٰ أَنْ تَضَعÙوا أَسْلÙØَتَكÙمْ Û– ÙˆÙŽØ®ÙØ°Ùوا ØÙذْرَكÙمْ Û— Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ أَعَدَّ Ù„ÙلْكَاÙÙرÙينَ عَذَابًا Ù…ÙÙ‡Ùينًا (النساء :Ù¡Ù Ù¢)
کاتێك تۆ(ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) له‌ جه‌نگدا) له‌ ناو بڕواداراندا بوویت Ùˆ Ù¾ÛŽØ´ نوێژیت بۆ کردن ئه‌وه‌ با تاقمێك له‌وان له‌گه‌ڵ تۆ نوێژ بکه‌ن Ùˆ با چه‌که‌کانیان Ù¾ÛŽ بێت جا کاتێك سوژده‌یان برد(ڕکاتێکیان ته‌واو کرد) با (بچنه‌ دواوه‌) له‌ پشتانه‌وه‌ بن (پاسه‌وانتان بن) وه‌ با تاقمه‌که‌ی تر بێن که‌ نوێژیان نه‌کردوه‌(وپاسه‌وان بوون) Ùˆ له‌گه‌ڵ تۆ نوێژ بکه‌ن وه‌ با وریای خۆیان بن Ùˆ چه‌که‌کانیشیان Ù¾ÛŽ بێت بێ باوه‌ڕان ئاواته‌ خوازن که‌ ئێوه‌ بێ ئاگا بن له‌ چه‌که‌کانتان Ùˆ شت Ùˆ مه‌که‌کانتان تا په‌لامارتان بده‌ن به‌ په‌لامارێکی یه‌کجاره‌کی(بده‌ن به‌سه‌رتاندا) وه‌ تاوانتان له‌سه‌ر Ù†ÛŒ یه‌ ئه‌گه‌ر به‌هۆی بارانه‌وه‌ ناڕه‌Øه‌ت بوون یان نه‌خۆش بوون که‌ چه‌که‌کانتان دانێن به‌ڵام وریایی خۆتان بکه‌ن به‌ڕاستی خوا ئاماده‌ی کردوه‌ بۆ بێ باوه‌ڕان سزایه‌کی ڕیسواکه‌ر.
ÙÙŽØ¥Ùذَا قَضَيْتÙم٠الصَّلَاةَ ÙَاذْكÙرÙوا اللَّهَ Ù‚Ùيَامًا ÙˆÙŽÙ‚ÙعÙودًا وَعَلَىٰ جÙÙ†ÙوبÙÙƒÙمْ Ûš ÙÙŽØ¥Ùذَا اطْمَأْنَنْتÙمْ ÙÙŽØ£ÙŽÙ‚ÙيمÙوا الصَّلَاةَ Ûš Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ الصَّلَاةَ كَانَتْ عَلَى الْمÙؤْمÙÙ†Ùينَ ÙƒÙتَابًا مَوْقÙوتًا (النساء :Ù¡Ù Ù£)
ئه‌نجا کاتێك نوێژه‌کانتان به‌ جێ هێنا ئه‌وسا یادی خوا بکه‌ن به‌ پێوه‌ Ùˆ به‌ دانیشتنه‌وه‌، وه‌ له‌سه‌ر ته‌نیشتان(به‌ پاڵکه‌وتنه‌وه‌) جا هه‌ر کاتێك دڵ ئارام بوون(Ùˆ ترس نه‌ما) ئه‌و کاته‌ نوێژه‌کانتان به‌ Ú•ÛŽÙƒ Ùˆ Ù¾ÛŽÙƒÛŒ بکه‌ن به‌ڕاستی نوێژ هه‌میشه‌ له‌سه‌ر باوه‌ڕداران Ùه‌رزکراوێکی کات بۆ دیاری کراوه‌.
وَلَا تَهÙÙ†Ùوا ÙÙÙŠ ابْتÙغَاء٠الْقَوْم٠ۖ Ø¥Ùنْ تَكÙونÙوا تَأْلَمÙونَ ÙÙŽØ¥ÙنَّهÙمْ يَأْلَمÙونَ كَمَا تَأْلَمÙونَ Û– وَتَرْجÙونَ Ù…ÙÙ†ÙŽ اللَّه٠مَا لَا يَرْجÙونَ Û— وَكَانَ اللَّه٠عَلÙيمًا ØÙŽÙƒÙيمًا (النساء :Ù¡Ù Ù¤)
سست مه‌بن له‌ به‌دوا گه‌ڕانی دوژمنتاندا(یان له‌ به‌دوا گه‌ڕانی ئه‌و قه‌ومه‌ کاÙرانه‌دا) ئه‌گه‌ر ئێوه‌ ئێش Ùˆ ئازارتان Ù¾ÛŽ بگات بێگومان ئه‌وانیش ئێش Ùˆ ئازاریان Ù¾ÛŽ ده‌گات وه‌ك Ú†Û†Ù† ئێوه‌ ئێش Ùˆ ئازارتان Ù¾ÛŽ ده‌گات وه‌ ئێوه‌ ئومێد ده‌که‌ن له‌ خوا ئه‌وه‌ی ئه‌وان ئومێدی ناکه‌ن(که‌ پاداشت Ùˆ سه‌رکه‌وتنه‌) وه‌ به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ زانای کار دروسته‌.
Ø¥Ùنَّا أَنْزَلْنَا Ø¥Ùلَيْكَ الْكÙتَابَ بÙالْØÙŽÙ‚ÙÙ‘ Ù„ÙتَØْكÙÙ…ÙŽ بَيْنَ النَّاس٠بÙمَا أَرَاكَ اللَّه٠ۚ وَلَا تَكÙنْ Ù„ÙلْخَائÙÙ†Ùينَ خَصÙيمًا (النساء :Ù¡Ù Ù¥)
بێگومان ئێمه‌ دامان به‌زاندۆته‌ سه‌ر تۆ ئه‌م قورئانه‌ به‌ڕاستی بۆ ئه‌وه‌ی بڕیار بده‌ی له‌ نێوان خه‌ڵکیدا به‌و بڕیاره‌ی که‌ خوا نیشانی داویت وه‌ بۆ ناپاکان مه‌به‌ به‌ پارێزه‌ر و داواچی.
لهسهر هێڵ نییه
سوڕه‌تی النساء ( 106 - 126)
وَاسْتَغْÙÙر٠اللَّهَ Û– Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ كَانَ غَÙÙورًا رَØÙيمًا (النساء :Ù¡Ù Ù¦)
داوای لێخۆش بوون له‌ خوا بکه‌ به‌ڕاستی خوا لێخۆش بووی به‌ به‌زه‌یی یه‌.
وَلَا تÙجَادÙلْ عَن٠الَّذÙينَ يَخْتَانÙونَ أَنْÙÙسَهÙمْ Ûš Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ لَا ÙŠÙØÙبÙÙ‘ مَنْ كَانَ خَوَّانًا Ø£ÙŽØ«Ùيمًا (النساء :Ù¡Ù Ù§)
به‌رگری مه‌که‌ له‌وانه‌ی ناپاکی ده‌که‌ن ده‌رباره‌ی خۆیان بێگومان خوا خۆشی ناوێت ئه‌وانه‌ی که‌ به‌رده‌وام زۆر ناپاك و گوناهبارن.
يَسْتَخْÙÙونَ Ù…ÙÙ†ÙŽ النَّاس٠وَلَا يَسْتَخْÙÙونَ Ù…ÙÙ†ÙŽ اللَّه٠وَهÙÙˆÙŽ مَعَهÙمْ Ø¥Ùذْ ÙŠÙبَيÙّتÙونَ مَا لَا يَرْضَىٰ Ù…ÙÙ†ÙŽ الْقَوْل٠ۚ وَكَانَ اللَّه٠بÙمَا يَعْمَلÙونَ Ù…ÙØÙيطًا (النساء :Ù¡Ù Ù¨)
تاوانه‌کانی خۆیان ده‌شارنه‌وه‌ له‌ خه‌ڵکی(له‌ ترساندا) و نایشارنه‌وه‌ له‌ خوا(شه‌رم ناکه‌ن له‌ خوا) له‌ کاتێکدا خوا له‌ گه‌ڵیاندایه‌ کاتێ(که‌ به‌نهێنی) له‌ شه‌ودا ته‌گبیر ده‌که‌ن و قسه‌یه‌ك ده‌که‌ن خوا پێ ی ڕازی نی یه‌ وه‌ خوا هه‌میشه‌ زاناو ئاگاداره‌ به‌ هه‌ر کرده‌وه‌یه‌ك که‌ ئه‌وان ده‌یکه‌ن.
هَا أَنْتÙمْ هَٰؤÙلَاء٠جَادَلْتÙمْ عَنْهÙمْ ÙÙÙŠ الْØَيَاة٠الدÙّنْيَا Ùَمَنْ ÙŠÙجَادÙل٠اللَّهَ عَنْهÙمْ يَوْمَ الْقÙيَامَة٠أَمْ مَنْ ÙŠÙŽÙƒÙون٠عَلَيْهÙمْ ÙˆÙŽÙƒÙيلًا (النساء :Ù¡Ù Ù©)
ئیمانداران بێدار بن وا ئێوه‌ به‌رگریتان له‌ ناپاکان کرد له‌ ژیانی دنیادا ده‌ی ئایا کێ به‌رگرییان لێ ده‌کات(له‌ سزای خوا) له‌ ڕۆژی دوایی دا یان کێ کارو باریان ده‌گرێته‌ ده‌ست.
وَمَنْ يَعْمَلْ سÙوءًا أَوْ يَظْلÙمْ Ù†ÙŽÙْسَه٠ثÙÙ…ÙŽÙ‘ يَسْتَغْÙÙر٠اللَّهَ يَجÙد٠اللَّهَ غَÙÙورًا رَØÙيمًا (النساء :١١٠)
وه‌ هه‌رکه‌س کرده‌وه‌یه‌کی خراپ بکات یان سته‌م له‌خۆی بکات پاشان داوای لێخۆش بوون له‌ خوا بکات ده‌بینێت خوا لێبورده‌ی میهره‌بانه‌.
وَمَنْ يَكْسÙبْ Ø¥Ùثْمًا ÙÙŽØ¥Ùنَّمَا يَكْسÙبÙه٠عَلَىٰ Ù†ÙŽÙْسÙÙ‡Ù Ûš وَكَانَ اللَّه٠عَلÙيمًا ØÙŽÙƒÙيمًا (النساء :١١١)
وه‌ هه‌ر که‌سێك گوناهێك (ی گه‌وره‌ بکات) بێگومان(زیانی) ئه‌و گوناهه‌ هه‌ر بۆ خۆیه‌تی وه‌خوا هه‌میشه‌ زانای کاردرووسته‌.
وَمَنْ يَكْسÙبْ خَطÙيئَةً أَوْ Ø¥Ùثْمًا Ø«ÙÙ…ÙŽÙ‘ يَرْم٠بÙه٠بَرÙيئًا Ùَقَد٠اØْتَمَلَ بÙهْتَانًا ÙˆÙŽØ¥Ùثْمًا Ù…ÙبÙينًا (النساء :١١٢)
وه‌ هه‌ر که‌سێك گوناهێك بکات(به‌هه‌ڵه‌) یان گوناهێك بکات (به‌قه‌ست) پاشان(ئه‌و تاوانه‌) بخاته‌ سه‌ر بێ تاوانێك ئه‌وه‌ بێگومان خستویه‌تیه‌ ئه‌ستۆی خۆی(سزای) بوهتانێك و تاوانێکی ئاشکرا.
وَلَوْلَا Ùَضْل٠اللَّه٠عَلَيْكَ وَرَØْمَتÙه٠لَهَمَّتْ طَائÙÙÙŽØ©ÙŒ Ù…ÙنْهÙمْ أَنْ ÙŠÙضÙÙ„Ùّوكَ وَمَا ÙŠÙضÙÙ„Ùّونَ Ø¥Ùلَّا أَنْÙÙسَهÙمْ Û– وَمَا يَضÙرÙّونَكَ Ù…Ùنْ شَيْء٠ۚ وَأَنْزَلَ اللَّه٠عَلَيْكَ الْكÙتَابَ وَالْØÙكْمَةَ وَعَلَّمَكَ مَا لَمْ تَكÙنْ تَعْلَم٠ۚ وَكَانَ Ùَضْل٠اللَّه٠عَلَيْكَ عَظÙيمًا (النساء :١١٣)
وه‌ ئه‌گه‌ر به‌خشش Ùˆ به‌زه‌یی خوا به‌سه‌رته‌وه‌ نه‌ بوایه ‌(ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) بێگومان ده‌سته‌یه‌ك له‌و ناپاکانه‌ به‌ نیاز بوون که‌ گومڕات بکه‌ن به‌ڵام ئه‌وانه‌ به‌س خۆیان گومڕا ده‌که‌ن وه‌ ئه‌وانه‌ هیچ زیانێ ناگه‌یه‌نن به‌تۆ وه‌ خوا ناردوێتی یه‌ خواره‌وه‌ بۆ سه‌رت قورئان Ùˆ دانایی وه‌ ئه‌وه‌ی که‌ نه‌ت ئه‌زانی Ùێری کردی وه‌ هه‌میشه‌ به‌خششی خوا به‌سه‌ر تۆوه‌ زۆر گه‌وره‌یه‌.
Ûž لَا خَيْرَ ÙÙÙŠ ÙƒÙŽØ«Ùير٠مÙنْ نَجْوَاهÙمْ Ø¥Ùلَّا مَنْ أَمَرَ بÙصَدَقَة٠أَوْ مَعْرÙÙˆÙ٠أَوْ Ø¥ÙصْلَاØ٠بَيْنَ النَّاس٠ۚ وَمَنْ ÙŠÙŽÙْعَلْ ذَٰلÙÙƒÙŽ ابْتÙغَاءَ مَرْضَات٠اللَّه٠ÙَسَوْÙÙŽ Ù†ÙؤْتÙيه٠أَجْرًا عَظÙيمًا (النساء :١١٤)
هیچ چاکه‌یه‌ك Ù†ÛŒ یه‌ له‌ زۆربه‌ی چپه‌ Ùˆ سرته‌ کردنه‌کانیان دا مه‌گه‌ر یه‌کێك Ùه‌رمان بکات به‌ ماڵ به‌خشین یان چاکه‌ یان چاککردنی نێوان خه‌ڵکی جا هه‌ر که‌سێك ئه‌وه‌ بکات به‌ نیازی ڕه‌زامه‌ندی خوا ئه‌وه‌ له‌ داهاتوودا Ù¾ÛŽ ÛŒ ده‌به‌خشین پاداشتی زۆر گه‌وره‌.
وَمَنْ ÙŠÙشَاقÙق٠الرَّسÙولَ Ù…Ùنْ بَعْد٠مَا تَبَيَّنَ لَه٠الْهÙدَىٰ وَيَتَّبÙعْ غَيْرَ سَبÙيل٠الْمÙؤْمÙÙ†Ùينَ Ù†ÙÙˆÙŽÙ„Ùّه٠مَا تَوَلَّىٰ ÙˆÙŽÙ†ÙصْلÙه٠جَهَنَّمَ Û– وَسَاءَتْ مَصÙيرًا (النساء :١١٥)
وه‌ هه‌ر که‌سێك دژایه‌تی پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بکات پاش ئه‌وه‌ی که‌ ڕێبازی ڕاستی بۆ ڕوون بوویه‌وه‌و شوێنی ڕێگایه‌کی تر بکه‌وێ بێجگه‌ له‌ ڕێگه‌ی بڕواداران ڕووی وه‌رده‌گێڕین بۆ ئه‌و ڕێبازه‌ی که‌ هه‌ڵی بژاردووه‌و ده‌یخه‌ینه‌ دۆزه‌خ ئای چ پاشه‌ ڕۆژێکی خراپه‌.
Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ لَا يَغْÙÙر٠أَنْ ÙŠÙشْرَكَ بÙه٠وَيَغْÙÙر٠مَا دÙونَ ذَٰلÙÙƒÙŽ Ù„Ùمَنْ يَشَاء٠ۚ وَمَنْ ÙŠÙشْرÙكْ بÙاللَّه٠Ùَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا بَعÙيدًا (النساء :١١٦)
به‌ڕاستی خوا خۆش نابێت له‌وه‌ی که‌ هاوه‌ڵی بۆ دابنرێت به‌ڵام جگه‌ له‌وه‌ هه‌رچی بێت لێ ی خۆش ده‌بێت له‌ هه‌ر که‌سێك(خوا) بیه‌وێت وه‌ هه‌ر که‌سێك هاوه‌ڵ بۆ خوا دابنێت ئه‌وه‌ به‌ڕاستی گومڕا بووه‌ به‌ گومڕا بوونێکی دوور له‌ ڕاستی.
Ø¥Ùنْ يَدْعÙونَ Ù…Ùنْ دÙونÙه٠إÙلَّا Ø¥Ùنَاثًا ÙˆÙŽØ¥Ùنْ يَدْعÙونَ Ø¥Ùلَّا شَيْطَانًا مَرÙيدًا (النساء :١١٧)
جگه ‌له‌خوا نزاو هاوار ناکه‌ن(نایپه‌رستن جگه‌ له‌خوا) ته‌نها له‌ چه‌ند(بتێکی ناو لێنراوی) مێینه‌یه‌ نه‌بێت وه‌ نایپه‌رستن جگه‌ له‌ شه‌یتانی یاخی و سه‌رکه‌ش نه‌بێ.
لَعَنَه٠اللَّه٠ۘ وَقَالَ لَأَتَّخÙØ°ÙŽÙ†ÙŽÙ‘ Ù…Ùنْ عÙبَادÙÙƒÙŽ نَصÙيبًا Ù…ÙŽÙْرÙوضًا (النساء :١١٨)
که‌ خوا نه‌Ùرینی Ù„ÛŽ کردووه‌، وه‌(شه‌یتان) وتویه‌تی سوێند بێت هه‌ڵ ده‌بژێرم(به‌ به‌نده‌ی خۆم) له‌ به‌نده‌کانت دا به‌شێکی دیاری کراو.
ÙˆÙŽÙ„ÙŽØ£ÙضÙلَّنَّهÙمْ ÙˆÙŽÙ„ÙŽØ£ÙÙ…ÙŽÙ†ÙّيَنَّهÙمْ وَلَآمÙرَنَّهÙمْ ÙÙŽÙ„ÙŽÙŠÙبَتÙّكÙÙ†ÙŽÙ‘ آذَانَ الْأَنْعَام٠وَلَآمÙرَنَّهÙمْ ÙÙŽÙ„ÙŽÙŠÙغَيÙّرÙÙ†ÙŽÙ‘ خَلْقَ اللَّه٠ۚ وَمَنْ يَتَّخÙذ٠الشَّيْطَانَ ÙˆÙŽÙ„Ùيًّا Ù…Ùنْ دÙون٠اللَّه٠Ùَقَدْ خَسÙرَ Ø®Ùسْرَانًا Ù…ÙبÙينًا (النساء :١١٩)
سوێند بێت گومڕایان ده‌که‌م Ùˆ به‌ ئاوات Ùˆ خه‌یاڵی درۆینه‌ سه‌رگه‌رمیان ده‌که‌م وه‌ Ùه‌رمانیان Ù¾ÛŽ ده‌ده‌م جا بێگومان ئه‌وانیش گوێچکه‌ی ئاژه‌ڵه‌کان ده‌بڕن وه‌ Ùه‌رمانیان Ù¾ÛŽ ده‌ده‌م ئه‌وسا ئه‌وانیش دروست کراوی خوا ده‌گۆڕن وه‌ هه‌ر که‌سێك شه‌یتان بکات به‌ دۆستی خۆی بێجگه‌ له‌خوا ئه‌وه‌ بێگومان زیانی Ù„ÛŽ که‌وتووه‌ به‌ زیانێکی دیارو ئاشکرا.
يَعÙدÙÙ‡Ùمْ ÙˆÙŽÙŠÙÙ…ÙŽÙ†ÙّيهÙمْ Û– وَمَا يَعÙدÙÙ‡Ùم٠الشَّيْطَان٠إÙلَّا غÙرÙورًا (النساء :١٢٠)
شه‌یتان به‌ڵێنیان پێ ده‌دات و ئاوات و ئومێدیان ده‌خاته‌ به‌ر دڵنیابن شه‌یتان هیچ به‌ڵێنێکیان پێ نادات جگه‌ له‌ خه‌ڵه‌تاندن نه‌بێت.
Ø£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ مَأْوَاهÙمْ جَهَنَّم٠وَلَا يَجÙدÙونَ عَنْهَا Ù…ÙŽØÙيصًا (النساء :١٢١)
ئه‌وانه‌ شوێن و جێگه‌یان دۆزه‌خه‌ و هیچ شوێنی ڕاکردن و لادانیان ده‌ست ناکه‌وێت لێ ی.
وَالَّذÙينَ آمَنÙوا وَعَمÙÙ„Ùوا الصَّالÙØَات٠سَنÙدْخÙÙ„ÙÙ‡Ùمْ جَنَّات٠تَجْرÙÙŠ Ù…Ùنْ تَØْتÙهَا الْأَنْهَار٠خَالÙدÙينَ ÙÙيهَا أَبَدًا Û– وَعْدَ اللَّه٠Øَقًّا Ûš وَمَنْ أَصْدَق٠مÙÙ†ÙŽ اللَّه٠قÙيلًا (النساء :١٢٢)
وه‌ ئه‌و که‌سانه‌ی باوه‌ڕیان هێناوه‌ و کرده‌وه‌ چاکه‌کانیان کردووه‌ له‌ داهاتوویه‌کی نزیکدا ده‌یانخه‌ینه‌ به‌هه‌شتانێك که‌ ڕووباره‌کان به‌ژێر ده‌ره‌خته‌کانیان دا ده‌ڕۆن ده‌مێننه‌وه‌ تیایدا به‌ هه‌میشه‌یی به‌ڵێنی خوایه‌ و ڕاسته‌(به‌دی ده‌هێنرێت) وه‌ کێ له‌ خوا ڕاست بێژتره‌.
لَيْسَ بÙأَمَانÙÙŠÙّكÙمْ وَلَا أَمَانÙÙŠÙÙ‘ أَهْل٠الْكÙتَاب٠ۗ مَنْ يَعْمَلْ سÙوءًا ÙŠÙجْزَ بÙه٠وَلَا يَجÙدْ Ù„ÙŽÙ‡Ù Ù…Ùنْ دÙون٠اللَّه٠وَلÙيًّا وَلَا نَصÙيرًا (النساء :١٢٣)
به‌رزی و پاداشت نه‌ به‌ ئاره‌زووی ئێوه‌یه‌ و نه‌ به‌ ئاره‌زووی خاوه‌ن کتێبه‌کانه‌ هه‌ر که‌سێك خراپه‌یه‌ك بکات پاداشتی ده‌درێته‌وه،‌ وه‌ ده‌ستی ناکه‌وێت بێجگه‌ له‌خوا هیچ دۆست و یارمه‌تی ده‌رێك.
وَمَنْ يَعْمَلْ Ù…ÙÙ†ÙŽ الصَّالÙØَات٠مÙنْ ذَكَر٠أَوْ Ø£Ùنْثَىٰ ÙˆÙŽÙ‡ÙÙˆÙŽ Ù…ÙؤْمÙÙ†ÙŒ ÙÙŽØ£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ يَدْخÙÙ„Ùونَ الْجَنَّةَ وَلَا ÙŠÙظْلَمÙونَ Ù†ÙŽÙ‚Ùيرًا (النساء :١٢٤)
که‌سێکیش کرده‌وه‌ چاکه‌کان جێ به‌جێ بکات له‌ نێر یان له‌ مێ له‌ هه‌مان کاتدا ئه‌و که‌سه‌ بڕوادار بێت ئه‌وه‌ ئه‌وانه‌ ده‌چنه‌ به‌هه‌شته‌وه‌ و بچووکترین سته‌میان لێ ناکرێت هێنده‌ی توێکڵی ناوکه‌ خورمایه‌ك.
وَمَنْ Ø£ÙŽØْسَن٠دÙينًا Ù…Ùمَّنْ أَسْلَمَ وَجْهَه٠لÙلَّه٠وَهÙÙˆÙŽ Ù…ÙØْسÙÙ†ÙŒ وَاتَّبَعَ Ù…Ùلَّةَ Ø¥ÙبْرَاهÙيمَ ØÙŽÙ†ÙÙŠÙًا Û— وَاتَّخَذَ اللَّه٠إÙبْرَاهÙيمَ خَلÙيلًا (النساء :١٢٥)
کێ ئایینی چاکتر و جوانتره‌(وه‌ کێ دیندارتره‌) له‌ که‌سێك که‌ ڕووی خۆی یه‌کلا کردبێته‌وه‌ بۆ خوا له‌ هه‌مان کاتدا ئه‌و که‌سه‌ چاکه‌ کار بێت و شوێنی ئایینی ئیبراهیم که‌وتبێ به‌ڕاستی و پاکی(که‌ به‌ ویستی خۆی له‌ به‌تاڵ لای داوه‌ بۆ لای ڕاست) وه‌ خوا ئیبراهیمی هه‌ڵبژارد به‌ دۆست و خۆشه‌ویستی خۆی.
لهسهر هێڵ نییه
سوڕه‌تی النساء ( 126 - 151)
ÙˆÙŽÙ„Ùلَّه٠مَا ÙÙÙŠ السَّمَاوَات٠وَمَا ÙÙÙŠ الْأَرْض٠ۚ وَكَانَ اللَّه٠بÙÙƒÙÙ„ÙÙ‘ شَيْء٠مÙØÙيطًا (النساء :١٢٦)
ته‌نها بۆ خوایه‌ هه‌رچی له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی دا هه‌یه‌، وه‌ خوا به‌رده‌وام ئاگاداری هه‌موو شتێکه‌.
وَيَسْتَÙْتÙونَكَ ÙÙÙŠ النÙّسَاء٠ۖ Ù‚Ùل٠اللَّه٠يÙÙْتÙيكÙمْ ÙÙيهÙÙ†ÙŽÙ‘ وَمَا ÙŠÙتْلَىٰ عَلَيْكÙمْ ÙÙÙŠ الْكÙتَاب٠ÙÙÙŠ يَتَامَى النÙّسَاء٠اللَّاتÙÙŠ لَا تÙؤْتÙونَهÙÙ†ÙŽÙ‘ مَا ÙƒÙتÙبَ Ù„ÙŽÙ‡ÙÙ†ÙŽÙ‘ وَتَرْغَبÙونَ أَنْ تَنْكÙØÙوهÙÙ†ÙŽÙ‘ وَالْمÙسْتَضْعَÙÙينَ Ù…ÙÙ†ÙŽ الْوÙلْدَان٠وَأَنْ تَقÙومÙوا Ù„Ùلْيَتَامَىٰ بÙالْقÙسْط٠ۚ وَمَا تَÙْعَلÙوا Ù…Ùنْ خَيْر٠ÙÙŽØ¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ كَانَ بÙه٠عَلÙيمًا (النساء :١٢٧)
وه‌(ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) پرسیارت Ù„ÛŽ ده‌که‌ن ده‌رباره‌ی ئاÙره‌تان بڵێ خوا وه‌ڵامتان ده‌داته‌وه‌ ده‌رباره‌یان وه‌ ئه‌وه‌ی به‌سه‌رتاندا ده‌خوێنرێته‌وه‌ له‌ قورئاندا(وه‌ڵامێکه‌) له‌ باره‌ی کچانی هه‌تیوه‌وه‌ ئه‌وانه‌ی Ù¾ÛŽ یان ناده‌ن ئه‌وه‌ی نووسراوه‌ بۆیان(واته‌ میراتی باوکیان) وه‌ Øه‌ز ناکه‌ن ماره‌یان بکه‌ن(له‌به‌ر میراته‌که‌شیان ناهێڵن شوو بکه‌ن) وه‌ له‌باره‌ی ئه‌و مناڵانه‌ی که‌ بێ ده‌سه‌ڵاتن وه‌(خوا Ùه‌رمان ده‌دات) به‌ دادگه‌ری له‌گه‌ڵ هه‌تیوان دا بجوڵێنه‌وه‌ وه‌ هه‌ر کرده‌وه‌یه‌کی باش بکه‌ن ئه‌وه‌ بێگومان خوا به‌ ئاگایه‌ Ù„ÛŽ ÛŒ.
ÙˆÙŽØ¥Ùن٠امْرَأَةٌ خَاÙَتْ Ù…Ùنْ بَعْلÙهَا Ù†ÙØ´Ùوزًا أَوْ Ø¥Ùعْرَاضًا Ùَلَا جÙنَاØÙŽ عَلَيْهÙمَا أَنْ ÙŠÙصْلÙØَا بَيْنَهÙمَا صÙلْØًا Ûš وَالصÙّلْØ٠خَيْرٌ Û— ÙˆÙŽØ£ÙØْضÙرَت٠الْأَنْÙÙس٠الشÙÙ‘ØÙŽÙ‘ Ûš ÙˆÙŽØ¥Ùنْ تÙØْسÙÙ†Ùوا وَتَتَّقÙوا ÙÙŽØ¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ كَانَ بÙمَا تَعْمَلÙونَ خَبÙيرًا (النساء :١٢٨)
وه‌ ئه‌گه‌ر ئاÙره‌تێك ترسا له‌ Ú¯ÙˆÛŽ Ù¾ÛŽ نه‌دان یا پشت هه‌ڵکردنی مێرده‌که‌ی ئه‌وه‌ هه‌ردووکیان هیچ گوناهێکیان له‌سه‌ر Ù†ÛŒ یه‌ که‌ ئاشته‌واییه‌کی چاك بکه‌ن له‌ نێوان خۆیاندا هه‌ر ئاشته‌وایی Ùˆ یه‌ك که‌وتن چاکتره‌ هه‌ر چه‌نده‌ چروکی Ùˆ ڕه‌زیلی تێکه‌ڵاوی ده‌رونه‌کان کراوه،‌ وه‌ ئه‌گه‌ر چاکه‌ کارو پارێزکار بن ئه‌وه‌ دڵنیا بن به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ به‌ ئاگایه‌ له‌وه‌ی که‌ ده‌یکه‌ن.
وَلَنْ تَسْتَطÙيعÙوا أَنْ تَعْدÙÙ„Ùوا بَيْنَ النÙّسَاء٠وَلَوْ ØَرَصْتÙمْ Û– Ùَلَا تَمÙيلÙوا ÙƒÙÙ„ÙŽÙ‘ الْمَيْل٠ÙَتَذَرÙوهَا كَالْمÙعَلَّقَة٠ۚ ÙˆÙŽØ¥Ùنْ تÙصْلÙØÙوا وَتَتَّقÙوا ÙÙŽØ¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ كَانَ غَÙÙورًا رَØÙيمًا (النساء :١٢٩)
ئێوه‌ هه‌رگیز ناتوانن داد په‌روه‌ر بن له‌ نێوان ژنه‌کانتان دا هه‌ر چه‌نده‌ سوور بن(هه‌وڵ بده‌ن) جا که‌واته‌ به‌ ته‌واوی خوار مه‌بنه‌وه‌(له‌ هاوسه‌ری یه‌کێکیان) به‌و هۆیه‌وه‌ واز بهێنن له‌وی تریان وه‌ك هه‌ڵبه‌ستراو(نه‌ ئه‌وه‌یه‌ مێردی هه‌بێت نه‌ به‌ڕه‌ڵاش کرابێت) وه‌ ئه‌گه‌ر بسازێن و پارێزکار بن ئه‌وه‌ به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ لێبورده‌ی میهره‌بانه‌.
ÙˆÙŽØ¥Ùنْ يَتَÙَرَّقَا ÙŠÙغْن٠اللَّه٠كÙلًّا Ù…Ùنْ سَعَتÙÙ‡Ù Ûš وَكَانَ اللَّه٠وَاسÙعًا ØÙŽÙƒÙيمًا (النساء :١٣٠)
وه‌ ئه‌گه‌ر Ù„ÛŽÙƒ جیابوونه‌وه‌ په‌روه‌ردگار هه‌ریه‌که‌یان(له‌وی تر) بێ ئاتاج ده‌کات به‌ڕه‌ØÙ…ÛŒ خۆی وه‌ خوا هه‌میشه‌ به‌هره‌ Ùراوان Ùˆ کاردروسته‌.
ÙˆÙŽÙ„Ùلَّه٠مَا ÙÙÙŠ السَّمَاوَات٠وَمَا ÙÙÙŠ الْأَرْض٠ۗ وَلَقَدْ وَصَّيْنَا الَّذÙينَ Ø£ÙوتÙوا الْكÙتَابَ Ù…Ùنْ قَبْلÙÙƒÙمْ ÙˆÙŽØ¥ÙيَّاكÙمْ أَن٠اتَّقÙوا اللَّهَ Ûš ÙˆÙŽØ¥Ùنْ تَكْÙÙرÙوا ÙÙŽØ¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ Ù„Ùلَّه٠مَا ÙÙÙŠ السَّمَاوَات٠وَمَا ÙÙÙŠ الْأَرْض٠ۚ وَكَانَ اللَّه٠غَنÙيًّا ØÙŽÙ…Ùيدًا (النساء :١٣١)
وه‌ بۆ خوایه‌ هه‌رچی له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی دایه‌ سوێند به‌خوا به‌ڕاستی ئێمه‌ ئامۆژگاریمان کردوون ئه‌وانه‌ی که‌ نامه‌یان پێدراوه‌ له‌ پێش ئێوه‌دا هه‌روه‌ها ئێوه‌ش که‌ له‌ خوا بترسن وه‌ ئه‌گه‌ر بێ باوه‌ڕ بن ئه‌وه‌ به‌ڕاستی هه‌ر هی خوایه‌ هه‌رچی له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی دایه‌ وه‌ خوا هه‌میشه‌ ده‌وڵه‌مه‌ند و سوپاس کراوه‌.
ÙˆÙŽÙ„Ùلَّه٠مَا ÙÙÙŠ السَّمَاوَات٠وَمَا ÙÙÙŠ الْأَرْض٠ۚ ÙˆÙŽÙƒÙŽÙَىٰ بÙاللَّه٠وَكÙيلًا (النساء :١٣٢)
وه‌ ته‌نها بۆ خوایه‌ هه‌رچی له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی دایه‌ ته‌نها خوا به‌سه‌ پێ سپێراو و چاودێر بێت.
Ø¥Ùنْ يَشَأْ ÙŠÙذْهÙبْكÙمْ Ø£ÙŽÙŠÙّهَا النَّاس٠وَيَأْت٠بÙآخَرÙينَ Ûš وَكَانَ اللَّه٠عَلَىٰ ذَٰلÙÙƒÙŽ قَدÙيرًا (النساء :١٣٣)
ئه‌گه‌ر خوا بیه‌وێت ناتانهێڵێ ئه‌ی خه‌ڵکینه‌ وه‌ ده‌سته‌یه‌کی تر ده‌هێنێت وه‌ خوا هه‌رده‌م به‌سه‌ر ئه‌وه‌دا به‌ توانایه‌.
مَنْ كَانَ ÙŠÙرÙيد٠ثَوَابَ الدÙّنْيَا ÙَعÙنْدَ اللَّه٠ثَوَاب٠الدÙّنْيَا وَالْآخÙرَة٠ۚ وَكَانَ اللَّه٠سَمÙيعًا بَصÙيرًا (النساء :١٣٤)
هه‌ر که‌سێك پاداشتی دنیای ده‌وێت ئه‌وه‌ی لای خوایه‌ پاداشتی دنیا و دواڕۆژ وه‌ هه‌میشه‌ خوا بیسه‌ری بینایه‌.
Ûž يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا ÙƒÙونÙوا قَوَّامÙينَ بÙالْقÙسْط٠شÙهَدَاءَ Ù„Ùلَّه٠وَلَوْ عَلَىٰ أَنْÙÙسÙÙƒÙمْ أَو٠الْوَالÙدَيْن٠وَالْأَقْرَبÙينَ Ûš Ø¥Ùنْ ÙŠÙŽÙƒÙنْ غَنÙيًّا أَوْ ÙÙŽÙ‚Ùيرًا Ùَاللَّه٠أَوْلَىٰ بÙÙ‡Ùمَا Û– Ùَلَا تَتَّبÙعÙوا الْهَوَىٰ أَنْ تَعْدÙÙ„Ùوا Ûš ÙˆÙŽØ¥Ùنْ تَلْوÙوا أَوْ تÙعْرÙضÙوا ÙÙŽØ¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ كَانَ بÙمَا تَعْمَلÙونَ خَبÙيرًا (النساء :١٣٥)
ئه‌ی که‌سانێك که‌ باوه‌ڕتان هێناوه‌ به‌رده‌وام زۆر دادگه‌ر بن له‌به‌ر خوا شایه‌تی بده‌ن با شایه‌تی یه‌که‌ دژ به‌ خۆشتان بێت یان دژی باوك و دایك و خزمه‌ نزیکه‌کانتان بێت ئه‌گه‌ر(شایه‌تی له‌سه‌ر دراوه‌که‌) ده‌وڵه‌مه‌ند بێت یان هه‌ژار(شایه‌تیه‌که‌ هه‌ر بده‌ن) چونکه‌ خوا به‌وان له‌ پێشتره‌(و قازانجیان چاکتر ده‌زانێت) که‌واته‌ شوێن ئاره‌زوو مه‌که‌ون بۆ ئه‌وه‌ی له‌ هه‌ق لانه‌ده‌ن وه‌ ئه‌گه‌ر(شایه‌تیه‌که‌) پێچه‌وانه‌ بده‌ن یا نه‌یده‌ن و گوێی نه‌ده‌نێ ئه‌وه‌ به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ به‌ کاره‌کانتان ئاگاداره‌.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا آمÙÙ†Ùوا بÙاللَّه٠وَرَسÙولÙه٠وَالْكÙتَاب٠الَّذÙÙŠ نَزَّلَ عَلَىٰ رَسÙولÙه٠وَالْكÙتَاب٠الَّذÙÙŠ أَنْزَلَ Ù…Ùنْ قَبْل٠ۚ وَمَنْ يَكْÙÙرْ بÙاللَّه٠وَمَلَائÙكَتÙÙ‡Ù ÙˆÙŽÙƒÙتÙبÙه٠وَرÙسÙÙ„Ùه٠وَالْيَوْم٠الْآخÙر٠Ùَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا بَعÙيدًا (النساء :١٣٦)
ئه‌ی که‌سانێك که‌ باوه‌ڕتان هێناوه‌ به‌رده‌وام بن له‌سه‌ر باوه‌ڕ به‌ خوداو پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی Ùˆ به‌و قورئانه‌ی ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌، بۆ Ùروستاده‌که‌ی وه‌ به‌و کتێبانه‌ش که‌ پێشتر ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌، وه‌ هه‌ر که‌سێك بێ باوه‌ڕ بێت به‌خوا Ùˆ به‌ Ùریشته‌کانی Ùˆ به‌ کتێبه‌کانی Ùˆ پێغه‌مبه‌ره‌کانی Ùˆ Ú•Û†Ú˜ÛŒ دوایی ئه‌وه‌ به‌ڕاستی گومڕا بووه‌ به‌ گومڕایی یه‌کی زۆر دوور(له‌ ڕاستی) ÛŒ.
Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ الَّذÙينَ آمَنÙوا Ø«ÙÙ…ÙŽÙ‘ ÙƒÙŽÙَرÙوا Ø«ÙÙ…ÙŽÙ‘ آمَنÙوا Ø«ÙÙ…ÙŽÙ‘ ÙƒÙŽÙَرÙوا Ø«ÙÙ…ÙŽÙ‘ ازْدَادÙوا ÙƒÙÙْرًا لَمْ ÙŠÙŽÙƒÙن٠اللَّه٠لÙيَغْÙÙرَ Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ وَلَا Ù„ÙيَهْدÙÙŠÙŽÙ‡Ùمْ سَبÙيلًا (النساء :١٣٧)
بێگومان ئه‌وانه‌ی بڕوایان هێناوه‌ پاشان بێ باوه‌ڕ بوونه‌ته‌وه‌ دواتر باوه‌ڕیان هێناوه‌ ئه‌وسا بێ باوه‌ڕ بوونه‌ته‌وه‌ پاشان له‌ بێ بڕوایی دا زیادتر ڕۆچوون خوا هه‌رگیز لێیان خۆش نابێت وه‌ ڕێنمایی یان ناکات بۆ ڕێگای ڕاست.
بَشÙّر٠الْمÙنَاÙÙÙ‚Ùينَ بÙØ£ÙŽÙ†ÙŽÙ‘ Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ عَذَابًا Ø£ÙŽÙ„Ùيمًا (النساء :١٣٨)
موژده‌ بده‌ به‌ دوو ڕووه‌کان به‌وه‌ی که‌ به‌ڕاستی سزایه‌کی به‌ ئازاریان بۆ هه‌یه‌.
الَّذÙينَ يَتَّخÙØ°Ùونَ الْكَاÙÙرÙينَ أَوْلÙيَاءَ Ù…Ùنْ دÙون٠الْمÙؤْمÙÙ†Ùينَ Ûš أَيَبْتَغÙونَ عÙنْدَهÙم٠الْعÙزَّةَ ÙÙŽØ¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ الْعÙزَّةَ Ù„Ùلَّه٠جَمÙيعًا (النساء :١٣٩)
ئه‌وانه‌ی که‌ بێ باوه‌ڕان به‌ دۆست و خۆشه‌ویستی خۆیان داده‌نێن بێجگه‌ له‌ ئیمانداران ئایا به‌ ته‌مان سه‌ربه‌رزیان لای ئه‌وان ده‌ست که‌وێ ؟ (بۆچونێکی هه‌ڵه‌یه‌) چونکه‌ به‌ڕاستی سه‌ربه‌رزی و باڵا ده‌ستی هه‌مووی بۆ خوایه‌.
