سوڕه‌تی النساء

سوره‌تی النساء ئایه‌تی (1 - 25)

بسم الله الرحمن الرحیم

يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَاءً ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامَ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبًا (النساء :١)

ئه‌ی خه‌ڵکینه‌ خۆتان بپارێزن له‌(سزای) په‌روه‌ردگارتان ئه‌وه‌ی که‌ دروستی کردوون له‌یه‌ک که‌سه‌وه‌(که‌ ئاده‌مه‌) وه‌ هه‌ر له‌ ئه‌ویش هاوسه‌ره‌که‌ی درووست کردووه‌ و بڵاوی کردۆته‌وه‌ له‌و دووانه‌ پیاوانی زۆر هه‌روه‌ها ئافره‌تان خۆتان بپارێزن له‌و خوایه‌ی که‌ به‌ناوی ئه‌وه‌وه‌ داوا ده‌که‌ن له‌ یه‌کتر وه‌(خۆتان بپارێزن له‌ بچڕاندنی) خزمایه‌تی به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ چاودێره‌ به‌سه‌رتانه‌وه‌.

وَآتُوا الْيَتَامَىٰ أَمْوَالَهُمْ ۖ وَلَا تَتَبَدَّلُوا الْخَبِيثَ بِالطَّيِّبِ ۖ وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَهُمْ إِلَىٰ أَمْوَالِكُمْ ۚ إِنَّهُ كَانَ حُوبًا كَبِيرًا (النساء :٢)

بیده‌نه‌وه‌ به‌ هه‌تیوان(دوای باڵغ بونیان) ماڵ و سامانیان وه‌ پیس(له‌ ماڵی خۆتان) مه‌گۆڕنه‌وه‌ به‌ پاک(له‌ ماڵی ئه‌وان) وه‌ ماڵه‌کانیان مه‌خۆن له‌گه‌ڵ ماڵه‌کانی خۆتان بێگومان ئه‌و خواردنه‌ گوناهێکی گه‌وره‌یه‌.

وَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِي الْيَتَامَىٰ فَانْكِحُوا مَا طَابَ لَكُمْ مِنَ النِّسَاءِ مَثْنَىٰ وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ ۖ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ۚ ذَٰلِكَ أَدْنَىٰ أَلَّا تَعُولُوا (النساء :٣)

وه‌ ئه‌گه‌ر ترسان دادپه‌روه‌ر نه‌بن له‌(ماره‌یی) ئه‌و ئافره‌ته‌ بێ باوکانه‌دا(ماره‌یان مه‌که‌ن) ئه‌وه‌ ماره‌ بکه‌ن له‌و ئافره‌تانه‌ی حه‌ڵاڵن بۆتان دوو دوو یا سیان سیان یا چوار چوار جا ئه‌گه‌ر ترسان دا‌دگه‌ر نه‌بن ئه‌وه‌ یه‌ک ئافره‌ت(ماره‌ بکه‌ن له‌ ئازادان) یان ئه‌و که‌نیزه‌کانه‌ی که‌ موڵکتانن ئه‌وه‌ نزیکتره‌ که‌ سته‌م نه‌که‌ن یا هه‌ژار نه‌که‌ون.

وَآتُوا النِّسَاءَ صَدُقَاتِهِنَّ نِحْلَةً ۚ فَإِنْ طِبْنَ لَكُمْ عَنْ شَيْءٍ مِنْهُ نَفْسًا فَكُلُوهُ هَنِيئًا مَرِيئًا (النساء :٤)

بیده‌ن به‌ ئافره‌تان(نه‌ک که‌س وکاریان) ماره‌ییه‌کانیان وه‌ک به‌خشین نه‌ک وه‌ک کرێ ئینجا ئه‌گه‌ر به‌ دڵ پێیان خۆش بوو به‌خشینی شتێک له‌و(ماره‌یی یه‌) به‌ ئێوه‌ ئه‌وه‌ ئێوه‌ بیخۆن به‌ خۆشی و حه‌ڵاڵی نۆشی گیانتان بێ.

وَلَا تُؤْتُوا السُّفَهَاءَ أَمْوَالَكُمُ الَّتِي جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ قِيَامًا وَارْزُقُوهُمْ فِيهَا وَاكْسُوهُمْ وَقُولُوا لَهُمْ قَوْلًا مَعْرُوفًا (النساء :٥)

مه‌یده‌نه‌ Ú¯ÛŽÙ„ وکه‌م عه‌قڵه‌کان ماڵه‌کانتان له‌ حاڵه‌تێکدا خوا ئه‌و(ماڵانه‌) ÛŒ بۆ کردوون به‌هۆی ڕاوه‌ستانی ژیانتان (وه‌ بێ عه‌قڵه‌کان) ڕۆزی Ùˆ خۆراکیان بده‌نێ له‌و ماڵه‌و پۆشاکیان بۆ  بکه‌ن Ùˆ گفتوگۆیان له‌گه‌ڵ بکه‌ن به‌ گفتوگۆیه‌کی باش.

وَابْتَلُوا الْيَتَامَىٰ حَتَّىٰ إِذَا بَلَغُوا النِّكَاحَ فَإِنْ آنَسْتُمْ مِنْهُمْ رُشْدًا فَادْفَعُوا إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ ۖ وَلَا تَأْكُلُوهَا إِسْرَافًا وَبِدَارًا أَنْ يَكْبَرُوا ۚ وَمَنْ كَانَ غَنِيًّا فَلْيَسْتَعْفِفْ ۖ وَمَنْ كَانَ فَقِيرًا فَلْيَأْكُلْ بِالْمَعْرُوفِ ۚ فَإِذَا دَفَعْتُمْ إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ فَأَشْهِدُوا عَلَيْهِمْ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ حَسِيبًا (النساء :٦)

هه‌تیوان تاقی بکه‌نه‌وه‌ هه‌ر کاتێک گه‌یشتنه‌(ته‌مه‌نی) ژن هێنان و شووکردن ئینجا ئه‌گه‌ر هه‌ستان کرد له‌واندا ژیری(و پێگه‌یشتن) ئه‌وه‌ سامان و ماڵه‌کانیان پێ بده‌نه‌وه‌ ماڵه‌کانیان مه‌خۆن به‌ زیاده‌ڕه‌وی و به‌په‌له‌ نه‌وه‌ک گه‌وره‌ ببن (و لێتان وه‌رگرنه‌وه‌) وه‌ هه‌ر که‌س له‌سه‌رپه‌رشتیاری هه‌تیوان ده‌وڵه‌مه‌ند بوو با خۆی بگرێته‌وه‌ له‌(خواردنی ماڵیان) وه‌ هه‌ر که‌س له‌وان هه‌ژار بوو با(لێ ی) بخوات به‌ ئه‌ندازه‌ی پێویست ئینجا هه‌ر کات ماڵی هه‌تیوه‌کانتان دایه‌وه‌ پێیان ئه‌وه‌ شایه‌تیان له‌سه‌ر بگرن به‌سه‌ خوا بۆ لێپرسینه‌وه‌و(به‌سه‌رتان)ه‌وه‌.

لِلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَالْأَقْرَبُونَ وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَالْأَقْرَبُونَ مِمَّا قَلَّ مِنْهُ أَوْ كَثُرَ ۚ نَصِيبًا مَفْرُوضًا (النساء :٧)

بۆ پیاوان هه‌یه‌ به‌شێک له‌ ئه‌و(میراته‌ی) به‌جێ ی دێڵن دایک و باوک و خزمه‌ نزیکه‌کان وه‌ بۆ ئافره‌تانیش هه‌یه‌ به‌شێک له‌ ئه‌و(میراته‌ی) به‌جێ ی دێڵن دایک و باوک و خزمه‌ نزیکه‌کان له‌ ئه‌وه‌ی(به‌جێ ی دێڵن) که‌م بێت یان زۆر به‌به‌شێکی بڕیار دراو.

وَإِذَا حَضَرَ الْقِسْمَةَ أُولُو الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينُ فَارْزُقُوهُمْ مِنْهُ وَقُولُوا لَهُمْ قَوْلًا مَعْرُوفًا (النساء :٨)

جا ئه‌گه‌ر کاتی دابه‌ش کردنی(که‌له‌پوره‌که‌) ئاماده‌بوون خزمه‌ نزیکه‌کان(که‌ میرات ناگرن له‌ مردوو) و هه‌تیوو و هه‌ژاره‌(بێگانه‌) کان ئه‌و له‌و که‌له‌پووره‌ به‌شیان بده‌ن(ئه‌م به‌ش دانه‌ سوننه‌ته‌ نه‌ک واجب) وه‌ قسه‌یان له‌گه‌ڵ بکه‌ن به‌ قسه‌کردنێکی جوان و چاک.

وَلْيَخْشَ الَّذِينَ لَوْ تَرَكُوا مِنْ خَلْفِهِمْ ذُرِّيَّةً ضِعَافًا خَافُوا عَلَيْهِمْ فَلْيَتَّقُوا اللَّهَ وَلْيَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا (النساء :٩)

ئه‌وانه‌ی سه‌رپه‌رشتیارن با بترسن ئه‌گه‌ر به‌جێ ی بهێڵن له‌پاش خۆیانه‌وه‌ (پاش مردن) منداڵانی لاواز(بچوک) ده‌ترسن لێیان(بفه‌وتێن) ده‌با له‌خوا بترسن و قسه‌ی ڕاست و ڕه‌وا بکه‌ن.

إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَىٰ ظُلْمًا إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَارًا ۖ وَسَيَصْلَوْنَ سَعِيرًا (النساء :١٠)

به‌ڕاستی ئه‌و که‌سانه‌ی که‌ ماڵی هه‌تیوه‌کان ده‌خۆن به‌سته‌م و ناڕه‌وا به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ به‌س له‌ سکی خۆیان ئاگر ده‌خۆن وه‌ له‌مه‌وپاش ده‌چنه‌ ئاگرێکی به‌تین و هه‌ڵگیرساوه‌وه‌.

يُوصِيكُمُ اللَّهُ فِي أَوْلَادِكُمْ ۖ لِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَيَيْنِ ۚ فَإِنْ كُنَّ نِسَاءً فَوْقَ اثْنَتَيْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثَا مَا تَرَكَ ۖ وَإِنْ كَانَتْ وَاحِدَةً فَلَهَا النِّصْفُ ۚ وَلِأَبَوَيْهِ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ مِمَّا تَرَكَ إِنْ كَانَ لَهُ وَلَدٌ ۚ فَإِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلَدٌ وَوَرِثَهُ أَبَوَاهُ فَلِأُمِّهِ الثُّلُثُ ۚ فَإِنْ كَانَ لَهُ إِخْوَةٌ فَلِأُمِّهِ السُّدُسُ ۚ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِي بِهَا أَوْ دَيْنٍ ۗ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَاؤُكُمْ لَا تَدْرُونَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ لَكُمْ نَفْعًا ۚ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا (النساء :١١)

خوا ئامۆژگاریتان ده‌کات ده‌رباره‌ی(که‌له‌پوری) ڕۆڵه‌کانتان بۆ نێرێک هه‌یه‌ (له‌ میرات) به‌ وێنه‌ی به‌شی دوو مێ خۆ ئه‌گه‌ر(منداڵه‌کانتان) ته‌نها ئافره‌ت بوون (دووان و) زیاد له‌دووان ئه‌وا بۆیان هه‌یه‌ دوو به‌ش له‌ سێ به‌شی ئه‌وه‌ی مردووه‌که‌ به‌جێ ی هێشتوه‌ به‌ڵام ئه‌گه‌ر یه‌ک ئافره‌ت بوو ئه‌وه‌ نیوه‌ی (میراته‌که‌ی) بۆ هه‌یه‌ وه‌ بۆ هه‌ر کام له‌ دایک و باوکی مردووه‌که‌ هه‌یه‌ شه‌ش یه‌ک له‌وه‌ی که‌ به‌جێ ی هێشتوه‌ ئه‌گه‌ر مردووه‌که‌ منداڵی هه‌بوو به‌ڵام ئه‌گه‌ر مردوه‌که‌ منداڵی نه‌بوو، و دایک و باوکی میرات گری بوون ئه‌وه‌ سێ یه‌ک بۆ دایکه‌که‌یه‌تی له‌پاش ده‌رکردنی وه‌سیه‌تێک وه‌سێتی پێ کرابێ (له‌ لایه‌ن مردووه‌که‌وه‌) یان دانه‌وه‌ی قه‌رزێک (که‌ له‌سه‌ری بێت) باوکه‌کانتان و کوڕه‌کانتان نازانن کامه‌یان به‌سوود ترن بۆتان ئه‌و دابه‌ش کردنه‌ له‌ لایه‌ن خواوه‌ پێویست کراوه‌ به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ زانای دانایه‌.