وَقَدْ نَزَّلَ عَلَيْكÙمْ ÙÙÙŠ الْكÙتَاب٠أَنْ Ø¥Ùذَا سَمÙعْتÙمْ آيَات٠اللَّه٠يÙكْÙَر٠بÙهَا ÙˆÙŽÙŠÙسْتَهْزَأ٠بÙهَا Ùَلَا تَقْعÙدÙوا مَعَهÙمْ Øَتَّىٰ ÙŠÙŽØ®ÙوضÙوا ÙÙÙŠ ØَدÙيث٠غَيْرÙÙ‡Ù Ûš Ø¥ÙنَّكÙمْ Ø¥Ùذًا Ù…ÙثْلÙÙ‡Ùمْ Û— Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ جَامÙع٠الْمÙنَاÙÙÙ‚Ùينَ وَالْكَاÙÙرÙينَ ÙÙÙŠ جَهَنَّمَ جَمÙيعًا (النساء :١٤٠)
وه‌ بێگومان خوا ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ بۆتان له‌ قورئاندا هه‌ر کاتێك بیستان ئایه‌ته‌کانی(به‌ڵگه‌کانی) خوا بڕوایان پێ ناکرێت و گاڵته‌یان پێ ده‌کرێت ئه‌وه‌ دامه‌نیشن له‌ گه‌ڵیاندا تا ده‌چنه‌ ناو باسێکی تره‌وه‌(و باسه‌که‌ ده‌گۆڕن) بێگومان ئه‌گه‌ر دانیشتن له‌ گه‌ڵیاندا(و هاوبه‌شیان بکه‌ن) ئه‌وه‌ ئێوه‌ش وه‌ك ئه‌وانن به‌ڕاستی خوا کۆکه‌ره‌وه‌ی دووڕوه‌کان و بێ باوه‌ڕه‌کانیشه‌ به‌ تێکڕا له‌ دۆزه‌خدا.
الَّذÙينَ يَتَرَبَّصÙونَ بÙÙƒÙمْ ÙÙŽØ¥Ùنْ كَانَ Ù„ÙŽÙƒÙمْ ÙَتْØÙŒ Ù…ÙÙ†ÙŽ اللَّه٠قَالÙوا أَلَمْ Ù†ÙŽÙƒÙنْ مَعَكÙمْ ÙˆÙŽØ¥Ùنْ كَانَ Ù„ÙلْكَاÙÙرÙينَ نَصÙيبٌ قَالÙوا أَلَمْ نَسْتَØْوÙذْ عَلَيْكÙمْ وَنَمْنَعْكÙمْ Ù…ÙÙ†ÙŽ الْمÙؤْمÙÙ†Ùينَ Ûš Ùَاللَّه٠يَØْكÙم٠بَيْنَكÙمْ يَوْمَ الْقÙيَامَة٠ۗ وَلَنْ يَجْعَلَ اللَّه٠لÙلْكَاÙÙرÙينَ عَلَى الْمÙؤْمÙÙ†Ùينَ سَبÙيلًا (النساء :١٤١)
دووڕوه‌کان ئه‌وانه‌ی چاوه‌ڕوانی(سه‌ر ئه‌نجامی) ئێوه‌ ده‌که‌ن جا ئه‌گه‌ر بۆ ئێوه‌ بوو سه‌رکه‌وتن له‌ لای خواوه‌ ده‌ڵێن مه‌گه‌ر ئێمه‌ له‌گه‌ڵ ئێوه‌ نه‌بووین ØŸ به‌ڵام ئه‌گه‌ر بێ بڕوایان به‌شێکیان(له‌ سه‌رکه‌وتن) هه‌بوو ئه‌ڵێن ئایا ئێمه‌ زاڵمان نه‌کردن به‌سه‌ر ئه‌وان دا ØŸ Ùˆ ئێوه‌مان نه‌ پاراست له‌ ئیمانداران ØŸ (که‌واته‌ به‌شمان بده‌ن) جا خوا له‌ Ú•Û†Ú˜ÛŒ دواییدا بڕیاری یه‌کجاری ده‌دات له‌ نێوانتان دا وه‌ هه‌رگیز خوا(به‌ڵگه‌ی) کاÙران به‌سه‌ر ئیمانداران(ÛŒ ڕاسته‌قینه‌) دا سه‌رناخات(له‌م جیهان) ه‌دا.
Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ الْمÙنَاÙÙÙ‚Ùينَ ÙŠÙخَادÙعÙونَ اللَّهَ ÙˆÙŽÙ‡ÙÙˆÙŽ خَادÙعÙÙ‡Ùمْ ÙˆÙŽØ¥Ùذَا قَامÙوا Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‰ الصَّلَاة٠قَامÙوا ÙƒÙسَالَىٰ ÙŠÙرَاءÙونَ النَّاسَ وَلَا يَذْكÙرÙونَ اللَّهَ Ø¥Ùلَّا Ù‚ÙŽÙ„Ùيلًا (النساء :١٤٢)
به‌ڕاستی دووڕووه‌کان ده‌یانه‌وێت خوا بخه‌ڵه‌تێنن که‌چی خوا خه‌ڵه‌تێنه‌ری ئه‌وانه‌ هه‌ر کاتێکیش هه‌ستن بۆ نوێژ به‌ ته‌مه‌ڵی و سستی هه‌ڵده‌ستن ڕوپامایی بۆ خه‌ڵکی ئه‌که‌ن وه‌ یادی خوا ناکه‌ن که‌مێك نه‌بێت.
Ù…ÙذَبْذَبÙينَ بَيْنَ ذَٰلÙÙƒÙŽ لَا Ø¥Ùلَىٰ هَٰؤÙلَاء٠وَلَا Ø¥Ùلَىٰ هَٰؤÙلَاء٠ۚ وَمَنْ ÙŠÙضْلÙل٠اللَّه٠Ùَلَنْ تَجÙدَ لَه٠سَبÙيلًا (النساء :١٤٣)
دوو دڵ Ùˆ دڵه‌ ڕاوکێیانه‌ له‌و نێوان(Ú©ÙˆÙر Ùˆ باوه‌ڕ) ه‌دا نه‌ لای بڕوادارانن وه‌ نه‌ لای بێ باوه‌ڕانن وه‌ هه‌ر که‌سێك خوا گومڕای بکات ئه‌وه‌ هه‌رگیز ڕێگه‌یه‌کی ڕاستی بۆ نادۆزێته‌وه‌ بیگه‌یه‌نێ به‌ مه‌به‌ست.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا لَا تَتَّخÙØ°Ùوا الْكَاÙÙرÙينَ أَوْلÙيَاءَ Ù…Ùنْ دÙون٠الْمÙؤْمÙÙ†Ùينَ Ûš أَتÙرÙيدÙونَ أَنْ تَجْعَلÙوا Ù„Ùلَّه٠عَلَيْكÙمْ سÙلْطَانًا Ù…ÙبÙينًا (النساء :١٤٤)
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی که‌ بڕواتان هێناوه‌ بێ بڕواکان مه‌که‌نه‌ دۆستی خۆتان له‌ بری ئیمانداران ئایا (به‌م کاره‌) ده‌تانه‌وێت بیده‌ن به‌خوا به‌ڵگه‌یه‌کی ڕوون له‌ دژی خۆتان ؟ .
Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ الْمÙنَاÙÙÙ‚Ùينَ ÙÙÙŠ الدَّرْك٠الْأَسْÙÙŽÙ„Ù Ù…ÙÙ†ÙŽ النَّار٠وَلَنْ تَجÙدَ Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ نَصÙيرًا (النساء :١٤٥)
با بزانن به‌ڕاستی دووڕووه‌کان له‌ خانه‌و ته‌به‌قی هه‌ره‌ ژێره‌وه‌ی ئاگردان وه‌ هه‌رگیز ڕزگار که‌رێکت بۆ ئه‌وان ده‌ست ناکه‌وێت.
Ø¥Ùلَّا الَّذÙينَ تَابÙوا وَأَصْلَØÙوا وَاعْتَصَمÙوا بÙاللَّه٠وَأَخْلَصÙوا دÙينَهÙمْ Ù„Ùلَّه٠ÙÙŽØ£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ مَعَ الْمÙؤْمÙÙ†Ùينَ Û– وَسَوْÙÙŽ ÙŠÙؤْت٠اللَّه٠الْمÙؤْمÙÙ†Ùينَ أَجْرًا عَظÙيمًا (النساء :١٤٦)
جگه‌ له‌وانه‌ی ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ و خۆیان چاك ده‌که‌ن و ده‌ست ده‌گرن به‌(ئایینی) خواوه‌ و ئایینه‌که‌یان پاك و خاوێن ده‌که‌ن بۆ خوا جا ئه‌وانه‌(ی ئه‌و مه‌رجانه‌یان به‌ جێ هێنا) له‌گه‌ڵ ئیمانداراندا ده‌بن بێگومان له‌ داهاتوودا خوا ده‌یبه‌خشێ به‌ ئیمانداران پاداشتێکی زۆر گه‌وره‌.
مَا ÙŠÙŽÙْعَل٠اللَّه٠بÙعَذَابÙÙƒÙمْ Ø¥Ùنْ شَكَرْتÙمْ وَآمَنْتÙمْ Ûš وَكَانَ اللَّه٠شَاكÙرًا عَلÙيمًا (النساء :١٤٧)
ئایا خوا چ ئیشێکی هه‌یه‌ به‌ سزادانتان ئه‌گه‌ر سوپاسی بکه‌ن وه‌ باوه‌ڕی پێ بێنن وه‌ خوا هه‌میشه‌ پێزانی سوپاسه‌ و زانایه‌.
Ûž لَا ÙŠÙØÙبÙÙ‘ اللَّه٠الْجَهْرَ بÙالسÙّوء٠مÙÙ†ÙŽ الْقَوْل٠إÙلَّا مَنْ ظÙÙ„ÙÙ…ÙŽ Ûš وَكَانَ اللَّه٠سَمÙيعًا عَلÙيمًا (النساء :١٤٨)
خوا پێ ی خۆش نی یه‌ ئاشکرا کردنی قسه‌ی نا به‌جێ و خراپ مه‌گه‌ر که‌سێك سته‌می لێکرابێ(بۆی دروسته‌ خراپه‌ی سته‌مکار ئاشکرا کات) وه‌ خوا هه‌میشه‌ بیسه‌ری زانایه‌.
Ø¥Ùنْ تÙبْدÙوا خَيْرًا أَوْ تÙخْÙÙوه٠أَوْ تَعْÙÙوا عَنْ سÙوء٠ÙÙŽØ¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ كَانَ عَÙÙوًّا قَدÙيرًا (النساء :١٤٩)
ئه‌گه‌ر خێر و چاکه‌ ده‌رخه‌ن(به‌ ئاشکرا بیکه‌ن) یان بیشارنه‌وه‌ یان ببورن له‌ خراپه‌یه‌ك ئه‌وه‌ بێگومان خوا هه‌میشه‌ لێبورده‌ی به‌ توانایه‌.
Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ الَّذÙينَ يَكْÙÙرÙونَ بÙاللَّه٠وَرÙسÙÙ„ÙÙ‡Ù ÙˆÙŽÙŠÙرÙيدÙونَ أَنْ ÙŠÙÙَرÙّقÙوا بَيْنَ اللَّه٠وَرÙسÙÙ„ÙÙ‡Ù ÙˆÙŽÙŠÙŽÙ‚ÙولÙونَ Ù†ÙؤْمÙن٠بÙبَعْض٠وَنَكْÙÙر٠بÙبَعْض٠وَيÙرÙيدÙونَ أَنْ يَتَّخÙØ°Ùوا بَيْنَ ذَٰلÙÙƒÙŽ سَبÙيلًا (النساء :١٥٠)
به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی بێ باوه‌ڕن به‌ خواو پێغه‌مبه‌ره‌کانی وه‌ ده‌یانه‌وێ جیاوازی بخه‌نه‌ نێوان خواو پێغه‌مبه‌ره‌کانی وه‌ ده‌ڵێن باوه‌ڕ به‌ هه‌ندێك(له‌ پێغه‌مبه‌ران) ده‌هێنین وه‌ باوه‌ڕ ناهێنن به‌ هه‌ندێکی تریان و ده‌یانه‌وێ له‌و نێوانه‌دا ڕێگه‌یه‌ك بده‌نه‌به‌ر.
لهسهر هێڵ نییه
سوڕه‌تی النساء ( 151 - كۆتایی)
Ø£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ Ù‡Ùم٠الْكَاÙÙرÙونَ Øَقًّا Ûš وَأَعْتَدْنَا Ù„ÙلْكَاÙÙرÙينَ عَذَابًا Ù…ÙÙ‡Ùينًا (النساء :١٥١)
ئا ئه‌وانه‌ به‌ڕاستی بێ باوه‌ڕی ته‌واون وه‌ ئاماده‌مان کردووه‌ بۆ بێ باوه‌ڕان سزایه‌کی ڕیسواکه‌ر.
وَالَّذÙينَ آمَنÙوا بÙاللَّه٠وَرÙسÙÙ„Ùه٠وَلَمْ ÙŠÙÙَرÙّقÙوا بَيْنَ Ø£ÙŽØَد٠مÙنْهÙمْ Ø£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ سَوْÙÙŽ ÙŠÙؤْتÙيهÙمْ Ø£ÙجÙورَهÙمْ Û— وَكَانَ اللَّه٠غَÙÙورًا رَØÙيمًا (النساء :١٥٢)
وه‌ ئه‌وانه‌ی بڕوایان هێناوه‌ به‌ خواو پێغه‌مبه‌ره‌کانی وه‌ هیچ جیاوازی یه‌کیان نه‌خسته‌ نێوان هیچ کام له‌و پێغه‌مبه‌رانه‌ ئا ئه‌وانه‌ له‌ داهاتوودا خوا پاداشتیان ده‌داته‌وه‌ وه‌ خوا هه‌میشه‌ لێبورده‌ی میهره‌بانه‌.
يَسْأَلÙÙƒÙŽ أَهْل٠الْكÙتَاب٠أَنْ تÙنَزÙّلَ عَلَيْهÙمْ ÙƒÙتَابًا Ù…ÙÙ†ÙŽ السَّمَاء٠ۚ Ùَقَدْ سَأَلÙوا Ù…Ùوسَىٰ أَكْبَرَ Ù…Ùنْ ذَٰلÙÙƒÙŽ ÙَقَالÙوا أَرÙنَا اللَّهَ جَهْرَةً ÙَأَخَذَتْهÙم٠الصَّاعÙقَة٠بÙظÙلْمÙÙ‡Ùمْ Ûš Ø«ÙÙ…ÙŽÙ‘ اتَّخَذÙوا الْعÙجْلَ Ù…Ùنْ بَعْد٠مَا جَاءَتْهÙم٠الْبَيÙّنَات٠ÙَعَÙَوْنَا عَنْ ذَٰلÙÙƒÙŽ Ûš وَآتَيْنَا Ù…Ùوسَىٰ سÙلْطَانًا Ù…ÙبÙينًا (النساء :١٥٣)
ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)خاوه‌ن نامه‌کان داوات Ù„ÛŽ ده‌که‌ن که‌ بۆیان بێنیته‌ خواره‌وه‌ په‌ڕاوێك له‌ ئاسمانه‌وه‌ جا به‌ڕاستی داوایان کرد له‌ مووسا گه‌وره‌تر له‌وه‌ وتیان خوامان نیشان بده‌ به‌ ئاشکرا جا بروسکه‌یه‌ك Ù„ÛŽ ÛŒ دان Ùˆ گرتنی به‌هۆی سته‌م کردنیانه‌وه‌ پاشان گوێره‌که‌یه‌کیان کرد به‌ په‌رستراوی خۆیان پاش ئه‌وه‌ی بۆیان هات به‌ڵگه‌ ئاشکراکان ئینجا ئێمه‌ چاوپۆشیمان له‌وه‌ش کرد(له‌و گوێره‌که‌ په‌رستیه‌یان) وه‌ به‌خشیمان به‌ مووسا موعجیزه‌و به‌ڵگه‌ی ئاشکرا تا باوه‌ڕ بێنن.
وَرَÙَعْنَا ÙَوْقَهÙم٠الطÙّورَ بÙÙ…ÙيثَاقÙÙ‡Ùمْ ÙˆÙŽÙ‚Ùلْنَا Ù„ÙŽÙ‡Ùم٠ادْخÙÙ„Ùوا الْبَابَ سÙجَّدًا ÙˆÙŽÙ‚Ùلْنَا Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ لَا تَعْدÙوا ÙÙÙŠ السَّبْت٠وَأَخَذْنَا Ù…ÙنْهÙمْ Ù…Ùيثَاقًا غَلÙيظًا (النساء :١٥٤)
وه‌ به‌رزمان کرده‌وه‌ به‌سه‌ر سه‌ریانه‌وه‌ (کێوی طور) به‌هۆی په‌یمان دانیانه‌وه‌، وه‌ وتمان پێ یان بچنه‌ ژووره‌وه‌ له‌ ده‌رگای(قودسه‌وه‌) به‌مل که‌چی وه‌ وتمان پێ یان ده‌ست درێژی مه‌که‌ن له‌ شه‌مماندا(به‌ ڕاوکردن) و وه‌رمان گرت لێیان په‌یمانێکی به‌هێزو پته‌و.
ÙَبÙمَا نَقْضÙÙ‡Ùمْ Ù…ÙيثَاقَهÙمْ ÙˆÙŽÙƒÙÙْرÙÙ‡Ùمْ بÙآيَات٠اللَّه٠وَقَتْلÙÙ‡Ùم٠الْأَنْبÙيَاءَ بÙغَيْر٠ØÙŽÙ‚ÙÙ‘ وَقَوْلÙÙ‡Ùمْ Ù‚ÙÙ„ÙوبÙنَا غÙلْÙÙŒ Ûš بَلْ طَبَعَ اللَّه٠عَلَيْهَا بÙÙƒÙÙْرÙÙ‡Ùمْ Ùَلَا ÙŠÙؤْمÙÙ†Ùونَ Ø¥Ùلَّا Ù‚ÙŽÙ„Ùيلًا (النساء :١٥٥)
جا به‌هۆی هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی په‌یمانیان وه‌ به‌هۆی بڕوا نه‌هێنانیان به‌ ئایه‌ته‌کانی خوا وه‌ کوشتنی پێغه‌مبه‌رانیان به‌ ناڕه‌وا(وه‌ك‌ زه‌که‌ریا Ùˆ یه‌Øیا) وه‌ به‌هۆی ئه‌و وته‌یه‌یان: ئێمه‌ دڵمان داپۆشراوه‌(نه‌خێر وانیه‌) به‌ڵکو خودا مۆری ناوه‌ به‌سه‌ر دڵه‌کانیان دا به‌هۆی باوه‌ڕ نه‌هێنانیانه‌وه‌، که‌واته‌ باوه‌ڕ ناهێنن مه‌گه‌ر که‌مێکیان نه‌بێت.
وَبÙÙƒÙÙْرÙÙ‡Ùمْ وَقَوْلÙÙ‡Ùمْ عَلَىٰ مَرْيَمَ بÙهْتَانًا عَظÙيمًا (النساء :١٥٦)
وه‌ به‌هۆی بڕوا نه‌هێنانیانه‌وه‌ وه‌ قسه‌کردنیان له‌ دژی مه‌ریه‌م که‌ بوختانێکی زۆر گه‌وره‌ بوو.
وَقَوْلÙÙ‡Ùمْ Ø¥Ùنَّا قَتَلْنَا الْمَسÙÙŠØÙŽ عÙيسَى ابْنَ مَرْيَمَ رَسÙولَ اللَّه٠وَمَا قَتَلÙوه٠وَمَا صَلَبÙوه٠وَلَٰكÙنْ Ø´ÙبÙّهَ Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ Ûš ÙˆÙŽØ¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ الَّذÙينَ اخْتَلَÙÙوا ÙÙيه٠لَÙÙÙŠ Ø´ÙŽÙƒÙÙ‘ Ù…Ùنْه٠ۚ مَا Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ بÙÙ‡Ù Ù…Ùنْ عÙلْم٠إÙلَّا اتÙّبَاعَ الظَّنÙÙ‘ Ûš وَمَا قَتَلÙوه٠يَقÙينًا (النساء :١٥٧)
وه‌ به‌هۆی ئه‌وه‌ی که‌ وتیان بێگومان ئێمه‌ Ù…Ù‡â€ŒØ³ÛŒØ Ø¹ÛŒØ³Ø§ÛŒ Ú©ÙˆÚ•ÛŒ مه‌ریه‌ممان کوشت که‌ پێغه‌مبه‌ری خوایه‌ له‌ کاتێکدا نه‌شیان کوشتبوو وه‌ هه‌ڵیشیان نه‌واسی بوو به‌ڵکو لێیان گۆڕدرا وه‌ بێگومان ئه‌وانه‌ی دووبه‌ره‌کیان تێ که‌وت ده‌رباره‌ی عیسا له‌ گوماندان له‌ کوشتنه‌که‌یدا هیچ زانینێکیان ده‌رباره‌ی Ù†ÛŒ یه‌ جگه‌ له‌ شوێن که‌وتنی گومان نه‌بێت وه‌ به‌ڕاستی Ùˆ بێگومان نه‌یان کوشتبوو.
بَلْ رَÙَعَه٠اللَّه٠إÙلَيْه٠ۚ وَكَانَ اللَّه٠عَزÙيزًا ØÙŽÙƒÙيمًا (النساء :١٥٨)
وانی یه‌ به‌ڵکو خوا به‌رزی کرده‌وه‌ بۆ لای خۆی وه‌ خوا هه‌میشه‌ زاڵی کار دروسته‌.
ÙˆÙŽØ¥Ùنْ Ù…Ùنْ أَهْل٠الْكÙتَاب٠إÙلَّا Ù„ÙŽÙŠÙؤْمÙÙ†ÙŽÙ†ÙŽÙ‘ بÙه٠قَبْلَ مَوْتÙÙ‡Ù Û– وَيَوْمَ الْقÙيَامَة٠يَكÙون٠عَلَيْهÙمْ Ø´ÙŽÙ‡Ùيدًا (النساء :١٥٩)
وه‌ هیچ که‌سێك نی یه‌ له‌ نامه‌داره‌کان مه‌گه‌ر بڕوای پێ دێنێ(به‌ عیسا) پێش مردنی وه‌ له‌ ڕۆژی دوایشدا(عیسا) ده‌بێ به‌ شایه‌ت به‌ سه‌ریانه‌وه‌.
ÙَبÙظÙلْم٠مÙÙ†ÙŽ الَّذÙينَ هَادÙوا Øَرَّمْنَا عَلَيْهÙمْ Ø·ÙŽÙŠÙّبَات٠أÙØÙلَّتْ Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ وَبÙصَدÙّهÙمْ عَنْ سَبÙيل٠اللَّه٠كَثÙيرًا (النساء :١٦٠)
به‌هۆی سته‌م کردنه‌وه‌ له‌ لایه‌ن جووله‌که‌کانه‌وه‌ Øه‌راممان کرد لێیان چه‌ند خۆراکێکی پاك Ùˆ خاوێن که‌ Øه‌ڵاڵ کرابوو بۆیان وه‌ به‌هۆی زۆر به‌رهه‌ڵستی کردنیان له‌ ڕێگه‌ی خوا.
وَأَخْذÙÙ‡Ùم٠الرÙّبَا وَقَدْ Ù†ÙÙ‡Ùوا عَنْه٠وَأَكْلÙÙ‡Ùمْ أَمْوَالَ النَّاس٠بÙالْبَاطÙÙ„Ù Ûš وَأَعْتَدْنَا Ù„ÙلْكَاÙÙرÙينَ Ù…ÙنْهÙمْ عَذَابًا Ø£ÙŽÙ„Ùيمًا (النساء :١٦١)
وه‌ به‌هۆی سوود وه‌رگرتنیانه‌وه‌ که‌ بیگومان لێیان قه‌ده‌غه‌ کرابوو وه‌ به‌هۆی سامان و ماڵی خه‌ڵکی خواردنیانه‌وه‌ به‌ ناڕه‌وا وه‌ ئاماده‌مان کردووه‌ بۆ بێ بڕواکانیان سزایه‌کی زۆر به‌ ئازار.
لَٰكÙن٠الرَّاسÙØ®Ùونَ ÙÙÙŠ الْعÙلْم٠مÙنْهÙمْ وَالْمÙؤْمÙÙ†Ùونَ ÙŠÙؤْمÙÙ†Ùونَ بÙمَا Ø£ÙنْزÙÙ„ÙŽ Ø¥Ùلَيْكَ وَمَا Ø£ÙنْزÙÙ„ÙŽ Ù…Ùنْ قَبْلÙÙƒÙŽ Ûš وَالْمÙÙ‚ÙيمÙينَ الصَّلَاةَ Ûš وَالْمÙؤْتÙونَ الزَّكَاةَ وَالْمÙؤْمÙÙ†Ùونَ بÙاللَّه٠وَالْيَوْم٠الْآخÙر٠أÙولَٰئÙÙƒÙŽ سَنÙؤْتÙيهÙمْ أَجْرًا عَظÙيمًا (النساء :١٦٢)
به‌ڵام دامه‌زراوان(ڕۆچوان) له‌ زانیاریدا له‌وان(جووله‌که‌) و باوه‌ڕداره‌کان بڕوایان هه‌یه‌ به‌وه‌ی نێردراوه‌ته‌ خواره‌وه‌ بۆ سه‌ر تۆ وه‌ به‌وه‌ش پێش تۆ نێردراوه‌ته‌ خواره‌وه‌، وه‌ به‌جێ هێنه‌رانی نوێژ و زه‌کات ده‌ران و باوه‌ڕداران به‌ خوا و به‌ ڕۆژی دوایی ئه‌وانه‌ له‌ داهاتوویه‌کی نزیکدا پێیان ده‌به‌خشین پاداشتێکی زۆر گه‌وره‌.
Ûž Ø¥Ùنَّا أَوْØَيْنَا Ø¥Ùلَيْكَ كَمَا أَوْØَيْنَا Ø¥Ùلَىٰ Ù†ÙÙˆØ٠وَالنَّبÙÙŠÙّينَ Ù…Ùنْ بَعْدÙÙ‡Ù Ûš وَأَوْØَيْنَا Ø¥Ùلَىٰ Ø¥ÙبْرَاهÙيمَ ÙˆÙŽØ¥ÙسْمَاعÙيلَ ÙˆÙŽØ¥ÙسْØَاقَ وَيَعْقÙوبَ وَالْأَسْبَاط٠وَعÙيسَىٰ ÙˆÙŽØ£ÙŽÙŠÙّوبَ ÙˆÙŽÙŠÙونÙسَ وَهَارÙونَ وَسÙلَيْمَانَ Ûš وَآتَيْنَا دَاوÙودَ زَبÙورًا (النساء :١٦٣)
به‌ڕاستی ئێمه‌ نیگامان بۆ کردووی وه‌ك Ú†Û†Ù† نیگامان کرد بۆ Ù†ÙˆÙˆØ Ùˆ بۆ پێغه‌مبه‌ره‌کانی پاش ئه‌و وه‌ نیگامان کرد بۆ ئیبراهیم Ùˆ ئیسماعیل Ùˆ ئیسØاق Ùˆ یه‌عقوب Ùˆ نه‌وه‌کانی یه‌عقوب وه‌ عیسا Ùˆ ئه‌یوب Ùˆ یونس Ùˆ هاروون Ùˆ سوله‌یمان وه‌ زه‌بوریشمان به‌خشی به‌ داوود.
وَرÙسÙلًا قَدْ قَصَصْنَاهÙمْ عَلَيْكَ Ù…Ùنْ قَبْل٠وَرÙسÙلًا لَمْ نَقْصÙصْهÙمْ عَلَيْكَ Ûš وَكَلَّمَ اللَّه٠مÙوسَىٰ تَكْلÙيمًا (النساء :١٦٤)
وه‌ پێغه‌مبه‌رانێك بێگومان به‌سه‌رهاته‌کانیانمان گێڕاوه‌ته‌وه‌ بۆت له‌مه‌وپێش وه‌ پێغه‌مبه‌رانێك به‌سه‌رهاته‌کانیانمان نه‌ گێڕاوه‌ته‌وه‌ بۆت وه‌ خوا قسه‌ی کرد له‌گه‌ڵ مووسا به‌ قسه‌ کردن.
رÙسÙلًا Ù…ÙبَشÙّرÙينَ ÙˆÙŽÙ…ÙنْذÙرÙينَ Ù„Ùئَلَّا ÙŠÙŽÙƒÙونَ Ù„Ùلنَّاس٠عَلَى اللَّه٠ØÙجَّةٌ بَعْدَ الرÙّسÙÙ„Ù Ûš وَكَانَ اللَّه٠عَزÙيزًا ØÙŽÙƒÙيمًا (النساء :١٦٥)
پێغه‌مبه‌ران(مان ناردووه‌) که‌ موژده‌ ده‌رن و‌ ترسێنه‌رن بۆ ئه‌وه‌ی بۆ خه‌ڵکی نه‌بێت به‌ڵگه‌ به‌سه‌ر خواوه‌ دوای(ناردنی) پێغه‌مبه‌ران وه‌ خوا هه‌میشه‌ زاڵی کار دروسته‌.
لَٰكÙن٠اللَّه٠يَشْهَد٠بÙمَا أَنْزَلَ Ø¥Ùلَيْكَ Û– أَنْزَلَه٠بÙعÙلْمÙÙ‡Ù Û– وَالْمَلَائÙكَة٠يَشْهَدÙونَ Ûš ÙˆÙŽÙƒÙŽÙَىٰ بÙاللَّه٠شَهÙيدًا (النساء :١٦٦)
به‌ڵام خوا شایه‌تی ده‌دات به‌(ڕاستیه‌تی) ئه‌و قورئانه‌ی ناردویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ بۆت به‌ زانینی خۆی ناردویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ Ùˆ Ùریشته‌کانیش شایه‌تی ئه‌ده‌ن وه‌ خوا به‌سه‌ شایه‌ت بێت.
Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ الَّذÙينَ ÙƒÙŽÙَرÙوا وَصَدÙّوا عَنْ سَبÙيل٠اللَّه٠قَدْ ضَلÙّوا ضَلَالًا بَعÙيدًا (النساء :١٦٧)
به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که‌ بێ باوه‌ڕ بوون و به‌رهه‌ڵستی ڕێگای خوایان کرد بێگومان ئه‌وانه‌ گومڕا بوون به‌ گومڕابوونێکی له‌ ڕاده‌به‌ده‌ر.
Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ الَّذÙينَ ÙƒÙŽÙَرÙوا وَظَلَمÙوا لَمْ ÙŠÙŽÙƒÙن٠اللَّه٠لÙيَغْÙÙرَ Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ وَلَا Ù„ÙيَهْدÙÙŠÙŽÙ‡Ùمْ طَرÙيقًا (النساء :١٦٨)
به‌ ڕاستی ئه‌وانه‌ی بڕوایان نه‌هێنا وه‌ سته‌میان کرد خوا لێیان خۆش نابێت ڕێنموونیشیان ناکات بۆ هیچ ڕێگایه‌ك.
Ø¥Ùلَّا طَرÙيقَ جَهَنَّمَ خَالÙدÙينَ ÙÙيهَا أَبَدًا Ûš وَكَانَ ذَٰلÙÙƒÙŽ عَلَى اللَّه٠يَسÙيرًا (النساء :١٦٩)
بێجگه‌ له‌ ڕێگه‌ی دۆزه‌خ ئه‌مێننه‌وه‌ تیایدا به‌ هه‌میشه‌یی و بێ بڕانه‌وه‌ وه‌ ئه‌وه‌ی باس کرا لای خوا ئاسانه‌.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا النَّاس٠قَدْ جَاءَكÙم٠الرَّسÙول٠بÙالْØÙŽÙ‚ÙÙ‘ Ù…Ùنْ رَبÙّكÙمْ ÙَآمÙÙ†Ùوا خَيْرًا Ù„ÙŽÙƒÙمْ Ûš ÙˆÙŽØ¥Ùنْ تَكْÙÙرÙوا ÙÙŽØ¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ Ù„Ùلَّه٠مَا ÙÙÙŠ السَّمَاوَات٠وَالْأَرْض٠ۚ وَكَانَ اللَّه٠عَلÙيمًا ØÙŽÙƒÙيمًا (النساء :١٧٠)
ئه‌ی خه‌ڵکینه‌ بێگومان پێغه‌مبه‌ر هێناویه‌تی بۆتان ڕاستی و ڕه‌وا له‌ لایه‌ن په‌روه‌ردگارتانه‌وه‌ که‌‌واته‌ ئێوه‌ش باوه‌ڕ بهێنن چاکتره‌ بۆتان وه‌ ئه‌گه‌ر باوه‌ڕ نه‌هێنن ئه‌وا بێگومان هه‌رچی له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی دا هه‌یه‌ هی خوایه‌ وه‌ خوا هه‌میشه‌ زانای دانایه‌ واته‌ کاردروسته‌.
يَا أَهْلَ الْكÙتَاب٠لَا تَغْلÙوا ÙÙÙŠ دÙينÙÙƒÙمْ وَلَا تَقÙولÙوا عَلَى اللَّه٠إÙلَّا الْØÙŽÙ‚ÙŽÙ‘ Ûš Ø¥Ùنَّمَا الْمَسÙÙŠØ٠عÙيسَى ابْن٠مَرْيَمَ رَسÙول٠اللَّه٠وَكَلÙمَتÙه٠أَلْقَاهَا Ø¥Ùلَىٰ مَرْيَمَ وَرÙÙˆØÙŒ Ù…Ùنْه٠ۖ ÙَآمÙÙ†Ùوا بÙاللَّه٠وَرÙسÙÙ„ÙÙ‡Ù Û– وَلَا تَقÙولÙوا ثَلَاثَةٌ Ûš انْتَهÙوا خَيْرًا Ù„ÙŽÙƒÙمْ Ûš Ø¥Ùنَّمَا اللَّه٠إÙلَٰهٌ وَاØÙدٌ Û– سÙبْØَانَه٠أَنْ ÙŠÙŽÙƒÙونَ لَه٠وَلَدٌ Û˜ لَه٠مَا ÙÙÙŠ السَّمَاوَات٠وَمَا ÙÙÙŠ الْأَرْض٠ۗ ÙˆÙŽÙƒÙŽÙَىٰ بÙاللَّه٠وَكÙيلًا (النساء :١٧١)
ئه‌ی خاوه‌ن په‌ڕاوه‌ ئاسمانی یه‌کان زیاده‌ ڕه‌وی مه‌که‌ن له‌ ئایینه‌که‌تاندا وه‌ مه‌ڵێن له‌ باره‌ی خواوه‌ بێجگه‌ له‌ ڕاستی بێگومان Ù…Ù‡â€ŒØ³ÛŒØ Ø¹ÛŒØ³Ø§ÛŒ Ú©ÙˆÚ•ÛŒ مه‌ریه‌م ته‌نها پێغه‌مبه‌ری خوایه‌(دروستی کردوه‌ به‌) وته‌ی خۆی(ببه‌) به‌(جیبرییل دا) ناردی بۆ مه‌ریه‌م Ùˆ(عیسا) گیانێکه‌ له‌ لایه‌ن خواوه‌ به‌خشراوه‌ که‌واته‌ بڕوا بهێنن به‌ خواو پێغه‌مبه‌رانی وه‌ مه‌ڵێن(خواکانمان) سیانن (الله‌ ØŒ عیسی ØŒ مریم)ØŒ (له‌و وته‌یه‌) کۆتایی بهێنن چاکتره‌ بۆتان بێگومان خوا په‌رستراوێکی ته‌نهایه‌ پاك Ùˆ بێگه‌ردی بۆ خوا له‌وه‌ی ڕۆڵه‌ی هه‌بێت هه‌ر Ù‡ÛŒ خوایه‌ هه‌رچی له‌ ئاسمانه‌کان Ùˆ هه‌رچی له‌زه‌وی دایه‌ وه‌ خوا به‌سه‌ چاودێربێ Ùˆ هه‌موو شتێکی بدرێته‌ ده‌ست.
لَنْ يَسْتَنْكÙÙÙŽ الْمَسÙÙŠØ٠أَنْ ÙŠÙŽÙƒÙونَ عَبْدًا Ù„Ùلَّه٠وَلَا الْمَلَائÙكَة٠الْمÙقَرَّبÙونَ Ûš وَمَنْ يَسْتَنْكÙÙÙ’ عَنْ عÙبَادَتÙه٠وَيَسْتَكْبÙرْ ÙَسَيَØْشÙرÙÙ‡Ùمْ Ø¥Ùلَيْه٠جَمÙيعًا (النساء :١٧٢)
هه‌رگیز Ù…Ù‡â€ŒØ³ÛŒØ Ù„Ø§Ø±ÛŒÛŒ Ù†ÛŒ یه‌(ناڕازی Ù†ÛŒ یه‌) له‌وه‌ی به‌نده‌ی خوا بێت هه‌روه‌ها Ùریشته‌ نزیکه‌کانیش وه‌ هه‌ر که‌س به‌ به‌ندایه‌تی خوا ڕازی نه‌بێت وه‌ خۆی به‌ گه‌وره‌ دابنێ ئه‌وه‌ له‌ داهاتوودا هه‌موویان کۆده‌کاته‌وه‌ لای خۆی.
Ùَأَمَّا الَّذÙينَ آمَنÙوا وَعَمÙÙ„Ùوا الصَّالÙØَات٠ÙÙŽÙŠÙÙˆÙŽÙÙّيهÙمْ Ø£ÙجÙورَهÙمْ وَيَزÙيدÙÙ‡Ùمْ Ù…Ùنْ ÙَضْلÙÙ‡Ù Û– وَأَمَّا الَّذÙينَ اسْتَنْكَÙÙوا وَاسْتَكْبَرÙوا ÙÙŽÙŠÙعَذÙّبÙÙ‡Ùمْ عَذَابًا Ø£ÙŽÙ„Ùيمًا وَلَا يَجÙدÙونَ Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ Ù…Ùنْ دÙون٠اللَّه٠وَلÙيًّا وَلَا نَصÙيرًا (النساء :١٧٣)
جا ئه‌وانه‌ی که‌ بڕوایان هێناوه‌ و کرده‌وه‌ چاکه‌کانیان کردوه‌ ئه‌وا پاداشتیان ده‌داته‌وه‌ و بۆیان زیادیش ده‌کات له‌ به‌هره‌ی خۆی به‌ڵام ئه‌وانه‌ی لاریی یان کرد(له‌ به‌ندایه‌تی ئه‌و) وه‌ خۆیان به‌ گه‌وره‌ زانی ئه‌وه‌ خوا سزایان ده‌دات به‌ سزایه‌کی به‌ ئازار وه‌ جگه‌ له‌خوا ده‌ستیان ناکه‌وێت هیچ دۆست و پشت گیرێك واته‌ سه‌رخه‌رێك.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا النَّاس٠قَدْ جَاءَكÙمْ بÙرْهَانٌ Ù…Ùنْ رَبÙّكÙمْ وَأَنْزَلْنَا Ø¥ÙلَيْكÙمْ Ù†Ùورًا Ù…ÙبÙينًا (النساء :١٧٤)
ئه‌ی خه‌ڵکینه‌ به‌ڕاستی بۆتان هات به‌ڵگه‌ی ئاشکرا له‌ په‌روه‌ردگارتانه‌وه‌، وه‌ ناردمانه‌ خواره‌وه‌ بۆتان ڕووناکی یه‌کی ئاشکراکه‌ر واته‌ قورئان.
Ùَأَمَّا الَّذÙينَ آمَنÙوا بÙاللَّه٠وَاعْتَصَمÙوا بÙÙ‡Ù ÙَسَيÙدْخÙÙ„ÙÙ‡Ùمْ ÙÙÙŠ رَØْمَة٠مÙنْه٠وَÙَضْل٠وَيَهْدÙيهÙمْ Ø¥Ùلَيْه٠صÙرَاطًا Ù…ÙسْتَقÙيمًا (النساء :١٧٥)
جا ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕیان به‌خوا هێناوه‌ و پشتیان به‌و به‌ستووه‌ ئه‌وه‌ بێگومان ده‌یان خاته‌ ناو به‌زه‌یی خۆیه‌وه‌و به‌هره‌و چاکه‌(ی خۆیه‌وه‌) وه‌ ڕێنماییان ده‌کات بۆ لای خۆی که‌ ڕێگای ڕاسته‌.
يَسْتَÙْتÙونَكَ Ù‚Ùل٠اللَّه٠يÙÙْتÙيكÙمْ ÙÙÙŠ الْكَلَالَة٠ۚ Ø¥Ùن٠امْرÙؤٌ Ù‡ÙŽÙ„ÙŽÙƒÙŽ لَيْسَ لَه٠وَلَدٌ وَلَه٠أÙخْتٌ Ùَلَهَا Ù†ÙصْÙ٠مَا تَرَكَ Ûš ÙˆÙŽÙ‡ÙÙˆÙŽ يَرÙØ«Ùهَا Ø¥Ùنْ لَمْ ÙŠÙŽÙƒÙنْ لَهَا وَلَدٌ Ûš ÙÙŽØ¥Ùنْ كَانَتَا اثْنَتَيْن٠ÙÙŽÙ„ÙŽÙ‡Ùمَا الثÙّلÙثَان٠مÙمَّا تَرَكَ Ûš ÙˆÙŽØ¥Ùنْ كَانÙوا Ø¥Ùخْوَةً رÙجَالًا ÙˆÙŽÙ†Ùسَاءً ÙÙŽÙ„Ùلذَّكَر٠مÙثْل٠ØَظÙÙ‘ الْأÙنْثَيَيْن٠ۗ ÙŠÙبَيÙّن٠اللَّه٠لَكÙمْ أَنْ تَضÙÙ„Ùّوا Û— وَاللَّه٠بÙÙƒÙÙ„ÙÙ‘ شَيْء٠عَلÙيمٌ (النساء :١٧٦)
ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) داوای Ùتوات Ù„ÛŽ ده‌که‌ن بڵێ خوا Ùتواتان بۆ ده‌دات ده‌رباره‌ی که‌لاله‌(که‌سێکه‌ نه‌وه‌و Ú©ÙˆÚ• Ùˆ باوك Ùˆ باپیری نه‌بێت) ئه‌گه‌ر پیاوێك مردوو منداڵی نه‌بوو ته‌نها خوشکێکی هه‌بوو ئه‌وه‌ نیوه‌ی میراتی برا مردووه‌که‌ی ده‌که‌وێ وه‌(ئه‌گه‌ر ئاÙره‌تێ بمرێ Ùˆ ته‌نها برایه‌کی هه‌بێ) ئه‌و(برایه‌) میراتی خوشکه‌ مردووه‌که‌ی هه‌مووی ده‌بات ئه‌گه‌ر خوشکه‌ مردووه‌که‌ی منداڵی نه‌بێت به‌ڵام ئه‌گه‌ر دوو خوشك بوون(دوا برا مردووه‌ که‌یان) ئه‌وا دوو سێ یه‌کی میراتی براکه‌یان ده‌به‌ن وه‌ ئه‌گه‌ر میراتگره‌کان چه‌ند خوشك Ùˆ برایه‌ك بوون، پیاوان Ùˆ ئاÙره‌تان ئه‌وه‌ بۆ هه‌ر نێرینه‌یه‌ك ئه‌ندازه‌ی به‌شی دوو مێینه‌ هه‌یه‌ خوا بۆتان ڕوون ده‌کاته‌وه‌ تا گومڕا نه‌بن وه‌ خوا به‌ هه‌موو شتێك زانایه‌.
[b]كۆتایی سوڕه‌تی النساء[/b]
لهسهر هێڵ نییه
سوره‌تی المائدة
سوڕه‌تی المائدة ( 1 - 31)
بسم الله الرØمن الرØیم
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا أَوْÙÙوا بÙالْعÙÙ‚Ùود٠ۚ Ø£ÙØÙلَّتْ Ù„ÙŽÙƒÙمْ بَهÙيمَة٠الْأَنْعَام٠إÙلَّا مَا ÙŠÙتْلَىٰ عَلَيْكÙمْ غَيْرَ Ù…ÙØÙÙ„Ùّي الصَّيْد٠وَأَنْتÙمْ ØÙرÙÙ…ÙŒ Û— Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ ÙŠÙŽØْكÙم٠مَا ÙŠÙرÙيد٠(المائدة :Ù¡)
ئه‌ی بڕواداران به‌ڵێنه‌کانتان ببه‌نه‌ سه‌ر Øه‌ڵاڵ کراوه‌ بۆتان (گۆشتی) ئاژه‌ڵ Ùˆ چوارپێ (مه‌ڕ Ùˆ بزن Ùˆ وشتر Ùˆ ڕه‌شه‌ وڵاغ) بێجگه‌ له‌وه‌ی که‌ ده‌خوێنرێته‌وه‌ به‌ سه‌رتان دا (Øه‌رامن) دروست Ù†ÛŒ یه‌ ڕاو بکه‌ن له‌ کاتێکدا ئێوه‌ له‌ ئیØرام دابن به‌ڕاستی خوا هه‌رچی بوێت بڕیاری بۆ ده‌دات.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا لَا تÙØÙÙ„Ùّوا شَعَائÙرَ اللَّه٠وَلَا الشَّهْرَ الْØَرَامَ وَلَا الْهَدْيَ وَلَا الْقَلَائÙدَ وَلَا آمÙّينَ الْبَيْتَ الْØَرَامَ يَبْتَغÙونَ Ùَضْلًا Ù…Ùنْ رَبÙّهÙمْ وَرÙضْوَانًا Ûš ÙˆÙŽØ¥Ùذَا ØَلَلْتÙمْ ÙَاصْطَادÙوا Ûš وَلَا يَجْرÙمَنَّكÙمْ شَنَآن٠قَوْم٠أَنْ صَدÙّوكÙمْ عَن٠الْمَسْجÙد٠الْØَرَام٠أَنْ تَعْتَدÙوا Û˜ وَتَعَاوَنÙوا عَلَى الْبÙرÙÙ‘ وَالتَّقْوَىٰ Û– وَلَا تَعَاوَنÙوا عَلَى الْإÙثْم٠وَالْعÙدْوَان٠ۚ وَاتَّقÙوا اللَّهَ Û– Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ شَدÙيد٠الْعÙقَاب٠(المائدة :Ù¢)
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی بڕواتان هێناوه‌ Ú•ÛŽ مه‌گرن له‌ دروشمه‌کانی خوا (هه‌ڵی مه‌وه‌شێننه‌وه‌) Ùˆ جه‌نگ مه‌که‌ن له‌ مانگه‌ قه‌ده‌غه‌ کراوه‌کان دا وه‌ Ú•ÛŽ مه‌گرن له‌و قوربانیانه‌ی به‌ دیاری ده‌هێنرێن بۆ مه‌ککه‌ Ùˆ (Ú•ÛŽ مه‌گرن Ùˆ زیان مه‌ده‌ن) له‌و قوربانیانه‌ی ملوانکه‌یان له‌ مل کراوه‌ (دیاری کراون بۆ نه‌زر) وه‌ مه‌شکێنن ڕێزی ئه‌وانه‌ی نیازی ماڵی خوا ده‌که‌ن به‌ ته‌مای به‌هره‌مه‌ندی Ùˆ ڕه‌زامه‌ندی په‌روه‌ردگاریانن وه‌ کاتێك ئیØرامتان شکاند ئه‌وه‌ (دروسته‌) ڕاو بکه‌ن با خه‌شم Ùˆ قینتان له‌ کۆمه‌ڵێك واتان Ù„ÛŽ نه‌کات له‌به‌ر ئه‌وه‌ی به‌رگرییان کردن له‌ مزگه‌وتی Øه‌رام(که‌عبه‌) که‌ ده‌ست درێژی بکه‌ن وه‌ کۆمه‌کی یه‌کتری بکه‌ن له‌سه‌ر چاکه‌ Ùˆ پارێزگاری وه‌ کۆمه‌کی یه‌کتر مه‌که‌ن له‌سه‌ر تاوان Ùˆ ده‌ست درێژی Ùˆ له‌ خوا بترسن بێگومان خوا تۆڵه‌ی به‌تینه‌.
ØÙرÙّمَتْ عَلَيْكÙم٠الْمَيْتَة٠وَالدَّم٠وَلَØْم٠الْخÙنْزÙير٠وَمَا Ø£ÙÙ‡ÙÙ„ÙŽÙ‘ Ù„Ùغَيْر٠اللَّه٠بÙه٠وَالْمÙنْخَنÙقَة٠وَالْمَوْقÙوذَة٠وَالْمÙتَرَدÙّيَة٠وَالنَّطÙÙŠØَة٠وَمَا Ø£ÙŽÙƒÙŽÙ„ÙŽ السَّبÙع٠إÙلَّا مَا ذَكَّيْتÙمْ وَمَا Ø°ÙبÙØÙŽ عَلَى النÙّصÙب٠وَأَنْ تَسْتَقْسÙÙ…Ùوا بÙالْأَزْلَام٠ۚ ذَٰلÙÙƒÙمْ ÙÙسْقٌ Û— الْيَوْمَ يَئÙسَ الَّذÙينَ ÙƒÙŽÙَرÙوا Ù…Ùنْ دÙينÙÙƒÙمْ Ùَلَا تَخْشَوْهÙمْ وَاخْشَوْن٠ۚ الْيَوْمَ أَكْمَلْت٠لَكÙمْ دÙينَكÙمْ وَأَتْمَمْت٠عَلَيْكÙمْ Ù†ÙعْمَتÙÙŠ وَرَضÙيت٠لَكÙم٠الْإÙسْلَامَ دÙينًا Ûš Ùَمَن٠اضْطÙرَّ ÙÙÙŠ مَخْمَصَة٠غَيْرَ Ù…ÙتَجَانÙÙÙ Ù„ÙØ¥Ùثْم٠ۙ ÙÙŽØ¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ غَÙÙورٌ رَØÙيمٌ (المائدة :Ù£)
له‌ سه‌رتان یاساغ کراوه‌(گۆشتی) مرداره‌وه‌ بوو وه‌ خوێن وه‌ گۆشتی به‌راز Ùˆ ئه‌و ئاژه‌ڵه‌ی له‌ کاتی سه‌ر بڕیندا ناوی غه‌یری خوای Ù„ÛŽ برابێ Ùˆ ئاژه‌ڵی خنکاو(Ùˆ خنکێنراو) وه‌ ئه‌وه‌ی که‌ Ù„ÛŽ ÛŒ درابێ تا گیانی ده‌رچوبێ وه‌ ئه‌وه‌ی له‌ به‌رزی که‌وتبێته‌ خواره‌وه‌و مردبێ وه‌ Ø´Û†Ù‚ لێدراو(که‌ به‌و Ø´Û†Ù‚ لێدانه‌ مردبێ) وه‌ ئه‌وه‌ی دڕنده‌ Ù„ÛŽ ÛŒ خواردبێ بێجگه‌ ئه‌وه‌ی(Ù¾ÛŽØ´ مردن) سه‌رتان بڕی بێ هه‌روه‌ها(یاساغ کراوه‌ له‌ سه‌رتان) ئه‌و ئاژه‌ڵه‌ی له‌سه‌ر به‌رد سه‌ر بڕابێ(نصب: چه‌ند به‌ردێ بوون له‌ ده‌وری که‌عبه‌ به‌ پیرۆز سه‌یر ده‌کران Ùˆ له‌ لایان دا ئاژه‌ڵیان سه‌ر ده‌بڕی) Ùˆ داواکردنی به‌ش به‌خت(Ùˆ نیاز گرتنه‌وه‌) به‌ تیرو پشك(ئه‌نجام دانی) ئه‌مانه‌ هه‌مووی له‌ Ùه‌رمان ده‌رچوون Ùˆ تاوانه‌ ئه‌وانه‌ی بڕوایان نه‌هێناوه‌ ئه‌مڕۆ نائومێد بوون له‌ ئاینه‌که‌تان که‌واته‌ لێیان مه‌ترسن ته‌نها له‌ من بترسن ئه‌مڕۆ ئایینه‌که‌تانم ته‌واو(کامڵ) کردوه‌ بۆتان Ùˆ چاکه‌و به‌هره‌ی خۆم به‌ ته‌واوی ڕشتووه‌ به‌سه‌رتاندا Ùˆ ڕازی بووم که‌ ئیسلام ئایینتان بێت جا هه‌ر که‌س ناچار بوو له‌ برسیه‌تیدا بێ ئه‌وه‌ی نیه‌تی گوناه کردنی هه‌بێ(له‌و گۆشتانه‌ بخوات گوناهی ناگات) ئه‌وه‌ به‌ڕاستی خوا لێخۆش بووی به‌ به‌زه‌یی یه‌.
يَسْأَلÙونَكَ مَاذَا Ø£ÙØÙÙ„ÙŽÙ‘ Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ Û– Ù‚Ùلْ Ø£ÙØÙÙ„ÙŽÙ‘ Ù„ÙŽÙƒÙم٠الطَّيÙّبَات٠ۙ وَمَا عَلَّمْتÙمْ Ù…ÙÙ†ÙŽ الْجَوَارÙØÙ Ù…ÙÙƒÙŽÙ„ÙّبÙينَ تÙعَلÙّمÙونَهÙÙ†ÙŽÙ‘ Ù…Ùمَّا عَلَّمَكÙم٠اللَّه٠ۖ ÙÙŽÙƒÙÙ„Ùوا Ù…Ùمَّا أَمْسَكْنَ عَلَيْكÙمْ وَاذْكÙرÙوا اسْمَ اللَّه٠عَلَيْه٠ۖ وَاتَّقÙوا اللَّهَ Ûš Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ سَرÙيع٠الْØÙسَاب٠(المائدة :Ù¤)
ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) پرسیارت Ù„ÛŽ ده‌که‌ن Ú†ÛŒ Øه‌ڵاڵ کراوه‌ بۆیان ØŸ بڵێ Øه‌ڵاڵ کراوه‌ بۆتان هه‌موو خۆراکه‌ پاکه‌کان وه‌ (نێچیری) ئه‌و باڵنده‌و تانجی Ùˆ سه‌گه‌ ڕاو که‌رانه‌ی که‌ Ùێری ڕاوتان کردوون Ùێری ڕاویان ئه‌که‌ن له‌وه‌ی خوا Ùێری کردوون ده‌بخۆن له‌وانه‌ی بۆتان ده‌گرن Ùˆ ناوی خوای له‌سه‌ر بێنن(کاتێ تانجی یه‌که‌ی تێ به‌رئه‌ده‌ن Ùˆ کاتێ ده‌یخۆن) Ùˆ له‌ خوا بترسن بێگومان خوا لێپرسینه‌وه‌ی خێرایه‌.
الْيَوْمَ Ø£ÙØÙÙ„ÙŽÙ‘ Ù„ÙŽÙƒÙم٠الطَّيÙّبَات٠ۖ وَطَعَام٠الَّذÙينَ Ø£ÙوتÙوا الْكÙتَابَ ØÙلٌّ Ù„ÙŽÙƒÙمْ وَطَعَامÙÙƒÙمْ ØÙلٌّ Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ Û– وَالْمÙØْصَنَات٠مÙÙ†ÙŽ الْمÙؤْمÙنَات٠وَالْمÙØْصَنَات٠مÙÙ†ÙŽ الَّذÙينَ Ø£ÙوتÙوا الْكÙتَابَ Ù…Ùنْ قَبْلÙÙƒÙمْ Ø¥Ùذَا آتَيْتÙÙ…ÙوهÙÙ†ÙŽÙ‘ Ø£ÙجÙورَهÙÙ†ÙŽÙ‘ Ù…ÙØْصÙÙ†Ùينَ غَيْرَ Ù…ÙسَاÙÙØÙينَ وَلَا Ù…ÙتَّخÙØ°ÙÙŠ أَخْدَان٠ۗ وَمَنْ يَكْÙÙرْ بÙالْإÙيمَان٠Ùَقَدْ ØَبÙØ·ÙŽ عَمَلÙÙ‡Ù ÙˆÙŽÙ‡ÙÙˆÙŽ ÙÙÙŠ الْآخÙرَة٠مÙÙ†ÙŽ الْخَاسÙرÙينَ (المائدة :Ù¥)
ئه‌مڕۆ Øه‌ڵاڵ کراوه‌ بۆتان خۆراکه‌ پاك Ùˆ خاوێنه‌کان وه‌ خۆراکی ئه‌وانه‌ی نامه‌یان Ù¾ÛŽ دراوه‌ Øه‌ڵاڵه‌ بۆتان وه‌ خۆراکی ئێوه‌ش Øه‌ڵاڵه‌ بۆ ئه‌وان وه‌ ئاÙره‌تانی(ئازادی) داوێن پاك له‌ ئیمانداران(Øه‌ڵاڵه‌ بۆتان) هه‌روه‌ها ئاÙره‌تانی (ئازادی) داوێن پاك له‌ نامه‌دارانی Ù¾ÛŽØ´ ئێوه‌ ئه‌گه‌ر ئێوه‌ ماره‌یی یه‌کانیان بده‌نێ(Øه‌ڵاڵن بۆتان) ئێوه‌ ده‌بێ داوێن پاك بن داوێن پیس نه‌بن(به‌ ئاشکرا) Ùˆ دۆستی ژێر به‌ ژێرتان نه‌بێ(بۆ داوێن پیسی) وه‌ ئه‌وه‌ی بێ باوه‌ڕ بێ به‌ ئیمان Ùˆ شه‌ریعه‌ت ئه‌وه‌ بێگومان کرده‌وه‌کانی هه‌ڵده‌وه‌شێته‌وه‌ وه‌ له‌ Ú•Û†Ú˜ÛŒ دوایی دا یه‌کێکه‌ له‌ ڕه‌نج بێبه‌ران.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا Ø¥Ùذَا Ù‚ÙمْتÙمْ Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‰ الصَّلَاة٠ÙَاغْسÙÙ„Ùوا ÙˆÙجÙوهَكÙمْ وَأَيْدÙÙŠÙŽÙƒÙمْ Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‰ الْمَرَاÙÙق٠وَامْسَØÙوا بÙرÙØ¡ÙوسÙÙƒÙمْ وَأَرْجÙÙ„ÙŽÙƒÙمْ Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‰ الْكَعْبَيْن٠ۚ ÙˆÙŽØ¥Ùنْ ÙƒÙنْتÙمْ جÙÙ†Ùبًا ÙَاطَّهَّرÙوا Ûš ÙˆÙŽØ¥Ùنْ ÙƒÙنْتÙمْ مَرْضَىٰ أَوْ عَلَىٰ سَÙَر٠أَوْ جَاءَ Ø£ÙŽØَدٌ Ù…ÙنْكÙمْ Ù…ÙÙ†ÙŽ الْغَائÙط٠أَوْ لَامَسْتÙم٠النÙّسَاءَ Ùَلَمْ تَجÙدÙوا مَاءً ÙَتَيَمَّمÙوا صَعÙيدًا Ø·ÙŽÙŠÙّبًا ÙَامْسَØÙوا بÙÙˆÙجÙوهÙÙƒÙمْ وَأَيْدÙيكÙمْ Ù…Ùنْه٠ۚ مَا ÙŠÙرÙيد٠اللَّه٠لÙيَجْعَلَ عَلَيْكÙمْ Ù…Ùنْ Øَرَج٠وَلَٰكÙنْ ÙŠÙرÙيد٠لÙÙŠÙØ·ÙŽÙ‡ÙّرَكÙمْ ÙˆÙŽÙ„ÙÙŠÙتÙÙ…ÙŽÙ‘ Ù†Ùعْمَتَه٠عَلَيْكÙمْ لَعَلَّكÙمْ تَشْكÙرÙونَ (المائدة :Ù¦)
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕ دارن ئه‌گه‌ر هه‌ستان بۆ نوێژ کردن ئه‌وه‌ ده‌م Ùˆ چاوتان بشۆن هه‌روه‌ها ده‌سته‌کانتان تا ئانیشکه‌کانتان وه‌ ده‌ستی ته‌ڕ بهێنن به‌سه‌رتان دا وه‌ پێکانتان(بشۆن) تا هه‌ر دوو قوله‌ پێتان وه‌ ئه‌گه‌ر له‌ش گران بوون ئه‌وه‌ خۆتان خاوێن بکه‌نه‌وه‌ (خۆتان بشۆن) وه‌ ئه‌گه‌ر نه‌خۆش بوون یان له‌ سه‌Ùه‌ردا بوون یان که‌سێکتان هاته‌وه‌ له‌ شوێنی پێویستی سه‌رئاو یان جووت بوون(یا پێستان به‌ر یه‌ك که‌وت) له‌گه‌ڵ خێزانه‌کانتاندا Ùˆ ئاوتان ده‌ست نه‌که‌وت ئه‌وه‌ ته‌یه‌موم بکه‌ن به‌ خۆڵیکی پاك جا ده‌ست بهێنن به‌ ده‌م Ùˆ چاو Ùˆ ده‌سته‌کانتان دا به‌و تۆز Ùˆ خۆڵه‌ پاکه‌ خوا نایه‌وێ هیچ جۆره‌ ته‌نگی Ùˆ ناڕه‌Øه‌تیه‌ك له‌ سه‌رتان دابنێ به‌ڵکو ئه‌یه‌وێ پاکتان بکاته‌وه‌ Ùˆ چاکه‌ Ùˆ به‌هره‌ی خۆی ته‌واو بکات به‌سه‌رتانه‌وه‌ به‌ڵکو سوپاسی بکه‌ن.
وَاذْكÙرÙوا Ù†Ùعْمَةَ اللَّه٠عَلَيْكÙمْ ÙˆÙŽÙ…Ùيثَاقَه٠الَّذÙÙŠ وَاثَقَكÙمْ بÙه٠إÙذْ Ù‚ÙلْتÙمْ سَمÙعْنَا وَأَطَعْنَا Û– وَاتَّقÙوا اللَّهَ Ûš Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ عَلÙيمٌ بÙذَات٠الصÙّدÙور٠(المائدة :Ù§)
یادی چاکه‌ و به‌هره‌ی خوا بکه‌نه‌وه‌ به‌سه‌رتانه‌وه‌، وه‌ ئه‌و په‌یمانه‌ی که‌ دایمه‌زراندن پێ ی کاتێ که‌ وتتان بیستمان و گوێڕایه‌ڵ بووین له‌ خوا بترسن به‌ڕاستی خوا چاك ئاگاداره‌ به‌وه‌ی له‌ سینگه‌کاندایه‌.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا ÙƒÙونÙوا قَوَّامÙينَ Ù„Ùلَّه٠شÙهَدَاءَ بÙالْقÙسْط٠ۖ وَلَا يَجْرÙمَنَّكÙمْ شَنَآن٠قَوْم٠عَلَىٰ أَلَّا تَعْدÙÙ„Ùوا Ûš اعْدÙÙ„Ùوا Ù‡ÙÙˆÙŽ أَقْرَب٠لÙلتَّقْوَىٰ Û– وَاتَّقÙوا اللَّهَ Ûš Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ خَبÙيرٌ بÙمَا تَعْمَلÙونَ (المائدة :Ù¨)
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه‌ زۆر به‌ ڕێکوپێکی هه‌ستن به‌ ئه‌نجام دانی Ùه‌رمانه‌کانی خوا شایه‌تی ده‌ربن به‌ دادو ڕاستی با Ú•Ù‚ Ùˆ کینه‌تان له‌ ده‌سته‌و کۆمه‌ڵێك هانتان نه‌دا له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی ڕاست نه‌ڕۆن Ùˆ دادگه‌ر نه‌بن، دادگه‌ر بن ئه‌وه‌ نزیکتره‌ له‌ پارێزکاریه‌وه‌ وه‌ له‌ خوا بترسن بێگومان خوا ئاگایه‌ به‌ کرده‌وه‌کانتان.
وَعَدَ اللَّه٠الَّذÙينَ آمَنÙوا وَعَمÙÙ„Ùوا الصَّالÙØَات٠ۙ Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ مَغْÙÙرَةٌ وَأَجْرٌ عَظÙيمٌ (المائدة :Ù©)
خوا به‌ڵێنی داوه‌ به‌وانه‌ی بڕوایان هێناوه‌ و کرده‌وه‌ی چاکه‌کانیان کردوه‌، بۆیان هه‌یه‌ لێخۆش بوون و پاداشتێکی گه‌وره‌.
وَالَّذÙينَ ÙƒÙŽÙَرÙوا وَكَذَّبÙوا بÙآيَاتÙنَا Ø£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ أَصْØَاب٠الْجَØÙيم٠(المائدة :Ù¡Ù )
وه‌ ئه‌وانه‌ی بڕوایان نه‌هێنا وه‌ ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌یان به‌درۆ دائه‌نا ئه‌وانه‌ هاوڕێ ی ئاگری دۆزه‌خن.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا اذْكÙرÙوا Ù†Ùعْمَتَ اللَّه٠عَلَيْكÙمْ Ø¥Ùذْ Ù‡ÙŽÙ…ÙŽÙ‘ قَوْمٌ أَنْ يَبْسÙØ·Ùوا Ø¥ÙلَيْكÙمْ أَيْدÙÙŠÙŽÙ‡Ùمْ ÙÙŽÙƒÙŽÙÙŽÙ‘ أَيْدÙÙŠÙŽÙ‡Ùمْ عَنْكÙمْ Û– وَاتَّقÙوا اللَّهَ Ûš وَعَلَى اللَّه٠Ùَلْيَتَوَكَّل٠الْمÙؤْمÙÙ†Ùونَ (المائدة :١١)
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی بڕواتان هێناوه‌ یادی چاکه‌و به‌هره‌ی خوا بکه‌نه‌وه‌ به‌سه‌رتانه‌وه‌ کاتێ کۆمه‌ڵێك نیازیان کرد که‌ ده‌ست درێژ بکه‌ن بۆتان خوایش به‌رگری ده‌ست درێژی ئه‌وانی لێکردن وه‌ له‌ خوا بترسن وه‌ با بڕواداران هه‌رپشت به‌خوا ببه‌ستن.
Ûž وَلَقَدْ أَخَذَ اللَّه٠مÙيثَاقَ بَنÙÙŠ Ø¥ÙسْرَائÙيلَ وَبَعَثْنَا Ù…ÙنْهÙم٠اثْنَيْ عَشَرَ Ù†ÙŽÙ‚Ùيبًا Û– وَقَالَ اللَّه٠إÙÙ†Ùّي مَعَكÙمْ Û– لَئÙنْ أَقَمْتÙم٠الصَّلَاةَ وَآتَيْتÙم٠الزَّكَاةَ وَآمَنْتÙمْ بÙرÙسÙÙ„ÙÙŠ وَعَزَّرْتÙÙ…ÙوهÙمْ وَأَقْرَضْتÙم٠اللَّهَ قَرْضًا Øَسَنًا Ù„ÙŽØ£ÙÙƒÙŽÙÙّرَنَّ عَنْكÙمْ سَيÙّئَاتÙÙƒÙمْ ÙˆÙŽÙ„ÙŽØ£ÙدْخÙلَنَّكÙمْ جَنَّات٠تَجْرÙÙŠ Ù…Ùنْ تَØْتÙهَا الْأَنْهَار٠ۚ Ùَمَنْ ÙƒÙŽÙَرَ بَعْدَ ذَٰلÙÙƒÙŽ Ù…ÙنْكÙمْ Ùَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبÙيل٠(المائدة :١٢)
سوێند به‌خوا، به‌ڕاستی خوا په‌یمانی به‌هێزی وه‌رگرت له‌ نه‌وه‌ی ئیسرائیل Ùˆ هه‌ڵمان بژارد له‌وان دوانزه‌ چاودێر وه‌ خوا Ùه‌رمووی بێگومان من له‌ گه‌ڵتانم سوێند به‌خوا ئه‌گه‌ر به‌ڕێکی نوێژ به‌جێ بهێنن Ùˆ زه‌کات بده‌ن Ùˆ باوه‌ڕ بهێنن به‌ نێرراوه‌کانم وه‌ یارمه‌تی یان بده‌ن Ùˆ ڕێزیان بگرن وه‌ قه‌رز بده‌ن به‌( به‌نده‌کانی) خوا به‌ قه‌رزدانێکی جوان Ùˆ چاك ئه‌وه‌ بێگومان گوناه Ùˆ خراپه‌کانتان ئه‌سڕمه‌وه‌ وه‌ ئه‌تان خه‌مه‌ به‌هه‌شتانێك که‌ ڕووباره‌کان دێن Ùˆ ده‌چن به‌ژێریاندا ئینجا له‌ پاش ئه‌و مه‌رج Ùˆ په‌یمانه‌ هه‌ر که‌س له‌ ئێوه‌ بێ بڕوا ببێ ئه‌وه‌ بێگومان ڕێگای ڕاستی ون کردوه‌.
ÙَبÙمَا نَقْضÙÙ‡Ùمْ Ù…ÙيثَاقَهÙمْ لَعَنَّاهÙمْ وَجَعَلْنَا Ù‚ÙÙ„ÙوبَهÙمْ قَاسÙيَةً Û– ÙŠÙØَرÙÙ‘ÙÙونَ الْكَلÙÙ…ÙŽ عَنْ مَوَاضÙعÙÙ‡Ù Û™ وَنَسÙوا Øَظًّا Ù…Ùمَّا Ø°ÙÙƒÙّرÙوا بÙÙ‡Ù Ûš وَلَا تَزَال٠تَطَّلÙع٠عَلَىٰ خَائÙÙ†ÙŽØ©Ù Ù…ÙنْهÙمْ Ø¥Ùلَّا Ù‚ÙŽÙ„Ùيلًا Ù…ÙنْهÙمْ Û– ÙَاعْÙ٠عَنْهÙمْ وَاصْÙÙŽØÙ’ Ûš Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ ÙŠÙØÙبÙÙ‘ الْمÙØْسÙÙ†Ùينَ (المائدة :١٣)
ئینجا به‌هۆی(پاش گه‌ز بوونه‌وه‌و) هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌یان بۆ په‌یمانه‌که‌یان نه‌Ùره‌تمان Ù„ÛŽ کردن وه‌ دڵه‌کانیانمان گێڕا به‌ دڵێکی ڕه‌ق Ùˆ وشك وته‌و Ùه‌رمووده‌ی خوا لاده‌ده‌ن له‌ شوێنه‌کانی خۆی وه‌ له‌ بیریان کرد به‌شێکی زۆر له‌وه‌ی کا ئامۆژگاری کرابوون Ù¾ÛŽ ÛŒ بێ کۆتایی Ùˆ دواهاتن(به‌رده‌وام) ئاگادار ئه‌بی به‌سه‌ر ناپاکی Ùˆ کرده‌وه‌ی ناپاکیانه‌وه‌ مه‌گه‌ر که‌مێك له‌وان نه‌بێت جا ببوره‌ لێیان Ùˆ چاو پۆشی بکه‌ به‌ڕاستی خوا چاکه‌کارانی خۆش ده‌وێ.
ÙˆÙŽÙ…ÙÙ†ÙŽ الَّذÙينَ قَالÙوا Ø¥Ùنَّا نَصَارَىٰ أَخَذْنَا Ù…ÙيثَاقَهÙمْ ÙَنَسÙوا Øَظًّا Ù…Ùمَّا Ø°ÙÙƒÙّرÙوا بÙÙ‡Ù Ùَأَغْرَيْنَا بَيْنَهÙم٠الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ Ø¥Ùلَىٰ يَوْم٠الْقÙيَامَة٠ۚ وَسَوْÙÙŽ ÙŠÙنَبÙّئÙÙ‡Ùم٠اللَّه٠بÙمَا كَانÙوا يَصْنَعÙونَ (المائدة :١٤)
وه‌ له‌وانه‌ی که‌ ده‌یان وت ئێمه‌ گاوورین به‌ڵێن و په‌یمانی به‌هێزمان لێ وه‌رگرتن به‌ڵام به‌شێکی گه‌وره‌ له‌وه‌ی که‌ ئامۆژگاری کران پێ ی (له‌سه‌ر زمانی عیسا) له‌ بیریان چوو به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌ دوژمنایه‌تی و کینه‌ به‌ریمان خسته‌ نێوانیان تا ڕۆژی دوایی وه‌ له‌مه‌ودوا خوا هه‌واڵیان پێ ده‌دات به‌وه‌ی که‌ ده‌یان کرد (له‌ جیهان) دا.
يَا أَهْلَ الْكÙتَاب٠قَدْ جَاءَكÙمْ رَسÙولÙنَا ÙŠÙبَيÙّن٠لَكÙمْ ÙƒÙŽØ«Ùيرًا Ù…Ùمَّا ÙƒÙنْتÙمْ تÙخْÙÙونَ Ù…ÙÙ†ÙŽ الْكÙتَاب٠وَيَعْÙÙÙˆ عَنْ ÙƒÙŽØ«Ùير٠ۚ قَدْ جَاءَكÙمْ Ù…ÙÙ†ÙŽ اللَّه٠نÙورٌ ÙˆÙŽÙƒÙتَابٌ Ù…ÙبÙينٌ (المائدة :١٥)
ئه‌ی نامه‌ داره‌کان بێگومان نێرراومان هاتووه‌ بۆ ئێوه‌ ڕوونی ده‌کاته‌وه‌ بۆتان زۆری له‌وه‌ی که‌ ئێوه‌ ده‌تان شارده‌وه‌ له‌ کتێب (ی ته‌ورات و ئینجیل) وه‌ چاو پۆشی ده‌کات له‌ زۆرێك له‌وانه‌ بێگومان بۆتان هاتووه‌ له‌ لایه‌ن خواوه‌ ڕووناکی یه‌کی گه‌وره‌و نامه‌یه‌کی ڕوون که‌ره‌وه‌.
يَهْدÙÙŠ بÙه٠اللَّه٠مَن٠اتَّبَعَ رÙضْوَانَه٠سÙبÙÙ„ÙŽ السَّلَام٠وَيÙخْرÙجÙÙ‡Ùمْ Ù…ÙÙ†ÙŽ الظÙّلÙمَات٠إÙÙ„ÙŽÙ‰ النÙّور٠بÙØ¥ÙذْنÙه٠وَيَهْدÙيهÙمْ Ø¥Ùلَىٰ صÙرَاط٠مÙسْتَقÙيم٠(المائدة :١٦)
خوا ڕێنوونی که‌سێکی Ù¾ÛŽ ده‌کات شوێن ڕه‌زامه‌ندی ئه‌و بکه‌وێ بۆ ڕێگه‌کانی ئارامی Ùˆ ئاشتی وه‌ ده‌ریان ده‌هێنێ له‌ تاریکی یه‌کان بۆ ناو ڕووناکی به‌ مه‌یل Ùˆ Ùه‌رمانی خۆی وه‌ ڕێنموونیان ده‌کات بۆ ڕێگای ڕاست.
لَقَدْ ÙƒÙŽÙَرَ الَّذÙينَ قَالÙوا Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ Ù‡ÙÙˆÙŽ الْمَسÙÙŠØ٠ابْن٠مَرْيَمَ Ûš Ù‚Ùلْ Ùَمَنْ يَمْلÙÙƒÙ Ù…ÙÙ†ÙŽ اللَّه٠شَيْئًا Ø¥Ùنْ أَرَادَ أَنْ ÙŠÙهْلÙÙƒÙŽ الْمَسÙÙŠØÙŽ ابْنَ مَرْيَمَ ÙˆÙŽØ£Ùمَّه٠وَمَنْ ÙÙÙŠ الْأَرْض٠جَمÙيعًا Û— ÙˆÙŽÙ„Ùلَّه٠مÙلْك٠السَّمَاوَات٠وَالْأَرْض٠وَمَا بَيْنَهÙمَا Ûš يَخْلÙق٠مَا يَشَاء٠ۚ وَاللَّه٠عَلَىٰ ÙƒÙÙ„ÙÙ‘ شَيْء٠قَدÙيرٌ (المائدة :١٧)
سوێند به‌خوا به‌ڕاستی بێ باوه‌ڕ بوون ئه‌وانه‌ی که‌ وتیان به‌ڕاستی خوا هه‌ر مه‌سیØÛŒ(عیسا) Ú©ÙˆÚ•ÛŒ مه‌ریه‌مه‌(ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) بڵێ ئه‌وه‌ Ú©ÛŽ ده‌توانێ Ú•ÛŽ ÛŒ هیچ شتێ بگرێ له‌خوا ئه‌گه‌ر بیه‌وێ مه‌سیØÛŒ Ú©ÙˆÚ•ÛŒ مه‌ریه‌م له‌ناو به‌رێ هه‌روه‌ها دایکی Ùˆ هه‌رچی که‌سیش له‌ زه‌ویی دا هه‌یه‌ وه‌ هه‌ر بۆ خوایه‌ خاوه‌ن دارێتی ئاسمانه‌کان Ùˆ زه‌وی Ùˆ هه‌رچی وا له‌ نێوانیاندا دروست ئه‌کاو دایئه‌هێنێ هه‌رچی بیه‌وێ وه‌ خوا به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا به‌ توانایه‌.
وَقَالَت٠الْيَهÙود٠وَالنَّصَارَىٰ Ù†ÙŽØْن٠أَبْنَاء٠اللَّه٠وَأَØÙبَّاؤÙÙ‡Ù Ûš Ù‚Ùلْ ÙÙŽÙ„ÙÙ…ÙŽ ÙŠÙعَذÙّبÙÙƒÙمْ بÙØ°ÙÙ†ÙوبÙÙƒÙمْ Û– بَلْ أَنْتÙمْ بَشَرٌ Ù…Ùمَّنْ خَلَقَ Ûš يَغْÙÙر٠لÙمَنْ يَشَاء٠وَيÙعَذÙّب٠مَنْ يَشَاء٠ۚ ÙˆÙŽÙ„Ùلَّه٠مÙلْك٠السَّمَاوَات٠وَالْأَرْض٠وَمَا بَيْنَهÙمَا Û– ÙˆÙŽØ¥Ùلَيْه٠الْمَصÙير٠(المائدة :١٨)
جووله‌که‌و گاووره‌کان ده‌یان وت ئێمه‌ کوڕان و خۆشه‌ویستانی خواین بڵێ ده‌ی بۆچی سزاتان ده‌دات به‌هۆی گوناهه‌ کانتانه‌وه‌ (نه‌خێر ڕاست نی یه‌) به‌ڵکو ئێوه‌ مرۆڤێکن له‌و مرۆڤانه‌ی که‌ خوا دروستی کردون خۆش ئه‌بێ له‌هه‌ر که‌س بیه‌وێ و سزای هه‌رکه‌سیش ئه‌دات که‌ بیه‌وێ و هه‌ر بۆ خوایه‌ موڵکی ئاسمانه‌کان و زه‌وی وه‌ هه‌رچی وا له‌ نێوانیاندا وه‌ هه‌ر بۆ لای ئه‌ویشه‌ گه‌ڕانه‌وه‌.
يَا أَهْلَ الْكÙتَاب٠قَدْ جَاءَكÙمْ رَسÙولÙنَا ÙŠÙبَيÙّن٠لَكÙمْ عَلَىٰ Ùَتْرَة٠مÙÙ†ÙŽ الرÙّسÙل٠أَنْ تَقÙولÙوا مَا جَاءَنَا Ù…Ùنْ بَشÙير٠وَلَا Ù†ÙŽØ°Ùير٠ۖ Ùَقَدْ جَاءَكÙمْ بَشÙيرٌ ÙˆÙŽÙ†ÙŽØ°Ùيرٌ Û— وَاللَّه٠عَلَىٰ ÙƒÙÙ„ÙÙ‘ شَيْء٠قَدÙيرٌ (المائدة :١٩)
ئه‌ی نامه‌داره‌کان بێگومان نێرراوه‌که‌مان هات بۆ ناوتان(به‌رنامه‌ی خوا) ڕوون ده‌کاته‌وه‌ بۆتان پاش ماوه‌یه‌ك له‌ ناردنی پێغه‌مبه‌ران له‌به‌ر ئه‌وه‌ی نه‌ڵێن: نه‌هات بۆ لامان هیچ مژده‌ده‌ر و ترسێنه‌رێك ئه‌وه‌تا بێگومان مژده‌ده‌ر و ترسێنه‌رتان بۆ هاتووه‌ وه‌ خوا به‌ تواناو ده‌سه‌ڵات داره‌ به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا.
ÙˆÙŽØ¥Ùذْ قَالَ Ù…Ùوسَىٰ Ù„ÙقَوْمÙه٠يَا قَوْم٠اذْكÙرÙوا Ù†Ùعْمَةَ اللَّه٠عَلَيْكÙمْ Ø¥Ùذْ جَعَلَ ÙÙيكÙمْ أَنْبÙيَاءَ وَجَعَلَكÙمْ Ù…ÙÙ„Ùوكًا وَآتَاكÙمْ مَا لَمْ ÙŠÙؤْت٠أَØَدًا Ù…ÙÙ†ÙŽ الْعَالَمÙينَ (المائدة :Ù¢Ù )
باسی ئه‌و کاته‌ بکه‌ که‌ مووسا Ùه‌رمووی به‌ گه‌له‌که‌ی ئه‌ی گه‌له‌که‌م بیری چاکه‌ Ùˆ به‌هره‌ی خوا بکه‌نه‌وه‌ به‌سه‌رتانه‌وه‌ کاتێ که‌ پێغه‌مبه‌رانی تێدا هه‌ڵخستوون وه‌ چه‌ندینی کردوون به‌ پادشا وه‌ شتێکی Ù¾ÛŽ به‌خشیوون که‌ نه‌ی به‌خشیووه‌ به‌ هیچ که‌س له‌ جیهانیان.
دواترین جار دهستكاری كراوه لهلایهن هه‌واری خاڵی (2012-08-12 00:38:27)
لهسهر هێڵ نییه
سوڕه‌تی المائدة ( 21 - 41)
يَا قَوْم٠ادْخÙÙ„Ùوا الْأَرْضَ الْمÙقَدَّسَةَ الَّتÙÙŠ كَتَبَ اللَّه٠لَكÙمْ وَلَا تَرْتَدÙّوا عَلَىٰ أَدْبَارÙÙƒÙمْ ÙَتَنْقَلÙبÙوا خَاسÙرÙينَ (المائدة :٢١)
ئه‌ی گه‌له‌که‌م بچنه‌ ناو ئه‌و خاکه‌ پیرۆزه‌ی (پاك کراوه‌ له‌ بت په‌رستی) که‌ خوا بڕیاری داوه‌ بۆتان وه‌ پاشه‌وپاش وه‌رنه‌گه‌ڕێنه‌وه‌ له‌ ئایینه‌که‌تان (ئه‌گه‌ر بگه‌ڕێنه‌وه‌) ئه‌وه‌ به‌ زیانباری و نائومێدی ئه‌گه‌ڕێنه‌وه‌.
قَالÙوا يَا Ù…Ùوسَىٰ Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ ÙÙيهَا قَوْمًا جَبَّارÙينَ ÙˆÙŽØ¥Ùنَّا لَنْ نَدْخÙلَهَا Øَتَّىٰ يَخْرÙجÙوا Ù…Ùنْهَا ÙÙŽØ¥Ùنْ يَخْرÙجÙوا Ù…Ùنْهَا ÙÙŽØ¥Ùنَّا دَاخÙÙ„Ùونَ (المائدة :٢٢)
وتیان ئه‌ی مووسا به‌ڕاستی گه‌لێکی زۆردار و سته‌مکار له‌و شاره‌دایه‌ وه‌ ئێمه‌ هه‌رگیز ناچینه‌ ناوی تا ئه‌وان لێ ی ده‌رنه‌چن ئینجا ئه‌گه‌ر ئه‌وان لێ ی ده‌رچوون ئه‌وکاته‌ بێگومان ئێمه‌ تێ ی ئه‌چین.
قَالَ رَجÙلَان٠مÙÙ†ÙŽ الَّذÙينَ يَخَاÙÙونَ أَنْعَمَ اللَّه٠عَلَيْهÙمَا ادْخÙÙ„Ùوا عَلَيْهÙم٠الْبَابَ ÙÙŽØ¥Ùذَا دَخَلْتÙÙ…Ùوه٠ÙÙŽØ¥ÙنَّكÙمْ غَالÙبÙونَ Ûš وَعَلَى اللَّه٠ÙَتَوَكَّلÙوا Ø¥Ùنْ ÙƒÙنْتÙمْ Ù…ÙؤْمÙÙ†Ùينَ (المائدة :٢٣)
وتیان: دوو پیاو له‌وانه‌ی له‌ خوا ده‌ترسان وه‌ خوا چاکه‌ی ئیمانی ڕشت بوو به‌سه‌ریاندا بده‌ن به‌سه‌ریاندا له‌ قاپی شاره‌وه‌ بچنه‌ ژووره‌وه‌ جا ئه‌گه‌ر چوونه‌ ناویه‌وه‌ ئه‌وه‌ به‌ڕاستی ئێوه‌ زاڵ ده‌بن به‌سه‌ریاندا وه‌پشت هه‌ر به‌خوا ببه‌ستن ئه‌گه‌ر ئێوه‌ باوه‌ڕدارن.
قَالÙوا يَا Ù…Ùوسَىٰ Ø¥Ùنَّا لَنْ نَدْخÙلَهَا أَبَدًا مَا دَامÙوا ÙÙيهَا Û– Ùَاذْهَبْ أَنْتَ وَرَبÙّكَ ÙَقَاتÙلَا Ø¥Ùنَّا هَاهÙنَا قَاعÙدÙونَ (المائدة :٢٤)
ووتیان ئه‌ی مووسا به‌ڕاستی ئێمه‌ هه‌رگیز ناچینه‌ ناو ئه‌و شاره‌ تا ئه‌وان تێیدابن که‌واته‌ بڕۆ خۆت و په‌روه‌رگارت له‌دژیان جه‌نگ بکه‌ن بێگومان ئێمه‌ لێره‌ دانیشتووین.