۞ وَلَكُمْ نِصْفُ مَا تَرَكَ أَزْوَاجُكُمْ إِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُنَّ وَلَدٌ ۚ فَإِنْ كَانَ لَهُنَّ وَلَدٌ فَلَكُمُ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْنَ ۚ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِينَ بِهَا أَوْ دَيْنٍ ۚ وَلَهُنَّ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْتُمْ إِنْ لَمْ يَكُنْ لَكُمْ وَلَدٌ ۚ فَإِنْ كَانَ لَكُمْ وَلَدٌ فَلَهُنَّ الثُّمُنُ مِمَّا تَرَكْتُمْ ۚ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ تُوصُونَ بِهَا أَوْ دَيْنٍ ۗ وَإِنْ كَانَ رَجُلٌ يُورَثُ كَلَالَةً أَوِ امْرَأَةٌ وَلَهُ أَخٌ أَوْ أُخْتٌ فَلِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ ۚ فَإِنْ كَانُوا أَكْثَرَ مِنْ ذَٰلِكَ فَهُمْ شُرَكَاءُ فِي الثُّلُثِ ۚ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصَىٰ بِهَا أَوْ دَيْنٍ غَيْرَ مُضَارٍّ ۚ وَصِيَّةً مِنَ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَلِيمٌ (النساء :١٢)

بۆ ئێوه‌ هه‌یه‌ نیوه‌ی ئه‌و(میراته‌ی) که‌ ژنه‌کانتان به‌جێ یان هێشتووه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌و ژنانه‌ منداڵیان نه‌بوو، جا ئه‌گه‌ر منداڵیان هه‌بوو بۆ ئێوه‌ هه‌یه‌ چوار یه‌ک له‌وه‌ی(ژنه‌کانتان) به‌جێ یان هێشتووه‌ له‌پاش(ده‌رکردنی) وه‌سیه‌تێک که‌ کردبێتیان یان قه‌رزێک (که‌ له‌سه‌ریان بێت) بۆ(ژنه‌کانتان) هه‌یه‌ چوار یه‌ک له‌وه‌ی به‌جێتان هێشتووه‌ ئه‌گه‌ر ئێوه‌ منداڵتان نه‌بوو جا ئه‌گه‌ر منداڵتان هه‌بوو ئه‌وه‌ بۆ ئه‌وان هه‌یه‌ هه‌شت یه‌ک له‌وه‌ی به‌جێتان هێشتووه‌ له‌پاش(ده‌رکردنی) وه‌سیه‌تێک که‌ کردبێتتان یان دانه‌وه‌ی قه‌رزێک(که‌ له‌سه‌رتان بێت) وه‌ ئه‌گه‌ر پیاوێک یان ئافره‌تێک که‌ میراتی لێ ئه‌گیرا (مردبوو) نه‌ باوانی هه‌بوو نه‌ منداڵ وه‌ ته‌نها برایه‌ک یان خۆشکێکی(له‌ دایکه‌وه‌) هه‌بوو ئه‌وه‌ بۆ هه‌ر یه‌ک له‌و دووانه‌ هه‌یه‌ شه‌ش یه‌ک به‌ڵام ئه‌گه‌ر ئه‌وان زیاتر بوون له‌ برایه‌ک یان خۆشکێک(ی دایکی) ئه‌و کاته‌ ئه‌وانه‌ هه‌موویان هاوبه‌شن له‌ سێ یه‌ک(ی میراته‌که‌) دا له‌پاش (ده‌رکردنی) وه‌سیه‌تێک که‌ کرابێت یان قه‌رزێک که‌(وه‌سێته‌که‌ یا قه‌رزه‌که‌ بۆ میراتگران) بێ زیان بێ ئه‌مه‌ بڕیاره‌ له‌ لایه‌ن خواوه‌ خواش زانای له‌سه‌ر خۆیه‌.

تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ ۚ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا ۚ وَذَٰلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ (النساء :١٣)

ئه‌و(یاسایانه‌) سنوره‌کانی خودان هه‌ر که‌سێک گوێڕایه‌ڵی خواو پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی بێت(خوا) ده‌یخاته‌ ناو به‌هه‌شتانێک که‌ ڕووباره‌کان دێن و ده‌چن به‌ژێریاندا تیایدا ده‌مێننه‌وه‌ به‌هه‌میشه‌یی وه‌ ئه‌وه‌یه‌ سه‌رکه‌وتنی زۆر گه‌وره‌.

وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلْهُ نَارًا خَالِدًا فِيهَا وَلَهُ عَذَابٌ مُهِينٌ (النساء :١٤)

هه‌رکه‌سێکیش سه‌رپێچی خواو پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی بکات و سنوره‌کانی(خوا) ببه‌زێنێت ده‌یخاته‌ ئاگرێکه‌وه‌ هه‌میشه‌ ده‌مێنێته‌وه‌ تیایدا وه‌ سزایه‌کی ڕیسواکه‌ری بۆ هه‌یه‌.

وَاللَّاتِي يَأْتِينَ الْفَاحِشَةَ مِنْ نِسَائِكُمْ فَاسْتَشْهِدُوا عَلَيْهِنَّ أَرْبَعَةً مِنْكُمْ ۖ فَإِنْ شَهِدُوا فَأَمْسِكُوهُنَّ فِي الْبُيُوتِ حَتَّىٰ يَتَوَفَّاهُنَّ الْمَوْتُ أَوْ يَجْعَلَ اللَّهُ لَهُنَّ سَبِيلًا (النساء :١٥)

ئه‌وانه‌ی که‌ کاری زۆر پیس و ناشرین(زینا) ده‌که‌ن له‌ ئافره‌تان(ی بڕوادار) تان ئه‌وه‌ چوار شایه‌ت له‌ خۆتان له‌سه‌ریان بگرن ئینجا ئه‌گه‌ر شایه‌تییان دا ئه‌وه‌ ئه‌و(ژنه‌ زیناکار) انه‌ به‌ند بکه‌ن له‌ ماڵه‌کانتاندا هه‌تا(فریشته‌ی) مه‌رگ گیانیان ده‌کێشێت یان خوا ڕێگایه‌ک (ی ڕزگار بوون) یان بۆ دائه‌نه‌ێ.

وَاللَّذَانِ يَأْتِيَانِهَا مِنْكُمْ فَآذُوهُمَا ۖ فَإِنْ تَابَا وَأَصْلَحَا فَأَعْرِضُوا عَنْهُمَا ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ تَوَّابًا رَحِيمًا (النساء :١٦)

وه‌ ئه‌و دووانه‌ی(کوڕو کچه‌ی) ئه‌و کاره‌ پیسه‌ (زینا) ده‌که‌ن له‌ ئێوه‌ ئه‌وه‌ ئازاریان بده‌ن جا ئه‌گه‌ر گه‌ڕانه‌وه‌و ته‌وبه‌یان لێکرد وه‌ چاک بوون ئه‌وا وازیان لێ بێنن چونکه‌ به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ لێ بوورده‌ی میهره‌بانه‌.

إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللَّهِ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ يَتُوبُونَ مِنْ قَرِيبٍ فَأُولَٰئِكَ يَتُوبُ اللَّهُ عَلَيْهِمْ ۗ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا (النساء :١٧)

بێگومان وه‌رگرتنی ته‌وبه‌ لای خوا ته‌نها بۆ ئه‌وانه‌یه‌ که‌ گوناه ده‌که‌ن به‌ نه‌فامی پاشان په‌شیمان ده‌بنه‌وه‌ به‌ زوویی(پێش مردن) ئا ئه‌وانه‌ خوا گه‌ڕانه‌وه‌یان لێ وه‌رده‌گرێت خواش هه‌میشه‌ زانای دانایه‌.

وَلَيْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئَاتِ حَتَّىٰ إِذَا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ إِنِّي تُبْتُ الْآنَ وَلَا الَّذِينَ يَمُوتُونَ وَهُمْ كُفَّارٌ ۚ أُولَٰئِكَ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا (النساء :١٨)

په‌شیمانی(وه‌رگرتن) نی یه‌ بۆ ئه‌وانه‌ی تاوانی زۆر ده‌که‌ن هه‌تا کاتی سه‌ره‌ مه‌رگی یه‌کێکیان دێ ده‌ڵێت: به‌ڕاستی من ئێستا ته‌وبه‌م کرد وه‌ بۆ ئه‌وانه‌ش نی یه‌ که‌ ده‌مرن به‌ بێ بڕوایی ئه‌وانه‌ی(باسکران) ئاماده‌مان کردووه‌ بۆیان سزایه‌کی ئازار ده‌ر.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَحِلُّ لَكُمْ أَنْ تَرِثُوا النِّسَاءَ كَرْهًا ۖ وَلَا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ مَا آتَيْتُمُوهُنَّ إِلَّا أَنْ يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ ۚ وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ ۚ فَإِنْ كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَىٰ أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَيَجْعَلَ اللَّهُ فِيهِ خَيْرًا كَثِيرًا (النساء :١٩)

ئه‌ی ئه‌وانه‌ی که‌ بڕواتان هێناوه‌ حه‌ڵاڵ نی یه‌ بۆتان که‌ ئافره‌تان به‌ زۆر(به‌ ناچاری) به‌ میراتی به‌رن(بۆ خۆتان) وه‌ به‌رگری شوکردنیان لێ مه‌که‌ن بۆ ئه‌وه‌ی هه‌ندێ له‌و(ماره‌یی یه‌ی) که‌ پێتان داون بیبه‌ن (بۆ خۆ تان) مه‌گه‌ر کاتێ که‌ کرده‌وه‌یه‌کی زۆر ناشرین(زینا) به‌ ئاشکرا بکه‌ن وه‌ ڕه‌فتاریان له‌گه‌ڵ بکه‌ن به‌چاکی(و ژیانیان له‌گه‌ڵ ببه‌نه‌ سه‌ر) جا ئه‌گه‌ر حه‌زتان لێیان نه‌بوو(طه‌ڵاقیان مه‌ده‌ن) چونکه‌ له‌وانه‌یه‌ ئێوه‌ حه‌ز نه‌که‌ن له‌ شتێک و خوا له‌ودا دای نابێ چاکه‌یه‌کی زۆر.

وَإِنْ أَرَدْتُمُ اسْتِبْدَالَ زَوْجٍ مَكَانَ زَوْجٍ وَآتَيْتُمْ إِحْدَاهُنَّ قِنْطَارًا فَلَا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيْئًا ۚ أَتَأْخُذُونَهُ بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا (النساء :٢٠)

ئه‌گه‌ر ویستتان گۆڕینی ژنێک له‌ شوێن ژنێک(که‌ حه‌زی لێ ناکه‌ن) و دابێتتان به‌ یه‌کێکیان ماڵێکی زۆر(به‌ ماره‌یی) ئه‌وه‌ مه‌ی سه‌ننه‌وه‌ لێ ی هیچ شتێک(له‌و ماڵه‌ زۆره‌) ئایا ئه‌و(ماره‌یی یه‌) یان لێ ئه‌سه‌ننه‌وه‌ به‌ بوختان کردن و تاوانێکی ئاشکرا(به‌رامبه‌ری ئافره‌ت) ه‌که‌.

وَكَيْفَ تَأْخُذُونَهُ وَقَدْ أَفْضَىٰ بَعْضُكُمْ إِلَىٰ بَعْضٍ وَأَخَذْنَ مِنْكُمْ مِيثَاقًا غَلِيظًا (النساء :٢١)

جا چۆنی وه‌ری ده‌گرنه‌وه‌ ؟ له‌ کاتێکدا چونه‌ته‌ لای یه‌کتری(تێکه‌ڵاوی ژن و مێردایه‌تیتان له‌گه‌ڵ یه‌ک کردووه‌) وه‌ ئه‌و ئافره‌تانه‌ وه‌ریان گرتووه‌ لێتان په‌یمانێکی پته‌ و به‌هێز (که‌وا به‌ستنی نیکاح) ه‌.

وَلَا تَنْكِحُوا مَا نَكَحَ آبَاؤُكُمْ مِنَ النِّسَاءِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ ۚ إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَمَقْتًا وَسَاءَ سَبِيلًا (النساء :٢٢)

پیاوه‌کان ماره‌ مه‌که‌ن ئه‌و ئافره‌تانه‌ی که‌ باوکه‌کانتان ماره‌یان کردوون مه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی پێش له‌م(حه‌رام کردنه‌) کرابێت به‌ڕاستی ئه‌و ماره‌کردنه‌ کرده‌وه‌یه‌کی زۆر پیس و چه‌په‌ڵه‌ زۆر بێزراو و ڕێبازێکی زۆر خراپ و به‌ده‌ که‌ گیراوه‌ته‌ به‌ر.

حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهَاتُكُمْ وَبَنَاتُكُمْ وَأَخَوَاتُكُمْ وَعَمَّاتُكُمْ وَخَالَاتُكُمْ وَبَنَاتُ الْأَخِ وَبَنَاتُ الْأُخْتِ وَأُمَّهَاتُكُمُ اللَّاتِي أَرْضَعْنَكُمْ وَأَخَوَاتُكُمْ مِنَ الرَّضَاعَةِ وَأُمَّهَاتُ نِسَائِكُمْ وَرَبَائِبُكُمُ اللَّاتِي فِي حُجُورِكُمْ مِنْ نِسَائِكُمُ اللَّاتِي دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَكُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ وَحَلَائِلُ أَبْنَائِكُمُ الَّذِينَ مِنْ أَصْلَابِكُمْ وَأَنْ تَجْمَعُوا بَيْنَ الْأُخْتَيْنِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَحِيمًا (النساء :٢٣)

قه‌ده‌غه‌ کراوه‌ له‌سه‌رتان (ماره‌کردنی) دایکانتان و کچه‌کانتان و خوشکه‌کانتان و پوره‌کانتان(که‌ خوشکی باوکتانن) و پوره‌کانتان(که‌ خوشکی دایکتانن) و کچانی برا و کچانی خوشك ئه‌و دایکانه‌تان که‌ شیریان پێ داوون و خوشکه‌کانتان له‌ شیره‌وه‌ و دایکی ژنه‌کانتان(خه‌سوو) و کچانی ژنانتان که‌ له‌ مێردی تریان بن ئه‌وانه‌ی که‌ له‌ ماڵی ئێوه‌دا ده‌ژین له‌و ژنانه‌تانن که‌ چوونه‌ته‌ لایان جا ئه‌گه‌ر نه‌چووبونه‌ لایان (دایکی کۆڵه‌ به‌سه‌کان) ئه‌وه‌ هیچ گوناهێکتان له‌سه‌ر نی یه‌(له‌ ماره‌ کردنی کچه‌کانیاندا) وه‌ (حه‌رامه‌ بۆتان) هاوسه‌ری کوڕه‌کانتان(بووك) ئه‌وانه‌ی که‌ له‌ پشتی خۆتانن وه‌ (قه‌ده‌غه‌ کراوه‌ له‌سه‌رتان) کۆکردنه‌وه‌تان له‌ نێوان دوو خوشك(له‌ ماره‌ کردندا) مه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی پێش ئه‌م(حوکمه‌ له‌ نه‌فامی دا) کرابێ بێگومان خوا هه‌میشه‌ لێبورده‌ی میهره‌بانه‌.

۞ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ النِّسَاءِ إِلَّا مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ۖ كِتَابَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ ۚ وَأُحِلَّ لَكُمْ مَا وَرَاءَ ذَٰلِكُمْ أَنْ تَبْتَغُوا بِأَمْوَالِكُمْ مُحْصِنِينَ غَيْرَ مُسَافِحِينَ ۚ فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِيضَةً ۚ وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا تَرَاضَيْتُمْ بِهِ مِنْ بَعْدِ الْفَرِيضَةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا (النساء :٢٤)

هه‌روه‌ها حه‌رام کراوه‌ لێتان ئه‌وانه‌ی که‌ مێردیان هه‌یه‌ له‌ ئافره‌تان جگه‌ له‌وانه‌ی که‌ بوونه‌ته‌ موڵکتان(که‌نیزه‌ك) ØŒ (ئه‌و حوکمانه‌ باسکران) پێویست کراوو نوسراوی خوایه‌ له‌ سه‌رتان وه‌ بۆتان حه‌ڵال کراوه‌ بێجگه‌ له‌وانه‌(که‌ باسکران هه‌مووی حه‌ڵاڵه‌ بۆتان تا چوار) که‌ به‌ماڵه‌کانتان خوازبێنی(ئافره‌تان) بکه‌ن (به‌ مه‌رجێ) که‌ داوێن پاك بن Ùˆ داوێن پیس نه‌بن جا ئه‌وه‌ی که‌ له‌زه‌تتان Ù„ÛŽ وه‌رگرت له‌و ئافره‌تانه‌(ÛŒ حه‌ڵاڵن) ئه‌وا ماره‌یی یه‌که‌یان Ù¾ÛŽ بده‌ن که‌ فه‌رزکراوه‌ له‌سه‌رتان،  تاوانتان له‌سه‌ر Ù†ÛŒ یه‌ له‌وه‌ی که‌ له‌سه‌ری Ù¾ÛŽÙƒ هاتن (له‌گه‌ڵ ژنه‌کانتان دا له‌ که‌مکردنه‌وه‌ی ماره‌یی) له‌ پاش دیاری کردنی ماره‌یی به‌ڕاستی خودا هه‌میشه‌ زانای کاردروسته‌.

دواترین جار ده‌ستكاری كراوه‌ له‌لایه‌ن هه‌واری خاڵی (2012-07-29 22:08:18)

سوڕه‌تی النساء ( 46 - 66)

مِنَ الَّذِينَ هَادُوا يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ وَيَقُولُونَ سَمِعْنَا وَعَصَيْنَا وَاسْمَعْ غَيْرَ مُسْمَعٍ وَرَاعِنَا لَيًّا بِأَلْسِنَتِهِمْ وَطَعْنًا فِي الدِّينِ ۚ وَلَوْ أَنَّهُمْ قَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا وَاسْمَعْ وَانْظُرْنَا لَكَانَ خَيْرًا لَهُمْ وَأَقْوَمَ وَلَٰكِنْ لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفْرِهِمْ فَلَا يُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِيلًا (النساء :٤٦)

هه‌ندێك له‌ جووله‌که‌کان فه‌رمووده‌کانی خوا ده‌گۆڕن له‌ شوێن Ùˆ مه‌به‌ستی خۆی وه‌ ده‌ڵێن: بیستمان Ùˆ سه‌رپێچیمان کرد ! ! Ú¯ÙˆÛŽ بگره‌ قه‌ت گوێت Ù„ÛŽ نه‌بێ ! ! وه‌ ده‌ڵێن(راعنا) چاك گوێمان بۆ بگره‌(به‌ڵام به‌زمانی جووله‌که‌ واته‌ تۆ خراپترینمانی ئه‌وان ئه‌م مانایان مه‌به‌ست بوو) ده‌میان لار ده‌کرده‌وه‌ (بۆ ئه‌وه‌ی مه‌به‌سته‌ خراپه‌که‌ بگه‌یه‌نێت) وه‌ بۆ تانه‌و ته‌شه‌ردان له‌ ئایینی(ئیسلام) وه‌  ئه‌گه‌ر ئه‌وان بیان وتایه‌ بیستمان Ùˆ گوێڕایه‌ڵین Ùˆ(قسه‌مان) ببیسته‌و په‌له‌مان Ù„ÛŽ مه‌که‌ ئه‌وه‌ چاکترو ڕاست تربوو بۆیان به‌ڵام خوا نه‌فرینی Ù„ÛŽ کردن به‌هۆی بێ باوه‌ڕییه‌که‌یانه‌وه‌ بۆیه‌ بڕوا ناهێنن که‌مێکیان نه‌بێ.


يَا أَيُّهَا الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ آمِنُوا بِمَا نَزَّلْنَا مُصَدِّقًا لِمَا مَعَكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهًا فَنَرُدَّهَا عَلَىٰ أَدْبَارِهَا أَوْ نَلْعَنَهُمْ كَمَا لَعَنَّا أَصْحَابَ السَّبْتِ ۚ وَكَانَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولًا (النساء :٤٧)

ئه‌ی ئه‌وانه‌ی که‌ نامه‌تان پێ به‌خشراوه‌ بڕوا بهێنن به‌و(قورئانه‌) ی ناردوومانه‌ته‌ خواره‌وه‌ که‌ به‌ڕاست دانه‌ری ئه‌و(ته‌وراته‌)ی ئێوه‌یه‌ پێش ئه‌وه‌ی ڕوخسارانێك ساف بکه‌ین(له‌ پێشه‌وه‌) ئینجا بیبه‌ینه‌ پشت سه‌ریان یان نه‌فره‌تیان لێ بکه‌ین وه‌ك چۆن نه‌فره‌تمان کرد له‌ خه‌ڵکانی شه‌ممه‌ وه‌ بڕیاری خوا هه‌میشه‌ به‌دی دێت.

إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ ۚ وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرَىٰ إِثْمًا عَظِيمًا (النساء :٤٨)

به‌ڕاستی خوا خۆش نابێت گه‌ر هاوبه‌شی بۆ دابنرێ، بێجگه‌له‌وه‌ خۆش ئه‌بێت له‌هه‌ر گوناهێکی تر بۆ هه‌رکه‌سێك که‌ بیه‌وێت، وه‌ هه‌ر که‌سێك هاوبه‌ش بۆ خوا دابنێت ئه‌وه‌ بێگومان گوناهێکی زۆر گه‌وره‌ی هه‌ڵبه‌ستووه‌.(

أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يُزَكُّونَ أَنْفُسَهُمْ ۚ بَلِ اللَّهُ يُزَكِّي مَنْ يَشَاءُ وَلَا يُظْلَمُونَ فَتِيلًا (النساء :٤٩)

ئایا سه‌یری ئه‌وانه‌ت نه‌کردووه‌ که‌ خۆیان به‌ پاك و چاك ده‌زانن (وانی یه‌) به‌ڵکو خوا هه‌ر که‌سێکی بوێت پاك و خاوێنی ده‌کات و که‌مترین سته‌میان لێ ناکرێت (با به‌ ئه‌ندازه‌ی ئه‌و ده‌زوه‌ باریکه‌ی ناوکی خورماش) بێت.

انْظُرْ كَيْفَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ ۖ وَكَفَىٰ بِهِ إِثْمًا مُبِينًا (النساء :٥٠)

سه‌یری بکه‌ن چۆن به‌ده‌م خواوه‌ درۆ هه‌ڵده‌به‌ستن وه‌ به‌سه‌ ئه‌و درۆیه‌ که‌ گوناهێکی ڕوون و ئاشکرایه‌.(

أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيبًا مِنَ الْكِتَابِ يُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ وَيَقُولُونَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا هَٰؤُلَاءِ أَهْدَىٰ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا سَبِيلًا (النساء :٥١)

ئایا ئاوڕێکت نه‌داوه‌ته‌وه‌ له‌وانه‌ی به‌شێك له‌ نامه‌ی خواییان پێدراوه‌ بڕوا ئه‌هێنن به‌شتی بێ نرخ و به‌رنامه‌ی غه‌یری خوا(به‌ جادووگه‌ران و به‌شه‌یتان) وه‌ ئه‌ڵێن به‌وانه‌ی که‌ بێ بڕوان ئه‌وانه‌ ڕێبازیان ڕاستره‌ له‌وانه‌ی که‌ باوه‌ڕیان هێناوه‌.(

أُولَٰئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ ۖ وَمَنْ يَلْعَنِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ نَصِيرًا (النساء :٥٢)

ئا ئه‌وانه‌ که‌سانێکن که‌ خوا نه‌فرینی لێ کردوون هه‌ر که‌سێکیش خوا نه‌فرینی لێ بکات ئه‌وه‌ هه‌رگیز ده‌ست ناکه‌وێت بۆی هیچ یارمه‌تی ده‌رێ.

أَمْ لَهُمْ نَصِيبٌ مِنَ الْمُلْكِ فَإِذًا لَا يُؤْتُونَ النَّاسَ نَقِيرًا (النساء :٥٣)

ئایا ئه‌وانه‌(جووله‌که‌کان) به‌شیان هه‌یه‌ له‌ ده‌سه‌ڵاتی پاشایه‌تی(خاوه‌نێتی بوونه‌وه‌ر) ؟(جا ئه‌گه‌ر بیانبوایه‌) ئه‌و کاته‌ به‌ خه‌ڵکی یان نه‌ده‌به‌خشی(به‌ ئه‌ندازه‌ی) توێکڵی ده‌نکه‌ خورمایه‌ك.

أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَىٰ مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ ۖ فَقَدْ آتَيْنَا آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُمْ مُلْكًا عَظِيمًا (النساء :٥٤)

یان ئێره‌یی(حه‌سوودی) ده‌به‌ن به‌ خه‌ڵکی ؟ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی خوا پێ ی به‌خشیوون(که‌ پێغه‌مبه‌رێتی یه‌) له‌ فه‌زڵ و به‌هره‌ی خۆی ئه‌وه‌ بێگومان داومانه‌ به‌نه‌وه‌ی ئیبراهیم کتێب و پێغه‌مبه‌رێتی هه‌روه‌ها پێمان به‌خشین ده‌سه‌ڵاتێکی گه‌وره‌.(

فَمِنْهُمْ مَنْ آمَنَ بِهِ وَمِنْهُمْ مَنْ صَدَّ عَنْهُ ۚ وَكَفَىٰ بِجَهَنَّمَ سَعِيرًا (النساء :٥٥)

جا له‌و خه‌ڵکه‌دا هه‌بوو بڕوایان به‌(موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) هێنا هه‌شیان بوو به‌رگری لێ کردووه‌ وه‌ دۆزه‌خ به‌سه‌(بۆیان) که‌ ئاگرێکی هه‌ڵگیرساوه‌.(

إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِنَا سَوْفَ نُصْلِيهِمْ نَارًا كُلَّمَا نَضِجَتْ جُلُودُهُمْ بَدَّلْنَاهُمْ جُلُودًا غَيْرَهَا لِيَذُوقُوا الْعَذَابَ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَزِيزًا حَكِيمًا (النساء :٥٦)

به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی بێ بڕوابوون به‌ ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌ له‌مه‌ولا ده‌یانخه‌ینه‌ ناو ئاگرێك هه‌ر کاتێك که‌ پێستیان سووتا(برژا) بۆیان ده‌گۆڕین به‌ پێستێکی تر بۆ ئه‌وه‌ی سزاکه‌ بچه‌ژن به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ زاڵی کاردروسته‌.(

وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۖ لَهُمْ فِيهَا أَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ ۖ وَنُدْخِلُهُمْ ظِلًّا ظَلِيلًا (النساء :٥٧)

وه‌ ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕیان هێنا و کاری چاکه‌یان کرد له‌مه‌ولا ده‌یانخه‌ینه‌ چه‌ند به‌هه‌شتێ که‌ ڕووباره‌کان ده‌چن به‌ژێریاندا ده‌مێننه‌وه‌ تیایدا به‌هه‌میشه‌یی بۆیان هه‌یه‌ تیایدا هاوسه‌رانی پاك و خاوێن وه‌ ده‌یانخه‌ینه‌ ژێرسێبه‌ری چڕو به‌رده‌وامه‌.(

۞ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَىٰ أَهْلِهَا وَإِذَا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ ۚ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُمْ بِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ سَمِيعًا بَصِيرًا (النساء :٥٨)

به‌ڕاستی خوا فه‌رمانتان پێ ده‌کات به‌دانه‌وه‌ی گشت سپارده‌کان بۆ خاوه‌نه‌کانیان وه‌ کاتێك دادوه‌ریتان کرد له‌ نێوان خه‌ڵکیدا به‌ داد حو‌کم بکه‌ن به‌ڕاستی خوا به‌ چاکی ئامۆژگاریتان ده‌کات به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ بیسه‌ری بینایه‌.(

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ ۖ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۚ ذَٰلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا (النساء :٥٩)

ئه‌ی که‌سانێك که‌ باوه‌ڕتان هێناوه‌ گوێڕایه‌ڵی خوا و گوێڕایه‌ڵی پێغه‌مبه‌ر بن وه‌ پاشانیش گوێڕایه‌ڵی کار به‌ده‌سته‌(عادیله‌) کانی خۆتان بن جا ئه‌گه‌ر دوو به‌ره‌کیتان هه‌بوو له‌شتێکدا ئه‌وه‌ بیگێڕنه‌وه‌ بۆ لای خوا و پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) ئه‌گه‌ر ئێوه‌ باوه‌ڕتان هه‌یه‌ به‌ خواو به‌ ڕۆژی دوایی ئه‌وه‌ باشتره‌ وه‌ ئاکام و ئه‌نجامی چاکتره‌.(

أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُوا بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ يُرِيدُونَ أَنْ يَتَحَاكَمُوا إِلَى الطَّاغُوتِ وَقَدْ أُمِرُوا أَنْ يَكْفُرُوا بِهِ وَيُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ يُضِلَّهُمْ ضَلَالًا بَعِيدًا (النساء :٦٠)

ئایا ئاوڕێکت نه‌داوه‌ته‌وه‌ به‌لای ئه‌وانه‌ی وا خۆ نیشان ده‌ده‌ن که‌ به‌ڕاستی ئه‌وان باوه‌ڕیان هێناوه‌ به‌وه‌ی دابه‌زیوه‌ بۆتۆ(که‌ قورئانه‌) و به‌وه‌ش که‌ پێش تۆ دابه‌زیوه‌(که‌ ته‌وراته‌) ده‌یانه‌وێت که‌ داد به‌رن بۆ لای یه‌کێك که‌ حوکم به‌ به‌رنامه‌ی خوا ناکات له‌ کاتێکدا به‌ڕاستی فه‌رمانیان پێ کراوه‌ که‌ بڕوایان پێی نه‌بێت وه‌ شه‌یتان ده‌یه‌وێت که‌ گومڕایان بکات به‌ گومڕایی یه‌کی دوور له‌ ڕاستی.

وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا إِلَىٰ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَإِلَى الرَّسُولِ رَأَيْتَ الْمُنَافِقِينَ يَصُدُّونَ عَنْكَ صُدُودًا (النساء :٦١)

وه‌ ئه‌گه‌ر Ù¾ÛŽ یان بوترێ:  وه‌رن بۆ لای ئه‌وه‌ی خوا ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌، وه‌ بۆ لای پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) ده‌بینی( ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) دووڕووه‌کان ڕووت Ù„ÛŽ وه‌رده‌گێڕن به‌ وه‌رگه‌ڕانێکی ته‌واو.

فَكَيْفَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ ثُمَّ جَاءُوكَ يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا إِحْسَانًا وَتَوْفِيقًا (النساء :٦٢)

ئایا حاڵیان چۆن ئه‌بێت کاتێك به‌سه‌رهاتێکی ناخۆشیان تووش بێت ؟ به‌هۆی ئه‌وه‌ی ده‌سیان پێشی خستووه‌(کردوویانه‌) پاشان دێنه‌وه‌ بۆ لات و سوێند ده‌خۆن به‌خوا ته‌نها نیازی چاکه‌ و یه‌ك خستنه‌وه‌مان بووه‌ کاتێك که‌ حوکم ده‌به‌ین بۆ لای غه‌یری خوا.

أُولَٰئِكَ الَّذِينَ يَعْلَمُ اللَّهُ مَا فِي قُلُوبِهِمْ فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَعِظْهُمْ وَقُلْ لَهُمْ فِي أَنْفُسِهِمْ قَوْلًا بَلِيغًا (النساء :٦٣)

ئه‌وانه‌ که‌سانێکن خوا ده‌زانێت چی له‌ دڵیاندا هه‌یه‌ که‌واته‌ ڕوویان لێ وه‌رگێڕه‌ وه‌ ئامۆژگارییان بکه‌ وه‌ بڵێ پێیان ده‌رباره‌ی خۆیان وته‌یه‌کی ڕه‌وان و کاریگه‌ر.

وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ ۚ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ
لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِيمًا (النساء :٦٤)

وه‌ هیچ پێغه‌مبه‌رێکمان ڕه‌وانه‌ نه‌کردووه‌ ته‌نها بۆ ئه‌وه‌ نه‌بێت گوێڕایه‌ڵی بکرێت به‌فه‌رمانی خوا وه‌ بێگومان ئه‌گه‌ر ئه‌وان کاتێ سته‌میان له‌ نه‌فسی خۆیان کرد بهاتنایه‌ بۆ لات و داوای لێ بوردنیان بکردایه‌ له‌ خوا پێغه‌مبه‌ریش داوای لێ خۆش بوونی بۆ بکردنایه‌ بێگومان ده‌یان بینی خوا په‌شیمانی وه‌رگری به‌به‌زه‌یی یه‌.(

فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ حَتَّىٰ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لَا يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجًا مِمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوا تَسْلِيمًا (النساء :٦٥)

نه‌خێر(وانی یه‌ که‌ خۆیان به‌ باوه‌ڕدار نیشان ده‌ده‌ن) سوێند به‌ په‌روه‌ردگارت بڕوا دارنین تا تۆ نه‌که‌نه‌ دادوه‌ر له‌هه‌ر ئاژاوه‌ و دووبه‌ره‌کی یه‌کی نێوانیان دا له‌پاشان هه‌ست نه‌که‌ن له‌ ده‌رونیاندا به‌ هیچ بێزاری یه‌ک له‌و بڕیاره‌ی تۆ داوته‌ و مل که‌چ نه‌که‌ن به‌ مل که‌چی یه‌کی ته‌واو.

دواترین جار ده‌ستكاری كراوه‌ له‌لایه‌ن هه‌واری خاڵی (2012-08-09 00:10:23)

سوڕه‌تی النساء ( 86 - 106)

وَإِذَا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ حَسِيبًا (النساء :٨٦)

هه‌ر کاتێك سڵاوێکتان لێ کرا ئه‌وه‌ به‌ چاکتر له‌و سڵاوه‌ سڵاو بکه‌ن یان وه‌کو خۆی بیسه‌ننه‌وه‌ بێگومان خوا هه‌میشه‌ پرساو چاودێره‌ به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا.

اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۚ لَيَجْمَعَنَّكُمْ إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَا رَيْبَ فِيهِ ۗ وَمَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ حَدِيثًا (النساء :٨٧)

هیچ په‌رستراوێك نی یه‌ جگه‌له‌ خوا، سوێند به‌خوا بێگومان کۆتان ده‌کاته‌وه‌ بۆ(لێپرسینه‌وه‌ی) ئه‌و ڕۆژی دواییه‌ی که‌ هیچ گومانی تێدا نی یه‌ جا کێ له‌خوا قسه‌(و به‌ڵێنی) ڕاست تره‌.

۞ فَمَا لَكُمْ فِي الْمُنَافِقِينَ فِئَتَيْنِ وَاللَّهُ أَرْكَسَهُمْ بِمَا كَسَبُوا ۚ أَتُرِيدُونَ أَنْ تَهْدُوا مَنْ أَضَلَّ اللَّهُ ۖ وَمَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ سَبِيلًا (النساء :٨٨)

ئه‌وه‌ چیتانه‌ ده‌رباره‌ی دووڕوه‌کان بوونه‌ته‌ دوو ده‌سته‌ له‌ کاتێکدا خوا ئه‌وانه‌ی گه‌ڕاندۆته‌وه‌ بۆ بێ باوه‌ڕی به‌هۆی کرده‌وه‌کانیانه‌وه‌ ئایا ده‌تانه‌وێت ڕێنموونیی که‌سێك بکه‌ن که‌ خوا گومڕای کردووه‌ ؟ وه‌ هه‌ر که‌سێ خوا گومڕای بکات ئه‌وه‌ هه‌رگیز ناتوانی ڕێگای ڕاستی بۆ بدۆزیته‌وه‌.

وَدُّوا لَوْ تَكْفُرُونَ كَمَا كَفَرُوا فَتَكُونُونَ سَوَاءً ۖ فَلَا تَتَّخِذُوا مِنْهُمْ أَوْلِيَاءَ حَتَّىٰ يُهَاجِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۚ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَخُذُوهُمْ وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ ۖ وَلَا تَتَّخِذُوا مِنْهُمْ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا (النساء :٨٩)

ئه‌وان ئاواته‌ خوازن ئێوه‌ش بێ باوه‌ڕ بن وه‌ك چۆن خۆیان بێ باوه‌ڕ بوون تا ئێوه‌ و ئه‌وان یه‌کسان بن که‌واته‌ ئه‌وان به‌ دۆست و یارمه‌تی ده‌ر هه‌ڵ مه‌بژێرن هه‌تا ( په‌شیمان ده‌بنه‌وه‌و) کۆچ ده‌که‌ن له‌ڕێ ی خوادا ئینجا ئه‌گه‌ر ڕوویان وه‌رگێڕاو پشتیان هه‌ڵکرد ئه‌وه‌ ( به‌دیل) بیانگرن و بیانکوژن له‌هه‌ر شوێنێك تووشیان بوون وه‌ هیچ دۆست و یارمه‌تی ده‌رێك له‌وان هه‌ڵ مه‌بژێرن.

إِلَّا الَّذِينَ يَصِلُونَ إِلَىٰ قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُمْ مِيثَاقٌ أَوْ جَاءُوكُمْ حَصِرَتْ صُدُورُهُمْ أَنْ يُقَاتِلُوكُمْ أَوْ يُقَاتِلُوا قَوْمَهُمْ ۚ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَسَلَّطَهُمْ عَلَيْكُمْ فَلَقَاتَلُوكُمْ ۚ فَإِنِ اعْتَزَلُوكُمْ فَلَمْ يُقَاتِلُوكُمْ وَأَلْقَوْا إِلَيْكُمُ السَّلَمَ فَمَا جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ عَلَيْهِمْ سَبِيلًا (النساء :٩٠)

جگه ‌له‌وانه‌ی په‌یوه‌ندی ده‌که‌ن به‌ که‌سانێکه‌وه‌ که‌ له‌ نێوان ئێوه‌ و ئه‌واندا په‌یمان هه‌یه‌ یان هاتوون بۆ لاتان له‌سه‌ر دڵیان ناڕه‌حه‌ته‌(حه‌ز ناکه‌ن) له‌وه‌ی که‌ جه‌نگتان له‌ دژ بکه‌ن یا جه‌نگ له‌ دژی خزمه‌کانیان بکه‌ن وه‌ ئه‌گه‌ر خوا بیویستایه‌ زاڵی ده‌کردن به‌سه‌رتاندا و جه‌نگیان دژتان ده‌کرد جا ئه‌گه‌ر ئه‌وان که‌نار گیربوون له‌ ئێوه‌ و جه‌نگیان له‌ دژتان نه‌ده‌کرد و پێشنیاری ئاشتیان کرد بۆتان(مل که‌چ بوون) ئه‌وه‌ خوا ڕێگه‌ی نه‌داوون که‌ ده‌ستیان بۆ به‌رن و نابێ شه‌ڕیان له‌ دژ بکه‌ن.

سَتَجِدُونَ آخَرِينَ يُرِيدُونَ أَنْ يَأْمَنُوكُمْ وَيَأْمَنُوا قَوْمَهُمْ كُلَّ مَا رُدُّوا إِلَى الْفِتْنَةِ أُرْكِسُوا فِيهَا ۚ فَإِنْ لَمْ يَعْتَزِلُوكُمْ وَيُلْقُوا إِلَيْكُمُ السَّلَمَ وَيَكُفُّوا أَيْدِيَهُمْ فَخُذُوهُمْ وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ ۚ وَأُولَٰئِكُمْ جَعَلْنَا لَكُمْ عَلَيْهِمْ سُلْطَانًا مُبِينًا (النساء :٩١)

له‌مه‌ولا که‌سانێکی تر ده‌بینن ده‌یانه‌وێت له‌ ئێوه‌ ئه‌مین بن وه‌ له‌ هۆزه‌که‌ی خۆشیان ئه‌مین بن هه‌ر کاتێك بانگ کرابن بۆ بێ باوه‌ڕی و بت په‌رستی گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ بۆی جا ئه‌گه‌ر که‌نا‌ر گیر نه‌بوون لێتان وه‌ جڵه‌وی ئاشتیان نه‌دایه‌ ده‌ستتان وه‌ ده‌ستیان نه‌کێشایه‌وه‌(له‌ جه‌نگ کردن) ئه‌وه‌ به‌ دیل بیانگرن و بیانکوژن له‌ هه‌ر شوێنێك که‌ به‌رده‌ستتان که‌وتن ئه‌وانه‌ی (باسمان کرد) داومانه‌ به‌ ئێوه‌ له‌ دژیان ده‌سه‌ڵاتی ئاشکرا.

وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ أَنْ يَقْتُلَ مُؤْمِنًا إِلَّا خَطَأً ۚ وَمَنْ قَتَلَ مُؤْمِنًا خَطَأً فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُؤْمِنَةٍ وَدِيَةٌ مُسَلَّمَةٌ إِلَىٰ أَهْلِهِ إِلَّا أَنْ يَصَّدَّقُوا ۚ فَإِنْ كَانَ مِنْ قَوْمٍ عَدُوٍّ لَكُمْ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُؤْمِنَةٍ ۖ وَإِنْ كَانَ مِنْ قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُمْ مِيثَاقٌ فَدِيَةٌ مُسَلَّمَةٌ إِلَىٰ أَهْلِهِ وَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُؤْمِنَةٍ ۖ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيَامُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ تَوْبَةً مِنَ اللَّهِ ۗ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا (النساء :٩٢)

بۆ هیچ باوه‌ڕدارێك ڕه‌وا نی یه‌ باوه‌ڕدارێك بکوژێت مه‌گه‌ر به‌ هه‌ڵه‌ وه‌ هه‌ر که‌سێك ئیماندارێك به‌ هه‌ڵه‌ بکوژێت ئه‌وه‌(له‌سه‌ریه‌تی) ئازاد کردنی کۆیله‌یه‌کی باوه‌ڕدار و (نرخی) خوێنێکیش بدات به‌ که‌س و کاری کوژراوه‌که‌ مه‌گه‌ر بیبه‌خشن (له‌ خوێنه‌که‌ به‌خێری خۆیان) به‌ڵام ئه‌گه‌ر کوژراوه‌که‌ له‌ گه‌لێك بوو که‌ دوژمنتان بوون(کافری شه‌ڕ که‌ر بوون) وه‌ کوژراوه‌که‌ ئیماندار بوو ئه‌وه‌(هه‌ر له‌سه‌ریه‌تی) ئازاد کردنی به‌نده‌یه‌کی ئیماندار وه‌ ئه‌گه‌ر(کوژراوه‌که‌) له‌ گه‌لێك بوو که‌ له‌ نێوان ئێوه‌ و ئه‌واندا په‌یمان هه‌بوو ئه‌وا(نرخی) خوێنێك بده‌نه‌ که‌سی کوژراوه‌که‌ له‌ گه‌ڵ ئازاد کردنی کۆیله‌یه‌کی ئیماندار جا ئه‌و(بکوژ) ه‌ی ده‌ستی نه‌که‌وت(یان نه‌ی بوو) ئه‌وه‌(له‌ سه‌ریه‌تی) ڕۆژوو گرتنی دوو مانگ له‌سه‌ر یه‌ك (ئه‌م بڕیاره‌) لێ بووردنه‌ له‌ لایه‌ن خواوه‌، وه‌ خوا هه‌میشه‌ زانای کاردروسته‌.

وَمَنْ يَقْتُلْ مُؤْمِنًا مُتَعَمِّدًا فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِدًا فِيهَا وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَلَعَنَهُ وَأَعَدَّ لَهُ عَذَابًا عَظِيمًا (النساء :٩٣)

وه‌ هه‌ر که‌سێك ئیماندارێك به‌ده‌س ئه‌نقه‌س بکوژێت ئه‌وه‌ تۆڵه‌ی ئه‌و که‌سه‌ دۆزه‌خه‌ به‌ هه‌میشه‌یی تیایدا ئه‌بێت و خوا خه‌شمی لێگرتووه‌ و نه‌فرینی لێ کردووه‌ و سزایه‌کی گه‌وره‌ی بۆ ئاماده‌ کردووه‌.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا ضَرَبْتُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَتَبَيَّنُوا وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقَىٰ إِلَيْكُمُ السَّلَامَ لَسْتَ مُؤْمِنًا تَبْتَغُونَ عَرَضَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فَعِنْدَ اللَّهِ مَغَانِمُ كَثِيرَةٌ ۚ كَذَٰلِكَ كُنْتُمْ مِنْ قَبْلُ فَمَنَّ اللَّهُ عَلَيْكُمْ فَتَبَيَّنُوا ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا (النساء :٩٤)

ئه‌ی که‌سانێك که‌ بڕواتان هێناوه‌ کاتێك ده‌رچوون(بۆ جیهاد کردن) له‌ ڕێگه‌ی خوادا هه‌موو شتێك ڕوون بکه‌نه‌وه‌ وه‌ نه‌ڵێن به‌و که‌سانه‌ی که‌ سڵاو(ÛŒ موسوڵمانانه‌) تان Ù„ÛŽ ده‌که‌ن تۆ بڕوادار نیت ØŸ به‌ دوای شتوومه‌ك Ùˆ سامانی دنیای دا بگه‌ڕێن ئه‌وه‌ لای خوا ده‌سکه‌وتی زۆر  هه‌یه‌ ئێوه‌ش له‌مه‌وپێش هه‌روه‌ها بوون (ئیمانه‌که‌تان ده‌شارده‌وه‌) ئینجا خوا منه‌تی نا به‌سه‌رتاندا(به‌هێز Ùˆ زاڵی کردن) ده‌ی که‌واته‌ هه‌موو شتێك ڕوون بکه‌نه‌وه‌ به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ ئاگاداره‌ به‌وه‌ی ئێوه‌ ده‌یکه‌ن.

لَا يَسْتَوِي الْقَاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ غَيْرُ أُولِي الضَّرَرِ وَالْمُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ ۚ فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِينَ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ عَلَى الْقَاعِدِينَ دَرَجَةً ۚ وَكُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَىٰ ۚ وَفَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِينَ عَلَى الْقَاعِدِينَ أَجْرًا عَظِيمًا (النساء :٩٥)

یه‌کسان نین دانیشتوان(له‌ جیهادی ڕێ ی خودا) له‌ باوه‌ڕداران جگه‌ له‌ خاوه‌ن عوزره‌کان(نه‌خۆش، کوێر، شه‌ل) له‌گه‌ڵ تێکۆشه‌رانی ڕێگه‌ی خوادا به‌ ماڵ و گیانیان خوا باوی داوه‌ تێکۆشه‌ران به‌ ماڵ و گیانیان به‌سه‌ر دانیشتوان(له‌ جیهاد) دا به‌ پله‌یه‌ك وه‌ هه‌ر یه‌ك له‌و دوو تاقمه‌ خوا به‌ڵێنی پاداشتی زۆر چاکی پێ داوون(که‌ به‌هه‌شته‌)، وه‌ خوا ڕێزی تێکۆشه‌رانی داوه‌ به‌سه‌ر دانیشتووه‌کاندا به‌ پاداشتێکی گه‌وره‌.

دَرَجَاتٍ مِنْهُ وَمَغْفِرَةً وَرَحْمَةً ۚ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا (النساء :٩٦)

له‌ لای(خوا) وه‌ پله‌ی زۆر و لێ خۆش بوون و میهره‌بانیان بۆ هه‌یه‌ وه‌ خوا هه‌میشه‌ لێبورده‌ی میهره‌بانه‌.

إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ قَالُوا فِيمَ كُنْتُمْ ۖ قَالُوا كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِي الْأَرْضِ ۚ قَالُوا أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُوا فِيهَا ۚ فَأُولَٰئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ ۖ وَسَاءَتْ مَصِيرًا (النساء :٩٧)

به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که‌ فریشته‌کان گیانیان ده‌کێشن له‌ کاتێکدا که‌ سته‌میان له‌ خۆیان ده‌کرد(به‌ Ú©Û†Ú† نه‌کردنیان) به‌ ته‌شه‌ره‌وه‌  پێیان ده‌ڵێن(ده‌رباره‌ی ئایینه‌که‌تان) له‌ چیدا بوون ØŸ! ده‌ڵێن ئێمه‌ چه‌وساوه‌ بووین له‌سه‌ر زه‌وی دا(پێیان) ده‌ڵێن مه‌گه‌ر زه‌ویی خوا فراوان نه‌بوو ØŸ. تا کۆچتان بکردایه‌ تیایدا جا ئه‌وانه‌ شوێنیان دۆزه‌خه‌ ئای Ú† پاشه‌ Ú•Û†Ú˜ÛŽÚ©ÛŒ خراپه‌.

إِلَّا الْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ لَا يَسْتَطِيعُونَ حِيلَةً وَلَا يَهْتَدُونَ سَبِيلًا (النساء :٩٨)

بێجگه‌ له‌و چه‌وساوانه‌ی که‌ له‌ پیاوان و ئافره‌تان و له‌ منداڵانن که‌ توانای هیچ چاره‌یه‌کیان نی یه‌ (له‌به‌ر بێ هێزی و پیرییان) وه‌ به‌ هیچ شێوازێك ڕێ ده‌رناکه‌ن.

فَأُولَٰئِكَ عَسَى اللَّهُ أَنْ يَعْفُوَ عَنْهُمْ ۚ وَكَانَ اللَّهُ عَفُوًّا غَفُورًا (النساء :٩٩)

ئا ئه‌وانه‌ خوا لێ یان خۆش ده‌بێت وه‌ خوا هه‌میشه‌ چاوپۆشیکه‌ر و لێ خۆشبووه‌.

۞ وَمَنْ يُهَاجِرْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يَجِدْ فِي الْأَرْضِ مُرَاغَمًا كَثِيرًا وَسَعَةً ۚ وَمَنْ يَخْرُجْ مِنْ بَيْتِهِ مُهَاجِرًا إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ ۗ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا (النساء :١٠٠)

وه‌ هه‌ر که‌سێك کۆچ بکات له‌ ڕێ ی خوادا ده‌ستی ده‌که‌وێت له‌ زه‌وی دا جێگه‌ و ڕێگه‌ی زۆر(که‌ دوژمن پێی ناخۆشه‌) وه‌ فراوانی(له‌ رۆزی ژیاندا) وه‌ هه‌ر که‌سێك له‌ ماڵی خۆی ده‌رچێت وه‌ کۆچ بکات بۆ لای خوا و پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی پاشان مردن پێ ی بگات ئه‌وه‌ بێگومان پاداشتی ئه‌و که‌سه‌ که‌وتۆته‌ سه‌ر خوا وه‌ خوا هه‌میشه‌ لێبورده‌ی به‌ به‌زه‌یی یه‌.