قَالَ رَبÙÙ‘ Ø¥ÙÙ†Ùّي لَا أَمْلÙك٠إÙلَّا Ù†ÙŽÙْسÙÙŠ ÙˆÙŽØ£ÙŽØ®ÙÙŠ Û– ÙَاÙْرÙقْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ الْقَوْم٠الْÙَاسÙÙ‚Ùينَ (المائدة :٢٥)
مووسا وتی ئه‌ی په‌روه‌رگارم به‌ڕاستی من خاوه‌نی هیچ که‌سێك نیم بێجگه‌ له‌خۆم و براکه‌م نه‌بێت که‌واته‌ جیایی بخه‌ره‌ نێوان ئێمه‌و ئه‌و گه‌له‌ی که‌ له‌سنووری خوا ده‌رچوون.
قَالَ ÙÙŽØ¥Ùنَّهَا Ù…ÙØَرَّمَةٌ عَلَيْهÙمْ Û› أَرْبَعÙينَ سَنَةً Û› يَتÙيهÙونَ ÙÙÙŠ الْأَرْض٠ۚ Ùَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْم٠الْÙَاسÙÙ‚Ùينَ (المائدة :٢٦)
خوا Ùه‌رمووی به‌ڕاستی ئه‌و(خاکه‌ پیرۆزه‌) قه‌ده‌‌‌غه‌ کراوه له‌سه‌ریان ماوه‌ی Ú†Ù„ ساڵ به‌سه‌رگه‌ردانی ده‌خولێنه‌وه‌ به‌سه‌ر زه‌ویدا بۆیه‌ خه‌م مه‌خۆ له‌سه‌ر ئه‌و گه‌له‌ی که‌له‌ سنووری خوا ده‌رچوون.
Ûž وَاتْل٠عَلَيْهÙمْ نَبَأَ ابْنَيْ آدَمَ بÙالْØÙŽÙ‚ÙÙ‘ Ø¥Ùذْ قَرَّبَا Ù‚Ùرْبَانًا ÙَتÙÙ‚ÙبÙّلَ Ù…Ùنْ Ø£ÙŽØَدÙÙ‡Ùمَا وَلَمْ ÙŠÙتَقَبَّلْ Ù…ÙÙ†ÙŽ الْآخَر٠قَالَ لَأَقْتÙلَنَّكَ Û– قَالَ Ø¥Ùنَّمَا يَتَقَبَّل٠اللَّه٠مÙÙ†ÙŽ الْمÙتَّقÙينَ (المائدة :٢٧)
ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بخوێنه‌ره‌وه‌ به‌سه‌ریاندا هه‌واڵی دوو کوڕه‌که‌ی ئاده‌م که‌ Øه‌ق Ùˆ ڕاسته‌ کاتێ هه‌ردووکیان دووجۆره‌ قوربانی یان کرد ئینجا له‌ یه‌کێکیان وه‌رگیرا وه‌ له‌وی تریان وه‌ نه‌گیرا (ئه‌وه‌یان Ù„ÛŽÛŒ گیرا نه‌کرا) وتی بێگومان ده‌بێ هه‌ر بتکوژم ئه‌ویش وتی خوا (قوربانی) ته‌نها له‌پارێزکاران گیرا ده‌کات.
لَئÙنْ بَسَطْتَ Ø¥ÙÙ„ÙŽÙŠÙŽÙ‘ يَدَكَ Ù„ÙتَقْتÙÙ„ÙŽÙ†ÙÙŠ مَا أَنَا بÙبَاسÙط٠يَدÙÙŠÙŽ Ø¥Ùلَيْكَ Ù„ÙأَقْتÙÙ„ÙŽÙƒÙŽ Û– Ø¥ÙÙ†Ùّي أَخَاÙ٠اللَّهَ رَبَّ الْعَالَمÙينَ (المائدة :٢٨)
سوێند به‌خوا ئه‌گه‌ر تۆ ده‌ستم بۆ درێژکه‌ی بۆ ئه‌وه‌ی بمکوژی من ده‌ست درێژ ناکه‌م بۆ تۆ بۆ ئه‌وه‌ی بتکوژم به‌ڕاستی من له‌خوا ئه‌ترسم که‌ په‌روه‌رگاری هه‌موو جیهانیانه‌.
Ø¥ÙÙ†Ùّي Ø£ÙرÙيد٠أَنْ تَبÙوءَ بÙØ¥ÙثْمÙÙŠ ÙˆÙŽØ¥ÙثْمÙÙƒÙŽ ÙَتَكÙونَ Ù…Ùنْ أَصْØَاب٠النَّار٠ۚ وَذَٰلÙÙƒÙŽ جَزَاء٠الظَّالÙÙ…Ùينَ (المائدة :٢٩)
به‌ڕاستی من ده‌مه‌وێت که‌ تۆ بگه‌ڕێیته‌وه‌(بۆ لای خوا) به‌گوناهی من و خۆیشته‌وه‌ ئه‌وسا تۆ له‌هاوه‌ڵانی دۆزه‌خ ده‌بیت هه‌ر ئه‌وه‌ش پاداشتی سته‌م کارانه‌.
Ùَطَوَّعَتْ Ù„ÙŽÙ‡Ù Ù†ÙŽÙْسÙه٠قَتْلَ Ø£ÙŽØ®Ùيه٠Ùَقَتَلَه٠ÙَأَصْبَØÙŽ Ù…ÙÙ†ÙŽ الْخَاسÙرÙينَ (المائدة :Ù£Ù )
ئینجا ده‌رونی (ئه‌و تاوانباره‌) هانی دا بۆ کوشتنی براکه‌ی و کوشتنی به‌ هۆی یه‌وه‌ چووه‌ ڕیزی زیان باران.
Ùَبَعَثَ اللَّه٠غÙرَابًا يَبْØÙŽØ«Ù ÙÙÙŠ الْأَرْض٠لÙÙŠÙرÙيَه٠كَيْÙÙŽ ÙŠÙوَارÙÙŠ سَوْءَةَ Ø£ÙŽØ®Ùيه٠ۚ قَالَ يَا وَيْلَتَا أَعَجَزْت٠أَنْ Ø£ÙŽÙƒÙونَ Ù…Ùثْلَ هَٰذَا الْغÙرَاب٠ÙÙŽØ£ÙوَارÙÙŠÙŽ سَوْءَةَ Ø£ÙŽØ®ÙÙŠ Û– ÙَأَصْبَØÙŽ Ù…ÙÙ†ÙŽ النَّادÙÙ…Ùينَ (المائدة :٣١)
پاشان خوا قه‌له‌ ڕه‌شێکی نارد له‌زه‌ویدا چاڵی هه‌ڵئه‌که‌ند(بۆ قه‌له‌ ڕه‌شێکی مرداره‌وه‌ بوو) بۆ ئه‌وه‌ی نیشانی بدات که‌ چۆن له‌شی براکه‌ی بشارێته‌وه‌ وتی ئای داخی سه‌ختم بۆ من ده‌سته‌ پاچه‌بووم له‌وه‌ی وه‌ك ئه‌م قه‌له ‌ڕه‌شه‌بم ؟ تا ته‌رم و عه‌و‌ره‌تی براکه‌م بشارمه‌وه‌ ئه‌وسا چووه‌ ڕیزی په‌شیمان بوانه‌وه‌.
Ù…Ùنْ أَجْل٠ذَٰلÙÙƒÙŽ كَتَبْنَا عَلَىٰ بَنÙÙŠ Ø¥ÙسْرَائÙيلَ أَنَّه٠مَنْ قَتَلَ Ù†ÙŽÙْسًا بÙغَيْر٠نَÙْس٠أَوْ Ùَسَاد٠ÙÙÙŠ الْأَرْض٠Ùَكَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمÙيعًا وَمَنْ Ø£ÙŽØْيَاهَا Ùَكَأَنَّمَا Ø£ÙŽØْيَا النَّاسَ جَمÙيعًا Ûš وَلَقَدْ جَاءَتْهÙمْ رÙسÙÙ„Ùنَا بÙالْبَيÙّنَات٠ثÙÙ…ÙŽÙ‘ Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ ÙƒÙŽØ«Ùيرًا Ù…ÙنْهÙمْ بَعْدَ ذَٰلÙÙƒÙŽ ÙÙÙŠ الْأَرْض٠لَمÙسْرÙÙÙونَ (المائدة :٣٢)
هه‌ر له‌به‌ر ئه‌وه‌(ÛŒ که‌ له‌و داستانه‌دا باسکرا) پێویستمان کرد له‌سه‌ر نه‌وه‌ی ئیسرائیل که‌ بێگومان بڕیار ئه‌مه‌یه‌ ئه‌وه‌ی ته‌نیا که‌سێك بکوژێت له‌ تۆڵه‌ی که‌سێکی کوژراودا نه‌بێت یان خراپه‌کاری Ùˆ ئاژاوه‌یی بنێته‌وه‌ له‌سه‌ر زه‌وی دا ئه‌وه‌ وه‌ك ئه‌وه‌ وایه‌ هه‌موو خه‌ڵکی کوشتبێ ئه‌وه‌ش بێ تاوانێك ڕزگارکات له‌ کوژران ئه‌وه‌ وه‌ك ئه‌وه‌ وایه‌ هه‌موو ئاده‌می ڕزگار کردبێت Ùˆ زیندووی کردبنه‌وه‌ سوێند به‌خوا بێگومان، Ùروستاده‌کانمان هاتن بۆلایان به‌ به‌ڵگه‌ ڕوونه‌کانه‌وه‌ که‌چی له‌ پاش ئه‌وه‌ زۆرێك له‌وانه‌ زیاده‌ ڕه‌وی یان کرد له‌ زه‌وی دا.
Ø¥Ùنَّمَا جَزَاء٠الَّذÙينَ ÙŠÙØَارÙبÙونَ اللَّهَ وَرَسÙولَه٠وَيَسْعَوْنَ ÙÙÙŠ الْأَرْض٠Ùَسَادًا أَنْ ÙŠÙقَتَّلÙوا أَوْ ÙŠÙصَلَّبÙوا أَوْ تÙقَطَّعَ أَيْدÙيهÙمْ وَأَرْجÙÙ„ÙÙ‡Ùمْ Ù…Ùنْ Ø®ÙلَاÙ٠أَوْ ÙŠÙنْÙَوْا Ù…ÙÙ†ÙŽ الْأَرْض٠ۚ ذَٰلÙÙƒÙŽ Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ Ø®Ùزْيٌ ÙÙÙŠ الدÙّنْيَا Û– ÙˆÙŽÙ„ÙŽÙ‡Ùمْ ÙÙÙŠ الْآخÙرَة٠عَذَابٌ عَظÙيمٌ (المائدة :٣٣)
به‌ڕاستی تۆڵه‌ی ئه‌وانه‌ی که‌ جه‌نگ و دوژمنایه‌تی ئه‌که‌ن له‌گه‌ڵ خواو پێغه‌مبه‌ره‌که‌یدا وه‌ هه‌وڵ ئه‌ده‌ن له‌ زه‌وی دا خراپه‌ بڵاو بکه‌نه‌وه‌ (ئه‌وه‌ تۆڵه‌یان) ئه‌وه‌یه‌ بکوژرێن یا هه‌ڵبواسرێن به‌ دارا یان ده‌ست و قاچیان ببڕدرێت به‌ پێچه‌وانه‌وه‌(ڕاست و چه‌پ) یان دوور بخرێنه‌وه‌ له‌ وڵات ئه‌مه‌ زه‌بونی و ئابڕو بردنیانه‌ له‌ جیهاندا له‌ دوا ڕۆژیشدا بۆیان هه‌یه‌ سزایه‌کی گه‌وره‌.
Ø¥Ùلَّا الَّذÙينَ تَابÙوا Ù…Ùنْ قَبْل٠أَنْ تَقْدÙرÙوا عَلَيْهÙمْ Û– ÙَاعْلَمÙوا Ø£ÙŽÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ غَÙÙورٌ رَØÙيمٌ (المائدة :٣٤)
بێجگه‌ له‌وانه‌ی ته‌وبه‌یان کردووه‌ له‌ پێش ئه‌وه‌ی ده‌سه‌ڵاتتان ببێت به‌سه‌ریاندا تا بزانن که‌ به‌ڕاستی خوا لێبورده‌ی میهره‌بانه‌.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا اتَّقÙوا اللَّهَ وَابْتَغÙوا Ø¥Ùلَيْه٠الْوَسÙيلَةَ وَجَاهÙدÙوا ÙÙÙŠ سَبÙيلÙه٠لَعَلَّكÙمْ تÙÙْلÙØÙونَ (المائدة :٣٥)
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی بڕواتان هێناوه‌ له‌ خوا بترسن بگه‌ڕێن به‌دوای هه‌موو هۆکارێکدا که‌ نزیکتان بخاته‌وه‌ له‌ خوا وه‌ تێ بکۆشن و خه‌بات بکه‌ن له‌ ڕێگه‌ی خوادا به‌ ئومێدی ڕزگار بوونتان.
Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ الَّذÙينَ ÙƒÙŽÙَرÙوا لَوْ Ø£ÙŽÙ†ÙŽÙ‘ Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ مَا ÙÙÙŠ الْأَرْض٠جَمÙيعًا ÙˆÙŽÙ…Ùثْلَه٠مَعَه٠لÙÙŠÙŽÙْتَدÙوا بÙÙ‡Ù Ù…Ùنْ عَذَاب٠يَوْم٠الْقÙيَامَة٠مَا تÙÙ‚ÙبÙّلَ Ù…ÙنْهÙمْ Û– ÙˆÙŽÙ„ÙŽÙ‡Ùمْ عَذَابٌ Ø£ÙŽÙ„Ùيمٌ (المائدة :٣٦)
به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که‌ له‌جیهاندا بێ بڕوا بوون ئه‌گه‌ر ببنه‌ خاوه‌نی هه‌رچی له‌ زه‌وی دایه‌ هه‌مووی ئه‌وه‌نده‌ی تریشی له‌گه‌ڵ بێت بۆ ئه‌وه‌ی خۆی پێ بکڕنه‌وه‌ و ڕزگارکه‌ن له‌ سزای ڕۆژی دوایی لێ یان وه‌رناگیرێ وه‌ بۆیان هه‌یه‌ سزایه‌کی به‌ ئازار.
ÙŠÙرÙيدÙونَ أَنْ يَخْرÙجÙوا Ù…ÙÙ†ÙŽ النَّار٠وَمَا Ù‡Ùمْ بÙخَارÙجÙينَ Ù…Ùنْهَا Û– ÙˆÙŽÙ„ÙŽÙ‡Ùمْ عَذَابٌ Ù…ÙÙ‚Ùيمٌ (المائدة :٣٧)
ده‌یانه‌وێ له‌ ئاگری دۆزه‌خ بێنه‌ ده‌ره‌وه‌ به‌ڵام هه‌رگیز ده‌رچوونیان لێی(ئاگری دۆزه‌خ) نی یه‌ و سزای به‌رده‌وامیان بۆ هه‌یه‌.
وَالسَّارÙق٠وَالسَّارÙÙ‚ÙŽØ©Ù ÙَاقْطَعÙوا أَيْدÙÙŠÙŽÙ‡Ùمَا جَزَاءً بÙمَا كَسَبَا نَكَالًا Ù…ÙÙ†ÙŽ اللَّه٠ۗ وَاللَّه٠عَزÙيزٌ ØÙŽÙƒÙيمٌ (المائدة :٣٨)
پیاو Ùˆ ئاÙره‌تی دز ده‌ستیان ببڕن له‌ تۆڵه‌ی ئه‌و دزیه‌ی کردویانه‌ ئه‌مه‌ تۆڵه‌و ته‌مێ کردنێکه‌ له‌ لایه‌ن خواوه‌، وه‌ خوا باڵا ده‌ستی کار دروسته‌.
Ùَمَنْ تَابَ Ù…Ùنْ بَعْد٠ظÙلْمÙه٠وَأَصْلَØÙŽ ÙÙŽØ¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ يَتÙوب٠عَلَيْه٠ۗ Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ غَÙÙورٌ رَØÙيمٌ (المائدة :٣٩)
جا هه‌ر که‌س تۆبه‌ی کرد له‌ پاش سته‌مه‌که‌ی (دزیه‌که‌ی) وه‌ کرده‌وه‌ی چاکی کرد و باش بوو ئه‌وه‌ بێگومان خوا تۆبه‌که‌ی لێ وه‌رده‌گرێ به‌ڕاستی خوا لێبورده‌ی میهره‌بانه‌.
أَلَمْ تَعْلَمْ Ø£ÙŽÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ Ù„ÙŽÙ‡Ù Ù…Ùلْك٠السَّمَاوَات٠وَالْأَرْض٠يÙعَذÙّب٠مَنْ يَشَاء٠وَيَغْÙÙر٠لÙمَنْ يَشَاء٠ۗ وَاللَّه٠عَلَىٰ ÙƒÙÙ„ÙÙ‘ شَيْء٠قَدÙيرٌ (المائدة :Ù¤Ù )
ئایا نه‌ت زانیوه‌ که‌ هه‌ر بۆ خوایه‌ خاوه‌نێتی ئاسمانه‌کان و زه‌وی سزای هه‌ر که‌سێك ده‌دات که‌ بیه‌وێ وه‌ ئه‌بوورێ له‌ هه‌ر که‌س خۆی بیه‌وێ وه‌ خوا به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا به‌ توانا و ده‌سه‌ڵاتداره‌.
لهسهر هێڵ نییه
دەستەکانت خۆش بێت بەڕێز خوای گەورە پاداشتی باخێرت باتەوە
لهسهر هێڵ نییه
زۆر سوپاس هاوڕێی ئازیزم kashweest22 ده‌سته‌كانی تۆش خۆش بێت
لهسهر هێڵ نییه
سوڕه‌تی المائدة ( 41 - 61)
Ûž يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الرَّسÙول٠لَا ÙŠÙŽØْزÙنْكَ الَّذÙينَ ÙŠÙسَارÙعÙونَ ÙÙÙŠ الْكÙÙْر٠مÙÙ†ÙŽ الَّذÙينَ قَالÙوا آمَنَّا بÙØ£ÙŽÙْوَاهÙÙ‡Ùمْ وَلَمْ تÙؤْمÙنْ Ù‚ÙÙ„ÙوبÙÙ‡Ùمْ Û› ÙˆÙŽÙ…ÙÙ†ÙŽ الَّذÙينَ هَادÙوا Û› سَمَّاعÙونَ Ù„ÙلْكَذÙب٠سَمَّاعÙونَ Ù„Ùقَوْم٠آخَرÙينَ لَمْ يَأْتÙوكَ Û– ÙŠÙØَرÙÙ‘ÙÙونَ الْكَلÙÙ…ÙŽ Ù…Ùنْ بَعْد٠مَوَاضÙعÙÙ‡Ù Û– ÙŠÙŽÙ‚ÙولÙونَ Ø¥Ùنْ Ø£ÙوتÙيتÙمْ هَٰذَا ÙÙŽØ®ÙØ°Ùوه٠وَإÙنْ لَمْ تÙؤْتَوْه٠ÙَاØْذَرÙوا Ûš وَمَنْ ÙŠÙرÙد٠اللَّه٠ÙÙتْنَتَه٠Ùَلَنْ تَمْلÙÙƒÙŽ Ù„ÙŽÙ‡Ù Ù…ÙÙ†ÙŽ اللَّه٠شَيْئًا Ûš Ø£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ الَّذÙينَ لَمْ ÙŠÙرÙد٠اللَّه٠أَنْ ÙŠÙØ·ÙŽÙ‡Ùّرَ Ù‚ÙÙ„ÙوبَهÙمْ Ûš Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ ÙÙÙŠ الدÙّنْيَا Ø®Ùزْيٌ Û– ÙˆÙŽÙ„ÙŽÙ‡Ùمْ ÙÙÙŠ الْآخÙرَة٠عَذَابٌ عَظÙيمٌ (المائدة :٤١)
ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) غه‌م بارت نه‌کات ئه‌وانه‌ی که‌ پێشبڕکێ ده‌که‌ن له‌ بێ بڕوایی دا له‌وانه‌ی به‌ده‌م ئه‌ڵێن بڕوامان هێناوه‌ که‌چی دڵه‌کانیان بڕوای نه‌هێناوه‌ هه‌روه‌ها له‌وانه‌ش که‌ جووله‌که‌ن زۆر Ú¯ÙˆÛŽ قوڵاخن بۆ درۆ زۆر Ú¯ÙˆÛŽ له‌ مشتی ده‌سته‌یه‌کی ترن که‌ نه‌هاتوون بۆ لای تۆ وته‌کانی(ته‌ورات) ده‌گۆڕن له‌ پاش ئه‌وه‌ی خوا له‌ شوێنی خۆی دایناون ئه‌ڵێن ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌(ÛŒ ئێمه‌) تان Ù¾ÛŽ گوترا (له‌ لایه‌ن موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) ئه‌وه‌ وه‌ری گرن ئه‌گه‌ر له‌ ئه‌مه‌(ÛŒ ئێمه‌) تان Ù¾ÛŽ نه‌گوترا ئه‌وا خۆتان بپارێزن وه‌ هه‌ر که‌سێك خوا بیه‌وێ کاÙرو گومڕای بکات ئه‌وه‌ تۆ له‌ به‌رامبه‌ر خوادا هیچت Ù¾ÛŽ ناکرێ بۆی ئه‌وانه‌ که‌سانێکن که‌ خوا نه‌ی ویستووه‌ دڵه‌کانیان پاك بکاته‌وه‌ له‌ دنیادا سه‌ر شۆڕده‌بن وه‌ له‌ Ú•Û†Ú˜ÛŒ دوایشدا ئاماده‌یه‌ بۆیان سزایه‌کی زۆر گه‌وره‌.
سَمَّاعÙونَ Ù„ÙلْكَذÙب٠أَكَّالÙونَ Ù„ÙلسÙÙ‘Øْت٠ۚ ÙÙŽØ¥Ùنْ جَاءÙوكَ ÙَاØْكÙمْ بَيْنَهÙمْ أَوْ أَعْرÙضْ عَنْهÙمْ Û– ÙˆÙŽØ¥Ùنْ تÙعْرÙضْ عَنْهÙمْ Ùَلَنْ يَضÙرÙّوكَ شَيْئًا Û– ÙˆÙŽØ¥Ùنْ Øَكَمْتَ ÙَاØْكÙمْ بَيْنَهÙمْ بÙالْقÙسْط٠ۚ Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ ÙŠÙØÙبÙÙ‘ الْمÙقْسÙØ·Ùينَ (المائدة :٤٢)
ئه‌و(جووله‌کانه‌) زۆر Ú¯ÙˆÛŽ قوڵاخی درۆن ماڵی Øه‌رام زۆر ده‌خۆن جا ئه‌گه‌ر ئه‌وانه‌ هاتن بۆ لات ئه‌وه‌(به‌ویستی خۆت) بڕیار بده‌ له‌ نێوانیاندا یان وازیان Ù„ÛŽ بهێنه‌ خۆ ئه‌گه‌ر وازیان Ù„ÛŽ بهێنی ئه‌وه‌ هیچ زیانێکت Ù¾ÛŽ ناگه‌یه‌نن وه‌ ئه‌گه‌ر بڕیارت دا له‌ نێوانیاندا ئه‌وا به‌ دادوه‌ری بڕیار بده‌ چونکه‌ به‌ڕاستی خوا دادگه‌رانی خۆش ده‌وێ.
وَكَيْÙÙŽ ÙŠÙØÙŽÙƒÙّمÙونَكَ وَعÙنْدَهÙم٠التَّوْرَاة٠ÙÙيهَا ØÙكْم٠اللَّه٠ثÙÙ…ÙŽÙ‘ يَتَوَلَّوْنَ Ù…Ùنْ بَعْد٠ذَٰلÙÙƒÙŽ Ûš وَمَا Ø£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ بÙالْمÙؤْمÙÙ†Ùينَ (المائدة :٤٣)
وه‌ ئه‌وانه‌ Ú†Û†Ù† تۆ ده‌که‌ن به‌ دادوه‌ر له‌ کاتێکدا ته‌وراتیان لایه‌ که‌ ØÙˆÚ©Ù… Ùˆ بڕیاری خوای تیایه‌ ئینجا له‌ پاش ئه‌وه‌(ÛŒ که‌ کردیتیان به‌ دادوه‌ر) ڕوو وه‌ر ده‌گێڕن بێگومان ئه‌وانه‌ بڕوادار نین.
Ø¥Ùنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْرَاةَ ÙÙيهَا Ù‡Ùدًى ÙˆÙŽÙ†Ùورٌ Ûš ÙŠÙŽØْكÙم٠بÙهَا النَّبÙÙŠÙّونَ الَّذÙينَ أَسْلَمÙوا Ù„ÙلَّذÙينَ هَادÙوا وَالرَّبَّانÙÙŠÙّونَ وَالْأَØْبَار٠بÙمَا اسْتÙØÙ’ÙÙظÙوا Ù…Ùنْ ÙƒÙتَاب٠اللَّه٠وَكَانÙوا عَلَيْه٠شÙهَدَاءَ Ûš Ùَلَا تَخْشَوÙا النَّاسَ وَاخْشَوْن٠وَلَا تَشْتَرÙوا بÙآيَاتÙÙŠ ثَمَنًا Ù‚ÙŽÙ„Ùيلًا Ûš وَمَنْ لَمْ ÙŠÙŽØْكÙمْ بÙمَا أَنْزَلَ اللَّه٠ÙÙŽØ£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ Ù‡Ùم٠الْكَاÙÙرÙونَ (المائدة :٤٤)
بێگومان ئێمه‌ ته‌وراتمان نارده‌ خواره‌وه‌ که‌ ڕێنموونی Ùˆ ڕووناکی تێدا بوو ئه‌و پێغه‌مبه‌رانه‌ Øوکمیان Ù¾ÛŽ ده‌کرد که‌ موسوڵمان Ùˆ مل که‌چ بوون بۆ ئه‌وانه‌ی که‌ جووله‌که‌ بوون هه‌روه‌ها زانا خوا ناسه‌کان Ùˆ زانا شه‌رع زانه‌کان(Øوکمیان Ù¾ÛŽ ده‌کرد) به‌هۆی ئه‌وه‌ی Ùه‌رمانی پارێزگاری کتێبی خوا (ته‌ورات) یان Ù¾ÛŽ کرابوو (له‌ لایه‌ن پێغه‌مبه‌ره‌کانیانه‌وه‌) وه‌ شایه‌تیش بوون له‌سه‌ری که‌واته‌(زانایانی جووله‌که‌) له‌ خه‌ڵکی مه‌ترسن به‌ڵکو ته‌نها له‌ من بترسن به‌ڵگه‌و Ùه‌رمانه‌کانی من مه‌گۆڕنه‌وه‌ (مه‌Ùرۆشن) به‌ نرخێکی که‌م وه‌ هه‌ر که‌س ØÙˆÚ©Ù… نه‌کات به‌و بڕیارانه‌ی که‌ خوا ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ ئا ئه‌وانه‌ بێ باوه‌ڕن Ùˆ موسوڵمان نین.
وَكَتَبْنَا عَلَيْهÙمْ ÙÙيهَا Ø£ÙŽÙ†ÙŽÙ‘ النَّÙْسَ بÙالنَّÙْس٠وَالْعَيْنَ بÙالْعَيْن٠وَالْأَنْÙÙŽ بÙالْأَنْÙ٠وَالْأÙØ°ÙÙ†ÙŽ بÙالْأÙØ°Ùن٠وَالسÙّنَّ بÙالسÙّنÙÙ‘ وَالْجÙرÙÙˆØÙŽ Ù‚Ùصَاصٌ Ûš Ùَمَنْ تَصَدَّقَ بÙÙ‡Ù ÙÙŽÙ‡ÙÙˆÙŽ ÙƒÙŽÙَّارَةٌ Ù„ÙŽÙ‡Ù Ûš وَمَنْ لَمْ ÙŠÙŽØْكÙمْ بÙمَا أَنْزَلَ اللَّه٠ÙÙŽØ£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ Ù‡Ùم٠الظَّالÙÙ…Ùونَ (المائدة :٤٥)
له‌ ته‌وراتدا نوسیمان(پێویستمان کرد) له‌ سه‌ریان که‌ بێگومان هه‌ر که‌سێك به‌ ده‌ستی ئه‌نقه‌ست که‌سێك بکوژێ ئه‌کوژرێته‌وه‌ له‌باتی دا وه‌ چاو له‌باتی چاو وه‌ لووت له‌باتی لووت وه‌ گوێچکه‌ له‌باتی گوێچکه‌ وه‌ ددان له‌باتی ددان وه‌ زامه‌کانیش تۆڵه‌یان زامدار کردنی ده‌ست درێژی که‌رانه‌ جا هه‌ر که‌س له‌ تۆڵه‌ سه‌ندن خۆش بێت ئه‌وه‌ ئه‌بێته‌ Ù‡Û†ÛŒ سڕینه‌وه‌ی گوناهی وه‌ هه‌ر که‌سێ ØÙˆÚ©Ù… نه‌کات به‌وه‌ی که‌ خودا ناردویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ ئه‌وا هه‌ر ئه‌و که‌سانه‌ سته‌م کاری ته‌واون.
ÙˆÙŽÙ‚ÙŽÙَّيْنَا عَلَىٰ آثَارÙÙ‡Ùمْ بÙعÙيسَى ابْن٠مَرْيَمَ Ù…ÙصَدÙّقًا Ù„Ùمَا بَيْنَ يَدَيْه٠مÙÙ†ÙŽ التَّوْرَاة٠ۖ وَآتَيْنَاه٠الْإÙنْجÙيلَ ÙÙيه٠هÙدًى ÙˆÙŽÙ†Ùورٌ ÙˆÙŽÙ…ÙصَدÙّقًا Ù„Ùمَا بَيْنَ يَدَيْه٠مÙÙ†ÙŽ التَّوْرَاة٠وَهÙدًى وَمَوْعÙظَةً Ù„ÙلْمÙتَّقÙينَ (المائدة :٤٦)
ئینجا به‌دوای پێغه‌مبه‌رانی(جووله‌که‌دا) ڕه‌وانه‌مان کرد عیسای کوڕی مه‌ریه‌م باوه‌ڕی هه‌یه‌ به‌ ئه‌و ته‌وراته‌ی که‌ له‌پێش خۆیه‌وه‌ هاتووه‌ وه‌ ئینجیلمان پێ به‌خشی که‌ ڕێنموونی و ڕووناکی تێدایه‌ وه‌ ئه‌و ته‌وراته‌ به‌ڕاست ده‌زانێ که‌ له‌پێش ئه‌وه‌وه‌ هاتووه‌، وه‌ ڕێنموونی و ئامۆژگاری یه‌ بۆ پارێزکاران.
وَلْيَØْكÙمْ أَهْل٠الْإÙنْجÙيل٠بÙمَا أَنْزَلَ اللَّه٠ÙÙيه٠ۚ وَمَنْ لَمْ ÙŠÙŽØْكÙمْ بÙمَا أَنْزَلَ اللَّه٠ÙÙŽØ£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ Ù‡Ùم٠الْÙَاسÙÙ‚Ùونَ (المائدة :٤٧)
ده‌با په‌یڕه‌وانی ئینجیل ØÙˆÚ©Ù… بکه‌ن به‌وه‌ی که‌ خوا ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ تیایدا وه‌ هه‌ر که‌س ØÙˆÚ©Ù… نه‌کات به‌وه‌ی که‌ خوا ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ ئا ئه‌وانه‌ به‌ ته‌واوی یاخین Ùˆ له‌ Ùه‌رمانی خوا ده‌رچوون.
وَأَنْزَلْنَا Ø¥Ùلَيْكَ الْكÙتَابَ بÙالْØÙŽÙ‚ÙÙ‘ Ù…ÙصَدÙّقًا Ù„Ùمَا بَيْنَ يَدَيْه٠مÙÙ†ÙŽ الْكÙتَاب٠وَمÙهَيْمÙنًا عَلَيْه٠ۖ ÙَاØْكÙمْ بَيْنَهÙمْ بÙمَا أَنْزَلَ اللَّه٠ۖ وَلَا تَتَّبÙعْ أَهْوَاءَهÙمْ عَمَّا جَاءَكَ Ù…ÙÙ†ÙŽ الْØÙŽÙ‚ÙÙ‘ Ûš Ù„ÙÙƒÙÙ„ÙÙ‘ جَعَلْنَا Ù…ÙنْكÙمْ Ø´Ùرْعَةً ÙˆÙŽÙ…Ùنْهَاجًا Ûš وَلَوْ شَاءَ اللَّه٠لَجَعَلَكÙمْ Ø£Ùمَّةً وَاØÙدَةً وَلَٰكÙنْ Ù„ÙيَبْلÙÙˆÙŽÙƒÙمْ ÙÙÙŠ مَا آتَاكÙمْ Û– ÙَاسْتَبÙÙ‚Ùوا الْخَيْرَات٠ۚ Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‰ اللَّه٠مَرْجÙعÙÙƒÙمْ جَمÙيعًا ÙÙŽÙŠÙنَبÙّئÙÙƒÙمْ بÙمَا ÙƒÙنْتÙمْ ÙÙيه٠تَخْتَلÙÙÙونَ (المائدة :٤٨)
وه‌ ئه‌م قورئانه‌مان نارده‌ خواره‌وه‌ بۆ تۆ به‌ Øه‌ق Ùˆ ڕاستی Ùˆ کتێبه‌کانی Ù¾ÛŽØ´ خۆی به‌ڕاست ده‌زانی Ùˆ پشتیوانیان Ù„ÛŽ ده‌کات Ùˆ چاودێریانه‌ که‌واته‌ ØÙˆÚ©Ù… Ùˆ بڕیار بده‌ له‌ ناو نامه‌داره‌کاندا به‌وه‌ی خوا ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ وه‌ شوێن هه‌واو هه‌وه‌سی ئه‌وان مه‌که‌وه‌ لانه‌ده‌ی له‌و ØÙˆÚ©Ù… Ùˆ بڕیاره‌ هه‌ق Ùˆ ڕاسته‌ی که‌ بۆت هاتووه‌ دامان ناوه‌ بۆ هه‌ر ئوممه‌تێك له‌ ئێوه‌ شه‌ریعه‌ت Ùˆ ڕێگه‌یه‌کی ڕوون وه‌ ئه‌گه‌ر خوا بیویستایه‌ ئێوه‌ی ئه‌کرد به‌یه‌ك ئوممه‌ت Ùˆ کۆمه‌ڵ به‌ڵام(نه‌ی کردوون) بۆ ئه‌وه‌ی تاقیتان بکاته‌وه‌ له‌و شه‌ریعه‌ت Ùˆ یاسایانه‌ی که‌ Ù¾ÛŽ ÛŒ به‌خشیوون که‌واته‌ پێشبڕکێ بکه‌ن بۆ ئه‌و شتانه‌ی که‌ چاکن گه‌ڕانه‌وه‌تان هه‌ر بۆ لای خوایه‌ به‌ گشتی ئینجا هه‌واڵتان Ù¾ÛŽ ده‌دا به‌وه‌ی که‌ له‌جیهاندا جیاواز بوون تیایدا.
وَأَن٠اØْكÙمْ بَيْنَهÙمْ بÙمَا أَنْزَلَ اللَّه٠وَلَا تَتَّبÙعْ أَهْوَاءَهÙمْ وَاØْذَرْهÙمْ أَنْ ÙŠÙŽÙْتÙÙ†Ùوكَ عَنْ بَعْض٠مَا أَنْزَلَ اللَّه٠إÙلَيْكَ Û– ÙÙŽØ¥Ùنْ تَوَلَّوْا Ùَاعْلَمْ أَنَّمَا ÙŠÙرÙيد٠اللَّه٠أَنْ ÙŠÙصÙيبَهÙمْ بÙبَعْض٠ذÙÙ†ÙوبÙÙ‡Ùمْ Û— ÙˆÙŽØ¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ ÙƒÙŽØ«Ùيرًا Ù…ÙÙ†ÙŽ النَّاس٠لَÙَاسÙÙ‚Ùونَ (المائدة :٤٩)
وه‌(Ùه‌رمانمان Ù¾ÛŽ کردی) که‌ ØÙˆÚ©Ù… بکه‌ له‌ نێوانیاندا به‌وه‌ی که‌ خوا ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ Ùˆ شوێن Øه‌زو ئاره‌زوویان نه‌که‌وی وه‌ وریا به‌ لێیان له‌وه‌ی بت ترازێنن له‌ هه‌ندێ له‌وه‌ی خوا ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ بۆت ئینجا ئه‌گه‌ر ئه‌وانه‌ ڕویان وه‌رگێڕاو سه‌رپێچیان کرد ئه‌وه‌ بزانه‌و دڵنیابه‌ خوا ئه‌یه‌وێ به‌هۆی هێندێ له‌ تاوانه‌کانیانه‌وه‌ سزایان بدات Ùˆ تووشی زیانیان بکات بێگومان زۆر له‌ ئاده‌می یه‌کان سه‌رکه‌شن Ùˆ له‌ سنووری خوا ده‌رچوون.
Ø£ÙŽÙÙŽØÙكْمَ الْجَاهÙÙ„Ùيَّة٠يَبْغÙونَ Ûš وَمَنْ Ø£ÙŽØْسَن٠مÙÙ†ÙŽ اللَّه٠ØÙكْمًا Ù„Ùقَوْم٠يÙوقÙÙ†Ùونَ (المائدة :Ù¥Ù )
ئایا ئه‌وان‌ داوای ØÙˆÚ©Ù…ÛŒ نه‌Ùامی ده‌که‌ن ØŸ ئایا Ú©ÛŽ ØÙˆÚ©Ù… Ùˆ بڕیاری له‌ Ù‡ÛŒ خوا جوان Ùˆ چاکتره‌ ØŸ لای که‌سانێك که‌ بڕوای ته‌واویان هه‌یه‌.
Ûž يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا لَا تَتَّخÙØ°Ùوا الْيَهÙودَ وَالنَّصَارَىٰ أَوْلÙيَاءَ Û˜ بَعْضÙÙ‡Ùمْ أَوْلÙيَاء٠بَعْض٠ۚ وَمَنْ يَتَوَلَّهÙمْ Ù…ÙنْكÙمْ ÙÙŽØ¥Ùنَّه٠مÙنْهÙمْ Û— Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ لَا يَهْدÙÙŠ الْقَوْمَ الظَّالÙÙ…Ùينَ (المائدة :٥١)
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه‌ جووله‌که‌ و گاوور مه‌که‌ن به‌ پشتیوان و خۆشه‌ویستی خۆتان ئه‌وانه‌ هه‌ندێکیان دۆستی یه‌کترن، ئه‌وه‌تان ئه‌وان بکات به‌ پشتیوان و دۆست ئه‌وه‌ به‌ڕاستی ئه‌و که‌سه‌ له‌وانه‌ بێگومان خوا ڕێنموونی گه‌لی سته‌مکاران ناکات.
Ùَتَرَى الَّذÙينَ ÙÙÙŠ Ù‚ÙÙ„ÙوبÙÙ‡Ùمْ مَرَضٌ ÙŠÙسَارÙعÙونَ ÙÙيهÙمْ ÙŠÙŽÙ‚ÙولÙونَ نَخْشَىٰ أَنْ تÙصÙيبَنَا دَائÙرَةٌ Ûš Ùَعَسَى اللَّه٠أَنْ يَأْتÙÙŠÙŽ بÙالْÙَتْØ٠أَوْ أَمْر٠مÙنْ عÙنْدÙÙ‡Ù ÙÙŽÙŠÙصْبÙØÙوا عَلَىٰ مَا أَسَرÙّوا ÙÙÙŠ أَنْÙÙسÙÙ‡Ùمْ نَادÙÙ…Ùينَ (المائدة :٥٢)
بۆیه‌ ئه‌بینی ئه‌وانه‌ی دڵیان نه‌خۆشی(دوو ڕوویی) تیایه‌ پێشبڕکێ ئه‌که‌ن له‌ دۆستایه‌تی ئه‌و(جووله‌که‌ و گاوور) انه‌دا ئه‌ڵێن ئه‌ترسین که‌ به‌سه‌رهاتی ناخۆشی ڕۆژگار دوچارمان ببێت ده‌ی نزیکه‌ خوا سه‌رکه‌وتن و زاڵ کردنی ته‌واو بنێرێت(بۆ پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) یان له‌ لایه‌ن خۆیه‌وه‌ کارێکی تر بکات به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌ وایان لێدێ له‌وه‌ی په‌نهانیان کردبوو له‌ ده‌روونی خۆیاندا په‌شیمان ده‌بنه‌وه‌.
ÙˆÙŽÙŠÙŽÙ‚Ùول٠الَّذÙينَ آمَنÙوا أَهَٰؤÙلَاء٠الَّذÙينَ أَقْسَمÙوا بÙاللَّه٠جَهْدَ أَيْمَانÙÙ‡Ùمْ Û™ Ø¥ÙنَّهÙمْ لَمَعَكÙمْ Ûš ØَبÙطَتْ أَعْمَالÙÙ‡Ùمْ ÙَأَصْبَØÙوا خَاسÙرÙينَ (المائدة :٥٣)
ئه‌وسا ئه‌وانه‌ی بڕوایان هێناوه‌ ده‌ڵێن ئایا ئه‌و که‌سانه‌ ئه‌وانه‌ن که‌ سوێندیان به‌خوا ئه‌خوارد به‌ توندترین سوێندیان که‌ به‌ڕاستی ئه‌وان له‌ گه‌ڵتانن کرده‌وه‌کانیان زایه‌ بوو به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌ زه‌ره‌رمه‌ند و ڕه‌نجه‌ڕۆ بوون.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا مَنْ يَرْتَدَّ Ù…ÙنْكÙمْ عَنْ دÙينÙÙ‡Ù ÙَسَوْÙÙŽ يَأْتÙÙŠ اللَّه٠بÙقَوْم٠يÙØÙبÙّهÙمْ ÙˆÙŽÙŠÙØÙبÙّونَه٠أَذÙلَّة٠عَلَى الْمÙؤْمÙÙ†Ùينَ أَعÙزَّة٠عَلَى الْكَاÙÙرÙينَ ÙŠÙجَاهÙدÙونَ ÙÙÙŠ سَبÙيل٠اللَّه٠وَلَا يَخَاÙÙونَ لَوْمَةَ لَائÙÙ…Ù Ûš ذَٰلÙÙƒÙŽ Ùَضْل٠اللَّه٠يÙؤْتÙيه٠مَنْ يَشَاء٠ۚ وَاللَّه٠وَاسÙعٌ عَلÙيمٌ (المائدة :٥٤)
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی که‌ باوه‌ڕتان هێناوه‌ هه‌ر که‌س له‌ ئێوه‌ هه‌ڵ گه‌ڕێته‌وه‌ له‌ ئایینه‌که‌ی ئه‌وه‌ به‌ زوویی خوا له‌باتی ئه‌وان گه‌ل Ùˆ کۆمه‌ڵێکی تر ئه‌هێنێ خوا ئه‌وانی خۆش ئه‌وێ Ùˆ ئه‌وانیش خوایان خۆش ئه‌وێ به‌سۆز Ùˆ به‌زه‌یین به‌رانبه‌ر بڕواداران به‌هێز Ùˆ توند به‌رانبه‌ر بێ بڕوایان تێکۆشان ده‌که‌ن له‌ Ú•ÛŽ ÛŒ خوادا Ùˆ ناترسن له‌ سه‌رزه‌نشتی سه‌رزه‌نشت کاران ئه‌وه‌ی باسکرا چاکه‌و به‌هره‌ی خوایه‌ ئه‌یبه‌خشێ به‌ هه‌ر که‌س که‌ خۆی بیه‌وێت وه‌ خوا ده‌سته‌ڵات Ùراوانی زانایه‌.