وَإِذَا ضَرَبْتُمْ فِي الْأَرْضِ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَقْصُرُوا مِنَ الصَّلَاةِ إِنْ خِفْتُمْ أَنْ يَفْتِنَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا ۚ إِنَّ الْكَافِرِينَ كَانُوا لَكُمْ عَدُوًّا مُبِينًا (النساء :١٠١)

هه‌ر کاتێك سه‌فه‌رتان کرد(Ùˆ گه‌ڕان) به‌زه‌وی دا ئه‌وه‌ هیچ گوناهێکتان له‌سه‌ر Ù†ÛŒ یه‌ که‌ هه‌ندێ له‌ نوێژه‌کان کورت بکه‌نه‌وه‌  ئه‌گه‌ر ترسان ئه‌وانه‌ی بێ باوه‌ڕن جه‌نگتان له‌گه‌ڵ بکه‌ن به‌ ڕاستی بێ باوه‌ڕان هه‌میشه‌ بۆ ئێوه‌ دوژمنێکی ڕوون Ùˆ ئاشکران.

وَإِذَا كُنْتَ فِيهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلَاةَ فَلْتَقُمْ طَائِفَةٌ مِنْهُمْ مَعَكَ وَلْيَأْخُذُوا أَسْلِحَتَهُمْ فَإِذَا سَجَدُوا فَلْيَكُونُوا مِنْ وَرَائِكُمْ وَلْتَأْتِ طَائِفَةٌ أُخْرَىٰ لَمْ يُصَلُّوا فَلْيُصَلُّوا مَعَكَ وَلْيَأْخُذُوا حِذْرَهُمْ وَأَسْلِحَتَهُمْ ۗ وَدَّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ تَغْفُلُونَ عَنْ أَسْلِحَتِكُمْ وَأَمْتِعَتِكُمْ فَيَمِيلُونَ عَلَيْكُمْ مَيْلَةً وَاحِدَةً ۚ وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِنْ كَانَ بِكُمْ أَذًى مِنْ مَطَرٍ أَوْ كُنْتُمْ مَرْضَىٰ أَنْ تَضَعُوا أَسْلِحَتَكُمْ ۖ وَخُذُوا حِذْرَكُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ أَعَدَّ لِلْكَافِرِينَ عَذَابًا مُهِينًا (النساء :١٠٢)

کاتێك تۆ(ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) له‌ جه‌نگدا) له‌ ناو بڕواداراندا بوویت و پێش نوێژیت بۆ کردن ئه‌وه‌ با تاقمێك له‌وان له‌گه‌ڵ تۆ نوێژ بکه‌ن و با چه‌که‌کانیان پێ بێت جا کاتێك سوژده‌یان برد(ڕکاتێکیان ته‌واو کرد) با (بچنه‌ دواوه‌) له‌ پشتانه‌وه‌ بن (پاسه‌وانتان بن) وه‌ با تاقمه‌که‌ی تر بێن که‌ نوێژیان نه‌کردوه‌(وپاسه‌وان بوون) و له‌گه‌ڵ تۆ نوێژ بکه‌ن وه‌ با وریای خۆیان بن و چه‌که‌کانیشیان پێ بێت بێ باوه‌ڕان ئاواته‌ خوازن که‌ ئێوه‌ بێ ئاگا بن له‌ چه‌که‌کانتان و شت و مه‌که‌کانتان تا په‌لامارتان بده‌ن به‌ په‌لامارێکی یه‌کجاره‌کی(بده‌ن به‌سه‌رتاندا) وه‌ تاوانتان له‌سه‌ر نی یه‌ ئه‌گه‌ر به‌هۆی بارانه‌وه‌ ناڕه‌حه‌ت بوون یان نه‌خۆش بوون که‌ چه‌که‌کانتان دانێن به‌ڵام وریایی خۆتان بکه‌ن به‌ڕاستی خوا ئاماده‌ی کردوه‌ بۆ بێ باوه‌ڕان سزایه‌کی ڕیسواکه‌ر.

فَإِذَا قَضَيْتُمُ الصَّلَاةَ فَاذْكُرُوا اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىٰ جُنُوبِكُمْ ۚ فَإِذَا اطْمَأْنَنْتُمْ فَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ ۚ إِنَّ الصَّلَاةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَوْقُوتًا (النساء :١٠٣)

ئه‌نجا کاتێك نوێژه‌کانتان به‌ جێ هێنا ئه‌وسا یادی خوا بکه‌ن به‌ پێوه‌ و به‌ دانیشتنه‌وه‌، وه‌ له‌سه‌ر ته‌نیشتان(به‌ پاڵکه‌وتنه‌وه‌) جا هه‌ر کاتێك دڵ ئارام بوون(و ترس نه‌ما) ئه‌و کاته‌ نوێژه‌کانتان به‌ ڕێك و پێكی بکه‌ن به‌ڕاستی نوێژ هه‌میشه‌ له‌سه‌ر باوه‌ڕداران فه‌رزکراوێکی کات بۆ دیاری کراوه‌.

وَلَا تَهِنُوا فِي ابْتِغَاءِ الْقَوْمِ ۖ إِنْ تَكُونُوا تَأْلَمُونَ فَإِنَّهُمْ يَأْلَمُونَ كَمَا تَأْلَمُونَ ۖ وَتَرْجُونَ مِنَ اللَّهِ مَا لَا يَرْجُونَ ۗ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا (النساء :١٠٤)

سست مه‌بن له‌ به‌دوا گه‌ڕانی دوژمنتاندا(یان له‌ به‌دوا گه‌ڕانی ئه‌و قه‌ومه‌ کافرانه‌دا) ئه‌گه‌ر ئێوه‌ ئێش و ئازارتان پێ بگات بێگومان ئه‌وانیش ئێش و ئازاریان پێ ده‌گات وه‌ك چۆن ئێوه‌ ئێش و ئازارتان پێ ده‌گات وه‌ ئێوه‌ ئومێد ده‌که‌ن له‌ خوا ئه‌وه‌ی ئه‌وان ئومێدی ناکه‌ن(که‌ پاداشت و سه‌رکه‌وتنه‌) وه‌ به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ زانای کار دروسته‌.

إِنَّا أَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِتَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ بِمَا أَرَاكَ اللَّهُ ۚ وَلَا تَكُنْ لِلْخَائِنِينَ خَصِيمًا (النساء :١٠٥)

بێگومان ئێمه‌ دامان به‌زاندۆته‌ سه‌ر تۆ ئه‌م قورئانه‌ به‌ڕاستی بۆ ئه‌وه‌ی بڕیار بده‌ی له‌ نێوان خه‌ڵکیدا به‌و بڕیاره‌ی که‌ خوا نیشانی داویت وه‌ بۆ ناپاکان مه‌به‌ به‌ پارێزه‌ر و داواچی.

سوڕه‌تی النساء ( 126 - 151)

وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ مُحِيطًا (النساء :١٢٦)

ته‌نها بۆ خوایه‌ هه‌رچی له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی دا هه‌یه‌، وه‌ خوا به‌رده‌وام ئاگاداری هه‌موو شتێکه‌.

وَيَسْتَفْتُونَكَ فِي النِّسَاءِ ۖ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِيهِنَّ وَمَا يُتْلَىٰ عَلَيْكُمْ فِي الْكِتَابِ فِي يَتَامَى النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا تُؤْتُونَهُنَّ مَا كُتِبَ لَهُنَّ وَتَرْغَبُونَ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الْوِلْدَانِ وَأَنْ تَقُومُوا لِلْيَتَامَىٰ بِالْقِسْطِ ۚ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِهِ عَلِيمًا (النساء :١٢٧)

وه‌(ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) پرسیارت لێ ده‌که‌ن ده‌رباره‌ی ئافره‌تان بڵێ خوا وه‌ڵامتان ده‌داته‌وه‌ ده‌رباره‌یان وه‌ ئه‌وه‌ی به‌سه‌رتاندا ده‌خوێنرێته‌وه‌ له‌ قورئاندا(وه‌ڵامێکه‌) له‌ باره‌ی کچانی هه‌تیوه‌وه‌ ئه‌وانه‌ی پێ یان ناده‌ن ئه‌وه‌ی نووسراوه‌ بۆیان(واته‌ میراتی باوکیان) وه‌ حه‌ز ناکه‌ن ماره‌یان بکه‌ن(له‌به‌ر میراته‌که‌شیان ناهێڵن شوو بکه‌ن) وه‌ له‌باره‌ی ئه‌و مناڵانه‌ی که‌ بێ ده‌سه‌ڵاتن وه‌(خوا فه‌رمان ده‌دات) به‌ دادگه‌ری له‌گه‌ڵ هه‌تیوان دا بجوڵێنه‌وه‌ وه‌ هه‌ر کرده‌وه‌یه‌کی باش بکه‌ن ئه‌وه‌ بێگومان خوا به‌ ئاگایه‌ لێ ی.

وَإِنِ امْرَأَةٌ خَافَتْ مِنْ بَعْلِهَا نُشُوزًا أَوْ إِعْرَاضًا فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا أَنْ يُصْلِحَا بَيْنَهُمَا صُلْحًا ۚ وَالصُّلْحُ خَيْرٌ ۗ وَأُحْضِرَتِ الْأَنْفُسُ الشُّحَّ ۚ وَإِنْ تُحْسِنُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا (النساء :١٢٨)

وه‌ ئه‌گه‌ر ئافره‌تێك ترسا له‌ گوێ پێ نه‌دان یا پشت هه‌ڵکردنی مێرده‌که‌ی ئه‌وه‌ هه‌ردووکیان هیچ گوناهێکیان له‌سه‌ر نی یه‌ که‌ ئاشته‌واییه‌کی چاك بکه‌ن له‌ نێوان خۆیاندا هه‌ر ئاشته‌وایی و یه‌ك که‌وتن چاکتره‌ هه‌ر چه‌نده‌ چروکی و ڕه‌زیلی تێکه‌ڵاوی ده‌رونه‌کان کراوه،‌ وه‌ ئه‌گه‌ر چاکه‌ کارو پارێزکار بن ئه‌وه‌ دڵنیا بن به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ به‌ ئاگایه‌ له‌وه‌ی که‌ ده‌یکه‌ن.

وَلَنْ تَسْتَطِيعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَيْنَ النِّسَاءِ وَلَوْ حَرَصْتُمْ ۖ فَلَا تَمِيلُوا كُلَّ الْمَيْلِ فَتَذَرُوهَا كَالْمُعَلَّقَةِ ۚ وَإِنْ تُصْلِحُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَحِيمًا (النساء :١٢٩)

ئێوه‌ هه‌رگیز ناتوانن داد په‌روه‌ر بن له‌ نێوان ژنه‌کانتان دا هه‌ر چه‌نده‌ سوور بن(هه‌وڵ بده‌ن) جا که‌واته‌ به‌ ته‌واوی خوار مه‌بنه‌وه‌(له‌ هاوسه‌ری یه‌کێکیان) به‌و هۆیه‌وه‌ واز بهێنن له‌وی تریان وه‌ك هه‌ڵبه‌ستراو(نه‌ ئه‌وه‌یه‌ مێردی هه‌بێت نه‌ به‌ڕه‌ڵاش کرابێت) وه‌ ئه‌گه‌ر بسازێن و پارێزکار بن ئه‌وه‌ به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ لێبورده‌ی میهره‌بانه‌.

وَإِنْ يَتَفَرَّقَا يُغْنِ اللَّهُ كُلًّا مِنْ سَعَتِهِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ وَاسِعًا حَكِيمًا (النساء :١٣٠)

وه‌ ئه‌گه‌ر لێك جیابوونه‌وه‌ په‌روه‌ردگار هه‌ریه‌که‌یان(له‌وی تر) بێ ئاتاج ده‌کات به‌ڕه‌حمی خۆی وه‌ خوا هه‌میشه‌ به‌هره‌ فراوان و کاردروسته‌.

وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۗ وَلَقَدْ وَصَّيْنَا الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَإِيَّاكُمْ أَنِ اتَّقُوا اللَّهَ ۚ وَإِنْ تَكْفُرُوا فَإِنَّ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ غَنِيًّا حَمِيدًا (النساء :١٣١)

وه‌ بۆ خوایه‌ هه‌رچی له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی دایه‌ سوێند به‌خوا به‌ڕاستی ئێمه‌ ئامۆژگاریمان کردوون ئه‌وانه‌ی که‌ نامه‌یان پێدراوه‌ له‌ پێش ئێوه‌دا هه‌روه‌ها ئێوه‌ش که‌ له‌ خوا بترسن وه‌ ئه‌گه‌ر بێ باوه‌ڕ بن ئه‌وه‌ به‌ڕاستی هه‌ر هی خوایه‌ هه‌رچی له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی دایه‌ وه‌ خوا هه‌میشه‌ ده‌وڵه‌مه‌ند و سوپاس کراوه‌.

وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ وَكِيلًا (النساء :١٣٢)

وه‌ ته‌نها بۆ خوایه‌ هه‌رچی له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌وی دایه‌ ته‌نها خوا به‌سه‌ پێ سپێراو و چاودێر بێت.

إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ أَيُّهَا النَّاسُ وَيَأْتِ بِآخَرِينَ ۚ وَكَانَ اللَّهُ عَلَىٰ ذَٰلِكَ قَدِيرًا (النساء :١٣٣)

ئه‌گه‌ر خوا بیه‌وێت ناتانهێڵێ ئه‌ی خه‌ڵکینه‌ وه‌ ده‌سته‌یه‌کی تر ده‌هێنێت وه‌ خوا هه‌رده‌م به‌سه‌ر ئه‌وه‌دا به‌ توانایه‌.

مَنْ كَانَ يُرِيدُ ثَوَابَ الدُّنْيَا فَعِنْدَ اللَّهِ ثَوَابُ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ سَمِيعًا بَصِيرًا (النساء :١٣٤)

هه‌ر که‌سێك پاداشتی دنیای ده‌وێت ئه‌وه‌ی لای خوایه‌ پاداشتی دنیا و دواڕۆژ وه‌ هه‌میشه‌ خوا بیسه‌ری بینایه‌.

۞ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ وَلَوْ عَلَىٰ أَنْفُسِكُمْ أَوِ الْوَالِدَيْنِ وَالْأَقْرَبِينَ ۚ إِنْ يَكُنْ غَنِيًّا أَوْ فَقِيرًا فَاللَّهُ أَوْلَىٰ بِهِمَا ۖ فَلَا تَتَّبِعُوا الْهَوَىٰ أَنْ تَعْدِلُوا ۚ وَإِنْ تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا (النساء :١٣٥)

ئه‌ی که‌سانێك که‌ باوه‌ڕتان هێناوه‌ به‌رده‌وام زۆر دادگه‌ر بن له‌به‌ر خوا شایه‌تی بده‌ن با شایه‌تی یه‌که‌ دژ به‌ خۆشتان بێت یان دژی باوك و دایك و خزمه‌ نزیکه‌کانتان بێت ئه‌گه‌ر(شایه‌تی له‌سه‌ر دراوه‌که‌) ده‌وڵه‌مه‌ند بێت یان هه‌ژار(شایه‌تیه‌که‌ هه‌ر بده‌ن) چونکه‌ خوا به‌وان له‌ پێشتره‌(و قازانجیان چاکتر ده‌زانێت) که‌واته‌ شوێن ئاره‌زوو مه‌که‌ون بۆ ئه‌وه‌ی له‌ هه‌ق لانه‌ده‌ن وه‌ ئه‌گه‌ر(شایه‌تیه‌که‌) پێچه‌وانه‌ بده‌ن یا نه‌یده‌ن و گوێی نه‌ده‌نێ ئه‌وه‌ به‌ڕاستی خوا هه‌میشه‌ به‌ کاره‌کانتان ئاگاداره‌.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالْكِتَابِ الَّذِي نَزَّلَ عَلَىٰ رَسُولِهِ وَالْكِتَابِ الَّذِي أَنْزَلَ مِنْ قَبْلُ ۚ وَمَنْ يَكْفُرْ بِاللَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا بَعِيدًا (النساء :١٣٦)

ئه‌ی که‌سانێك که‌ باوه‌ڕتان هێناوه‌ به‌رده‌وام بن له‌سه‌ر باوه‌ڕ به‌ خوداو پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی و به‌و قورئانه‌ی ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌، بۆ فروستاده‌که‌ی وه‌ به‌و کتێبانه‌ش که‌ پێشتر ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌، وه‌ هه‌ر که‌سێك بێ باوه‌ڕ بێت به‌خوا و به‌ فریشته‌کانی و به‌ کتێبه‌کانی و پێغه‌مبه‌ره‌کانی و ڕۆژی دوایی ئه‌وه‌ به‌ڕاستی گومڕا بووه‌ به‌ گومڕایی یه‌کی زۆر دوور(له‌ ڕاستی) ی.

إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا ثُمَّ كَفَرُوا ثُمَّ آمَنُوا ثُمَّ كَفَرُوا ثُمَّ ازْدَادُوا كُفْرًا لَمْ يَكُنِ اللَّهُ لِيَغْفِرَ لَهُمْ وَلَا لِيَهْدِيَهُمْ سَبِيلًا (النساء :١٣٧)

بێگومان ئه‌وانه‌ی بڕوایان هێناوه‌ پاشان بێ باوه‌ڕ بوونه‌ته‌وه‌ دواتر باوه‌ڕیان هێناوه‌ ئه‌وسا بێ باوه‌ڕ بوونه‌ته‌وه‌ پاشان له‌ بێ بڕوایی دا زیادتر ڕۆچوون خوا هه‌رگیز لێیان خۆش نابێت وه‌ ڕێنمایی یان ناکات بۆ ڕێگای ڕاست.

بَشِّرِ الْمُنَافِقِينَ بِأَنَّ لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا (النساء :١٣٨)

موژده‌ بده‌ به‌ دوو ڕووه‌کان به‌وه‌ی که‌ به‌ڕاستی سزایه‌کی به‌ ئازاریان بۆ هه‌یه‌.

الَّذِينَ يَتَّخِذُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ ۚ أَيَبْتَغُونَ عِنْدَهُمُ الْعِزَّةَ فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا (النساء :١٣٩)

ئه‌وانه‌ی که‌ بێ باوه‌ڕان به‌ دۆست و خۆشه‌ویستی خۆیان داده‌نێن بێجگه‌ له‌ ئیمانداران ئایا به‌ ته‌مان سه‌ربه‌رزیان لای ئه‌وان ده‌ست که‌وێ ؟ (بۆچونێکی هه‌ڵه‌یه‌) چونکه‌ به‌ڕاستی سه‌ربه‌رزی و باڵا ده‌ستی هه‌مووی بۆ خوایه‌.

وَقَدْ نَزَّلَ عَلَيْكُمْ فِي الْكِتَابِ أَنْ إِذَا سَمِعْتُمْ آيَاتِ اللَّهِ يُكْفَرُ بِهَا وَيُسْتَهْزَأُ بِهَا فَلَا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ حَتَّىٰ يَخُوضُوا فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ ۚ إِنَّكُمْ إِذًا مِثْلُهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ جَامِعُ الْمُنَافِقِينَ وَالْكَافِرِينَ فِي جَهَنَّمَ جَمِيعًا (النساء :١٤٠)

وه‌ بێگومان خوا ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ بۆتان له‌ قورئاندا هه‌ر کاتێك بیستان ئایه‌ته‌کانی(به‌ڵگه‌کانی) خوا بڕوایان پێ ناکرێت و گاڵته‌یان پێ ده‌کرێت ئه‌وه‌ دامه‌نیشن له‌ گه‌ڵیاندا تا ده‌چنه‌ ناو باسێکی تره‌وه‌(و باسه‌که‌ ده‌گۆڕن) بێگومان ئه‌گه‌ر دانیشتن له‌ گه‌ڵیاندا(و هاوبه‌شیان بکه‌ن) ئه‌وه‌ ئێوه‌ش وه‌ك ئه‌وانن به‌ڕاستی خوا کۆکه‌ره‌وه‌ی دووڕوه‌کان و بێ باوه‌ڕه‌کانیشه‌ به‌ تێکڕا له‌ دۆزه‌خدا.

الَّذِينَ يَتَرَبَّصُونَ بِكُمْ فَإِنْ كَانَ لَكُمْ فَتْحٌ مِنَ اللَّهِ قَالُوا أَلَمْ نَكُنْ مَعَكُمْ وَإِنْ كَانَ لِلْكَافِرِينَ نَصِيبٌ قَالُوا أَلَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَيْكُمْ وَنَمْنَعْكُمْ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ ۚ فَاللَّهُ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ۗ وَلَنْ يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلًا (النساء :١٤١)

دووڕوه‌کان ئه‌وانه‌ی چاوه‌ڕوانی(سه‌ر ئه‌نجامی) ئێوه‌ ده‌که‌ن جا ئه‌گه‌ر بۆ ئێوه‌ بوو سه‌رکه‌وتن له‌ لای خواوه‌ ده‌ڵێن مه‌گه‌ر ئێمه‌ له‌گه‌ڵ ئێوه‌ نه‌بووین ؟ به‌ڵام ئه‌گه‌ر بێ بڕوایان به‌شێکیان(له‌ سه‌رکه‌وتن) هه‌بوو ئه‌ڵێن ئایا ئێمه‌ زاڵمان نه‌کردن به‌سه‌ر ئه‌وان دا ؟ و ئێوه‌مان نه‌ پاراست له‌ ئیمانداران ؟ (که‌واته‌ به‌شمان بده‌ن) جا خوا له‌ ڕۆژی دواییدا بڕیاری یه‌کجاری ده‌دات له‌ نێوانتان دا وه‌ هه‌رگیز خوا(به‌ڵگه‌ی) کافران به‌سه‌ر ئیمانداران(ی ڕاسته‌قینه‌) دا سه‌رناخات(له‌م جیهان) ه‌دا.

إِنَّ الْمُنَافِقِينَ يُخَادِعُونَ اللَّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُوا إِلَى الصَّلَاةِ قَامُوا كُسَالَىٰ يُرَاءُونَ النَّاسَ وَلَا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلَّا قَلِيلًا (النساء :١٤٢)

به‌ڕاستی دووڕووه‌کان ده‌یانه‌وێت خوا بخه‌ڵه‌تێنن که‌چی خوا خه‌ڵه‌تێنه‌ری ئه‌وانه‌ هه‌ر کاتێکیش هه‌ستن بۆ نوێژ به‌ ته‌مه‌ڵی و سستی هه‌ڵده‌ستن ڕوپامایی بۆ خه‌ڵکی ئه‌که‌ن وه‌ یادی خوا ناکه‌ن که‌مێك نه‌بێت.

مُذَبْذَبِينَ بَيْنَ ذَٰلِكَ لَا إِلَىٰ هَٰؤُلَاءِ وَلَا إِلَىٰ هَٰؤُلَاءِ ۚ وَمَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ سَبِيلًا (النساء :١٤٣)

دوو دڵ و دڵه‌ ڕاوکێیانه‌ له‌و نێوان(کوفر و باوه‌ڕ) ه‌دا نه‌ لای بڕوادارانن وه‌ نه‌ لای بێ باوه‌ڕانن وه‌ هه‌ر که‌سێك خوا گومڕای بکات ئه‌وه‌ هه‌رگیز ڕێگه‌یه‌کی ڕاستی بۆ نادۆزێته‌وه‌ بیگه‌یه‌نێ به‌ مه‌به‌ست.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ ۚ أَتُرِيدُونَ أَنْ تَجْعَلُوا لِلَّهِ عَلَيْكُمْ سُلْطَانًا مُبِينًا (النساء :١٤٤)

ئه‌ی ئه‌وانه‌ی که‌ بڕواتان هێناوه‌ بێ بڕواکان مه‌که‌نه‌ دۆستی خۆتان له‌ بری ئیمانداران ئایا (به‌م کاره‌) ده‌تانه‌وێت بیده‌ن به‌خوا به‌ڵگه‌یه‌کی ڕوون له‌ دژی خۆتان ؟ .

إِنَّ الْمُنَافِقِينَ فِي الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ وَلَنْ تَجِدَ لَهُمْ نَصِيرًا (النساء :١٤٥)

با بزانن به‌ڕاستی دووڕووه‌کان له‌ خانه‌و ته‌به‌قی هه‌ره‌ ژێره‌وه‌ی ئاگردان وه‌ هه‌رگیز ڕزگار که‌رێکت بۆ ئه‌وان ده‌ست ناکه‌وێت.

إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا وَأَصْلَحُوا وَاعْتَصَمُوا بِاللَّهِ وَأَخْلَصُوا دِينَهُمْ لِلَّهِ فَأُولَٰئِكَ مَعَ الْمُؤْمِنِينَ ۖ وَسَوْفَ يُؤْتِ اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ أَجْرًا عَظِيمًا (النساء :١٤٦)

جگه‌ له‌وانه‌ی ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ و خۆیان چاك ده‌که‌ن و ده‌ست ده‌گرن به‌(ئایینی) خواوه‌ و ئایینه‌که‌یان پاك و خاوێن ده‌که‌ن بۆ خوا جا ئه‌وانه‌(ی ئه‌و مه‌رجانه‌یان به‌ جێ هێنا) له‌گه‌ڵ ئیمانداراندا ده‌بن بێگومان له‌ داهاتوودا خوا ده‌یبه‌خشێ به‌ ئیمانداران پاداشتێکی زۆر گه‌وره‌.

مَا يَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذَابِكُمْ إِنْ شَكَرْتُمْ وَآمَنْتُمْ ۚ وَكَانَ اللَّهُ شَاكِرًا عَلِيمًا (النساء :١٤٧)

ئایا خوا Ú† ئیشێکی هه‌یه‌ به‌ سزادانتان ئه‌گه‌ر سوپاسی بکه‌ن وه‌ باوه‌ڕی Ù¾ÛŽ بێنن وه‌ خوا هه‌میشه‌ پێزانی سوپاسه‌ Ùˆ زانایه‌. 