Ø¥Ùنَّمَا ÙˆÙŽÙ„ÙÙŠÙّكÙم٠اللَّه٠وَرَسÙولÙه٠وَالَّذÙينَ آمَنÙوا الَّذÙينَ ÙŠÙÙ‚ÙيمÙونَ الصَّلَاةَ ÙˆÙŽÙŠÙؤْتÙونَ الزَّكَاةَ ÙˆÙŽÙ‡Ùمْ رَاكÙعÙونَ (المائدة :٥٥)
بێگومان دۆست Ùˆ یارمه‌تی ده‌ری ئێوه‌ ته‌نها خوا Ùˆ پێغه‌مبه‌ره‌که‌یی Ùˆ بڕوادارانن ئه‌وانه‌ی که‌ به‌ ڕێکوپێکی نوێژه‌کانیان به‌ جێ ئه‌هێنن Ùˆ زه‌کات ئه‌ده‌ن به‌رده‌وام مل که‌چن بۆ Ùه‌رمانی خوا.
وَمَنْ يَتَوَلَّ اللَّهَ وَرَسÙولَه٠وَالَّذÙينَ آمَنÙوا ÙÙŽØ¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ ØÙزْبَ اللَّه٠هÙم٠الْغَالÙبÙونَ (المائدة :٥٦)
وه‌ هه‌ر که‌س خوا و پێغه‌مبه‌رو ئیمانداران بکات به‌ پشتیوانی خۆی ئه‌وه‌ بێگومان هه‌ر کۆمه‌ڵی خوا زاڵ و سه‌رکه‌وتوون.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا لَا تَتَّخÙØ°Ùوا الَّذÙينَ اتَّخَذÙوا دÙينَكÙمْ Ù‡ÙزÙوًا وَلَعÙبًا Ù…ÙÙ†ÙŽ الَّذÙينَ Ø£ÙوتÙوا الْكÙتَابَ Ù…Ùنْ قَبْلÙÙƒÙمْ وَالْكÙÙَّارَ أَوْلÙيَاءَ Ûš وَاتَّقÙوا اللَّهَ Ø¥Ùنْ ÙƒÙنْتÙمْ Ù…ÙؤْمÙÙ†Ùينَ (المائدة :٥٧)
ئه‌ی که‌سانێ که‌ بڕواتان هێناوه‌ دامه‌نێن ئه‌وانه‌ی که‌ ئایینه‌که‌ی ئێوه‌ داده‌نێن(به‌ شتێکی) گاڵته‌و لاقرتی پێکراو له‌وانه‌ی نامه‌یان پێ به‌خشراوه‌ له‌پێش ئێوه‌دا وه‌ له‌ بێ بڕواکانیش (دایان مه‌نێن) به‌ دۆست و خۆشه‌ویست وه‌ له‌ خوا بترسن ئه‌گه‌ر ئێوه‌ بڕوادارن.
ÙˆÙŽØ¥Ùذَا نَادَيْتÙمْ Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‰ الصَّلَاة٠اتَّخَذÙوهَا Ù‡ÙزÙوًا وَلَعÙبًا Ûš ذَٰلÙÙƒÙŽ بÙأَنَّهÙمْ قَوْمٌ لَا يَعْقÙÙ„Ùونَ (المائدة :٥٨)
کاتێ ئێوه‌ بانگ ده‌ده‌ن بۆ نوێژ ئه‌و(دوو ڕووانه‌) گاڵته‌و لاقرتی Ù¾ÛŽ ئه‌که‌ن ئه‌مه‌ش به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌یه‌ که‌ ئه‌وان گه‌لێکی نه‌Ùام Ùˆ نه‌زانن.
Ù‚Ùلْ يَا أَهْلَ الْكÙتَاب٠هَلْ تَنْقÙÙ…Ùونَ Ù…Ùنَّا Ø¥Ùلَّا أَنْ آمَنَّا بÙاللَّه٠وَمَا Ø£ÙنْزÙÙ„ÙŽ Ø¥Ùلَيْنَا وَمَا Ø£ÙنْزÙÙ„ÙŽ Ù…Ùنْ قَبْل٠وَأَنَّ أَكْثَرَكÙمْ ÙَاسÙÙ‚Ùونَ (المائدة :٥٩)
بڵێ ئه‌ی نامه‌داره‌کان ئایا هیچ ڕه‌خنه‌و ڕقێکتان هه‌یه‌ له‌ ئێمه‌ بێجگه‌ له‌وه‌ی که‌ بڕوامان هێناوه‌ به‌خوا وه‌ به‌و قورئانه‌ی هێنراوه‌ته‌ خواره‌وه‌ بۆمان وه‌ به‌وه‌ی له‌ مه‌وپێش هێنراوه‌ته‌ خواره‌وه‌ بێگومان زۆربه‌تان سه‌رکه‌ش و له‌ سنوور ده‌رچوون.
Ù‚Ùلْ هَلْ Ø£ÙنَبÙّئÙÙƒÙمْ بÙشَرÙÙ‘ Ù…Ùنْ ذَٰلÙÙƒÙŽ Ù…ÙŽØ«Ùوبَةً عÙنْدَ اللَّه٠ۚ مَنْ لَعَنَه٠اللَّه٠وَغَضÙبَ عَلَيْه٠وَجَعَلَ Ù…ÙنْهÙم٠الْقÙرَدَةَ وَالْخَنَازÙيرَ وَعَبَدَ الطَّاغÙوتَ Ûš Ø£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ شَرٌّ مَكَانًا وَأَضَلÙÙ‘ عَنْ سَوَاء٠السَّبÙيل٠(المائدة :Ù¦Ù )
ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ ئایا هه‌واڵتان بده‌مێ Ú©ÛŽ شوێن Ùˆ پاداشتی خراپتره‌ لای خوا له‌وه‌ ئه‌وه‌ که‌سێکه‌ خوا نه‌Ùره‌تی Ù„ÛŽ کردبێ Ùˆ خه‌شمی Ù„ÛŽ گرتبێ وه‌ هه‌ندێکی Ù„ÛŽ کردبن به‌ مه‌یموون Ùˆ به‌راز وه‌ بت Ùˆ تاغوتی په‌رستبێ ئه‌وانه‌ی باسکران خراپترین شوێنیان هه‌یه‌ Ùˆ گومڕاترین که‌سن له‌ ڕێگای ڕاست.
لهسهر هێڵ نییه
سوڕه‌تی المائدة ( 61 - 81)
ÙˆÙŽØ¥Ùذَا جَاءÙوكÙمْ قَالÙوا آمَنَّا وَقَدْ دَخَلÙوا بÙالْكÙÙْر٠وَهÙمْ قَدْ خَرَجÙوا بÙÙ‡Ù Ûš وَاللَّه٠أَعْلَم٠بÙمَا كَانÙوا يَكْتÙÙ…Ùونَ (المائدة :٦١)
وه‌ کاتێ دێن بۆ لاتان ده‌ڵێن بڕوامان هێناوه‌ سوێندبێ بێگومان به‌ بێ بڕوایی یه‌وه‌ هاتوون وه‌ بێگومان هه‌ر به‌بێ بڕواییشه‌وه‌ ده‌رچوون وه‌ خوا زۆر چاك ده‌زانێ به‌وه‌ی که‌ ده‌یان شارده‌وه‌.
وَتَرَىٰ ÙƒÙŽØ«Ùيرًا Ù…ÙنْهÙمْ ÙŠÙسَارÙعÙونَ ÙÙÙŠ الْإÙثْم٠وَالْعÙدْوَان٠وَأَكْلÙÙ‡Ùم٠السÙÙ‘Øْتَ Ûš لَبÙئْسَ مَا كَانÙوا يَعْمَلÙونَ (المائدة :٦٢)
وه‌ ئه‌بینی زۆرێك له‌وانه‌ پێشبڕکێ ئه‌که‌ن له‌ گوناه Ùˆ ده‌ست درێژی کردن Ùˆ Øه‌رام خواردندا (وه‌ك به‌رتیل) بێگومان ئه‌وه‌ی که‌ ده‌یانکرد زۆر به‌دو خراپ بوو.
لَوْلَا يَنْهَاهÙم٠الرَّبَّانÙÙŠÙّونَ وَالْأَØْبَار٠عَنْ قَوْلÙÙ‡Ùم٠الْإÙثْمَ وَأَكْلÙÙ‡Ùم٠السÙÙ‘Øْتَ Ûš لَبÙئْسَ مَا كَانÙوا يَصْنَعÙونَ (المائدة :٦٣)
ئه‌وه‌ بۆچی جڵه‌و گیری یان نه‌کردن خوا په‌رست Ùˆ زاناکانیان له‌ Ú¯ÙˆÙتاری گوناهیان Øه‌رام خواردنیان(وه‌ك به‌رتیل) به‌ڕاستی شتێکی به‌د بوو ئه‌وه‌ی ده‌یانکرد.
وَقَالَت٠الْيَهÙود٠يَد٠اللَّه٠مَغْلÙولَةٌ Ûš غÙلَّتْ أَيْدÙيهÙمْ ÙˆÙŽÙ„ÙعÙÙ†Ùوا بÙمَا قَالÙوا Û˜ بَلْ يَدَاه٠مَبْسÙوطَتَان٠يÙنْÙÙق٠كَيْÙÙŽ يَشَاء٠ۚ وَلَيَزÙيدَنَّ ÙƒÙŽØ«Ùيرًا Ù…ÙنْهÙمْ مَا Ø£ÙنْزÙÙ„ÙŽ Ø¥Ùلَيْكَ Ù…Ùنْ رَبÙّكَ Ø·Ùغْيَانًا ÙˆÙŽÙƒÙÙْرًا Ûš وَأَلْقَيْنَا بَيْنَهÙم٠الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ Ø¥Ùلَىٰ يَوْم٠الْقÙيَامَة٠ۚ ÙƒÙلَّمَا أَوْقَدÙوا نَارًا Ù„ÙلْØَرْب٠أَطْÙَأَهَا اللَّه٠ۚ وَيَسْعَوْنَ ÙÙÙŠ الْأَرْض٠Ùَسَادًا Ûš وَاللَّه٠لَا ÙŠÙØÙبÙÙ‘ الْمÙÙْسÙدÙينَ (المائدة :٦٤)
جووله‌که‌کان وتیان خوا ده‌ستی به‌ستراوه‌(پاکی بۆ خوا) یاخوا ئه‌وان Ú†Ù†Ú¯ قوچراوو ده‌ست به‌ستراو بن وه‌ نه‌Ùرینیان لێکرا به‌هۆی ئه‌وه‌ی که‌ وتیان(نه‌خێر وانی یه‌) به‌ڵکو هه‌ردوو ده‌ستی هه‌میشه‌ کراوه‌یه‌ Ú†Û†Ù†ÛŒ بیه‌وێت ده‌یبه‌خشێت وه‌ سوێند به‌خوا زیاد ده‌کات بۆ زۆر له‌وان(زاناو سه‌رۆکه‌کانیان) ئه‌و قورئانه‌ی هێنراوه‌ته‌ خواره‌وه‌ بۆ تۆ له‌ لایه‌ن په‌روه‌ردگارته‌وه‌ سه‌رکه‌شی Ùˆ بێ بڕوای(زیاد ئه‌کات) وه‌ خستوومانه‌ته‌ نێوانیان دوژمنایه‌تی Ùˆ کینه‌و ڕقه‌به‌ری تا Ú•Û†Ú˜ÛŒ دوایی هه‌ر جارێك ئاگرێکیان هه‌ڵگیرساندبێ بۆ ئاژاوه‌ نانه‌وه‌ Ùˆ جه‌نگ خوا ئه‌و ئاگره‌ی کوژاندۆته‌وه‌ وه‌ تێکۆشان ئه‌که‌ن له‌ زه‌وی دا بۆ خراپه‌ Ùˆ تێکدان خواش خراپه‌کارانی خۆش ناوێ.
وَلَوْ Ø£ÙŽÙ†ÙŽÙ‘ أَهْلَ الْكÙتَاب٠آمَنÙوا وَاتَّقَوْا Ù„ÙŽÙƒÙŽÙَّرْنَا عَنْهÙمْ سَيÙّئَاتÙÙ‡Ùمْ وَلَأَدْخَلْنَاهÙمْ جَنَّات٠النَّعÙيم٠(المائدة :٦٥)
خۆ ئه‌گه‌ر به‌ڕاستی نامه‌داره‌کان بڕوایان بهێنایه‌ و خۆیان بپاراستایه‌ و پارێزکار بوونایه‌ بێگومان گوناه و خراپه‌کانیانمان ده‌سڕی یه‌وه‌ لێیان وه‌ ده‌مان خستنه‌ ناو به‌هه‌شتانی پڕ ناز و نیعمه‌ت.
وَلَوْ أَنَّهÙمْ أَقَامÙوا التَّوْرَاةَ وَالْإÙنْجÙيلَ وَمَا Ø£ÙنْزÙÙ„ÙŽ Ø¥ÙلَيْهÙمْ Ù…Ùنْ رَبÙّهÙمْ Ù„ÙŽØ£ÙŽÙƒÙŽÙ„Ùوا Ù…Ùنْ ÙَوْقÙÙ‡Ùمْ ÙˆÙŽÙ…Ùنْ تَØْت٠أَرْجÙÙ„ÙÙ‡Ùمْ Ûš Ù…ÙنْهÙمْ Ø£Ùمَّةٌ Ù…ÙقْتَصÙدَةٌ Û– ÙˆÙŽÙƒÙŽØ«Ùيرٌ Ù…ÙنْهÙمْ سَاءَ مَا يَعْمَلÙونَ (المائدة :٦٦)
وه‌ بێگومان ئه‌گه‌ر ئه‌و نامه‌دارانه‌ ته‌ورات و ئینجیلیان کار پێ بکردایه‌ هه‌روه‌ها ئه‌و قورئانه‌ی که‌ هێنراوه‌ته‌ خواره‌وه‌ بۆیان له‌ لایه‌ن په‌روه‌ردگاریانه‌وه‌ بێگومان ڕۆزی یان ده‌خوارد له‌لای سه‌رویانه‌وه‌(له‌ ئاسمانه‌وه‌) وه‌ له‌ ژێر پێیانه‌وه‌(له‌ زه‌وی یه‌وه‌) تێیان دایه‌ ده‌سته‌و کۆمه‌ڵێکی ڕێك و پێك به‌ڵام زۆرێك له‌وان ئه‌وه‌ی ده‌یکه‌ن زۆر به‌دو خراپه‌.
Ûž يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الرَّسÙول٠بَلÙّغْ مَا Ø£ÙنْزÙÙ„ÙŽ Ø¥Ùلَيْكَ Ù…Ùنْ رَبÙّكَ Û– ÙˆÙŽØ¥Ùنْ لَمْ تَÙْعَلْ Ùَمَا بَلَّغْتَ رÙسَالَتَه٠ۚ وَاللَّه٠يَعْصÙÙ…ÙÙƒÙŽ Ù…ÙÙ†ÙŽ النَّاس٠ۗ Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ لَا يَهْدÙÙŠ الْقَوْمَ الْكَاÙÙرÙينَ (المائدة :٦٧)
ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) ڕایگه‌یه‌نه‌(به‌ خه‌ڵك) ئه‌وه‌ی هێنراوه‌ته‌ خواره‌وه‌ بۆت له‌ لایه‌ن په‌روه‌ردگارته‌وه‌ وه‌ ئه‌گه‌ر وانه‌که‌ی ئه‌وه‌ ڕاسپێریه‌که‌ی خوات ڕانه‌گه‌یاندوه‌ و به‌جێت نه‌هێناوه‌ وه‌ خوا تۆ ده‌پارێزێ له‌ خه‌ڵکی (که‌ بت کوژن) بێگومان خوا ڕێنموونی بێ بڕوایان ناکات.
Ù‚Ùلْ يَا أَهْلَ الْكÙتَاب٠لَسْتÙمْ عَلَىٰ شَيْء٠Øَتَّىٰ تÙÙ‚ÙيمÙوا التَّوْرَاةَ وَالْإÙنْجÙيلَ وَمَا Ø£ÙنْزÙÙ„ÙŽ Ø¥ÙلَيْكÙمْ Ù…Ùنْ رَبÙّكÙمْ Û— وَلَيَزÙيدَنَّ ÙƒÙŽØ«Ùيرًا Ù…ÙنْهÙمْ مَا Ø£ÙنْزÙÙ„ÙŽ Ø¥Ùلَيْكَ Ù…Ùنْ رَبÙّكَ Ø·Ùغْيَانًا ÙˆÙŽÙƒÙÙْرًا Û– Ùَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْم٠الْكَاÙÙرÙينَ (المائدة :٦٨)
ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ ئه‌ی نامه‌داره‌کان ئێوه‌ له‌سه‌ر هیچ شتێك نین هه‌تا به‌ڕێك Ùˆ ڕاستی په‌یڕه‌وی ته‌ورات Ùˆ ئینجیل نه‌که‌ن هه‌روه‌ها ئه‌و قورئانه‌ی که‌ هێنراوه‌ته‌ خواره‌وه‌ بۆتان له‌ لایه‌ن په‌روه‌ردگارتانه‌وه‌ سوێند به‌خوا زیاد ئه‌کات بۆ زۆریان ئه‌وه‌ی هێنراوه‌ته‌ خواره‌وه‌ بۆت له‌ لایه‌ن په‌روه‌ردگارته‌وه‌ سه‌رکه‌شی Ùˆ بێ باوه‌ڕییان(زیاد ده‌کات) که‌واته‌ خه‌م مه‌خۆ له‌سه‌ر کۆمه‌ڵی بێ بڕوایان.
Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ الَّذÙينَ آمَنÙوا وَالَّذÙينَ هَادÙوا وَالصَّابÙئÙونَ وَالنَّصَارَىٰ مَنْ آمَنَ بÙاللَّه٠وَالْيَوْم٠الْآخÙر٠وَعَمÙÙ„ÙŽ صَالÙØًا Ùَلَا خَوْÙÙŒ عَلَيْهÙمْ وَلَا Ù‡Ùمْ ÙŠÙŽØْزَنÙونَ (المائدة :٦٩)
به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی بڕوایان هێناوه‌ Ùˆ ئه‌وانه‌ی بوون به‌ جووله‌که‌ Ùˆ ئه‌وانه‌ی بت په‌رستی یان نه‌کردوه‌(ئه‌ستێره‌ په‌رست) وه‌ شوێن که‌وتوانی عیسا پێغه‌مبه‌ر هه‌ر که‌س له‌وانه‌ بڕوایان هێنابێ به‌خوا Ùˆ به‌ Ú•Û†Ú˜ÛŒ دوایی Ùˆ کرده‌وه‌ی چاکی کردبێ ئه‌وه‌ نه‌هیچ مه‌ترسیه‌کیان له‌سه‌ره‌ وه‌ نه‌خه‌Ùه‌ت بار ئه‌بن(له‌ Ú•Û†Ú˜ÛŒ دوایی) دا.
لَقَدْ أَخَذْنَا Ù…Ùيثَاقَ بَنÙÙŠ Ø¥ÙسْرَائÙيلَ وَأَرْسَلْنَا Ø¥ÙلَيْهÙمْ رÙسÙلًا Û– ÙƒÙلَّمَا جَاءَهÙمْ رَسÙولٌ بÙمَا لَا تَهْوَىٰ أَنْÙÙسÙÙ‡Ùمْ ÙَرÙيقًا كَذَّبÙوا ÙˆÙŽÙَرÙيقًا يَقْتÙÙ„Ùونَ (المائدة :Ù§Ù )
سوێند به‌خوا په‌یمانی به‌هێزمان وه‌رگرت له‌ نه‌وه‌کانی ئیسرائیل Ùˆ چه‌ند Ùروستاده‌یه‌کمان نارد بۆیان هه‌ر جارێك Ùروستاده‌یه‌کیان بۆ بهاتایه‌ به‌ هه‌ر Ùه‌رمانێ که‌ به‌دڵیان نه‌بوایه‌ ده‌سته‌یه‌کیان به‌درۆزن دائه‌نان وه‌ ده‌سته‌یه‌کیشیان ده‌کوشتن.
ÙˆÙŽØَسÙبÙوا أَلَّا تَكÙونَ ÙÙتْنَةٌ ÙَعَمÙوا وَصَمÙّوا Ø«ÙÙ…ÙŽÙ‘ تَابَ اللَّه٠عَلَيْهÙمْ Ø«ÙÙ…ÙŽÙ‘ عَمÙوا وَصَمÙّوا ÙƒÙŽØ«Ùيرٌ Ù…ÙنْهÙمْ Ûš وَاللَّه٠بَصÙيرٌ بÙمَا يَعْمَلÙونَ (المائدة :٧١)
وایان ده‌زانی که‌تۆڵه‌ و سزا دووچاریان نابێت جا بۆیه‌ کوێر و که‌ڕبوون له‌ پاشان خوا ته‌وبه‌و گه‌ڕانه‌وه‌ی لێ وه‌رگرتن ئینجا له‌پاش ئه‌وه‌ زۆربه‌یان کوێر و که‌ڕبوون(له‌ بیستن و بینینی به‌ڵگه‌و ئایه‌ته‌کانی خوا) وه‌ خوا بینه‌ره‌ به‌هه‌ر کرده‌وه‌یه‌ك که‌ ده‌یکه‌ن.
لَقَدْ ÙƒÙŽÙَرَ الَّذÙينَ قَالÙوا Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ Ù‡ÙÙˆÙŽ الْمَسÙÙŠØ٠ابْن٠مَرْيَمَ Û– وَقَالَ الْمَسÙÙŠØ٠يَا بَنÙÙŠ Ø¥ÙسْرَائÙيلَ اعْبÙدÙوا اللَّهَ رَبÙّي وَرَبَّكÙمْ Û– Ø¥Ùنَّه٠مَنْ ÙŠÙشْرÙكْ بÙاللَّه٠Ùَقَدْ Øَرَّمَ اللَّه٠عَلَيْه٠الْجَنَّةَ وَمَأْوَاه٠النَّار٠ۖ وَمَا Ù„ÙلظَّالÙÙ…Ùينَ
Ù…Ùنْ أَنْصَار٠(المائدة :٧٢)
سوێند بێت بێگومان بێ باوه‌ڕبوون ئه‌وانه‌ی که‌ وتیان بێگومان خوا مه‌سیØÛŒ Ú©ÙˆÚ•ÛŒ مه‌ریه‌مه‌ له‌ کاتێکدا مه‌سیØ(کاتێ ڕه‌وانه‌ کرا) وتی ئه‌ی نه‌وه‌ی ئیسرائیل ته‌نها خوا بپه‌رستن که‌ په‌روه‌ردگاری من Ùˆ ئێوه‌شه‌ به‌ڕاستی هه‌ر که‌س هاوبه‌ش بۆ خوا دابنێ ئه‌وه‌ بێگومان خوا به‌هه‌شتی Ù„ÛŽ Øه‌رام کردووه‌ وه‌ جێ Ùˆ شوێنی ئاگر ده‌بێت وه‌ بۆ ئه‌و سته‌م کارانه‌ هیچ یارمه‌تی ده‌رێك Ù†ÛŒ یه‌.
لَقَدْ ÙƒÙŽÙَرَ الَّذÙينَ قَالÙوا Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ ثَالÙث٠ثَلَاثَة٠ۘ وَمَا Ù…Ùنْ Ø¥Ùلَٰه٠إÙلَّا Ø¥Ùلَٰهٌ وَاØÙدٌ Ûš ÙˆÙŽØ¥Ùنْ لَمْ يَنْتَهÙوا عَمَّا ÙŠÙŽÙ‚ÙولÙونَ لَيَمَسَّنَّ الَّذÙينَ ÙƒÙŽÙَرÙوا Ù…ÙنْهÙمْ عَذَابٌ Ø£ÙŽÙ„Ùيمٌ (المائدة :٧٣)
سوێند به‌خوا به‌ڕاستی بێ باوه‌ڕ بوون ئه‌وانه‌ی که‌ وتیان بێگومان خوا یه‌کێکه‌ له‌و سێ خوا(که‌ بریتین له‌ په‌روه‌ردگار و عیسا و دایکی) له‌ کاتێکدا هیچ په‌رستراوێك نی یه‌ بێجگه‌له‌ ته‌نیا خوایه‌ك وه‌ ئه‌گه‌ر واز نه‌هێنن له‌و وته‌ ناڕه‌واو به‌دانه‌ سوێند به‌خوا دووچاری ئه‌وانه‌یان ئه‌بێ که‌ بێ باوه‌ڕ بوون سزایه‌کی به‌ ئازار و سه‌خت.
Ø£ÙŽÙَلَا يَتÙوبÙونَ Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‰ اللَّه٠وَيَسْتَغْÙÙرÙونَه٠ۚ وَاللَّه٠غَÙÙورٌ رَØÙيمٌ (المائدة :٧٤)
ده‌ی ئایا بۆ تۆبه‌ ناکه‌ن و ناگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ لای خوا ؟ و داوای لێبوردنی لێ ناکه‌ن ؟ له‌ کاتێکدا خوا لێبورده‌ی میهره‌بانه‌.
مَا الْمَسÙÙŠØ٠ابْن٠مَرْيَمَ Ø¥Ùلَّا رَسÙولٌ قَدْ خَلَتْ Ù…Ùنْ قَبْلÙه٠الرÙّسÙÙ„Ù ÙˆÙŽØ£ÙÙ…Ùّه٠صÙدÙّيقَةٌ Û– كَانَا يَأْكÙلَان٠الطَّعَامَ Û— انْظÙرْ كَيْÙÙŽ Ù†ÙبَيÙّن٠لَهÙم٠الْآيَات٠ثÙÙ…ÙŽÙ‘ انْظÙرْ أَنَّىٰ ÙŠÙؤْÙÙŽÙƒÙونَ (المائدة :٧٥)
مه‌سیØÛŒ Ú©ÙˆÚ•ÛŒ مه‌ریه‌م هیچ Ù†ÛŒ یه‌ جگه‌له‌ Ùروستاده‌ Ùˆ نێراوی خوا بێگومان له‌ Ù¾ÛŽØ´ ئه‌وه‌وه‌ چه‌نده‌ها پێغه‌مبه‌ر بوون دایکیشی ئاÙره‌تێکی زۆر ڕاست گۆیه‌ هه‌ردووکیان خواردنیان ده‌خوارد(واته‌ خوانین) سه‌رنج بده‌ Ú†Û†Ù† ئایه‌ت Ùˆ به‌ڵگه‌کان ڕوون ده‌که‌ینه‌وه‌ بۆیان پاشان سه‌یرکه‌ Ú†Û†Ù† لا ده‌درێن له‌ Øه‌ق به‌ره‌و تاڵ.
Ù‚Ùلْ أَتَعْبÙدÙونَ Ù…Ùنْ دÙون٠اللَّه٠مَا لَا يَمْلÙÙƒÙ Ù„ÙŽÙƒÙمْ ضَرًّا وَلَا Ù†ÙŽÙْعًا Ûš وَاللَّه٠هÙÙˆÙŽ السَّمÙيع٠الْعَلÙيم٠(المائدة :٧٦)
ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ ئایا ئێوه‌ بێجگه‌ له‌خوا شتێك ده‌په‌ر‌ستن ØŸ که‌ هیچ زه‌ره‌ر Ùˆ سوودێکی Ù†ÛŒ یه‌ بۆتان وه‌ خوا هه‌ر خۆی بیسه‌ری زانایه‌.
Ù‚Ùلْ يَا أَهْلَ الْكÙتَاب٠لَا تَغْلÙوا ÙÙÙŠ دÙينÙÙƒÙمْ غَيْرَ الْØÙŽÙ‚ÙÙ‘ وَلَا تَتَّبÙعÙوا أَهْوَاءَ قَوْم٠قَدْ ضَلÙّوا Ù…Ùنْ قَبْل٠وَأَضَلÙّوا ÙƒÙŽØ«Ùيرًا وَضَلÙّوا عَنْ سَوَاء٠السَّبÙيل٠(المائدة :٧٧)
ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ ئه‌ی نامه‌داره‌کان زیاده‌ ڕه‌وی مه‌که‌ن له‌ ئاینه‌که‌تاندا جگه‌ له‌وه‌ نه‌بێت که‌ ڕاست Ùˆ Øه‌قه‌ Ùˆ شوێن ئاره‌زووی که‌سانێک مه‌که‌ون که‌به‌ڕاستی پێشتر گومڕاو سه‌رلێ شێواو بوون، وه‌زۆر که‌سیشیان گومڕاکرد وه‌ خۆشیان گومڕابوون Ùˆ لایاندا له‌ ڕێگای ڕاست.
Ù„ÙعÙÙ†ÙŽ الَّذÙينَ ÙƒÙŽÙَرÙوا Ù…Ùنْ بَنÙÙŠ Ø¥ÙسْرَائÙيلَ عَلَىٰ Ù„Ùسَان٠دَاوÙودَ وَعÙيسَى ابْن٠مَرْيَمَ Ûš ذَٰلÙÙƒÙŽ بÙمَا عَصَوْا وَكَانÙوا يَعْتَدÙونَ (المائدة :٧٨)
نه‌Ùرین کرا له‌وانه‌ی بێ بڕوابوون له‌به‌ره‌و نه‌وه‌ی ئیسرائیل له‌سه‌ر زمانی داوود Ùˆ عیسای Ú©ÙˆÚ•ÛŒ مه‌ریه‌م ئه‌و نه‌Ùرینه‌ش له‌به‌ر ئه‌وه‌ بوو سه‌رپێچیان کردو هه‌میشه‌ ده‌ست درێژیان ده‌کرد.
كَانÙوا لَا يَتَنَاهَوْنَ عَنْ Ù…Ùنْكَر٠ÙَعَلÙوه٠ۚ لَبÙئْسَ مَا كَانÙوا ÙŠÙŽÙْعَلÙونَ (المائدة :٧٩)
ئه‌وانه‌ جڵه‌و گیری یه‌کتری یان نه‌ده‌کرد له‌هه‌ر کارێکی بێزراوی بێ شه‌رعی که‌ ده‌یانکرد بێگومان زۆر به‌د بوو ئه‌وه‌ی که‌ ئه‌یانکرد.
تَرَىٰ ÙƒÙŽØ«Ùيرًا Ù…ÙنْهÙمْ يَتَوَلَّوْنَ الَّذÙينَ ÙƒÙŽÙَرÙوا Ûš لَبÙئْسَ مَا قَدَّمَتْ Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ أَنْÙÙسÙÙ‡Ùمْ أَنْ سَخÙØ·ÙŽ اللَّه٠عَلَيْهÙمْ ÙˆÙŽÙÙÙŠ الْعَذَاب٠هÙمْ خَالÙدÙونَ (المائدة :Ù¨Ù )
ئه‌بینی (ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) زۆربه‌یان دۆستایه‌تی ئه‌که‌ن له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌ی بێ باوه‌ڕ بوون بێگومان زۆر به‌ دو خراپه‌ ئه‌وه‌ی که‌ پێشیان خست بۆ خۆیان (کردویانه‌) که‌ Ù‡Û†ÛŒ خه‌شم Ùˆ قینی خوا بوو لێیان وه‌ ئه‌وانه‌ له‌ سزای دۆزه‌خدا بێ بڕانه‌وه‌ ده‌مێننه‌وه‌.
لهسهر هێڵ نییه
سوڕه‌تی المائدة ( 81 - 101)
وَلَوْ كَانÙوا ÙŠÙؤْمÙÙ†Ùونَ بÙاللَّه٠وَالنَّبÙÙŠÙÙ‘ وَمَا Ø£ÙنْزÙÙ„ÙŽ Ø¥Ùلَيْه٠مَا اتَّخَذÙوهÙمْ أَوْلÙيَاءَ وَلَٰكÙÙ†ÙŽÙ‘ ÙƒÙŽØ«Ùيرًا Ù…ÙنْهÙمْ ÙَاسÙÙ‚Ùونَ (المائدة :٨١)
وه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌وانه‌ بڕوایان بهێنایه‌ به‌خوا و پێغه‌مبه‌رو ئه‌و به‌رنامه‌یه‌ی که‌ نێراوه‌ته‌ خواره‌وه‌ بۆ سه‌ری ئه‌و بێ بڕوایانه‌یان نه‌ده‌کرد به‌ دۆست و براده‌ر به‌ڵام زۆربه‌یان له‌ ئاین ده‌رچوون و یاخین له‌ خوا.
Ûž لَتَجÙدَنَّ أَشَدَّ النَّاس٠عَدَاوَةً Ù„ÙلَّذÙينَ آمَنÙوا الْيَهÙودَ وَالَّذÙينَ أَشْرَكÙوا Û– وَلَتَجÙدَنَّ أَقْرَبَهÙمْ مَوَدَّةً Ù„ÙلَّذÙينَ آمَنÙوا الَّذÙينَ قَالÙوا Ø¥Ùنَّا نَصَارَىٰ Ûš ذَٰلÙÙƒÙŽ بÙØ£ÙŽÙ†ÙŽÙ‘ Ù…ÙنْهÙمْ Ù‚ÙسÙّيسÙينَ وَرÙهْبَانًا وَأَنَّهÙمْ لَا يَسْتَكْبÙرÙونَ (المائدة :٨٢)
سوێند بێت ده‌بینیت (ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) خراپترینی خه‌ڵکی بۆ دوژمنایه‌تی له‌گه‌ڵ بڕواداران دا جووله‌که‌ Ùˆ هاوبه‌ش دانه‌رانن وه‌ سوێند بێت ده‌بینیت نزیکترینیان له‌ خۆشه‌ویستی بۆ بڕواداران ئه‌وانه‌ن که‌ ده‌یان وت بێگومان ئێمه‌ گاووریین ئه‌وه‌ش له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌ بێگومان له‌ ناویاندا قه‌شه‌و گۆشه‌گیرانێك هه‌ن که‌به‌ڕاستی ئه‌وان خۆیان به‌زل Ùˆ گه‌وره‌ دانانێن.
ÙˆÙŽØ¥Ùذَا سَمÙعÙوا مَا Ø£ÙنْزÙÙ„ÙŽ Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‰ الرَّسÙول٠تَرَىٰ أَعْيÙÙ†ÙŽÙ‡Ùمْ تَÙÙيض٠مÙÙ†ÙŽ الدَّمْع٠مÙمَّا عَرَÙÙوا Ù…ÙÙ†ÙŽ الْØÙŽÙ‚ÙÙ‘ Û– ÙŠÙŽÙ‚ÙولÙونَ رَبَّنَا آمَنَّا ÙَاكْتÙبْنَا مَعَ الشَّاهÙدÙينَ (المائدة :٨٣)
هه‌ر کاتێ گوێیان Ù„ÛŽ بووایه‌ ئه‌و قورئانه‌ی که‌ نێراوه‌ته‌ خواره‌وه‌ بۆ پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) ده‌بینی چاوه‌کانیان له‌ Ùرمێسك (پڕده‌بێ Ùˆ) ده‌ڕژێت له‌به‌ر ئه‌و ڕاستی یه‌ی که‌ زانیویانه‌(Ùˆ بۆیان ده‌رکه‌وتوه‌) ئه‌ڵێن ئه‌ی په‌روه‌ردگارمان ئه‌وا ئێمه‌ باوه‌ڕمان هێنا ده‌تۆش له‌گه‌ڵ شایه‌ت ده‌ران ناومان بنوسه‌.
وَمَا لَنَا لَا Ù†ÙؤْمÙن٠بÙاللَّه٠وَمَا جَاءَنَا Ù…ÙÙ†ÙŽ الْØÙŽÙ‚ÙÙ‘ وَنَطْمَع٠أَنْ ÙŠÙدْخÙلَنَا رَبÙّنَا مَعَ الْقَوْم٠الصَّالÙØÙينَ (المائدة :٨٤)
بۆچی ده‌بێ ئێمه‌ باوه‌ڕ نه‌هێنین به‌خوا Ùˆ به‌وه‌ی که‌ بۆمان هاتووه‌ له‌ Øه‌ق Ùˆ ڕاستی له‌ کاتێکدا ئومێدمان وابێ په‌روه‌ردگارمان بمانخاته‌ ڕیزی پیاو چاکانه‌وه‌.
ÙَأَثَابَهÙم٠اللَّه٠بÙمَا قَالÙوا جَنَّات٠تَجْرÙÙŠ Ù…Ùنْ تَØْتÙهَا الْأَنْهَار٠خَالÙدÙينَ ÙÙيهَا Ûš وَذَٰلÙÙƒÙŽ جَزَاء٠الْمÙØْسÙÙ†Ùينَ (المائدة :٨٥)
جا خوا پاداشتیان ئه‌داته‌وه‌ به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌ که‌ وتیان به‌ چه‌ند باخێك که‌ ڕووبار به‌ ژێریاندا ده‌ڕوات ده‌مێننه‌وه‌ تیایدا به‌ هه‌میشه‌یی وه‌ ئه‌وه‌یه‌ پاداشتی چاکه‌ کاران.
وَالَّذÙينَ ÙƒÙŽÙَرÙوا وَكَذَّبÙوا بÙآيَاتÙنَا Ø£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ أَصْØَاب٠الْجَØÙيم٠(المائدة :٨٦)
وه‌ ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕیان نه‌هێناو ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌یان به‌ درۆ ده‌زانی ئه‌وانه‌ن هاوه‌ڵانی دۆزه‌خ.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا لَا تÙØَرÙّمÙوا Ø·ÙŽÙŠÙّبَات٠مَا Ø£ÙŽØÙŽÙ„ÙŽÙ‘ اللَّه٠لَكÙمْ وَلَا تَعْتَدÙوا Ûš Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ لَا ÙŠÙØÙبÙÙ‘ الْمÙعْتَدÙينَ (المائدة :٨٧)
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی بڕواتان هێناوه‌ ئه‌و شته‌ پاك Ùˆ خۆشانه‌ی که‌ خوا Øه‌ڵاڵی کردوه‌ بۆتان یاساغی مه‌که‌ن له‌ خۆتان Ùˆ سنوور مه‌شکێنن چونکه‌ بێگومان خوا سنوور شکێنه‌رانی خۆش ناوێ.
ÙˆÙŽÙƒÙÙ„Ùوا Ù…Ùمَّا رَزَقَكÙم٠اللَّه٠Øَلَالًا Ø·ÙŽÙŠÙّبًا Ûš وَاتَّقÙوا اللَّهَ الَّذÙÙŠ أَنْتÙمْ بÙÙ‡Ù Ù…ÙؤْمÙÙ†Ùونَ (المائدة :٨٨)
بخۆن له‌و ڕزق Ùˆ ڕۆزیانه‌ی که‌ خوا Ù¾ÛŽ ÛŒ به‌خشیوون که‌ Øه‌ڵاڵ Ùˆ پاکن خۆتان بپارێزن Ùˆ بترسن له‌و خوایه‌ی که‌ ئێوه‌ باوه‌ڕتان Ù¾ÛŽ یه‌تی.
لَا ÙŠÙؤَاخÙØ°ÙÙƒÙم٠اللَّه٠بÙاللَّغْو٠ÙÙÙŠ أَيْمَانÙÙƒÙمْ وَلَٰكÙنْ ÙŠÙؤَاخÙØ°ÙÙƒÙمْ بÙمَا عَقَّدْتÙم٠الْأَيْمَانَ Û– ÙÙŽÙƒÙŽÙَّارَتÙه٠إÙطْعَام٠عَشَرَة٠مَسَاكÙينَ Ù…Ùنْ أَوْسَط٠مَا تÙطْعÙÙ…Ùونَ أَهْلÙيكÙمْ أَوْ ÙƒÙسْوَتÙÙ‡Ùمْ أَوْ تَØْرÙير٠رَقَبَة٠ۖ Ùَمَنْ لَمْ يَجÙدْ ÙَصÙيَام٠ثَلَاثَة٠أَيَّام٠ۚ ذَٰلÙÙƒÙŽ ÙƒÙŽÙَّارَة٠أَيْمَانÙÙƒÙمْ Ø¥Ùذَا ØÙŽÙ„ÙŽÙْتÙمْ Ûš وَاØÙ’ÙَظÙوا أَيْمَانَكÙمْ Ûš كَذَٰلÙÙƒÙŽ ÙŠÙبَيÙّن٠اللَّه٠لَكÙمْ آيَاتÙه٠لَعَلَّكÙمْ تَشْكÙرÙونَ (المائدة :٨٩)
خوا لێتان ناگرێ ئه‌و سوێندانه‌تان که‌ نیازی دڵی له‌ گه‌ڵدا Ù†ÛŒ یه‌ به‌ڵام Ù„ÛŽ تان ئه‌گرێ (به‌ گوناهبارتان داده‌نێ) به‌ (شکاندنی) سوێندێ که‌ به‌ نیازی دڵ داتان به‌ستبێت جا که‌Ùاره‌تی (سڕینه‌وه‌ی شکاندنی) ئه‌و سوێندانه‌ خۆراك دانی ده‌ هه‌ژاره‌ له‌ خۆراکێ مام ناوه‌ندی که‌ ده‌رخواردی منداڵ Ùˆ خێزانی خۆتانی ده‌ده‌ن یا پۆشاکی ده‌ هه‌ژار یا ئازاد کردنی به‌نده‌یه‌ك جا ئه‌وه‌ی ده‌ستی نه‌که‌وت هیچ کام له‌مانه‌ ئه‌وه‌ سێ Ú•Û†Ú˜ به‌ ڕۆژوو بێت ئه‌وه‌(ÛŒ باسکرا) که‌Ùاره‌تی سوێنده‌کانتانه‌ کاتێ که‌ سوێندتان خوارد(Ùˆ سوێنده‌که‌تان شکاند) وه‌ سوێنده‌کانتان بپارێزن به‌و جۆره‌ خوا ئایه‌ته‌کانی خۆی به‌ ڕوونی باسی ئه‌کات بۆتان بۆ ئه‌وه‌ی سوپاسی بکه‌ن.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا Ø¥Ùنَّمَا الْخَمْر٠وَالْمَيْسÙر٠وَالْأَنْصَاب٠وَالْأَزْلَام٠رÙجْسٌ Ù…Ùنْ عَمَل٠الشَّيْطَان٠ÙَاجْتَنÙبÙوه٠لَعَلَّكÙمْ تÙÙْلÙØÙونَ (المائدة :Ù©Ù )
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی بڕواتان هێناوه‌ بێگومان ئاره‌ق و قومار و ئه‌و به‌ردانه‌ی که‌ کراون به‌ بت و ئه‌و پارچه‌ دارانه‌ی( که‌ به‌کارئه‌هێنرێن بۆ دیاری کردنی به‌ش و چاره‌نووس) ئه‌وانه‌ پیسن و له‌ کرده‌وه‌ی شه‌یتانن که‌واته‌ دوور که‌ونه‌وه‌ لێ ی تا ڕزگاربن.
Ø¥Ùنَّمَا ÙŠÙرÙيد٠الشَّيْطَان٠أَنْ ÙŠÙوقÙعَ بَيْنَكÙم٠الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ ÙÙÙŠ الْخَمْر٠وَالْمَيْسÙر٠وَيَصÙدَّكÙمْ عَنْ Ø°Ùكْر٠اللَّه٠وَعَن٠الصَّلَاة٠ۖ Ùَهَلْ أَنْتÙمْ Ù…ÙنْتَهÙونَ (المائدة :٩١)
بێگومان شه‌یتان هه‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌وێ که‌ دوژمنایه‌تی و کینه‌ و ڕق بخاته‌ ناوتانه‌وه‌ به‌هۆی ئاره‌ق و قوماره‌وه‌ وه‌ به‌رگریتان بکات له‌ یاد و باسی خوا و له‌ نوێژ کردن ده‌ی ئایا ئێوه‌ واز ده‌هێنن(له‌و خراپان) ه‌.
ÙˆÙŽØ£ÙŽØ·ÙيعÙوا اللَّهَ ÙˆÙŽØ£ÙŽØ·ÙيعÙوا الرَّسÙولَ وَاØْذَرÙوا Ûš ÙÙŽØ¥Ùنْ تَوَلَّيْتÙمْ ÙَاعْلَمÙوا أَنَّمَا عَلَىٰ رَسÙولÙنَا الْبَلَاغ٠الْمÙبÙين٠(المائدة :٩٢)
وه‌ Ùه‌رمانبه‌ر Ùˆ Ú¯ÙˆÛŽ ڕایه‌ڵی خوا بن وه‌ Ùه‌رمانبه‌ر Ùˆ Ú¯ÙˆÛŽ ڕایه‌ڵی نێرراوه‌که‌ی بن Ùˆ بترسن(ئاگاداربن) ئینجا ئه‌گه‌ر ئێوه‌ ڕوو وه‌رگێڕن Ùˆ Ùه‌رمان به‌ری نه‌که‌ن ئه‌وا بزانن بێگومان ئه‌وه‌ی که‌ له‌سه‌ر نێردراوه‌که‌ی ئێمه‌ بێ به‌س ڕاگه‌یاندنی ڕوون Ùˆ ئاشکرای ئایینه‌که‌یه‌.
لَيْسَ عَلَى الَّذÙينَ آمَنÙوا وَعَمÙÙ„Ùوا الصَّالÙØَات٠جÙنَاØÙŒ ÙÙيمَا طَعÙÙ…Ùوا Ø¥Ùذَا مَا اتَّقَوْا وَآمَنÙوا وَعَمÙÙ„Ùوا الصَّالÙØَات٠ثÙÙ…ÙŽÙ‘ اتَّقَوْا وَآمَنÙوا Ø«ÙÙ…ÙŽÙ‘ اتَّقَوْا ÙˆÙŽØ£ÙŽØْسَنÙوا Û— وَاللَّه٠يÙØÙبÙÙ‘ الْمÙØْسÙÙ†Ùينَ (المائدة :٩٣)
نه‌بووه‌ Ùˆ Ù†ÛŒ یه‌ له‌سه‌ر ئه‌وانه‌ی که‌ بڕوایان هێناوه‌ وه‌ کرده‌وه‌ چاکه‌کانیان کردووه‌ هیچ گوناهێك له‌وه‌ی خواردویانه‌ (ئاره‌ق Ùˆ پاره‌ی قومار Ù¾ÛŽØ´ Øه‌رام کردنیان) ئه‌گه‌ر خۆیان پاراستبێ (له‌و چه‌رخه‌دا له‌وه‌ی که‌ Øه‌رام بووه‌ له‌ سه‌ریان) وه‌ باوه‌ڕدار بووبن Ùˆ کرده‌وه‌ چاکه‌کانیان کردبێ پاشان خۆیان پاراستبێ(له‌وه‌ی که‌ Øه‌رام کرابێ) Ùˆ بڕواشیان هه‌بوبێت(به‌وه‌ی که‌ هاتبێ له‌ لایه‌ن خواوه‌) پاشان به‌رده‌وام بووبن له‌سه‌ر خۆ پارێزی Ùˆ چاکه‌کانیشیان به‌ چاکی کردبێ وه‌ خوا ئه‌و چاکه‌کارانه‌ی خۆش ده‌وێ.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا لَيَبْلÙوَنَّكÙم٠اللَّه٠بÙشَيْء٠مÙÙ†ÙŽ الصَّيْد٠تَنَالÙه٠أَيْدÙيكÙمْ وَرÙمَاØÙÙƒÙمْ Ù„Ùيَعْلَمَ اللَّه٠مَنْ يَخَاÙÙه٠بÙالْغَيْب٠ۚ Ùَمَن٠اعْتَدَىٰ بَعْدَ ذَٰلÙÙƒÙŽ Ùَلَه٠عَذَابٌ Ø£ÙŽÙ„Ùيمٌ (المائدة :٩٤)
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی بڕواتان هێناوه‌ سوێند به‌خوا، خوا تاقیتان ده‌کاته‌وه‌ به‌ هه‌ندێك نێچیر که‌ به‌ده‌ست ده‌یانگرن و به‌ ڕمه‌کانتان ڕاویان ده‌که‌ن تا خوا ده‌ری بخات کێ لێ ی ده‌ترسێ به‌ په‌نهانی ئینجا هه‌رکه‌س ده‌ست درێژی بکات دوای ئه‌و(هه‌واڵ پێدانه‌) ئه‌وه‌ بۆی هه‌یه‌ سزایه‌کی به‌ ئازار.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا لَا تَقْتÙÙ„Ùوا الصَّيْدَ وَأَنْتÙمْ ØÙرÙÙ…ÙŒ Ûš وَمَنْ قَتَلَه٠مÙنْكÙمْ Ù…ÙتَعَمÙّدًا Ùَجَزَاءٌ Ù…Ùثْل٠مَا قَتَلَ Ù…ÙÙ†ÙŽ النَّعَم٠يَØْكÙم٠بÙه٠ذَوَا عَدْل٠مÙنْكÙمْ هَدْيًا بَالÙغَ الْكَعْبَة٠أَوْ ÙƒÙŽÙَّارَةٌ طَعَام٠مَسَاكÙينَ أَوْ عَدْل٠ذَٰلÙÙƒÙŽ صÙيَامًا Ù„ÙÙŠÙŽØ°Ùوقَ وَبَالَ أَمْرÙÙ‡Ù Û— عَÙَا اللَّه٠عَمَّا سَلَÙÙŽ Ûš وَمَنْ عَادَ ÙَيَنْتَقÙم٠اللَّه٠مÙنْه٠ۗ وَاللَّه٠عَزÙيزٌ Ø°ÙÙˆ انْتÙقَام٠(المائدة :٩٥)
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی بڕواتان هێناوه‌ نێچیر مه‌کوژن له‌ کاتێکدا ئێوه‌ له‌ ئیØرامدان وه‌ ئه‌وه‌تان به‌ ده‌ستی ئه‌نقه‌ست بیکوژێ ئه‌وه‌ له‌ سه‌ریه‌تی سه‌ر بڕینی وێنه‌ی ئه‌وه‌ی که‌ کوشتویه‌تی له‌ ئاژه‌ڵ Ùˆ ماڵات ئه‌و بڕیاره‌ بده‌ن(نێچیره‌که‌ له‌ به‌رانبه‌ر Ú† ئاژه‌ڵێکدایه‌) دوو پیاوی موسوڵمانی چاك له‌ خۆتان به‌ شێوه‌ی قوربانی بگاته‌ که‌عبه‌ (Ùˆ له‌وێ بیکات به‌ قوربانی) یان به‌ ئه‌ندازه‌ی نرخی قوربانیه‌که‌ خۆراك بدات به‌ چه‌ند هه‌ژارێ یان به‌قه‌ده‌ر ئه‌و خۆراك دانه‌ ڕۆژوو بگرێت بۆ ئه‌وه‌ی بچێژێ ئۆباڵی کاره‌که‌ی خوا خۆش بووه‌ له‌وه‌ی که‌ تێپه‌ڕی Ùˆ به‌سه‌رچوو به‌ڵام هه‌رکه‌سێك بگه‌ڕێته‌وه‌(بۆ سه‌ر ئه‌و کرده‌وه‌یه‌) ئه‌وا خوا تۆڵه‌ی به‌تینی Ù„ÛŽ ده‌سێنێ وه‌ خوا زاڵه‌ Ùˆ خاوه‌نی تۆڵه‌ی به‌تینه‌.
Ø£ÙØÙÙ„ÙŽÙ‘ Ù„ÙŽÙƒÙمْ صَيْد٠الْبَØْر٠وَطَعَامÙه٠مَتَاعًا Ù„ÙŽÙƒÙمْ ÙˆÙŽÙ„Ùلسَّيَّارَة٠ۖ ÙˆÙŽØÙرÙّمَ عَلَيْكÙمْ صَيْد٠الْبَرÙÙ‘ مَا دÙمْتÙمْ ØÙرÙمًا Û— وَاتَّقÙوا اللَّهَ الَّذÙÙŠ Ø¥Ùلَيْه٠تÙØْشَرÙونَ (المائدة :٩٦)
ڕاو(ÛŒ نێچیر) Ùˆ خوارده‌مه‌نی ده‌ریایی Øه‌ڵاڵ کراوه‌ بۆتان تا ئێوه ‌و گه‌شتیاره‌کان سوودی Ù„ÛŽ وه‌ربگرن Ùˆ ڕاو(نێچیر) ÛŒ Ú©ÛŽÙˆÛŒ Ùˆ وشکایی یاساغ کراوه‌ لێتان تا له‌ ئیØرامدا بن له‌ (بێ Ùه‌رمانی) ئه‌و خوایه‌ بترسن که‌ هه‌ر بۆلای ئه‌و Ú©Û† ده‌کرێنه‌وه‌(له‌ Ú•Û†Ú˜ÛŒ دوایی) دا.
Ûž جَعَلَ اللَّه٠الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْØَرَامَ Ù‚Ùيَامًا Ù„Ùلنَّاس٠وَالشَّهْرَ الْØَرَامَ وَالْهَدْيَ وَالْقَلَائÙدَ Ûš ذَٰلÙÙƒÙŽ Ù„ÙتَعْلَمÙوا Ø£ÙŽÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ يَعْلَم٠مَا ÙÙÙŠ السَّمَاوَات٠وَمَا ÙÙÙŠ الْأَرْض٠وَأَنَّ اللَّهَ بÙÙƒÙÙ„ÙÙ‘ شَيْء٠عَلÙيمٌ (المائدة :٩٧)
خوا که‌عبه‌ که‌ ( بیت الØرام) ه‌ داناوه‌ به‌هۆی ڕاوه‌ستانی کاروباری دین Ùˆ دنیای خه‌ڵکی وه‌ هه‌روه‌ها مانگه‌ یاساغه‌کان Ùˆ قوربانیه‌ دیاری نه‌کراوه‌کان Ùˆ قوربانیه‌ دیاری کراوه‌کان ئه‌وه‌ش بۆ ئه‌وه‌ی که‌ بزانن به‌ڕاستی خوا ئه‌زانێ Ùˆ به‌ ئاگایه‌ که‌چی وا له‌ ئاسمانه‌کان Ùˆ زه‌وی دا وه‌ بێگومان خوا به‌ هه‌موو شتێ زانایه‌.
اعْلَمÙوا Ø£ÙŽÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ شَدÙيد٠الْعÙقَاب٠وَأَنَّ اللَّهَ غَÙÙورٌ رَØÙيمٌ (المائدة :٩٨)
باش بزانن که‌ به‌ڕاستی خوا تۆڵه‌ی زۆر به‌تینه‌(بۆ یاخیان) وه‌ به‌ڕاستی خوا لێبورده‌ی میهره‌بانه‌ بۆ ته‌وبه‌کاران.
مَا عَلَى الرَّسÙول٠إÙلَّا الْبَلَاغ٠ۗ وَاللَّه٠يَعْلَم٠مَا تÙبْدÙونَ وَمَا تَكْتÙÙ…Ùونَ (المائدة :٩٩)
نێردراوه‌که‌ی خوا هیچی له‌سه‌ر نی یه‌ بێجگه‌ له‌ ڕاگه‌یاندن وه‌ خوا ده‌زانێ به‌وه‌ی ده‌ری ده‌خه‌ن به‌وه‌ش ده‌یشارنه‌وه‌.
Ù‚Ùلْ لَا يَسْتَوÙÙŠ الْخَبÙيث٠وَالطَّيÙّب٠وَلَوْ أَعْجَبَكَ كَثْرَة٠الْخَبÙيث٠ۚ ÙَاتَّقÙوا اللَّهَ يَا Ø£ÙولÙÙŠ الْأَلْبَاب٠لَعَلَّكÙمْ تÙÙْلÙØÙونَ (المائدة :Ù¡Ù Ù )
ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ پیس Ùˆ پاك وه‌ك یه‌ك نین هه‌ر چه‌ند سه‌رسامت بکات زۆری پیسه‌که‌ که‌واته‌ له‌ خوا بترسن ئه‌ی خاوه‌نانی ژیری Ùˆ هۆشمه‌ندان تا ڕزگار ببن.
لهسهر هێڵ نییه
سوڕه‌تی المائدة ( 101 - كۆتایی)
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا لَا تَسْأَلÙوا عَنْ أَشْيَاءَ Ø¥Ùنْ تÙبْدَ Ù„ÙŽÙƒÙمْ تَسÙؤْكÙمْ ÙˆÙŽØ¥Ùنْ تَسْأَلÙوا عَنْهَا ØÙينَ ÙŠÙنَزَّل٠الْقÙرْآن٠تÙبْدَ Ù„ÙŽÙƒÙمْ عَÙَا اللَّه٠عَنْهَا Û— وَاللَّه٠غَÙÙورٌ ØÙŽÙ„Ùيمٌ (المائدة :Ù¡Ù Ù¡)
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی بڕواتان هێناوه‌ پرسیار مه‌که‌ن له‌ شتانێك ئه‌گه‌ر ئاشکرا بکرێن بۆتان ناخۆش و خراپ ده‌بێت بۆتان وه‌ ئه‌گه‌ر پرسیار بکه‌ن ده‌رباره‌یان کاتێ قورئان ده‌نێررێته‌ خواره‌وه‌، بۆتان ئاشکرا ده‌کرێ خوا بووردوه‌ له‌و پرسیارانه‌ی له‌وه‌وپێش وه‌ خوا زۆر لێبورده‌ی له‌سه‌ر خۆ و هێدی یه‌.
قَدْ سَأَلَهَا قَوْمٌ Ù…Ùنْ قَبْلÙÙƒÙمْ Ø«ÙÙ…ÙŽÙ‘ أَصْبَØÙوا بÙهَا كَاÙÙرÙينَ (المائدة :Ù¡Ù Ù¢)
بێگومان ئه‌و (جۆره‌) پرسیارانه‌یان کرد کۆمه‌ڵێ پێش ئێوه‌ پاشان بێ بڕوا بوون به‌هۆی ئه‌و پرسیارانه‌وه‌.
مَا جَعَلَ اللَّه٠مÙنْ بَØÙيرَة٠وَلَا سَائÙبَة٠وَلَا وَصÙيلَة٠وَلَا Øَام٠ۙ وَلَٰكÙÙ†ÙŽÙ‘ الَّذÙينَ ÙƒÙŽÙَرÙوا ÙŠÙŽÙْتَرÙونَ عَلَى اللَّه٠الْكَذÙبَ Û– وَأَكْثَرÙÙ‡Ùمْ لَا يَعْقÙÙ„Ùونَ (المائدة :Ù¡Ù Ù£)
خوا دای نه‌ناوه‌و بڕیاری نه‌داوه‌ (سوود وه‌ر نه‌گرتن له‌م چوار جۆره‌ وشتره‌) به‌Øیره‌: (ووشترێك بوو پێنج سکی بکردایه‌و پێنجه‌م نێر بوایه‌، ئه‌و کاته‌ گوێچکه‌یان له‌ت ده‌کرد Ùˆ به‌ره‌ڵایان ده‌کرد) Ùˆ سائیبه‌: (ووشترێك بوو که‌ ده‌ تا دوانزه‌ سکی بکردایه‌ هه‌موو مێینه‌ بوایه‌) و، وه‌صیله‌: (ووشترێك بوو یه‌که‌م Ùˆ دووه‌م سکی مێینه‌ بوایه‌) Ùˆ Øام: (ووشترێکی نێر بوو که‌ له‌ پشتی ئه‌و ده‌ سك په‌یدا ببوایه‌) به‌ڵام ئه‌وانه‌ی بێ باوه‌ڕ بوون درۆ به‌ده‌م خواوه‌ هه‌ڵ ده‌به‌ستن Ùˆ زۆربه‌یان ژیر نین واته‌ نه‌زانن.
ÙˆÙŽØ¥Ùذَا Ù‚Ùيلَ Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ تَعَالَوْا Ø¥Ùلَىٰ مَا أَنْزَلَ اللَّه٠وَإÙÙ„ÙŽÙ‰ الرَّسÙول٠قَالÙوا ØَسْبÙنَا مَا وَجَدْنَا عَلَيْه٠آبَاءَنَا Ûš أَوَلَوْ كَانَ آبَاؤÙÙ‡Ùمْ لَا يَعْلَمÙونَ شَيْئًا وَلَا يَهْتَدÙونَ (المائدة :Ù¡Ù Ù¤)
وه‌ کاتێ که‌ بووترێ Ù¾ÛŽ یان وه‌رن بۆ لای ئه‌و قورئانه‌ که‌ خوا ناردویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ Ùˆ بۆ لای پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌ علیه‌ وسلم) ده‌ڵێن به‌سمانه‌ ئه‌و (ئاینه‌ی) که‌ باوك Ùˆ باپیرانمان له‌سه‌ری بوون ئایا (چاویان Ù„ÛŽ ده‌که‌ن) ئه‌گه‌ر له‌ Øاڵێکدا باو باپیرانیشیان هیچ شتێکیان نه‌زانیبێ Ùˆ گومڕابووبن.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا عَلَيْكÙمْ أَنْÙÙسَكÙمْ Û– لَا يَضÙرÙّكÙمْ مَنْ ضَلَّ Ø¥Ùذَا اهْتَدَيْتÙمْ Ûš Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‰ اللَّه٠مَرْجÙعÙÙƒÙمْ جَمÙيعًا ÙÙŽÙŠÙنَبÙّئÙÙƒÙمْ بÙمَا ÙƒÙنْتÙمْ تَعْمَلÙونَ (المائدة :Ù¡Ù Ù¥)
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی بڕواتان هێناوه‌ هۆشتان به‌ خۆتانه‌وه‌ بێت زیانتان پێ ناگه‌یه‌نێ ئه‌وه‌ی گومڕا بووه‌ ئه‌گه‌ر ئێوه‌ له‌سه‌ر ڕێ ی ڕاست بن (به‌رگری کردن له‌خراپه‌ به‌شێکه‌ له‌ ڕێنموونی وه‌رگرتن) هه‌ر بۆ لای خوایه‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی هه‌مووتان به‌ گشتی ئینجا هه‌واڵتان پێ ئه‌دا به‌ هه‌ر کرده‌وه‌یه‌ك که‌ کردووتانه‌.
يَا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙينَ آمَنÙوا شَهَادَة٠بَيْنÙÙƒÙمْ Ø¥Ùذَا Øَضَرَ Ø£ÙŽØَدَكÙم٠الْمَوْت٠ØÙينَ الْوَصÙيَّة٠اثْنَان٠ذَوَا عَدْل٠مÙنْكÙمْ أَوْ آخَرَان٠مÙنْ غَيْرÙÙƒÙمْ Ø¥Ùنْ أَنْتÙمْ ضَرَبْتÙمْ ÙÙÙŠ الْأَرْض٠ÙَأَصَابَتْكÙمْ Ù…ÙصÙيبَة٠الْمَوْت٠ۚ تَØْبÙسÙونَهÙمَا Ù…Ùنْ بَعْد٠الصَّلَاة٠ÙÙŽÙŠÙقْسÙمَان٠بÙاللَّه٠إÙن٠ارْتَبْتÙمْ لَا نَشْتَرÙÙŠ بÙه٠ثَمَنًا وَلَوْ كَانَ ذَا Ù‚Ùرْبَىٰ Û™ وَلَا نَكْتÙم٠شَهَادَةَ اللَّه٠إÙنَّا Ø¥Ùذًا Ù„ÙŽÙ…ÙÙ†ÙŽ الْآثÙÙ…Ùينَ (المائدة :Ù¡Ù Ù¦)
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی که‌بڕواتان هێناوه‌ شایه‌تی بده‌ن له‌ نێوانتاندا کاتێ که‌مردنی هه‌رکامتان نزیك بوویه‌وه‌ له‌کاتی وه‌سیه‌ت کردنتاندا دوو که‌سی دادپه‌روه‌ر له‌خۆتان(موسوڵمان بن) یان دووکه‌سی تر جگه‌ له‌خۆتان (کاÙربن) ئه‌گه‌ر ئێوه‌ به‌سه‌Ùه‌ر ڕۆشتبوون به‌ وڵاتداو به‌ڵای مردنتان تووش هات (دوو شایه‌ته‌که‌) ڕاگرن له‌پاش نوێژ(ÛŒ عه‌سر) ده‌بێ سوێند بخۆن به‌خوا ئه‌گه‌ر گومانتان بوو(له‌ڕاستی Ùˆ پاکی یان) ئێمه‌ (سوێند خواردنمان) به‌خوا ناگۆڕینه‌وه‌ به‌ هیچ نرخێك با شایه‌تی بۆ دراوه‌که‌ خزم Ùˆ نزیکیش بێت وه‌ شایه‌تی (دان بۆ) خوا ناشارینه‌وه‌ بێگومان (ئه‌گه‌ر شایه‌تی یه‌که‌مان شارده‌وه‌) که‌واته‌ به‌ڕاستی له‌ گوناهباران ده‌بین.
ÙÙŽØ¥Ùنْ عÙØ«Ùرَ عَلَىٰ أَنَّهÙمَا اسْتَØَقَّا Ø¥Ùثْمًا Ùَآخَرَان٠يَقÙومَان٠مَقَامَهÙمَا Ù…ÙÙ†ÙŽ الَّذÙينَ اسْتَØÙŽÙ‚ÙŽÙ‘ عَلَيْهÙم٠الْأَوْلَيَان٠ÙÙŽÙŠÙقْسÙمَان٠بÙاللَّه٠لَشَهَادَتÙنَا Ø£ÙŽØÙŽÙ‚ÙÙ‘ Ù…Ùنْ شَهَادَتÙÙ‡Ùمَا وَمَا اعْتَدَيْنَا Ø¥Ùنَّا Ø¥Ùذًا Ù„ÙŽÙ…ÙÙ†ÙŽ الظَّالÙÙ…Ùينَ (المائدة :Ù¡Ù Ù§)
ئینجا ئه‌گه‌ر زانرا (پاش سوێند خواردنیان) به‌وه‌ی که‌ ئه‌و دوو شایه‌ته‌ درۆیان کردووه‌و خۆیان تاوان بارکردووه‌ ئه‌وه‌ دووکه‌سی تر له‌ شوێنی ئه‌واندا هه‌ڵده‌ستن (به‌ سوێند خواردن) له‌وانه‌ی که‌شیاو و نزیکتربن (له‌ مردووه‌که‌) له‌و دووانه‌ ئینجا هه‌ردووکیان سوێند بخۆن به‌خوا که‌به‌ڕاستی شایه‌تیه‌که‌ی ئێمه‌ ڕاستتره‌ له‌ شایه‌تیه‌که‌ی ئه‌و دووانه‌ی پێشوو، وه‌ له‌ ڕاستی لامان نه‌داوه‌(له‌ سوێند خواردنه‌که‌ماندا) بێگومان( ئه‌گه‌ر لا بده‌ین) ئه‌و کاته‌ ئێمه‌ له‌ سته‌مکاران ده‌بین .
ذَٰلÙÙƒÙŽ أَدْنَىٰ أَنْ يَأْتÙوا بÙالشَّهَادَة٠عَلَىٰ وَجْهÙهَا أَوْ يَخَاÙÙوا أَنْ تÙرَدَّ أَيْمَانٌ بَعْدَ أَيْمَانÙÙ‡Ùمْ Û— وَاتَّقÙوا اللَّهَ وَاسْمَعÙوا Û— وَاللَّه٠لَا يَهْدÙÙŠ الْقَوْمَ الْÙَاسÙÙ‚Ùينَ (المائدة :Ù¡Ù Ù¨)
ئه‌و(جۆره‌ شایه‌تی دانه‌) نزیکتره‌ که‌شایه‌ته‌کان هه‌ڵسن به‌شایه‌تیه‌که‌یان به‌شێوه‌ ڕاسته‌که‌ی یا بترسن له‌ ڕه‌دکردنه‌وه‌ی سوێنده‌کان(بۆ خزمی نزیکی مردووه‌که‌) دوای سوێند خواردنی ئه‌مان (واته‌ به‌درۆ بخرێنه‌وه‌) بترسن له‌خوا Ùˆ خۆتان بپارێزن Ùˆ Ú¯ÙˆÛŽ ڕایه‌ڵی Ùه‌رمانی خوا بن خوا ڕێنموونی کۆمه‌ڵی له‌سنوور ده‌رچوو ناکات.
Ûž يَوْمَ يَجْمَع٠اللَّه٠الرÙّسÙÙ„ÙŽ ÙÙŽÙŠÙŽÙ‚Ùول٠مَاذَا Ø£ÙجÙبْتÙمْ Û– قَالÙوا لَا عÙلْمَ لَنَا Û– Ø¥Ùنَّكَ أَنْتَ عَلَّام٠الْغÙÙŠÙوب٠(المائدة :Ù¡Ù Ù©)
له‌ڕۆژێك( بترسن) خوا هه‌موو پێغه‌مبه‌ران کۆده‌کاته‌وه‌ ئه‌وسا پێیان ده‌Ùه‌رموێ Ú† وه‌ڵامێکتان درایه‌وه‌؟ ده‌ڵێن هیچ زانیاری یه‌کمان Ù†ÛŒ یه‌ بێگومان ته‌نها تۆ ئاگاداری هه‌موو نهێنیه‌کانیت.
Ø¥Ùذْ قَالَ اللَّه٠يَا عÙيسَى ابْنَ مَرْيَمَ اذْكÙرْ Ù†ÙعْمَتÙÙŠ عَلَيْكَ وَعَلَىٰ وَالÙدَتÙÙƒÙŽ Ø¥Ùذْ أَيَّدْتÙÙƒÙŽ بÙرÙÙˆØ٠الْقÙدÙس٠تÙÙƒÙŽÙ„Ùّم٠النَّاسَ ÙÙÙŠ الْمَهْد٠وَكَهْلًا Û– ÙˆÙŽØ¥Ùذْ عَلَّمْتÙÙƒÙŽ الْكÙتَابَ وَالْØÙكْمَةَ وَالتَّوْرَاةَ وَالْإÙنْجÙيلَ Û– ÙˆÙŽØ¥Ùذْ تَخْلÙÙ‚Ù Ù…ÙÙ†ÙŽ الطÙّين٠كَهَيْئَة٠الطَّيْر٠بÙØ¥ÙذْنÙÙŠ ÙَتَنْÙÙخ٠ÙÙيهَا ÙَتَكÙون٠طَيْرًا بÙØ¥ÙذْنÙÙŠ Û– وَتÙبْرÙئ٠الْأَكْمَهَ وَالْأَبْرَصَ بÙØ¥ÙذْنÙÙŠ Û– ÙˆÙŽØ¥Ùذْ تÙخْرÙج٠الْمَوْتَىٰ بÙØ¥ÙذْنÙÙŠ Û– ÙˆÙŽØ¥Ùذْ ÙƒÙŽÙÙŽÙْت٠بَنÙÙŠ Ø¥ÙسْرَائÙيلَ عَنْكَ Ø¥Ùذْ جÙئْتَهÙمْ بÙالْبَيÙّنَات٠Ùَقَالَ الَّذÙينَ ÙƒÙŽÙَرÙوا Ù…ÙنْهÙمْ Ø¥Ùنْ هَٰذَا Ø¥Ùلَّا سÙØْرٌ Ù…ÙبÙينٌ (المائدة :١١٠)
بیر بکه‌ره‌وه‌ کاتێ خوا به‌ عیسای Ú©ÙˆÚ•ÛŒ مه‌ریه‌می Ùه‌رموو بیر بکه‌ره‌وه‌ له‌چاکه‌ Ùˆ به‌هره‌ی من به‌سه‌ر خۆت Ùˆ دایکته‌وه‌ کاتێ که‌ پشتیوانیم لێکردیت به‌گیانی هه‌ره‌ پیرۆز(جوبره‌ئیل) کاتێ له‌بێشکه‌دا بوویت Ùˆ به‌گه‌وه‌رییش قسه‌ت له‌گه‌ڵ خه‌ڵکیدا ده‌کرد وه‌ کاتێکیش Ùێری کتێب (نووسین) Ùˆ دروست کاری Ùˆ ته‌ورات Ùˆ ئینجیلم کردیت وه‌ بیر بکه‌ره‌وه‌ کاتێ به‌Ùه‌رمانی من له‌قوڕ شتێکت له‌ شێوه‌ی باڵنده‌ دروست ده‌کرد ،ده‌ست به‌جێ به‌Ùه‌رمانی من ئه‌بوو به‌ باڵنده‌ وه‌ به‌Ùه‌رمانی من کوێری زکماك Ùˆ به‌ڵه‌کیت چاك ده‌کرده‌وه‌ ØŒ وه‌ کاتێ به‌Ùه‌رمانی من مردووانت له‌گۆڕ ده‌رده‌هێنا به‌زیندوو کراوه‌یی وه‌ بیربکه‌ره‌وه‌ کاتێ به‌رگری نه‌وه‌کانی ئیسرائیلم کردلێت (بتکوژن) کاتێکیش موعجیزه‌ ڕوونه‌کانت بۆ هێنان جا ئه‌وانه‌یان که‌ بێ باوه‌ڕ بوون وتیان به‌ڕاستی ئه‌مه‌ هیچ Ù†ÛŒ یه‌ جگه‌ له‌جادوویه‌کی ئاشکرا.
ÙˆÙŽØ¥Ùذْ أَوْØَيْت٠إÙÙ„ÙŽÙ‰ الْØَوَارÙÙŠÙّينَ أَنْ آمÙÙ†Ùوا بÙÙŠ وَبÙرَسÙولÙÙŠ قَالÙوا آمَنَّا وَاشْهَدْ بÙأَنَّنَا Ù…ÙسْلÙÙ…Ùونَ (المائدة :١١١)
وه‌(بیر بکه‌ره‌وه‌) کاتێ خستمه‌ دڵی هاوه‌ڵه‌ تایبه‌تی یه‌کانت که‌ بڕوا بێنن به‌ من و به‌ پێغه‌مبه‌ره‌که‌م(عیسا) ئه‌وانیش وتیان : ئه‌وا بڕوامان هێناو تۆش شایه‌ت به‌ که‌ بێگومان ئێمه‌ موسوڵمانین.
Ø¥Ùذْ قَالَ الْØَوَارÙÙŠÙّونَ يَا عÙيسَى ابْنَ مَرْيَمَ هَلْ يَسْتَطÙيع٠رَبÙّكَ أَنْ ÙŠÙنَزÙّلَ عَلَيْنَا مَائÙدَةً Ù…ÙÙ†ÙŽ السَّمَاء٠ۖ قَالَ اتَّقÙوا اللَّهَ Ø¥Ùنْ ÙƒÙنْتÙمْ Ù…ÙؤْمÙÙ†Ùينَ (المائدة :١١٢)
کاتێ Øه‌واریه‌کان وتیان : ئه‌ی عیسای Ú©ÙˆÚ•ÛŒ مه‌ریه‌م ئایا په‌روه‌ردگاری تۆ ده‌توانێ له‌ ئاسمانه‌وه‌ خوانێکمان بۆ بنێرێته‌ خواره‌وه‌ (عیسا) وتی له‌ خوا بترسن ئه‌گه‌ر ئێوه‌ باوه‌ڕدارن.
قَالÙوا Ù†ÙرÙيد٠أَنْ نَأْكÙÙ„ÙŽ Ù…Ùنْهَا وَتَطْمَئÙÙ†ÙŽÙ‘ Ù‚ÙÙ„ÙوبÙنَا وَنَعْلَمَ أَنْ قَدْ صَدَقْتَنَا ÙˆÙŽÙ†ÙŽÙƒÙونَ عَلَيْهَا Ù…ÙÙ†ÙŽ الشَّاهÙدÙينَ (المائدة :١١٣)
Øه‌واریه‌کان وتیان ده‌مانه‌وێ Ù„ÛŽ ÛŒ بخۆین Ùˆ دڵمان ئارام ببێ Ùˆ دڵنیا بین (که‌ پێغه‌مبه‌ریت) وه‌ بزانین که‌ بێگومان ڕاستت له‌گه‌ڵ کردوین (له‌وه‌ی که‌ پێت ڕاگه‌یاندین) ئێمه‌ش ببین به‌ شایه‌ت له‌سه‌ری بۆ ئه‌وانه‌ی ئاماده‌ نین.
قَالَ عÙيسَى ابْن٠مَرْيَمَ اللَّهÙÙ…ÙŽÙ‘ رَبَّنَا أَنْزÙلْ عَلَيْنَا مَائÙدَةً Ù…ÙÙ†ÙŽ السَّمَاء٠تَكÙون٠لَنَا عÙيدًا Ù„ÙأَوَّلÙنَا وَآخÙرÙنَا وَآيَةً Ù…Ùنْكَ Û– وَارْزÙقْنَا وَأَنْتَ خَيْر٠الرَّازÙÙ‚Ùينَ (المائدة :١١٤)
عیسای Ú©ÙˆÚ•ÛŒ مه‌ریه‌م Ùه‌رمووی ئه‌ی خوای په‌روه‌ردگارمان له‌ ئاسمانه‌وه‌ خوانێکمان بۆ بنێره‌ خواره‌وه‌ تا ببێ به‌ جه‌ژن بۆ ئێستامان Ùˆ نه‌وه‌کانی داهاتووشمان وه‌ موعجیزه ‌و به‌ڵگه‌یه‌ك بێت له‌لایه‌ن تۆوه‌، وه‌ ڕسق Ùˆ ڕۆزیمان Ù¾ÛŽ ببه‌خشه‌ چونکه‌ تۆ باشترینی هه‌موو ڕۆزی ده‌رانی.
قَالَ اللَّه٠إÙÙ†Ùّي Ù…ÙنَزÙّلÙهَا عَلَيْكÙمْ Û– Ùَمَنْ يَكْÙÙرْ بَعْد٠مÙنْكÙمْ ÙÙŽØ¥ÙÙ†Ùّي Ø£ÙعَذÙّبÙه٠عَذَابًا لَا Ø£ÙعَذÙّبÙه٠أَØَدًا Ù…ÙÙ†ÙŽ الْعَالَمÙينَ (المائدة :١١٥)
خوای گه‌وره‌ Ùه‌رمووی : به‌ڕاستی من ئه‌و خوانه‌ ده‌نێرمه‌ خواره‌وه‌ بۆتان ئینجا هه‌ر که‌س له‌ ئێوه‌ بێ بڕواو نا سوپاس بێ له‌پاش ئه‌وه‌، ئه‌وه‌ بێگومان سزایه‌کی ئه‌ده‌م که‌ سزای هیچ که‌سی Ù¾ÛŽ ناده‌م له‌ جیهانیان.
ÙˆÙŽØ¥Ùذْ قَالَ اللَّه٠يَا عÙيسَى ابْنَ مَرْيَمَ أَأَنْتَ Ù‚Ùلْتَ Ù„Ùلنَّاس٠اتَّخÙØ°ÙونÙÙŠ ÙˆÙŽØ£ÙÙ…Ùّيَ Ø¥Ùلَٰهَيْن٠مÙنْ دÙون٠اللَّه٠ۖ قَالَ سÙبْØَانَكَ مَا ÙŠÙŽÙƒÙون٠لÙÙŠ أَنْ Ø£ÙŽÙ‚Ùولَ مَا لَيْسَ Ù„ÙÙŠ بÙØÙŽÙ‚ÙÙ‘ Ûš Ø¥Ùنْ ÙƒÙنْت٠قÙلْتÙÙ‡Ù Ùَقَدْ عَلÙمْتَه٠ۚ تَعْلَم٠مَا ÙÙÙŠ Ù†ÙŽÙْسÙÙŠ وَلَا أَعْلَم٠مَا ÙÙÙŠ Ù†ÙŽÙْسÙÙƒÙŽ Ûš Ø¥Ùنَّكَ أَنْتَ عَلَّام٠الْغÙÙŠÙوب٠(المائدة :١١٦)
وه‌(بیر بکه‌ره‌وه‌) کاتێ خوا ده‌Ùه‌رمووێ (له‌ Ú•Û†Ú˜ÛŒ دوایی دا) ئه‌ی عیسای Ú©ÙˆÚ•ÛŒ مه‌ریه‌م ئایا تۆ وتووته‌ به‌ خه‌ڵکی که‌ من Ùˆ دایکم به‌ دوو په‌رستراو دابنێن (Ùˆ بمان په‌رستن) له‌ جیاتی خوا ØŸ (عیسا) وتی پاك Ùˆ بێگه‌ردی بۆ تۆ ئه‌ی خوایه‌ نابێ Ùˆ ناگونجێ بۆ من شتێ بڵێم که‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك ماÙÛŒ من Ù†ÛŒ یه‌ ئه‌گه‌ر من ئه‌و قسه‌یه‌م کردبێ ئه‌وه‌ به‌ڕاستی تۆ ئاگات Ù„ÛŽ یه‌ چونکه‌ تۆ ئه‌وه‌ی له‌ دڵم دایه‌ ده‌یزانی به‌ڵام من نازانم Ùˆ بێ ئاگام له‌و نهێنیه‌ی که‌ لای تۆیه‌ به‌ڕاستی ته‌نها تۆ زانای ته‌واوی به‌ هه‌موو نهێنی یه‌ك.
مَا Ù‚Ùلْت٠لَهÙمْ Ø¥Ùلَّا مَا أَمَرْتَنÙÙŠ بÙه٠أَن٠اعْبÙدÙوا اللَّهَ رَبÙّي وَرَبَّكÙمْ Ûš ÙˆÙŽÙƒÙنْت٠عَلَيْهÙمْ Ø´ÙŽÙ‡Ùيدًا مَا دÙمْت٠ÙÙيهÙمْ Û– Ùَلَمَّا تَوَÙَّيْتَنÙÙŠ ÙƒÙنْتَ أَنْتَ الرَّقÙيبَ عَلَيْهÙمْ Ûš وَأَنْتَ عَلَىٰ ÙƒÙÙ„ÙÙ‘ شَيْء٠شَهÙيدٌ (المائدة :١١٧)
هیچم Ù¾ÛŽ نه‌وتوون بێجگه‌ له‌وه‌ نه‌بێت که‌ تۆ Ùه‌رمانت پێداوم که‌ به‌ندایه‌تی خوا بکه‌ن که‌ په‌روه‌ردگاری من Ùˆ ئێوه‌یشه‌ Ùˆ من شایه‌ت Ùˆ چاودێر بووم به‌سه‌ریانه‌وه‌ تا له‌ ناویاندا بووم ئینجا کاتێ تۆ منت برده‌وه‌(Ùˆ به‌رزت کردمه‌وه‌ بۆ ئاسمان) هه‌ر خۆت چاودێر بووی به‌سه‌ریانه‌وه‌، وه‌ خۆت ئاگادار Ùˆ شایه‌تی به‌سه‌ر هه‌موو شتێکه‌وه‌.
Ø¥Ùنْ تÙعَذÙّبْهÙمْ ÙÙŽØ¥ÙنَّهÙمْ عÙبَادÙÙƒÙŽ Û– ÙˆÙŽØ¥Ùنْ تَغْÙÙرْ Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ ÙÙŽØ¥Ùنَّكَ أَنْتَ الْعَزÙيز٠الْØÙŽÙƒÙيم٠(المائدة :١١٨)
ئه‌گه‌ر سزایان بده‌یت، ئه‌وه‌ بێگومان به‌نده‌ی خۆتن وه‌ ئه‌گه‌ر لێشیان خۆش ببی ئه‌وه‌ بێگومان ته‌نها خۆتی به‌ ده‌سته‌ڵاتی کاردروست.
قَالَ اللَّه٠هَٰذَا يَوْم٠يَنْÙَع٠الصَّادÙÙ‚Ùينَ صÙدْقÙÙ‡Ùمْ Ûš Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ جَنَّاتٌ تَجْرÙÙŠ Ù…Ùنْ تَØْتÙهَا الْأَنْهَار٠خَالÙدÙينَ ÙÙيهَا أَبَدًا Ûš رَضÙÙŠÙŽ اللَّه٠عَنْهÙمْ وَرَضÙوا عَنْه٠ۚ ذَٰلÙÙƒÙŽ الْÙَوْز٠الْعَظÙيم٠(المائدة :١١٩)
خوای گه‌وره‌ Ùه‌رمووی : ئه‌مه‌ ڕۆژێکه‌ ڕاست بێژان ڕاستی یه‌که‌یان که‌ڵکیان Ù¾ÛŽ ده‌گه‌یه‌نێ به‌هه‌شتانێکیان بۆ هه‌یه‌ که‌ ڕووباره‌کان به‌ ژێریاندا ده‌ڕۆن ئه‌مێننه‌وه‌ تیایدا به‌ هه‌میشه‌یی خوا ڕازی بووه‌ لێیان Ùˆ ئه‌وانیش له‌ خوا ڕازی بوون ئه‌وه‌یه‌ سه‌رکه‌وتنی زۆر گه‌وره‌.
Ù„Ùلَّه٠مÙلْك٠السَّمَاوَات٠وَالْأَرْض٠وَمَا ÙÙيهÙÙ†ÙŽÙ‘ Ûš ÙˆÙŽÙ‡ÙÙˆÙŽ عَلَىٰ ÙƒÙÙ„ÙÙ‘ شَيْء٠قَدÙيرٌ (المائدة :١٢٠)
هه‌ر بۆ خوایه‌ خاوه‌ندارێتی ئاسمانه‌کان و زه‌وی و هه‌رچیشیان تێدایه‌ وه‌ ته‌نها ئه‌و به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا به‌ تواناو ده‌سه‌ڵات داره‌.
كۆتایی سوڕه‌تی المائدة
لهسهر هێڵ نییه
سوڕه‌تی الأنعام
سوڕه‌تی الأنعام ( 1 - 21 )
بسم الله الرØمن الرØیم
الْØَمْد٠لÙلَّه٠الَّذÙÙŠ خَلَقَ السَّمَاوَات٠وَالْأَرْضَ وَجَعَلَ الظÙّلÙمَات٠وَالنÙّورَ Û– Ø«ÙÙ…ÙŽÙ‘ الَّذÙينَ ÙƒÙŽÙَرÙوا بÙرَبÙّهÙمْ يَعْدÙÙ„Ùونَ (الأنعام :Ù¡)
هه‌موو سوپاس و ستایشێ هه‌ر بۆئه‌و خوایه‌ی ئاسمانه‌کان و زه‌وی دروستکردووه‌ ، وه‌تاریکی یه‌کان و ڕووناکی داناوه‌ ئینجا ئه‌وانه‌ی بێ باوه‌ڕبوون هاوتا و هاوبه‌ش بۆ په‌روه‌رگاریان بڕیار ده‌ده‌ن.
Ù‡ÙÙˆÙŽ الَّذÙÙŠ خَلَقَكÙمْ Ù…Ùنْ Ø·Ùين٠ثÙÙ…ÙŽÙ‘ قَضَىٰ أَجَلًا Û– وَأَجَلٌ Ù…Ùسَمًّى عÙنْدَه٠ۖ Ø«ÙÙ…ÙŽÙ‘ أَنْتÙمْ تَمْتَرÙونَ (الأنعام :Ù¢)
خوا ئه‌و زاته‌یه‌ که‌ ئێوه‌ی له‌قوڕ دروست کردووه‌ پاشان کاتێکی دیاری کردووه‌(بۆ مردن) وه‌ کاتێکی دیاری کراویش لای خوای گه‌وره‌ دانراوه‌ (بۆ قیامه‌ت) که‌چی دوا ئه‌وه‌ش ئێوه‌ به‌ گومانن.
ÙˆÙŽÙ‡ÙÙˆÙŽ اللَّه٠ÙÙÙŠ السَّمَاوَات٠وَÙÙÙŠ الْأَرْض٠ۖ يَعْلَم٠سÙرَّكÙمْ وَجَهْرَكÙمْ وَيَعْلَم٠مَا تَكْسÙبÙونَ (الأنعام :Ù£)
وه‌ ته‌نها ئه‌و خوایه‌ (باڵا ده‌ست و په‌رستراوه‌) له‌ ئاسمانه‌کان و له‌ زه‌ویدا نهێنی و ئاشکراتان ده‌زانێ و به‌هه‌موو کرده‌وه‌یه‌کیش که‌ ده‌یکه‌ن ئاگاداره‌.
وَمَا تَأْتÙيهÙمْ Ù…Ùنْ آيَة٠مÙنْ آيَات٠رَبÙّهÙمْ Ø¥Ùلَّا كَانÙوا عَنْهَا Ù…ÙعْرÙضÙينَ (الأنعام :Ù¤)
وه‌ هه‌ر به‌ڵگه‌و نیشانه‌یه‌ك له‌به‌ڵگه‌و نیشانه‌کانی په‌روه‌ردگاریان بۆ بێت ئه‌وان ڕووی لێ وه‌رده‌گێڕن.
Ùَقَدْ كَذَّبÙوا بÙالْØÙŽÙ‚ÙÙ‘ لَمَّا جَاءَهÙمْ Û– ÙَسَوْÙÙŽ يَأْتÙيهÙمْ أَنْبَاء٠مَا كَانÙوا بÙه٠يَسْتَهْزÙئÙونَ (الأنعام :Ù¥)
به‌ڕاستی کاتێک قورئانیان بۆ هات به‌درۆیان دانا له‌مه‌و پاش بۆیان دێت هه‌واڵی ئه‌و شتانه‌ی که‌ ئه‌وان گاڵته‌یان پێ ده‌کرد.
أَلَمْ يَرَوْا كَمْ أَهْلَكْنَا Ù…Ùنْ قَبْلÙÙ‡Ùمْ Ù…Ùنْ قَرْن٠مَكَّنَّاهÙمْ ÙÙÙŠ الْأَرْض٠مَا لَمْ Ù†ÙÙ…ÙŽÙƒÙّنْ Ù„ÙŽÙƒÙمْ وَأَرْسَلْنَا السَّمَاءَ عَلَيْهÙمْ Ù…Ùدْرَارًا وَجَعَلْنَا الْأَنْهَارَ تَجْرÙÙŠ Ù…Ùنْ تَØْتÙÙ‡Ùمْ ÙَأَهْلَكْنَاهÙمْ بÙØ°ÙÙ†ÙوبÙÙ‡Ùمْ وَأَنْشَأْنَا Ù…Ùنْ بَعْدÙÙ‡Ùمْ قَرْنًا آخَرÙينَ (الأنعام :Ù¦)
ئایا نه‌یان دیوه‌( نه‌یان زانیوه‌) له‌ پێش ئه‌وانه‌وه‌ چه‌ند گه‌ل و نه‌وه‌مان له‌ناو بردووه‌ ده‌سه‌ڵاتمان پێدا بوون له‌زه‌ویدا به‌شێوه‌یه‌ك که‌ به‌ ئێوه‌مان نه‌دابوو ، و بارانی په‌یتا په‌یتامان به‌سه‌را باراندن وه‌ جۆگه‌و ڕووباره‌کانمان وا لێ کرد بوو که‌به‌ بن باغ و جێگاکانیاندا ده‌ڕۆیشت له‌ناومان بردن به‌ هۆی گوناهه‌کانیانه‌وه‌، وه‌له‌دوای ئه‌وان دروستمان کرد گه‌ل و نه‌وه‌یه‌کی تر.
وَلَوْ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ ÙƒÙتَابًا ÙÙÙŠ Ù‚Ùرْطَاس٠ÙَلَمَسÙوه٠بÙأَيْدÙيهÙمْ لَقَالَ الَّذÙينَ ÙƒÙŽÙَرÙوا Ø¥Ùنْ هَٰذَا Ø¥Ùلَّا سÙØْرٌ Ù…ÙبÙينٌ (الأنعام :Ù§)
وه‌ ئه‌گه‌ر نامه‌یه‌کی نوسراومان بناردایه‌ته‌ خواره‌وه‌ بۆت له‌ناو کاغه‌زێکدا بوایه‌ و ده‌ستیشیان لێ بدایه‌ بێگومان ئه‌وانه‌ی بێ باوه‌ڕ بوون ده‌یان وت ئه‌مه‌ ته‌نها جادوویه‌کی ئاشکرایه‌.
وَقَالÙوا لَوْلَا Ø£ÙنْزÙÙ„ÙŽ عَلَيْه٠مَلَكٌ Û– وَلَوْ أَنْزَلْنَا مَلَكًا Ù„ÙŽÙ‚ÙضÙÙŠÙŽ الْأَمْر٠ثÙÙ…ÙŽÙ‘ لَا ÙŠÙنْظَرÙونَ (الأنعام :Ù¨)
وه‌ ده‌یان وت: بۆچی Ùریشته‌یه‌ك نه‌نێنرراوه‌ته‌ خواره‌وه‌ بۆسه‌ری (بیبینین) ئه‌گه‌ر Ùریشته‌یه‌کمان بناردایه‌ته‌ خواره‌وه‌ بێگومان کار ته‌واو ده‌بوو(له‌ناو بردنیان جێ به‌ جێ ده‌کرا) پاشان مۆڵه‌ت نه‌ئه‌دران.
وَلَوْ جَعَلْنَاه٠مَلَكًا لَجَعَلْنَاه٠رَجÙلًا وَلَلَبَسْنَا عَلَيْهÙمْ مَا يَلْبÙسÙونَ (الأنعام :Ù©)
ئه‌گه‌ر ئه‌و(Ùروستاده‌یه‌) مان بکردایه‌ به‌ Ùریشته‌یه‌ك بێگومان ده‌مانگۆڕا به‌ وێنه‌ی پیاوێك(تا بیبینین Ùˆ قسه‌ی له‌گه‌ڵ بکه‌ن) Ùˆ بێگومان لێمان ده‌شێواندن وه‌ك Ú†Û†Ù† خۆیان له‌ خۆیان ده‌شێواند یا ده‌مان کرده‌ به‌ریان ئه‌و پۆشاکه‌ی که‌ خۆیان له‌به‌ری ده‌که‌ن.
وَلَقَد٠اسْتÙهْزÙئَ بÙرÙسÙÙ„Ù Ù…Ùنْ قَبْلÙÙƒÙŽ ÙÙŽØَاقَ بÙالَّذÙينَ سَخÙرÙوا Ù…ÙنْهÙمْ مَا كَانÙوا بÙه٠يَسْتَهْزÙئÙونَ (الأنعام :Ù¡Ù )
سوێند بێ بێگومان گاڵته‌ کراوه‌ به‌ پێغه‌مبه‌رانی پێش تۆ سه‌رئه‌نجام بۆ ئه‌وانه‌یان گاڵته‌یان ده‌کرد دابه‌زی و ده‌وری دان تۆڵه‌ی ئه‌وه‌ی گاڵته‌یان پێ ده‌کرد.
Ù‚Ùلْ سÙيرÙوا ÙÙÙŠ الْأَرْض٠ثÙÙ…ÙŽÙ‘ انْظÙرÙوا كَيْÙÙŽ كَانَ عَاقÙبَة٠الْمÙÙƒÙŽØ°ÙّبÙينَ (الأنعام :١١)
ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ بڕۆن Ùˆ بگه‌ڕێن به‌ زه‌وی دا پاشان سه‌رنج بده‌ن سه‌ر ئه‌نجامی ئه‌وانه‌ی به‌ڵگه‌کانی خوایان به‌ درۆ داده‌نا Ú†Û†Ù† بووه‌.
Ù‚Ùلْ Ù„Ùمَنْ مَا ÙÙÙŠ السَّمَاوَات٠وَالْأَرْض٠ۖ Ù‚Ùلْ Ù„Ùلَّه٠ۚ كَتَبَ عَلَىٰ Ù†ÙŽÙْسÙه٠الرَّØْمَةَ Ûš لَيَجْمَعَنَّكÙمْ Ø¥Ùلَىٰ يَوْم٠الْقÙيَامَة٠لَا رَيْبَ ÙÙيه٠ۚ الَّذÙينَ خَسÙرÙوا أَنْÙÙسَهÙمْ ÙÙŽÙ‡Ùمْ لَا ÙŠÙؤْمÙÙ†Ùونَ (الأنعام :١٢)
ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ ئایا Ù‡ÛŒ Ú©ÛŽ یه‌ ئه‌وه‌ی له‌ ئاسمانه‌کان Ùˆ زه‌ویدایه‌ بڵێ ته‌نها بۆ خوایه‌ که‌ به‌زه‌یی Ùˆ میهره‌بانی پێویستی کردوه‌ له‌ سه‌ر خۆی سوێند به‌خوا بێگومان کۆتان ده‌کاته‌وه‌ له‌ Ú•Û†Ú˜ÛŒ دوایی دا که‌ هیچ گومان Ùˆ دوو دڵی تێدا Ù†ÛŒ یه‌ ئه‌وانه‌ی خۆیان دۆڕاندووه‌ ئه‌وه‌ ئه‌وانن که‌ بڕوا ناهێنن.
Ûž وَلَه٠مَا سَكَنَ ÙÙÙŠ اللَّيْل٠وَالنَّهَار٠ۚ ÙˆÙŽÙ‡ÙÙˆÙŽ السَّمÙيع٠الْعَلÙيم٠(الأنعام :١٣)
وه‌ هه‌ر بۆ خوایه‌ ئه‌وه‌ی ئارامی گرتووه‌ له‌ شه‌و و ڕۆژدا وه‌ هه‌ر ئه‌و بیسه‌ری زانایه‌.
Ù‚Ùلْ أَغَيْرَ اللَّه٠أَتَّخÙØ°Ù ÙˆÙŽÙ„Ùيًّا ÙَاطÙر٠السَّمَاوَات٠وَالْأَرْض٠وَهÙÙˆÙŽ ÙŠÙطْعÙم٠وَلَا ÙŠÙطْعَم٠ۗ Ù‚Ùلْ Ø¥ÙÙ†Ùّي Ø£ÙÙ…Ùرْت٠أَنْ Ø£ÙŽÙƒÙونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ Û– وَلَا تَكÙونَنَّ Ù…ÙÙ†ÙŽ الْمÙشْرÙÙƒÙينَ (الأنعام :١٤)
ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ ئایا ØŸ بێجگه‌ له‌ خوا دۆست Ùˆ په‌رستراوێ تر بۆ خۆم دانێم ØŸ که‌ ئه‌و به‌دیهێنه‌ری ئاسمانه‌کان Ùˆ زه‌وی یه‌ ئه‌و خوایه‌ ڕۆزی ده‌دات Ùˆ ڕۆزی Ù¾ÛŽ نادرێ بڵێ به‌ڕاستی من Ùه‌رمانم Ù¾ÛŽ دراوه‌ که‌ یه‌که‌م که‌س بم مل که‌چ که‌م (بۆ Ùه‌رمانی خوا) وه‌ (Ùه‌رمانم Ù¾ÛŽ دراوه‌ که‌ تۆ) هه‌رگیز له‌ هاوبه‌ش بڕیارده‌ران مه‌به‌.
Ù‚Ùلْ Ø¥ÙÙ†Ùّي أَخَاÙ٠إÙنْ عَصَيْت٠رَبÙّي عَذَابَ يَوْم٠عَظÙيم٠(الأنعام :١٥)
پێیان بڵێ : بێگومان من ده‌ترسم ئه‌گه‌ر سه‌رپێچی له‌ Ùه‌رمانی په‌روه‌ردگارم بکه‌م له‌ سزای Ú•Û†Ú˜ÛŽÚ©ÛŒ گه‌وره‌.
مَنْ ÙŠÙصْرَÙÙ’ عَنْه٠يَوْمَئÙØ°Ù Ùَقَدْ رَØÙÙ…ÙŽÙ‡Ù Ûš وَذَٰلÙÙƒÙŽ الْÙَوْز٠الْمÙبÙين٠(الأنعام :١٦)
هه‌ر که‌س ئه‌و سزایه‌ی لێ لادرێ له‌و ڕۆژه‌دا ئه‌وه‌ بێگومان خوا به‌زه‌یی پێیدا هاتۆته‌وه‌ و ئه‌وه‌یه‌ سه‌رکه‌وتنی ئاشکراو ته‌واو.
ÙˆÙŽØ¥Ùنْ يَمْسَسْكَ اللَّه٠بÙضÙرÙÙ‘ Ùَلَا كَاشÙÙÙŽ لَه٠إÙلَّا Ù‡ÙÙˆÙŽ Û– ÙˆÙŽØ¥Ùنْ يَمْسَسْكَ بÙخَيْر٠ÙÙŽÙ‡ÙÙˆÙŽ عَلَىٰ ÙƒÙÙ„ÙÙ‘ شَيْء٠قَدÙيرٌ (الأنعام :١٧)
وه‌ ئه‌گه‌ر خوا دووچاری به‌ڵاو زیانێکت بکات ئه‌وه‌ جگه‌ ئه‌و(خوا) که‌س نی یه‌ بتوانێ لایبات وه‌ ئه‌گه‌ر خێر و خۆشیه‌کت پێ بگه‌یه‌نێ ئه‌و(خوا) ده‌سه‌ڵاتداره‌ به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا.
ÙˆÙŽÙ‡ÙÙˆÙŽ الْقَاهÙر٠Ùَوْقَ عÙبَادÙÙ‡Ù Ûš ÙˆÙŽÙ‡ÙÙˆÙŽ الْØÙŽÙƒÙيم٠الْخَبÙير٠(الأنعام :١٨)
وه‌ هه‌ر ئه‌وه‌ ده‌ست ڕۆیشتوو به‌سه‌ر به‌نده‌کانیدا هه‌ر ئه‌ویش کاردروستی ئاگاداره‌.
Ù‚Ùلْ Ø£ÙŽÙŠÙÙ‘ شَيْء٠أَكْبَر٠شَهَادَةً Û– Ù‚Ùل٠اللَّه٠ۖ Ø´ÙŽÙ‡Ùيدٌ بَيْنÙÙŠ وَبَيْنَكÙمْ Ûš ÙˆÙŽØ£ÙÙˆØÙÙŠÙŽ Ø¥ÙÙ„ÙŽÙŠÙŽÙ‘ هَٰذَا الْقÙرْآن٠لÙØ£ÙنْذÙرَكÙمْ بÙه٠وَمَنْ بَلَغَ Ûš أَئÙنَّكÙمْ لَتَشْهَدÙونَ Ø£ÙŽÙ†ÙŽÙ‘ مَعَ اللَّه٠آلÙهَةً Ø£Ùخْرَىٰ Ûš Ù‚Ùلْ لَا أَشْهَد٠ۚ Ù‚Ùلْ Ø¥Ùنَّمَا Ù‡ÙÙˆÙŽ Ø¥Ùلَٰهٌ وَاØÙدٌ ÙˆÙŽØ¥ÙنَّنÙÙŠ بَرÙيءٌ Ù…Ùمَّا تÙشْرÙÙƒÙونَ (الأنعام :١٩)
ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ : شایه‌تی دانی Ú©ÛŽ له‌ هه‌موو شایه‌تی دانێك گه‌وره‌تره‌ (له‌سه‌ر پێغه‌مبه‌رێتی من) بڵێ : خوا گه‌وره‌ترین شایه‌ته‌ له‌ نێوان من Ùˆ ئێوه‌دا وه‌ ئه‌م قورئانه‌ سرووش کراوه‌ بۆ من بۆ ئه‌وه‌ی ئێوه‌ی Ù¾ÛŽ بترسێنم Ùˆ هه‌ر که‌سێکی که‌ش که‌ Ù¾ÛŽ ÛŒ ده‌گات ئایا به‌ڕاستی ئێوه‌ شایه‌تی ئه‌ده‌ن به‌ دڵنیاییه‌وه‌ که‌ له‌گه‌ڵ خوادا چه‌ند په‌رستراوێکی تر هه‌بێ ØŸ ! بڵێ : من شایه‌تی (وا ناڕه‌وا) ناده‌م بڵێ : بێگومان هه‌ر ئه‌و په‌رستراوی تاك Ùˆ ته‌نهایه‌ وه‌ به‌ڕاستی من به‌ریم له‌وه‌ی که‌ ئێوه‌ ده‌یکه‌نه‌ هاوبه‌ش بۆ خوا.
الَّذÙينَ آتَيْنَاهÙم٠الْكÙتَابَ يَعْرÙÙÙونَه٠كَمَا يَعْرÙÙÙونَ أَبْنَاءَهÙÙ…Ù Û˜ الَّذÙينَ خَسÙرÙوا أَنْÙÙسَهÙمْ ÙÙŽÙ‡Ùمْ لَا ÙŠÙؤْمÙÙ†Ùونَ (الأنعام :Ù¢Ù )
ئه‌وانه‌ی که‌ نامه‌مان پێ به‌خشین ئه‌م پێغه‌مبه‌ره‌ ده‌ناسن(که‌ پێغه‌مبه‌ری خوایه‌ به‌هۆی باسکردنی نیشانه‌کانی له‌ ته‌ورات و ئینجیل دا) وه‌ك چۆن کوڕه‌کانیان ئه‌ناسن ئه‌وانه‌ی خۆیان دۆڕاندووه‌ ئه‌وه‌ ئه‌وانن بڕوا ناهێنن.
لهسهر هێڵ نییه
سوڕه‌تی الأنعام (21-41)
وَمَنْ أَظْلَم٠مÙمَّن٠اÙْتَرَىٰ عَلَى اللَّه٠كَذÙبًا أَوْ كَذَّبَ بÙآيَاتÙÙ‡Ù Û— Ø¥Ùنَّه٠لَا ÙŠÙÙْلÙØ٠الظَّالÙÙ…Ùونَ (الأنعام :٢١)
کێ سته‌م کارتره‌ له‌و که‌سه‌ی درۆ هه‌ڵبه‌ستێ به‌ده‌م خواوه‌ یا بێ باوه‌ڕ بووبێ به‌ ئایه‌ته‌کانی(به‌ڵگه‌کانی) خوا به‌ڕاستی سته‌م کاران ڕزگار نابن.
وَيَوْمَ Ù†ÙŽØْشÙرÙÙ‡Ùمْ جَمÙيعًا Ø«ÙÙ…ÙŽÙ‘ Ù†ÙŽÙ‚Ùول٠لÙلَّذÙينَ أَشْرَكÙوا أَيْنَ Ø´ÙرَكَاؤÙÙƒÙم٠الَّذÙينَ ÙƒÙنْتÙمْ تَزْعÙÙ…Ùونَ (الأنعام :٢٢)
وه‌ ڕۆژێ هه‌موویان کۆ ده‌که‌ینه‌وه‌ (له‌ قیامه‌تدا) پاشان ئه‌ڵێین به‌وانه‌ی هاوه‌ڵیان بۆ خوا دانابوو کوان ئه‌و هاوه‌ڵانه‌ی که‌ به‌ خه‌یاڵی خۆتان به‌ هاوه‌ڵی خواتان دانابوون.
Ø«ÙÙ…ÙŽÙ‘ لَمْ تَكÙنْ ÙÙتْنَتÙÙ‡Ùمْ Ø¥Ùلَّا أَنْ قَالÙوا وَاللَّه٠رَبÙّنَا مَا ÙƒÙنَّا Ù…ÙشْرÙÙƒÙينَ (الأنعام :٢٣)
پاشان به‌هانه‌یان هیچ نه‌بوو بێجگه‌ له‌وه‌ی که‌ وتیان سوێند به‌ خوای په‌روه‌ردگارمان ئێمه‌ به‌هیچ جۆر هاوبه‌ش دانه‌ر نه‌ بووین بۆ خوا.
انْظÙرْ كَيْÙÙŽ كَذَبÙوا عَلَىٰ أَنْÙÙسÙÙ‡Ùمْ Ûš وَضَلَّ عَنْهÙمْ مَا كَانÙوا ÙŠÙŽÙْتَرÙونَ (الأنعام :٢٤)
سه‌یرکه‌ چۆن درۆ له‌ دژی خۆشیان ده‌که‌ن و لێیان ون بوون ئه‌و بتانه‌ی خۆیان به‌ درۆ هه‌ڵیان به‌ستبوون.
ÙˆÙŽÙ…ÙنْهÙمْ مَنْ يَسْتَمÙع٠إÙلَيْكَ Û– وَجَعَلْنَا عَلَىٰ Ù‚ÙÙ„ÙوبÙÙ‡Ùمْ Ø£ÙŽÙƒÙنَّةً أَنْ ÙŠÙŽÙْقَهÙوه٠وَÙÙÙŠ آذَانÙÙ‡Ùمْ وَقْرًا Ûš ÙˆÙŽØ¥Ùنْ يَرَوْا ÙƒÙÙ„ÙŽÙ‘ آيَة٠لَا ÙŠÙؤْمÙÙ†Ùوا بÙهَا Ûš Øَتَّىٰ Ø¥Ùذَا جَاءÙوكَ ÙŠÙجَادÙÙ„Ùونَكَ ÙŠÙŽÙ‚Ùول٠الَّذÙينَ ÙƒÙŽÙَرÙوا Ø¥Ùنْ هَٰذَا Ø¥Ùلَّا أَسَاطÙير٠الْأَوَّلÙينَ (الأنعام :٢٥)
وه‌ له‌و (کاÙرانه‌) که‌سانێ هه‌یه‌ که‌ گوێت بۆ ده‌گرن که‌ قورئان ده‌خوێنی به‌ڵام ئێمه‌ چه‌ند په‌رده‌یه‌کمان داوه‌ به‌سه‌ر دڵه‌کانیاندا بۆ ئه‌وه‌ی تێ ÛŒ نه‌گه‌ن وه‌ که‌ڕی Ùˆ Ú¯ÙˆÛŽ گرانیمان خستۆته‌ ناو گوێچکه‌یانه‌وه‌ وه‌ ئه‌گه‌ر هه‌موو به‌ڵگه‌ Ùˆ نیشانه‌یه‌کی ڕوون ببینن بڕوای Ù¾ÛŽ ناهێنن تا ئه‌و ڕاده‌یه‌ کاتێ بێن بۆ لات ده‌مه‌ ده‌مێ Ùˆ به‌ربه‌ره‌کانیت له‌گه‌ڵ ده‌که‌ن ئه‌وانه‌ی بێ باوه‌ڕن ئه‌ڵێن ئه‌م قورئانه‌ هیچ Ù†ÛŒ یه‌ بێجگه‌ له‌ ئه‌Ùسانه‌ی پێشینان.
ÙˆÙŽÙ‡Ùمْ يَنْهَوْنَ عَنْه٠وَيَنْأَوْنَ عَنْه٠ۖ ÙˆÙŽØ¥Ùنْ ÙŠÙهْلÙÙƒÙونَ Ø¥Ùلَّا أَنْÙÙسَهÙمْ وَمَا يَشْعÙرÙونَ (الأنعام :٢٦)
ئه‌وان به‌رگری (خه‌ڵك) ئه‌که‌ن له‌و (قورئانه‌) و خۆشیان لێ ی دوور ده‌که‌نه‌وه‌ هیچ که‌سیش له‌ ناو نابه‌ن خۆیان نه‌بێ و هه‌ستیش ناکه‌ن.
وَلَوْ تَرَىٰ Ø¥Ùذْ ÙˆÙÙ‚ÙÙÙوا عَلَى النَّار٠ÙَقَالÙوا يَا لَيْتَنَا Ù†ÙرَدÙÙ‘ وَلَا Ù†ÙÙƒÙŽØ°Ùّبَ بÙآيَات٠رَبÙّنَا ÙˆÙŽÙ†ÙŽÙƒÙونَ Ù…ÙÙ†ÙŽ الْمÙؤْمÙÙ†Ùينَ (الأنعام :٢٧)
وه‌ ئه‌گه‌ر بیان بینیت کاتێك که‌ له‌سه‌ر قه‌راغی دۆزه‌خ وه‌ستێنراوون که‌ ده‌ڵێن خۆزگه‌ ده‌گه‌ڕێنراینه‌وه‌ بۆ دنیا و به‌ڵگه‌کانی په‌روه‌ردگارمان به‌ درۆ نه‌ده‌زانی وه‌ له‌ بڕواداران ئه‌بووین.
بَلْ بَدَا Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ مَا كَانÙوا ÙŠÙخْÙÙونَ Ù…Ùنْ قَبْل٠ۖ وَلَوْ رÙدÙّوا لَعَادÙوا Ù„Ùمَا Ù†ÙÙ‡Ùوا عَنْه٠وَإÙنَّهÙمْ لَكَاذÙبÙونَ (الأنعام :٢٨)
نه‌خێر به‌ڕاستیان نی یه‌ به‌ڵکو ئه‌وه‌ی که‌ له‌وه‌و پێش ده‌یان شارده‌وه‌ بۆیان ده‌رکه‌وتووه‌ وه‌ ئه‌گه‌ر بگه‌ڕێنرێنه‌وه‌ (بۆ دنیا) بێگومان دووباره‌ ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ ئه‌و کارانه‌ی که‌ لێیان قه‌ده‌غه‌ کرابوو وه‌ به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ درۆزنن.
وَقَالÙوا Ø¥Ùنْ Ù‡ÙÙŠÙŽ Ø¥Ùلَّا ØَيَاتÙنَا الدÙّنْيَا وَمَا Ù†ÙŽØْن٠بÙمَبْعÙوثÙينَ (الأنعام :٢٩)
وه‌ وتیان به‌ڕاستی هه‌ر ئه‌م ژیانه‌ (ی دنیا) مانه‌ و ئێمه‌ زیندوو ناکرێینه‌وه‌.
وَلَوْ تَرَىٰ Ø¥Ùذْ ÙˆÙÙ‚ÙÙÙوا عَلَىٰ رَبÙّهÙمْ Ûš قَالَ أَلَيْسَ هَٰذَا بÙالْØÙŽÙ‚ÙÙ‘ Ûš قَالÙوا بَلَىٰ وَرَبÙّنَا Ûš قَالَ ÙÙŽØ°ÙوقÙوا الْعَذَابَ بÙمَا ÙƒÙنْتÙمْ تَكْÙÙرÙونَ (الأنعام :Ù£Ù )
وه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌وانه‌ ده‌بینی ئه‌و کاته‌ی که‌ له‌ Øزووری په‌روه‌ردگاریاندا وه‌ستێنراوون(په‌روه‌ردگار) ده‌Ùه‌رموێ ئایا ئه‌مه‌ ڕاست Ù†ÛŒ یه‌ ØŸ ئه‌ڵێن : به‌ڵێ ڕاسته‌ سوێند به‌ په‌روه‌ردگارمان ده‌Ùه‌رموێ ده‌ی بچه‌ژن ئه‌و سزایه‌ به‌هۆی ئه‌وه‌ی که‌ بڕواتان نه‌هێناوه‌ (ئینکارتان) ده‌کرد.
قَدْ خَسÙرَ الَّذÙينَ كَذَّبÙوا بÙÙ„Ùقَاء٠اللَّه٠ۖ Øَتَّىٰ Ø¥Ùذَا جَاءَتْهÙم٠السَّاعَة٠بَغْتَةً قَالÙوا يَا Øَسْرَتَنَا عَلَىٰ مَا Ùَرَّطْنَا ÙÙيهَا ÙˆÙŽÙ‡Ùمْ ÙŠÙŽØْمÙÙ„Ùونَ أَوْزَارَهÙمْ عَلَىٰ ظÙÙ‡ÙورÙÙ‡Ùمْ Ûš أَلَا سَاءَ مَا يَزÙرÙونَ (الأنعام :٣١)
به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که‌ دیداری په‌روه‌ردگاریان به‌ درۆ ده‌زانی زه‌ره‌ریان کرد هه‌تا کاتێ له‌ ناکاو ڕۆژی دوایی یان به‌سه‌ردا دێت ئه‌ڵێن ئای داخ و په‌شیمانی سه‌خت بۆ ئێمه‌ چه‌ند که‌م ته‌رخه‌میمان کرد له‌ دنیادا و له‌ده‌ستمان چوو له‌ کاتێکدا تاوانه‌کانیان هه‌ڵگرتووه‌ به‌ کۆڵیانه‌وه‌یه‌ ئای چه‌ند به‌دو خراپه‌ ئه‌و باره‌گرانه‌ی هه‌ڵی ده‌گرن.
وَمَا الْØَيَاة٠الدÙّنْيَا Ø¥Ùلَّا لَعÙبٌ وَلَهْوٌ Û– وَلَلدَّار٠الْآخÙرَة٠خَيْرٌ Ù„ÙلَّذÙينَ يَتَّقÙونَ Û— Ø£ÙŽÙَلَا تَعْقÙÙ„Ùونَ (الأنعام :٣٢)
وه‌ ژیانی دنیا هیچ نی یه‌ بێجگه‌ گاڵته‌ و سه‌رقاڵیی نه‌بێ وه‌ بێگومان ماڵی دوا ڕۆژ چاکتره‌ بۆ ئه‌وانه‌ی خۆیان ده‌پارێزن و له‌ خوا ده‌ترسن ده‌ی ئایا بۆ ژیر نابن.
قَدْ نَعْلَم٠إÙنَّه٠لَيَØْزÙÙ†ÙÙƒÙŽ الَّذÙÙŠ ÙŠÙŽÙ‚ÙولÙونَ Û– ÙÙŽØ¥ÙنَّهÙمْ لَا ÙŠÙÙƒÙŽØ°ÙّبÙونَكَ وَلَٰكÙÙ†ÙŽÙ‘ الظَّالÙÙ…Ùينَ بÙآيَات٠اللَّه٠يَجْØَدÙونَ (الأنعام :٣٣)
به‌ڕاستی ئێمه‌ ده‌زانین که‌ بێگومان ئه‌وه‌ی که‌ ئه‌وان ده‌یڵێن غه‌مبارت ده‌کات به‌ڵام بێگومان ئه‌وان تۆ به‌درۆزن دانانێن به‌ڵکو ئه‌و سته‌م کارانه‌ ئایه‌ته‌کانی خوا ئینکار ده‌که‌ن.
وَلَقَدْ ÙƒÙØ°Ùّبَتْ رÙسÙÙ„ÙŒ Ù…Ùنْ قَبْلÙÙƒÙŽ ÙَصَبَرÙوا عَلَىٰ مَا ÙƒÙØ°ÙّبÙوا ÙˆÙŽØ£ÙوذÙوا Øَتَّىٰ أَتَاهÙمْ نَصْرÙنَا Ûš وَلَا Ù…ÙبَدÙّلَ Ù„ÙÙƒÙŽÙ„Ùمَات٠اللَّه٠ۚ وَلَقَدْ جَاءَكَ Ù…Ùنْ نَبَإ٠الْمÙرْسَلÙينَ (الأنعام :٣٤)
سوێند به‌خوا بێگومان پێغه‌مبه‌رانی Ù¾ÛŽØ´ تۆش (ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) باوه‌ڕیان Ù¾ÛŽ نه‌کراوه‌ به‌ڵام ئارامیان گرت له‌سه‌ر ئه‌و باوه‌ڕ Ù¾ÛŽ نه‌کرانه‌یان وه‌ ئه‌زیه‌ت Ùˆ ئازار دران تا یارمه‌تی Ùˆ سه‌رخستنی ئێمه‌یان بۆ هات وه‌ Ùه‌رمانه‌کانی(به‌ڵێنه‌کانی) خوا به‌هیچ که‌سێك ناگۆڕ درێ سوێند بێت بێگومان هه‌واڵی هه‌ندێ له‌و پێغه‌مبه‌رانه‌ت بۆ هاتووه‌.
ÙˆÙŽØ¥Ùنْ كَانَ كَبÙرَ عَلَيْكَ Ø¥ÙعْرَاضÙÙ‡Ùمْ ÙÙŽØ¥Ùن٠اسْتَطَعْتَ أَنْ تَبْتَغÙÙŠÙŽ Ù†ÙŽÙَقًا ÙÙÙŠ الْأَرْض٠أَوْ سÙلَّمًا ÙÙÙŠ السَّمَاء٠ÙَتَأْتÙÙŠÙŽÙ‡Ùمْ بÙآيَة٠ۚ وَلَوْ شَاءَ اللَّه٠لَجَمَعَهÙمْ عَلَى الْهÙدَىٰ Ûš Ùَلَا تَكÙونَنَّ Ù…ÙÙ†ÙŽ الْجَاهÙÙ„Ùينَ (الأنعام :٣٥)
خۆ هه‌رچه‌ند ڕوو وه‌رگێڕانی ئه‌وانه‌ سه‌خت و گرانه‌ له‌ سه‌رت جا ئه‌گه‌ر توانیت به‌ ناخی زه‌وی دا تونێلێك لێ ده‌یت یان په‌یژه‌یه‌ك بۆ ئاسمان دانێیت به‌هۆیه‌وه‌ به‌ڵگه‌یه‌کیان بۆ بهێنی وه‌ ئه‌گه‌ر خوا بیویستایه‌ ئه‌وانه‌ی کۆده‌کرده‌وه‌ له‌سه‌ر ڕێنموونی و بڕوا هێنان که‌واته‌ هه‌رگیز له‌وانه‌ مه‌به‌ که‌ نه‌زانن.
Ûž Ø¥Ùنَّمَا يَسْتَجÙيب٠الَّذÙينَ يَسْمَعÙونَ Û˜ وَالْمَوْتَىٰ يَبْعَثÙÙ‡Ùم٠اللَّه٠ثÙÙ…ÙŽÙ‘ Ø¥Ùلَيْه٠يÙرْجَعÙونَ (الأنعام :٣٦)
به‌ڕاستی ته‌نها ئه‌وانه‌ وه‌ڵامی تۆ ئه‌ده‌نه‌وه‌ که‌ (به‌دڵ) ئه‌بیستن مردووه‌کانیش (ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕ ناهێنن) خوا زیندوویان ده‌کاته‌وه‌ پاشان هه‌ر بۆ لای خۆی ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌.
وَقَالÙوا لَوْلَا Ù†ÙزÙّلَ عَلَيْه٠آيَةٌ Ù…Ùنْ رَبÙّه٠ۚ Ù‚Ùلْ Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ اللَّهَ قَادÙرٌ عَلَىٰ أَنْ ÙŠÙنَزÙّلَ آيَةً وَلَٰكÙÙ†ÙŽÙ‘ أَكْثَرَهÙمْ لَا يَعْلَمÙونَ (الأنعام :٣٧)
وتیان بۆچی له‌ لایه‌ن په‌روه‌ردگاریه‌وه‌ موعجیزه‌یه‌کی بۆ نه‌هاتۆته‌ خواره‌وه‌ بڵێ بێگومان خوا به‌ توانایه‌ که‌ به‌ڵگه‌ و نیشانه‌یه‌ك بهێنێته‌ خواره‌وه‌ به‌ڵام زۆربه‌یان نازانن.
وَمَا Ù…Ùنْ دَابَّة٠ÙÙÙŠ الْأَرْض٠وَلَا طَائÙر٠يَطÙير٠بÙجَنَاØَيْه٠إÙلَّا Ø£ÙÙ…ÙŽÙ…ÙŒ أَمْثَالÙÙƒÙمْ Ûš مَا Ùَرَّطْنَا ÙÙÙŠ الْكÙتَاب٠مÙنْ شَيْء٠ۚ Ø«ÙÙ…ÙŽÙ‘ Ø¥Ùلَىٰ رَبÙّهÙمْ ÙŠÙØْشَرÙونَ (الأنعام :٣٨)
هیچ گه‌ڕۆکێکی گیانله‌به‌ر Ù†ÛŒ یه‌ له‌ زه‌وی دا وه‌ هیچ باڵنده‌یه‌ك Ù†ÛŒ یه‌ که‌ ده‌ÙÚ•ÛŽ به‌ هه‌ردوو باڵه‌که‌ی مه‌گه‌ر ئومه‌تانێکن وه‌ك ئێوه‌ هیچ شتێکمان Ùه‌رامۆش نه‌کردووه‌ له‌م کتێبه‌دا (Ù„ÙˆØ Ø§Ù„Ù…ØÙوظ یا قورئان دا) پاشان ئه‌وانه‌ (له‌ Ú•Û†Ú˜ÛŒ دوایی دا) لای په‌روه‌ردگاریان کۆده‌کرێنه‌وه‌.
وَالَّذÙينَ كَذَّبÙوا بÙآيَاتÙنَا صÙمٌّ وَبÙكْمٌ ÙÙÙŠ الظÙّلÙمَات٠ۗ مَنْ يَشَإ٠اللَّه٠يÙضْلÙلْه٠وَمَنْ يَشَأْ يَجْعَلْه٠عَلَىٰ صÙرَاط٠مÙسْتَقÙيم٠(الأنعام :٣٩)
وه‌ ئه‌وانه‌ی بێ باوه‌ڕ بوون به‌ به‌ڵگه‌کانی ئێمه‌ که‌ڕ و لاڵن له‌ناو تاریکیه‌کاندان هه‌ر که‌س خوا بیه‌وێ گومڕای ده‌کات هه‌ر که‌سیش خوا بیه‌وێ ده‌یخاته‌ سه‌ر ڕێگای ڕاست.
Ù‚Ùلْ أَرَأَيْتَكÙمْ Ø¥Ùنْ أَتَاكÙمْ عَذَاب٠اللَّه٠أَوْ أَتَتْكÙم٠السَّاعَة٠أَغَيْرَ اللَّه٠تَدْعÙونَ Ø¥Ùنْ ÙƒÙنْتÙمْ صَادÙÙ‚Ùينَ (الأنعام :Ù¤Ù )
ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ هه‌واڵم Ù¾ÛŽ بده‌ن ئه‌گه‌ر سزای خواتان بۆ بێت یان Ú•Û†Ú˜ÛŒ دوایی یه‌خه‌تان بگرێت ئایا هاوار ده‌که‌نه‌ هیچ شتێك بێجگه‌له‌ خوا ئه‌گه‌ر ئێوه‌ ڕاستگۆن.
لهسهر هێڵ نییه
سوڕه‌تی الأنعام (41-61)
بَلْ Ø¥Ùيَّاه٠تَدْعÙونَ ÙَيَكْشÙÙ٠مَا تَدْعÙونَ Ø¥Ùلَيْه٠إÙنْ شَاءَ وَتَنْسَوْنَ مَا تÙشْرÙÙƒÙونَ (الأنعام :٤١)
نه‌ء به‌ڵکو ته‌نها بانگ و هاوار له‌خوا ده‌که‌ن ئینجا ئه‌ویش ئه‌گه‌ر ویستی ئه‌وه‌ی هاواری (له‌ ده‌ست) ئه‌که‌ن نایهێڵێ و ئه‌و شتانه‌تان له‌ بیر ده‌چێته‌وه‌ که‌ ده‌تانکردن به‌ هاوبه‌ش بۆ خوا.
وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا Ø¥Ùلَىٰ Ø£ÙÙ…ÙŽÙ…Ù Ù…Ùنْ قَبْلÙÙƒÙŽ ÙَأَخَذْنَاهÙمْ بÙالْبَأْسَاء٠وَالضَّرَّاء٠لَعَلَّهÙمْ يَتَضَرَّعÙونَ (الأنعام :٤٢)
سوێند بێت بێگومان ئێمه‌ پێغه‌مبه‌رانمان نارد بۆ گه‌لانی Ù¾ÛŽØ´ تۆ (ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) وه‌ تووشی نه‌بوونی Ùˆ هه‌ژاری وه‌ نه‌خۆشی Ùˆ ترس Ùˆ ناڕه‌Øه‌تیمان کردن بۆ ئه‌وه‌ی بگه‌ڕێنه‌وه‌ Ùˆ په‌شیمانی ده‌رببڕن (کزی) بنوێنن.
Ùَلَوْلَا Ø¥Ùذْ جَاءَهÙمْ بَأْسÙنَا تَضَرَّعÙوا وَلَٰكÙنْ قَسَتْ Ù‚ÙÙ„ÙوبÙÙ‡Ùمْ وَزَيَّنَ Ù„ÙŽÙ‡Ùم٠الشَّيْطَان٠مَا كَانÙوا يَعْمَلÙونَ (الأنعام :٤٣)
ده‌ی بۆ نه‌ پاڕانه‌وه‌ کاتێك سزای ئێمه‌یان بۆ هات ؟ به‌ڵام دڵیان ڕه‌ق بوو وه‌ شه‌یتان ئه‌و کرده‌وه‌ خراپانه‌ی بۆ ڕازاندبوونه‌وه‌ که‌ ده‌یانکرد.
Ùَلَمَّا نَسÙوا مَا Ø°ÙÙƒÙّرÙوا بÙÙ‡Ù ÙَتَØْنَا عَلَيْهÙمْ أَبْوَابَ ÙƒÙÙ„ÙÙ‘ شَيْء٠Øَتَّىٰ Ø¥Ùذَا ÙَرÙØÙوا بÙمَا Ø£ÙوتÙوا أَخَذْنَاهÙمْ بَغْتَةً ÙÙŽØ¥Ùذَا Ù‡Ùمْ Ù…ÙبْلÙسÙونَ (الأنعام :٤٤)
جا کاتێ له‌ بیریان چویه‌وه‌ ئه‌وه‌ی که‌ پێ ی ئامۆژگاری کران، ده‌رگای هه‌موو شتێکمان له‌سه‌ر کردنه‌وه‌ تا کاتێ دڵخۆش بوون به‌وه‌ی پێ یان درابوو له‌ ناکاودا تۆڵه‌مان لێ سه‌ندن ئیتر ئه‌وانیش نائومێد و سه‌رگه‌ردان بوون.
ÙÙŽÙ‚ÙØ·Ùعَ دَابÙر٠الْقَوْم٠الَّذÙينَ ظَلَمÙوا Ûš وَالْØَمْد٠لÙلَّه٠رَبÙÙ‘ الْعَالَمÙينَ (الأنعام :٤٥)
ئینجا ئه‌و گه‌له‌ی که‌ سته‌میان کرد دوا بڕاو کران و هه‌موو سوپاس و ستایشێ هه‌ر بۆ خوای په‌روه‌ردگاری جیهانیانه‌.
Ù‚Ùلْ أَرَأَيْتÙمْ Ø¥Ùنْ أَخَذَ اللَّه٠سَمْعَكÙمْ وَأَبْصَارَكÙمْ وَخَتَمَ عَلَىٰ Ù‚ÙÙ„ÙوبÙÙƒÙمْ مَنْ Ø¥Ùلَٰهٌ غَيْر٠اللَّه٠يَأْتÙيكÙمْ بÙÙ‡Ù Û— انْظÙرْ كَيْÙÙŽ Ù†ÙصَرÙÙ‘Ù٠الْآيَات٠ثÙÙ…ÙŽÙ‘ Ù‡Ùمْ يَصْدÙÙÙونَ (الأنعام :٤٦)
ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ Ù¾ÛŽÙ… بڵێن ئه‌گه‌ر خوا هه‌ستی بیستن Ùˆ بینینتان Ù„ÛŽ بسه‌نێته‌وه‌ مۆریش بنێ به‌سه‌ر دڵه‌کانتاندا Ú† په‌رستراوێك هه‌یه‌ بێجگه‌ خوا بۆتان بهێنێته‌وه‌ ته‌ماشا بکه‌ Ú†Û†Ù† به‌ڵگه‌کان ده‌گۆڕێن Ùˆ چه‌ند باره‌یان ده‌که‌ینه‌وه‌ پاشان ئه‌وان پشتی تێ ده‌که‌ن Ùˆ ڕوو وه‌رده‌گێڕن.
Ù‚Ùلْ أَرَأَيْتَكÙمْ Ø¥Ùنْ أَتَاكÙمْ عَذَاب٠اللَّه٠بَغْتَةً أَوْ جَهْرَةً هَلْ ÙŠÙهْلَك٠إÙلَّا الْقَوْم٠الظَّالÙÙ…Ùونَ (الأنعام :٤٧)
ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ Ù¾ÛŽÙ… بڵێن ئه‌گه‌ر سزای خوا له‌ ناکاودا یا به‌ ئاشکرا بێت بۆتان ئایا له‌ناو ده‌برێ (به‌ سزای خوایی) بێجگه‌ له‌ کۆمه‌ڵی سته‌م کاران ØŸ .
وَمَا Ù†ÙرْسÙل٠الْمÙرْسَلÙينَ Ø¥Ùلَّا Ù…ÙبَشÙّرÙينَ ÙˆÙŽÙ…ÙنْذÙرÙينَ Û– Ùَمَنْ آمَنَ وَأَصْلَØÙŽ Ùَلَا خَوْÙÙŒ عَلَيْهÙمْ وَلَا Ù‡Ùمْ ÙŠÙŽØْزَنÙونَ (الأنعام :٤٨)
وه‌ نێرراوه‌کانمان نه‌ ناردووه‌ مه‌گه‌ر به‌ موژده‌ده‌ر و ترسێنه‌ر جا هه‌ر که‌س بڕوای هێناو کرده‌وه‌ی چاکی کرد ئه‌وه‌ هیچ مه‌ترسی یه‌کیان له‌سه‌ر نابێ و غه‌مباریش نابن.
وَالَّذÙينَ كَذَّبÙوا بÙآيَاتÙنَا يَمَسÙّهÙم٠الْعَذَاب٠بÙمَا كَانÙوا ÙŠÙŽÙْسÙÙ‚Ùونَ (الأنعام :٤٩)
ئه‌وانه‌یش بێ بڕوا بوون به‌ به‌ڵگه‌کانی ئێمه‌ به‌هۆی ده‌رچوونیان له‌ سنووری (ÛŒ Ùه‌رمانی خوا) سزایان Ù„ÛŽ ده‌که‌وێ Ùˆ ده‌یانگرێ.
Ù‚Ùلْ لَا Ø£ÙŽÙ‚Ùول٠لَكÙمْ عÙنْدÙÙŠ خَزَائÙن٠اللَّه٠وَلَا أَعْلَم٠الْغَيْبَ وَلَا Ø£ÙŽÙ‚Ùول٠لَكÙمْ Ø¥ÙÙ†Ùّي Ù…ÙŽÙ„ÙŽÙƒÙŒ Û– Ø¥Ùنْ أَتَّبÙع٠إÙلَّا مَا ÙŠÙÙˆØَىٰ Ø¥ÙÙ„ÙŽÙŠÙŽÙ‘ Ûš Ù‚Ùلْ هَلْ يَسْتَوÙÙŠ الْأَعْمَىٰ وَالْبَصÙير٠ۚ Ø£ÙŽÙَلَا تَتَÙَكَّرÙونَ (الأنعام :Ù¥Ù )
ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ من پێتان ناڵێم خه‌زێنه‌کانی خوا لای منه‌ وه‌ شتی نهێنیش نازانم وه‌ پێتان ناڵێم بێگومان من Ùریشته‌م شوێنی هیچ ناکه‌وم ئه‌وه‌ نه‌بێ سرووش Ùˆ نیگا کراوه‌ بۆم بڵێ ئایا کوێر Ùˆ بینا یه‌کسانن ØŸ ده‌ی ئایا بۆ بیرناکه‌نه‌وه‌ ØŸ.
وَأَنْذÙرْ بÙه٠الَّذÙينَ يَخَاÙÙونَ أَنْ ÙŠÙØْشَرÙوا Ø¥Ùلَىٰ رَبÙّهÙمْ Û™ لَيْسَ Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ Ù…Ùنْ دÙونÙÙ‡Ù ÙˆÙŽÙ„Ùيٌّ وَلَا Ø´ÙŽÙÙيعٌ لَعَلَّهÙمْ يَتَّقÙونَ (الأنعام :٥١)
به‌م قورئانه‌ بترسێنه‌ ئه‌وانه‌ی ده‌ترسن(له‌وه‌ی که‌) کۆبکرێنه‌وه‌ لای په‌روه‌ردگاریان له‌ کاتێکدا بێجگه‌ له‌ خوا هیچ یارمه‌تیده‌ر و تکا کارێکیان نی یه‌ به‌ڵکو بترسن و خۆیان بپارێزن.
وَلَا تَطْرÙد٠الَّذÙينَ يَدْعÙونَ رَبَّهÙمْ بÙالْغَدَاة٠وَالْعَشÙÙŠÙÙ‘ ÙŠÙرÙيدÙونَ وَجْهَه٠ۖ مَا عَلَيْكَ Ù…Ùنْ ØÙسَابÙÙ‡Ùمْ Ù…Ùنْ شَيْء٠وَمَا Ù…Ùنْ ØÙسَابÙÙƒÙŽ عَلَيْهÙمْ Ù…Ùنْ شَيْء٠ÙَتَطْرÙدَهÙمْ ÙَتَكÙونَ Ù…ÙÙ†ÙŽ الظَّالÙÙ…Ùينَ (الأنعام :٥٢)
وه‌ ئه‌وانه‌ ده‌رنه‌که‌یت که‌ په‌روه‌ردگاریان ده‌په‌رستن( و هاواری لێ ده‌که‌ن) به‌ به‌یانیان و ئێواراندا (ڕه‌زامه‌ندی) خوایان ده‌وێ و لێپرسینه‌وه‌ی هیچ شتێکیان له‌سه‌ر تۆ نی یه‌ وه‌ لێپرسینه‌وه‌ی هیچ شتێکی تۆش له‌سه‌ر ئه‌وان نی یه‌ جا ئه‌گه‌ر ده‌ریانکه‌یت (دوریان خه‌یته‌وه‌) ئه‌وه‌ له‌ سته‌م کاران ده‌بیت.
وَكَذَٰلÙÙƒÙŽ Ùَتَنَّا بَعْضَهÙمْ بÙبَعْض٠لÙÙŠÙŽÙ‚ÙولÙوا أَهَٰؤÙلَاء٠مَنَّ اللَّه٠عَلَيْهÙمْ Ù…Ùنْ بَيْنÙنَا Û— أَلَيْسَ اللَّه٠بÙأَعْلَمَ بÙالشَّاكÙرÙينَ (الأنعام :٥٣)
وه‌ به‌و جۆره‌ هه‌ندێکیانمان به‌ هه‌ندێکی تریان تاقی کرده‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی بڵێن ئایا ئه‌وانه‌ خوا ڕێز و به‌هره‌ی پێ به‌خشیوون له‌ ناو ئێمه‌دا ؟ ئایا خوا له‌ هه‌موو که‌س زاناتر نی یه‌ به‌وانه‌ی شوکرانه‌ بژێرن ؟ .
ÙˆÙŽØ¥Ùذَا جَاءَكَ الَّذÙينَ ÙŠÙؤْمÙÙ†Ùونَ بÙآيَاتÙنَا ÙÙŽÙ‚Ùلْ سَلَامٌ عَلَيْكÙمْ Û– كَتَبَ رَبÙّكÙمْ عَلَىٰ Ù†ÙŽÙْسÙه٠الرَّØْمَةَ Û– أَنَّه٠مَنْ عَمÙÙ„ÙŽ Ù…ÙنْكÙمْ سÙوءًا بÙجَهَالَة٠ثÙÙ…ÙŽÙ‘ تَابَ Ù…Ùنْ بَعْدÙه٠وَأَصْلَØÙŽ Ùَأَنَّه٠غَÙÙورٌ رَØÙيمٌ (الأنعام :٥٤)
وه‌ کاتێ ئه‌وانه‌ی که‌ بڕوایان هه‌یه‌ به‌ ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌ هاتن بۆ لات ئه‌وه‌ پێیان بڵێ سڵاوتان لێ بێ په‌روه‌ردگارتان به‌زه‌یی و میهره‌بانی له‌سه‌ر خۆی پێویست کردووه‌ بێگومان هه‌ر که‌س له‌ ئێوه‌ کارێکی خراپ بکات به‌ نه‌زانی پاشان بگه‌ڕێته‌وه‌ و ته‌وبه‌ بکات و خۆی چاك بکات ئه‌وه‌ به‌ڕاستی خوا لێبورده‌ی به‌ به‌زه‌یی یه‌.
وَكَذَٰلÙÙƒÙŽ Ù†ÙÙَصÙّل٠الْآيَات٠وَلÙتَسْتَبÙينَ سَبÙيل٠الْمÙجْرÙÙ…Ùينَ (الأنعام :٥٥)
ئا به‌و جۆره‌ ئایه‌ته‌کان ڕوون ده‌که‌ینه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ڕێگای تاوانباران ڕوون بێته‌وه‌.
Ù‚Ùلْ Ø¥ÙÙ†Ùّي Ù†ÙÙ‡Ùيت٠أَنْ أَعْبÙدَ الَّذÙينَ تَدْعÙونَ Ù…Ùنْ دÙون٠اللَّه٠ۚ Ù‚Ùلْ لَا أَتَّبÙع٠أَهْوَاءَكÙمْ Û™ قَدْ ضَلَلْت٠إÙذًا وَمَا أَنَا Ù…ÙÙ†ÙŽ الْمÙهْتَدÙينَ (الأنعام :٥٦)
بڵێ : بێگومان من به‌رگری کراوم له‌وه‌ی که‌ به‌ندایه‌تی بکه‌م بۆ ئه‌وانه‌ی ئێوه‌ هاواریان لێ ده‌که‌ن و ده‌یان په‌رستن بێجگه‌ له‌خوا بڵێ من شوێنی ئاره‌زووه‌کانی ئێوه‌ نا که‌وم ئه‌گه‌ر وا بکه‌م بێگومان من گومڕا ده‌بم وه‌ له‌ ڕیزی ئه‌و که‌سانه‌دا نابم که‌ ڕێنموونیان وه‌رگرتووه‌.
Ù‚Ùلْ Ø¥ÙÙ†Ùّي عَلَىٰ بَيÙّنَة٠مÙنْ رَبÙّي وَكَذَّبْتÙمْ بÙÙ‡Ù Ûš مَا عÙنْدÙÙŠ مَا تَسْتَعْجÙÙ„Ùونَ بÙÙ‡Ù Ûš Ø¥Ùن٠الْØÙكْم٠إÙلَّا Ù„Ùلَّه٠ۖ ÙŠÙŽÙ‚ÙصÙÙ‘ الْØÙŽÙ‚ÙŽÙ‘ Û– ÙˆÙŽÙ‡ÙÙˆÙŽ خَيْر٠الْÙَاصÙÙ„Ùينَ (الأنعام :٥٧)
بڵێ بێگومان من به‌ڵگه‌یه‌کی ئاشکرام له‌ لایه‌ن په‌روه‌ردگارمه‌وه‌ هه‌یه‌ که‌چی ئێوه‌ بڕواتان Ù¾ÛŽ نه‌هێنا ئه‌و (سزای) ئێوه‌ په‌له‌ی هاتنی ده‌که‌ن به‌ ده‌ست من Ù†ÛŒ یه‌ Ùه‌رمان ڕه‌وایی ته‌نها بۆ خوایه‌ Øه‌ق Ùˆ ڕاستی باسی ده‌کات وه‌ ئه‌و چاکترینی بڕیارده‌ر Ùˆ جیاکه‌ره‌وه‌یه‌.
Ù‚Ùلْ لَوْ Ø£ÙŽÙ†ÙŽÙ‘ عÙنْدÙÙŠ مَا تَسْتَعْجÙÙ„Ùونَ بÙÙ‡Ù Ù„ÙŽÙ‚ÙضÙÙŠÙŽ الْأَمْر٠بَيْنÙÙŠ وَبَيْنَكÙمْ Û— وَاللَّه٠أَعْلَم٠بÙالظَّالÙÙ…Ùينَ (الأنعام :٥٨)
بڵێ ئه‌گه‌ر لام بوایه‌ ئه‌وه‌ی ئێوه‌ په‌له‌ ده‌که‌ن له‌ هاتنی ئه‌وا کاری نێوان من و ئێوه‌ کۆتایی پێ ده‌هێنرا وه‌ خوا چاك ئاگاداره‌ به‌ سته‌م کاران.
Ûž وَعÙنْدَه٠مَÙَاتÙØ٠الْغَيْب٠لَا يَعْلَمÙهَا Ø¥Ùلَّا Ù‡ÙÙˆÙŽ Ûš وَيَعْلَم٠مَا ÙÙÙŠ الْبَرÙÙ‘ وَالْبَØْر٠ۚ وَمَا تَسْقÙØ·Ù Ù…Ùنْ وَرَقَة٠إÙلَّا يَعْلَمÙهَا وَلَا Øَبَّة٠ÙÙÙŠ ظÙÙ„Ùمَات٠الْأَرْض٠وَلَا رَطْب٠وَلَا يَابÙس٠إÙلَّا ÙÙÙŠ ÙƒÙتَاب٠مÙبÙين٠(الأنعام :٥٩)
وه‌ کلیلی هه‌موو نهێنی یه‌کان هه‌ر لای خوایه‌ که‌س نایانزانێ بێجگه‌ ئه‌و (خوا) وه‌ (خوا) ده‌زانێ Ú†ÛŒ له‌ وشکانی Ùˆ ده‌ریادا هه‌یه‌ وه‌ هه‌ر گه‌ڵایه‌ك بکه‌وێته‌ خواره‌وه‌ خوا Ù¾ÛŽ ÛŒ ده‌زانێ Ùˆ هه‌ر دانه‌وێڵه‌یه‌ك له‌ تاریکی یه‌کانی زه‌وی دا بێت Ùˆ هه‌ر ته‌ڕو وشکێك هه‌بێت هه‌ر هه‌موویان له‌ کتێبی ئاشکرادان(Ù„ÙˆØ Ø§Ù„Ù…ØÙوظ ) دان.
ÙˆÙŽÙ‡ÙÙˆÙŽ الَّذÙÙŠ يَتَوَÙَّاكÙمْ بÙاللَّيْل٠وَيَعْلَم٠مَا جَرَØْتÙمْ بÙالنَّهَار٠ثÙÙ…ÙŽÙ‘ يَبْعَثÙÙƒÙمْ ÙÙيه٠لÙÙŠÙقْضَىٰ أَجَلٌ Ù…Ùسَمًّى Û– Ø«ÙÙ…ÙŽÙ‘ Ø¥Ùلَيْه٠مَرْجÙعÙÙƒÙمْ Ø«ÙÙ…ÙŽÙ‘ ÙŠÙنَبÙّئÙÙƒÙمْ بÙمَا ÙƒÙنْتÙمْ تَعْمَلÙونَ (الأنعام :Ù¦Ù )
وه‌ هه‌ر ئه‌و خوایه‌یه‌ که‌ ده‌تان خه‌وێنێ (ده‌تان مرێنێ) له‌ شه‌ودا وه‌ ئه‌شزانێ (له‌ ڕۆژدا) چ کارێکتان ئه‌نجام داوه‌ پاشان له‌ ڕۆژدا له‌ خه‌و بێدارتان ده‌کاته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ته‌واو ببێ ماوه‌ی ده‌یاری کراو (ی هه‌موو که‌سێ) ئه‌وسا هه‌ر بۆ لای ئه‌وه‌ گه‌ڕانه‌وه‌تان پاشان هه‌واڵتان پێ ده‌دات به‌هه‌ر کرده‌وه‌یه‌ك که‌ کردوتانه‌.
لهسهر هێڵ نییه
سوڕه‌تی الأنعام (61-81)
ÙˆÙŽÙ‡ÙÙˆÙŽ الْقَاهÙر٠Ùَوْقَ عÙبَادÙÙ‡Ù Û– ÙˆÙŽÙŠÙرْسÙل٠عَلَيْكÙمْ ØÙŽÙَظَةً Øَتَّىٰ Ø¥Ùذَا جَاءَ Ø£ÙŽØَدَكÙم٠الْمَوْت٠تَوَÙَّتْه٠رÙسÙÙ„Ùنَا ÙˆÙŽÙ‡Ùمْ لَا ÙŠÙÙَرÙّطÙونَ (الأنعام :٦١)
ئه‌و (خوا) زاڵ Ùˆ ده‌سه‌ڵاتداره‌ به‌سه‌ر به‌نده‌کانیدا Ùˆ Ùریشتانێکتان بۆ ده‌نێرێت(که‌ چاودێر Ùˆ پارێزه‌ر Ùˆ نوسه‌ری کرده‌وه‌کانتانن) تا کاتی مردنی یه‌کێکتان دێت نێرراوه‌کانمان گیانی ده‌کێشن که‌ هیچ سستی Ùˆ که‌مته‌رخه‌می یه‌ك ناکه‌ن له‌ کاره‌کانیاندا.
Ø«ÙÙ…ÙŽÙ‘ رÙدÙّوا Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‰ اللَّه٠مَوْلَاهÙم٠الْØÙŽÙ‚ÙÙ‘ Ûš أَلَا لَه٠الْØÙكْم٠وَهÙÙˆÙŽ أَسْرَع٠الْØَاسÙبÙينَ (الأنعام :٦٢)
پاشان ده‌گه‌ڕێنرێنه‌وه‌ بۆ لای خوا که‌ سه‌روه‌ری ڕاسته‌قینه‌یانه‌ ئاگادار بن Ùه‌رمان ڕه‌وایی Ùˆ بڕیار هه‌ر بۆ ئه‌وه‌ هه‌ر خوایشه‌ لێپرسینه‌وه‌ی خێراتره‌ له‌ هه‌موو.
Ù‚Ùلْ مَنْ ÙŠÙنَجÙّيكÙمْ Ù…Ùنْ ظÙÙ„Ùمَات٠الْبَرÙÙ‘ وَالْبَØْر٠تَدْعÙونَه٠تَضَرÙّعًا ÙˆÙŽØ®ÙÙْيَةً لَئÙنْ أَنْجَانَا Ù…Ùنْ هَٰذÙÙ‡Ù Ù„ÙŽÙ†ÙŽÙƒÙونَنَّ Ù…ÙÙ†ÙŽ الشَّاكÙرÙينَ (الأنعام :٦٣)
ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ : ئایا Ú©ÛŽ ئێوه‌ ڕزگار ده‌کات له‌ تاریکیه‌کانی وشکانی Ùˆ ده‌ریا که‌ هاوار Ùˆ نزای لێده‌که‌ن به‌ ئاشکراو نهێنی (ئه‌ڵێن) سوێند به‌خوا ئه‌گه‌ر له‌م مه‌ترسی یه‌ ڕزگارمان بکات ئه‌وه‌ بێگومان له‌ سوپاس کارانی خوا ده‌بین.
Ù‚Ùل٠اللَّه٠يÙنَجÙّيكÙمْ Ù…Ùنْهَا ÙˆÙŽÙ…Ùنْ ÙƒÙÙ„ÙÙ‘ كَرْب٠ثÙÙ…ÙŽÙ‘ أَنْتÙمْ تÙشْرÙÙƒÙونَ (الأنعام :٦٤)
بڵێ : هه‌ر خوا‌ ئێوه‌ ڕزگار ده‌کات له‌و مه‌ترسی یه‌ Ùˆ له‌ هه‌موو ناڕه‌Øه‌تی Ùˆ غه‌م Ùˆ په‌ژاره‌یه‌ك (له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا) پاشان ئێوه‌ هاوبه‌ش بۆ خوا بڕیار ده‌ده‌ن.
Ù‚Ùلْ Ù‡ÙÙˆÙŽ الْقَادÙر٠عَلَىٰ أَنْ يَبْعَثَ عَلَيْكÙمْ عَذَابًا Ù…Ùنْ ÙَوْقÙÙƒÙمْ أَوْ Ù…Ùنْ تَØْت٠أَرْجÙÙ„ÙÙƒÙمْ أَوْ يَلْبÙسَكÙمْ Ø´Ùيَعًا ÙˆÙŽÙŠÙØ°Ùيقَ بَعْضَكÙمْ بَأْسَ بَعْض٠ۗ انْظÙرْ كَيْÙÙŽ Ù†ÙصَرÙÙ‘Ù٠الْآيَات٠لَعَلَّهÙمْ ÙŠÙŽÙْقَهÙونَ (الأنعام :٦٥)
بڵێ : هه‌ر ئه‌و خوایه‌ به‌توانا و ده‌سه‌ڵاتداره‌ که‌ سزایه‌کتان بۆ بنێرێت له‌ سه‌روتانه‌وه‌ یان له‌ ژێر پێتانه‌وه‌ یان سه‌رتان لێ بشێوێنێ و بتان کات به‌ چه‌ند ده‌سته‌ و تاقمێکه‌وه‌ جا هه‌ندێکتان به‌ هه‌ندێکی ترتان سزاو ئازار بدات سه‌رنج بده‌ : چۆن ئایه‌ته‌کان ده‌گۆڕین ( له‌ جۆرێکه‌وه‌ بۆ جۆرێکی تر ) تا ئه‌وان تێبگه‌ن و بیر بکه‌نه‌وه‌.
وَكَذَّبَ بÙه٠قَوْمÙÙƒÙŽ ÙˆÙŽÙ‡ÙÙˆÙŽ الْØÙŽÙ‚ÙÙ‘ Ûš Ù‚Ùلْ لَسْت٠عَلَيْكÙمْ بÙÙˆÙŽÙƒÙيل٠(الأنعام :٦٦)
گه‌له‌که‌ت باوه‌ڕیان به‌م قورئانه‌ نه‌کرد که‌ هه‌ر ئه‌وه‌ Øه‌ق Ùˆ ڕاست بڵێ : من پارێزه‌ر Ùˆ به‌رپرستان نیم.
Ù„ÙÙƒÙÙ„ÙÙ‘ نَبَإ٠مÙسْتَقَرٌّ Ûš وَسَوْÙÙŽ تَعْلَمÙونَ (الأنعام :٦٧)
بۆ هه‌موو هه‌واڵێك کاتێکی دیاریکراو هه‌یه‌ (که‌ ڕاست و درۆی تیادا ڕوون ده‌بێته‌وه‌) وه‌ به‌ زوویی ده‌زانن.
ÙˆÙŽØ¥Ùذَا رَأَيْتَ الَّذÙينَ ÙŠÙŽØ®ÙوضÙونَ ÙÙÙŠ آيَاتÙنَا ÙَأَعْرÙضْ عَنْهÙمْ Øَتَّىٰ ÙŠÙŽØ®ÙوضÙوا ÙÙÙŠ ØَدÙيث٠غَيْرÙÙ‡Ù Ûš ÙˆÙŽØ¥Ùمَّا ÙŠÙنْسÙيَنَّكَ الشَّيْطَان٠Ùَلَا تَقْعÙدْ بَعْدَ الذÙّكْرَىٰ مَعَ الْقَوْم٠الظَّالÙÙ…Ùينَ (الأنعام :٦٨)
هه‌ر کاتێ ئه‌وانه‌ت دی قسه‌ی ناشایسته‌ ده‌که‌ن ده‌رباره‌ی ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌ ئه‌وه‌ ڕوو وه‌رگێڕه‌ لێیان تا ده‌چنه‌ سه‌ر باسێکی تر وه‌ ئه‌گه‌ر شه‌یتان له‌ بیری بردیته‌وه‌ ئیتر له‌ پاش بیر که‌وتنه‌وه‌ت له‌گه‌ڵ کۆمه‌ڵی سته‌م کاران دامه‌نیشه‌.
وَمَا عَلَى الَّذÙينَ يَتَّقÙونَ Ù…Ùنْ ØÙسَابÙÙ‡Ùمْ Ù…Ùنْ شَيْء٠وَلَٰكÙنْ Ø°Ùكْرَىٰ لَعَلَّهÙمْ يَتَّقÙونَ (الأنعام :٦٩)
هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌وانه‌ی خۆیان ده‌پارێزن هیچ پرسیارو تاوانی ئه‌وانیان له‌سه‌ر نی یه‌ به‌ڵام بیر خستنه‌وه‌یه‌ تا خۆیان بپارێزن.
وَذَر٠الَّذÙينَ اتَّخَذÙوا دÙينَهÙمْ لَعÙبًا وَلَهْوًا وَغَرَّتْهÙم٠الْØَيَاة٠الدÙّنْيَا Ûš ÙˆÙŽØ°ÙŽÙƒÙّرْ بÙه٠أَنْ تÙبْسَلَ Ù†ÙŽÙْسٌ بÙمَا كَسَبَتْ لَيْسَ لَهَا Ù…Ùنْ دÙون٠اللَّه٠وَلÙيٌّ وَلَا Ø´ÙŽÙÙيعٌ ÙˆÙŽØ¥Ùنْ تَعْدÙلْ ÙƒÙÙ„ÙŽÙ‘ عَدْل٠لَا ÙŠÙؤْخَذْ Ù…Ùنْهَا Û— Ø£ÙولَٰئÙÙƒÙŽ الَّذÙينَ Ø£ÙبْسÙÙ„Ùوا بÙمَا كَسَبÙوا Û– Ù„ÙŽÙ‡Ùمْ شَرَابٌ Ù…Ùنْ ØÙŽÙ…Ùيم٠وَعَذَابٌ Ø£ÙŽÙ„Ùيمٌ بÙمَا كَانÙوا يَكْÙÙرÙونَ (الأنعام :Ù§Ù )
ئه‌ی موØه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) واز بێنه‌ له‌وانه‌ی ئاینه‌که‌یان کردووه‌ به‌گه‌مه‌ Ùˆ گاڵته‌ Ùˆ ژیانی دنیا هه‌ڵی خه‌ڵه‌تاندون ØŒ وه‌ به‌قورئان ئامۆژگاریان بکه‌ بۆ ئه‌وه‌ی هیچ که‌س تیا نه‌چێ به‌ Ù‡Û†ÛŒ ئه‌و(خراپانه‌) ÛŒ کردویه‌تی که‌جگه‌ له‌خوا هیچ دۆست Ùˆ تکا کارێکی Ù†ÛŒ یه‌ ئه‌گه‌ر هه‌موو Ùیدا Ùˆ برێتی یه‌ك بدات Ù„ÛŽ ÛŒ وه‌رناگیرێ ئه‌وانه‌ که‌سانێکن به‌هۆی ئه‌و (خراپانه‌) ÛŒ که‌ کردوویانه‌ تیا چوون بۆ ئه‌وانه‌یه‌ خواردنه‌وه‌یه‌ك له‌ ئاوی زۆر گه‌رم Ùˆ به‌کوڵ Ùˆ سزای زۆر به‌ ئازاریش به‌ Ù‡Û†ÛŒ ئه‌وه‌ی که‌ بێ بڕوا بوون.
Ù‚Ùلْ أَنَدْعÙÙˆ Ù…Ùنْ دÙون٠اللَّه٠مَا لَا يَنْÙَعÙنَا وَلَا يَضÙرÙّنَا ÙˆÙŽÙ†ÙرَدÙÙ‘ عَلَىٰ أَعْقَابÙنَا بَعْدَ Ø¥Ùذْ هَدَانَا اللَّه٠كَالَّذÙÙŠ اسْتَهْوَتْه٠الشَّيَاطÙين٠ÙÙÙŠ الْأَرْض٠Øَيْرَانَ لَه٠أَصْØَابٌ يَدْعÙونَه٠إÙÙ„ÙŽÙ‰ الْهÙدَى ائْتÙنَا Û— Ù‚Ùلْ Ø¥ÙÙ†ÙŽÙ‘ Ù‡Ùدَى اللَّه٠هÙÙˆÙŽ الْهÙدَىٰ Û– ÙˆÙŽØ£ÙÙ…Ùرْنَا Ù„ÙÙ†ÙسْلÙÙ…ÙŽ Ù„ÙرَبÙÙ‘ الْعَالَمÙينَ (الأنعام :٧١)
بڵێ ئایا بێجگه‌له‌ خوا هاوار بکه‌ین (Ùˆ بپه‌رستین) شتێك که‌ نه‌ سوودمان Ù¾ÛŽ ده‌گه‌یه‌نێ نه‌ زیان وه‌ به‌ره‌و دوا بگه‌ڕێینه‌وه‌ (پاش گه‌ز بینه‌وه‌) له‌ پاش ئه‌وه‌ی که‌ خوا ڕێنموونی کردین(بۆ ڕێگا‌ی ڕاست) ØŸ به‌ وێنه‌ی ئه‌و که‌سه‌ی که‌ شه‌یتانه‌کان سه‌ریان Ù„ÛŽ شێواندبێ له‌ زه‌وی دا سه‌ر گه‌ردان بێ Ùˆ چه‌ند هاوڕێیه‌کی هه‌بێ بانگی که‌ن بۆ Ú•ÛŽ ÛŒ ڕاست (بڵێن) وه‌ره‌ بۆ لای ئێمه‌(که‌چی به‌ گوێیان نه‌کات) بڵێ به‌ڕاستی هه‌ر ڕێنموونی خوا ڕێنموونی ڕاسته‌ Ùˆ Ùه‌رمانمان پێدراوه‌ که‌ مل که‌چ Ùˆ گوێڕایه‌ڵ بین بۆ په‌روه‌ردگاری جیهانیان.
وَأَنْ Ø£ÙŽÙ‚ÙيمÙوا الصَّلَاةَ وَاتَّقÙوه٠ۚ ÙˆÙŽÙ‡ÙÙˆÙŽ الَّذÙÙŠ Ø¥Ùلَيْه٠تÙØْشَرÙونَ (الأنعام :٧٢)
وه‌( Ùه‌رمانمان پێدراوه‌) که‌ به‌ڕێکی نوێژ به‌جێ بێنین Ùˆ له‌و (په‌روه‌ردگاره‌) بترسن وه‌ هه‌مووتان هه‌ر بۆ لای ئه‌و زاته‌ Ú©Û† ده‌کرێنه‌وه‌(له‌ Ú•Û†Ú˜ÛŒ دوایی) دا.
ÙˆÙŽÙ‡ÙÙˆÙŽ الَّذÙÙŠ خَلَقَ السَّمَاوَات٠وَالْأَرْضَ بÙالْØÙŽÙ‚ÙÙ‘ Û– وَيَوْمَ ÙŠÙŽÙ‚Ùول٠كÙنْ ÙÙŽÙŠÙŽÙƒÙون٠ۚ قَوْلÙه٠الْØÙŽÙ‚ÙÙ‘ Ûš وَلَه٠الْمÙلْك٠يَوْمَ ÙŠÙنْÙَخ٠ÙÙÙŠ الصÙّور٠ۚ عَالÙم٠الْغَيْب٠وَالشَّهَادَة٠ۚ ÙˆÙŽÙ‡ÙÙˆÙŽ الْØÙŽÙƒÙيم٠الْخَبÙير٠(الأنعام :٧٣)
وه‌ هه‌ر ئه‌و خوایه‌یه‌ که‌ ئاسمانه‌کان Ùˆ زه‌وی به‌دی هێناوه‌ به‌Øه‌ق Ùˆ ڕاستی وه‌ هه‌ر Ú•Û†Ú˜ÛŽ به‌شتێك بÙه‌رموێ ببه‌ ئه‌ویش ده‌ست به‌جێ ده‌بێ Ùه‌رمان Ùˆ وته‌ی ئه‌و ڕاسته‌ هه‌ر بۆ ئه‌وه‌ موڵك Ùˆ خاوه‌نیه‌تی له‌و ڕۆژه‌دا که‌ Ùوو ده‌کرێ به‌ شه‌یپوردا زاناو ئاگایه‌ به‌ هه‌موو نهێنی Ùˆ ئاشکرایه‌ك Ùˆ هه‌ر ئه‌وه‌ کار دروست Ùˆ به‌ ئاگا.
Ûž ÙˆÙŽØ¥Ùذْ قَالَ Ø¥ÙبْرَاهÙيم٠لÙأَبÙيه٠آزَرَ أَتَتَّخÙذ٠أَصْنَامًا آلÙهَةً Û– Ø¥ÙÙ†Ùّي أَرَاكَ وَقَوْمَكَ ÙÙÙŠ ضَلَال٠مÙبÙين٠(الأنعام :٧٤)
وه‌(بیربکه‌ره‌وه‌) کاتێك که‌ ئیبراهیم وتی به‌ ئازه‌ری باوکی ئایا تۆ بتانێك ده‌که‌یته‌وه‌ په‌رستراوی خۆت ؟ به‌ڕاستی من تۆو گه‌له‌که‌ت له‌ گومڕایی یه‌کی ته‌واو و ئاشکرادا ده‌بینم.
وَكَذَٰلÙÙƒÙŽ Ù†ÙرÙÙŠ Ø¥ÙبْرَاهÙيمَ Ù…ÙŽÙ„ÙŽÙƒÙوتَ السَّمَاوَات٠وَالْأَرْض٠وَلÙÙŠÙŽÙƒÙونَ Ù…ÙÙ†ÙŽ الْمÙوقÙÙ†Ùينَ (الأنعام :٧٥)
به‌و شێوه‌یه‌ نیشانی ئیبراهیم ماندا ده‌سه‌ڵات و خاوه‌نێتی (خوا بۆ) ئاسمانه‌کان و زه‌وی بۆ ئه‌وه‌ی له‌ ڕیزی باوه‌ڕداره‌ ڕاسته‌قینه‌کاندا بێ.
Ùَلَمَّا جَنَّ عَلَيْه٠اللَّيْل٠رَأَىٰ كَوْكَبًا Û– قَالَ هَٰذَا رَبÙّي Û– Ùَلَمَّا Ø£ÙŽÙÙŽÙ„ÙŽ قَالَ لَا Ø£ÙØÙبÙÙ‘ الْآÙÙÙ„Ùينَ (الأنعام :٧٦)
کاتێ شه‌وی به‌سه‌ردا هات ئه‌ستێره‌یه‌کی بینی وتی ئه‌مه‌ په‌روه‌ردگاری منه‌ به‌ڵام کاتێ ئاوا بوو وتی من هه‌رچی ئاوا بێ خۆشم ناوێ.
Ùَلَمَّا رَأَى الْقَمَرَ بَازÙغًا قَالَ هَٰذَا رَبÙّي Û– Ùَلَمَّا Ø£ÙŽÙÙŽÙ„ÙŽ قَالَ لَئÙنْ لَمْ يَهْدÙÙ†ÙÙŠ رَبÙّي Ù„ÙŽØ£ÙŽÙƒÙونَنَّ Ù…ÙÙ†ÙŽ الْقَوْم٠الضَّالÙّينَ (الأنعام :٧٧)
ئینجا کاتێ مانگی بینی هه‌ڵ هات وتی ئه‌مه‌ په‌روه‌ردگاری منه‌ به‌ڵام کاتێ که‌ ئاوا بوو وتی سوێند به‌خوا ئه‌گه‌ر په‌روه‌ردگارم ڕێنموونیم نه‌کات بێگومان له‌ کۆمه‌ڵی گومڕایان ده‌بم.
Ùَلَمَّا رَأَى الشَّمْسَ بَازÙغَةً قَالَ هَٰذَا رَبÙّي هَٰذَا أَكْبَر٠ۖ Ùَلَمَّا Ø£ÙŽÙَلَتْ قَالَ يَا قَوْم٠إÙÙ†Ùّي بَرÙيءٌ Ù…Ùمَّا تÙشْرÙÙƒÙونَ (الأنعام :٧٨)
ئینجا کاتێ خۆری بینی هه‌ڵهات وتی ئه‌مه‌ په‌روه‌ردگاری منه‌ ئه‌مه‌ گه‌وره‌تره‌ (له‌وان) جا کاتێ خۆریش ئاوا بوو وتی ئه‌ی گه‌له‌که‌م به‌ڕاستی من به‌ریم له‌ هه‌ر شتێ که‌ ئێوه‌ ده‌یکه‌ن به‌ هاوبه‌ش بۆ خوا.
Ø¥ÙÙ†Ùّي وَجَّهْت٠وَجْهÙÙŠÙŽ Ù„ÙلَّذÙÙŠ Ùَطَرَ السَّمَاوَات٠وَالْأَرْضَ ØÙŽÙ†ÙÙŠÙًا Û– وَمَا أَنَا Ù…ÙÙ†ÙŽ الْمÙشْرÙÙƒÙينَ (الأنعام :٧٩)
به‌ڕاستی من ڕووی خۆم وه‌ر ئه‌گێڕم بۆ لای زاتێك که‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی به‌ دی هێناوه‌ جگه‌له‌ خوا ڕووم له‌ هیچی تر ناکه‌م وه‌ بێگومان من له‌ هاوبه‌ش په‌یداکه‌ران نیم.
ÙˆÙŽØَاجَّه٠قَوْمÙÙ‡Ù Ûš قَالَ أَتÙØَاجÙّونÙّي ÙÙÙŠ اللَّه٠وَقَدْ هَدَان٠ۚ وَلَا أَخَاÙ٠مَا تÙشْرÙÙƒÙونَ بÙه٠إÙلَّا أَنْ يَشَاءَ رَبÙّي شَيْئًا Û— وَسÙعَ رَبÙّي ÙƒÙÙ„ÙŽÙ‘ شَيْء٠عÙلْمًا Û— Ø£ÙŽÙَلَا تَتَذَكَّرÙونَ (الأنعام :Ù¨Ù )
به‌ڵام ئیبراهیم گه‌له‌که‌ی ده‌مه‌ قاڵێ یان له‌گه‌ڵدا کرد Ùه‌رمووی ئایا ئێوه‌ ده‌مه‌ ده‌مێ Ùˆ موجاده‌له‌م له‌گه‌ڵدا ده‌که‌ن ØŸ له‌ باره‌ی خواوه‌ که‌ به‌ڕاستی ڕێنموونی منی کردووه‌ من ناترسم له‌وه‌ی که‌ ئێوه‌ ده‌یکه‌ن به‌ هاوبه‌ش بۆ خوا (چونکه‌ زیان ناگه‌یه‌نن) مه‌گه‌ر شتێك که‌ په‌روه‌ردگارم بیه‌وێ بیکات زانست Ùˆ ئاگاداری په‌روه‌ردگارم هه‌موو شتێکی گرتۆته‌وه‌ ده‌ی ئایا بۆ بیر ناکه‌نه‌وه‌.
لهسهر هێڵ نییه