۞ لَا يُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَنْ ظُلِمَ ۚ وَكَانَ اللَّهُ سَمِيعًا عَلِيمًا (النساء :١٤٨)

خوا پێ ی خۆش نی یه‌ ئاشکرا کردنی قسه‌ی نا به‌جێ و خراپ مه‌گه‌ر که‌سێك سته‌می لێکرابێ(بۆی دروسته‌ خراپه‌ی سته‌مکار ئاشکرا کات) وه‌ خوا هه‌میشه‌ بیسه‌ری زانایه‌.

إِنْ تُبْدُوا خَيْرًا أَوْ تُخْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا عَنْ سُوءٍ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ عَفُوًّا قَدِيرًا (النساء :١٤٩)

ئه‌گه‌ر خێر و چاکه‌ ده‌رخه‌ن(به‌ ئاشکرا بیکه‌ن) یان بیشارنه‌وه‌ یان ببورن له‌ خراپه‌یه‌ك ئه‌وه‌ بێگومان خوا هه‌میشه‌ لێبورده‌ی به‌ توانایه‌.

إِنَّ الَّذِينَ يَكْفُرُونَ بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَيُرِيدُونَ أَنْ يُفَرِّقُوا بَيْنَ اللَّهِ وَرُسُلِهِ وَيَقُولُونَ نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَنَكْفُرُ بِبَعْضٍ وَيُرِيدُونَ أَنْ يَتَّخِذُوا بَيْنَ ذَٰلِكَ سَبِيلًا (النساء :١٥٠)

به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی بێ باوه‌ڕن به‌ خواو پێغه‌مبه‌ره‌کانی وه‌ ده‌یانه‌وێ جیاوازی بخه‌نه‌ نێوان خواو پێغه‌مبه‌ره‌کانی وه‌ ده‌ڵێن باوه‌ڕ به‌ هه‌ندێك(له‌ پێغه‌مبه‌ران) ده‌هێنین وه‌ باوه‌ڕ ناهێنن به‌ هه‌ندێکی تریان و ده‌یانه‌وێ له‌و نێوانه‌دا ڕێگه‌یه‌ك بده‌نه‌به‌ر.

سوره‌تی المائدة

سوڕه‌تی المائدة ( 1 - 31)

بسم الله الرحمن الرحیم

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ ۚ أُحِلَّتْ لَكُمْ بَهِيمَةُ الْأَنْعَامِ إِلَّا مَا يُتْلَىٰ عَلَيْكُمْ غَيْرَ مُحِلِّي الصَّيْدِ وَأَنْتُمْ حُرُمٌ ۗ إِنَّ اللَّهَ يَحْكُمُ مَا يُرِيدُ (المائدة :١)

ئه‌ی بڕواداران به‌ڵێنه‌کانتان ببه‌نه‌ سه‌ر حه‌ڵاڵ کراوه‌ بۆتان (گۆشتی) ئاژه‌ڵ و چوارپێ (مه‌ڕ و بزن و وشتر و ڕه‌شه‌ وڵاغ) بێجگه‌ له‌وه‌ی که‌ ده‌خوێنرێته‌وه‌ به‌ سه‌رتان دا (حه‌رامن) دروست نی یه‌ ڕاو بکه‌ن له‌ کاتێکدا ئێوه‌ له‌ ئیحرام دابن به‌ڕاستی خوا هه‌رچی بوێت بڕیاری بۆ ده‌دات.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ وَلَا الْهَدْيَ وَلَا الْقَلَائِدَ وَلَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنْ رَبِّهِمْ وَرِضْوَانًا ۚ وَإِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُوا ۚ وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَنْ تَعْتَدُوا ۘ وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَىٰ ۖ وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۖ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ (المائدة :٢)

ئه‌ی ئه‌وانه‌ی بڕواتان هێناوه‌ ڕێ مه‌گرن له‌ دروشمه‌کانی خوا (هه‌ڵی مه‌وه‌شێننه‌وه‌) و جه‌نگ مه‌که‌ن له‌ مانگه‌ قه‌ده‌غه‌ کراوه‌کان دا وه‌ ڕێ مه‌گرن له‌و قوربانیانه‌ی به‌ دیاری ده‌هێنرێن بۆ مه‌ککه‌ و (ڕێ مه‌گرن و زیان مه‌ده‌ن) له‌و قوربانیانه‌ی ملوانکه‌یان له‌ مل کراوه‌ (دیاری کراون بۆ نه‌زر) وه‌ مه‌شکێنن ڕێزی ئه‌وانه‌ی نیازی ماڵی خوا ده‌که‌ن به‌ ته‌مای به‌هره‌مه‌ندی و ڕه‌زامه‌ندی په‌روه‌ردگاریانن وه‌ کاتێك ئیحرامتان شکاند ئه‌وه‌ (دروسته‌) ڕاو بکه‌ن با خه‌شم و قینتان له‌ کۆمه‌ڵێك واتان لێ نه‌کات له‌به‌ر ئه‌وه‌ی به‌رگرییان کردن له‌ مزگه‌وتی حه‌رام(که‌عبه‌) که‌ ده‌ست درێژی بکه‌ن وه‌ کۆمه‌کی یه‌کتری بکه‌ن له‌سه‌ر چاکه‌ و پارێزگاری وه‌ کۆمه‌کی یه‌کتر مه‌که‌ن له‌سه‌ر تاوان و ده‌ست درێژی و له‌ خوا بترسن بێگومان خوا تۆڵه‌ی به‌تینه‌.

حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّيَةُ وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلَامِ ۚ ذَٰلِكُمْ فِسْقٌ ۗ الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ ۚ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا ۚ فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيْرَ مُتَجَانِفٍ لِإِثْمٍ ۙ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ (المائدة :٣)

له‌ سه‌رتان یاساغ کراوه‌(گۆشتی) مرداره‌وه‌ بوو وه‌ خوێن وه‌ گۆشتی به‌راز و ئه‌و ئاژه‌ڵه‌ی له‌ کاتی سه‌ر بڕیندا ناوی غه‌یری خوای لێ برابێ و ئاژه‌ڵی خنکاو(و خنکێنراو) وه‌ ئه‌وه‌ی که‌ لێ ی درابێ تا گیانی ده‌رچوبێ وه‌ ئه‌وه‌ی له‌ به‌رزی که‌وتبێته‌ خواره‌وه‌و مردبێ وه‌ شۆق لێدراو(که‌ به‌و شۆق لێدانه‌ مردبێ) وه‌ ئه‌وه‌ی دڕنده‌ لێ ی خواردبێ بێجگه‌ ئه‌وه‌ی(پێش مردن) سه‌رتان بڕی بێ هه‌روه‌ها(یاساغ کراوه‌ له‌ سه‌رتان) ئه‌و ئاژه‌ڵه‌ی له‌سه‌ر به‌رد سه‌ر بڕابێ(نصب: چه‌ند به‌ردێ بوون له‌ ده‌وری که‌عبه‌ به‌ پیرۆز سه‌یر ده‌کران و له‌ لایان دا ئاژه‌ڵیان سه‌ر ده‌بڕی) و داواکردنی به‌ش به‌خت(و نیاز گرتنه‌وه‌) به‌ تیرو پشك(ئه‌نجام دانی) ئه‌مانه‌ هه‌مووی له‌ فه‌رمان ده‌رچوون و تاوانه‌ ئه‌وانه‌ی بڕوایان نه‌هێناوه‌ ئه‌مڕۆ نائومێد بوون له‌ ئاینه‌که‌تان که‌واته‌ لێیان مه‌ترسن ته‌نها له‌ من بترسن ئه‌مڕۆ ئایینه‌که‌تانم ته‌واو(کامڵ) کردوه‌ بۆتان و چاکه‌و به‌هره‌ی خۆم به‌ ته‌واوی ڕشتووه‌ به‌سه‌رتاندا و ڕازی بووم که‌ ئیسلام ئایینتان بێت جا هه‌ر که‌س ناچار بوو له‌ برسیه‌تیدا بێ ئه‌وه‌ی نیه‌تی گوناه کردنی هه‌بێ(له‌و گۆشتانه‌ بخوات گوناهی ناگات) ئه‌وه‌ به‌ڕاستی خوا لێخۆش بووی به‌ به‌زه‌یی یه‌.

يَسْأَلُونَكَ مَاذَا أُحِلَّ لَهُمْ ۖ قُلْ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّبَاتُ ۙ وَمَا عَلَّمْتُمْ مِنَ الْجَوَارِحِ مُكَلِّبِينَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَكُمُ اللَّهُ ۖ فَكُلُوا مِمَّا أَمْسَكْنَ عَلَيْكُمْ وَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهِ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ (المائدة :٤)

ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) پرسیارت لێ ده‌که‌ن چی حه‌ڵاڵ کراوه‌ بۆیان ؟ بڵێ حه‌ڵاڵ کراوه‌ بۆتان هه‌موو خۆراکه‌ پاکه‌کان وه‌ (نێچیری) ئه‌و باڵنده‌و تانجی و سه‌گه‌ ڕاو که‌رانه‌ی که‌ فێری ڕاوتان کردوون فێری ڕاویان ئه‌که‌ن له‌وه‌ی خوا فێری کردوون ده‌بخۆن له‌وانه‌ی بۆتان ده‌گرن و ناوی خوای له‌سه‌ر بێنن(کاتێ تانجی یه‌که‌ی تێ به‌رئه‌ده‌ن و کاتێ ده‌یخۆن) و له‌ خوا بترسن بێگومان خوا لێپرسینه‌وه‌ی خێرایه‌.

الْيَوْمَ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّبَاتُ ۖ وَطَعَامُ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ حِلٌّ لَكُمْ وَطَعَامُكُمْ حِلٌّ لَهُمْ ۖ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الْمُؤْمِنَاتِ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ إِذَا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنِينَ غَيْرَ مُسَافِحِينَ وَلَا مُتَّخِذِي أَخْدَانٍ ۗ وَمَنْ يَكْفُرْ بِالْإِيمَانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَهُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ (المائدة :٥)

ئه‌مڕۆ حه‌ڵاڵ کراوه‌ بۆتان خۆراکه‌ پاك و خاوێنه‌کان وه‌ خۆراکی ئه‌وانه‌ی نامه‌یان پێ دراوه‌ حه‌ڵاڵه‌ بۆتان وه‌ خۆراکی ئێوه‌ش حه‌ڵاڵه‌ بۆ ئه‌وان وه‌ ئافره‌تانی(ئازادی) داوێن پاك له‌ ئیمانداران(حه‌ڵاڵه‌ بۆتان) هه‌روه‌ها ئافره‌تانی (ئازادی) داوێن پاك له‌ نامه‌دارانی پێش ئێوه‌ ئه‌گه‌ر ئێوه‌ ماره‌یی یه‌کانیان بده‌نێ(حه‌ڵاڵن بۆتان) ئێوه‌ ده‌بێ داوێن پاك بن داوێن پیس نه‌بن(به‌ ئاشکرا) و دۆستی ژێر به‌ ژێرتان نه‌بێ(بۆ داوێن پیسی) وه‌ ئه‌وه‌ی بێ باوه‌ڕ بێ به‌ ئیمان و شه‌ریعه‌ت ئه‌وه‌ بێگومان کرده‌وه‌کانی هه‌ڵده‌وه‌شێته‌وه‌ وه‌ له‌ ڕۆژی دوایی دا یه‌کێکه‌ له‌ ڕه‌نج بێبه‌ران.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ ۚ وَإِنْ كُنْتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا ۚ وَإِنْ كُنْتُمْ مَرْضَىٰ أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُمْ مِنْهُ ۚ مَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ حَرَجٍ وَلَٰكِنْ يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمْ وَلِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (المائدة :٦)

ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕ دارن ئه‌گه‌ر هه‌ستان بۆ نوێژ کردن ئه‌وه‌ ده‌م و چاوتان بشۆن هه‌روه‌ها ده‌سته‌کانتان تا ئانیشکه‌کانتان وه‌ ده‌ستی ته‌ڕ بهێنن به‌سه‌رتان دا وه‌ پێکانتان(بشۆن) تا هه‌ر دوو قوله‌ پێتان وه‌ ئه‌گه‌ر له‌ش گران بوون ئه‌وه‌ خۆتان خاوێن بکه‌نه‌وه‌ (خۆتان بشۆن) وه‌ ئه‌گه‌ر نه‌خۆش بوون یان له‌ سه‌فه‌ردا بوون یان که‌سێکتان هاته‌وه‌ له‌ شوێنی پێویستی سه‌رئاو یان جووت بوون(یا پێستان به‌ر یه‌ك که‌وت) له‌گه‌ڵ خێزانه‌کانتاندا و ئاوتان ده‌ست نه‌که‌وت ئه‌وه‌ ته‌یه‌موم بکه‌ن به‌ خۆڵیکی پاك جا ده‌ست بهێنن به‌ ده‌م و چاو و ده‌سته‌کانتان دا به‌و تۆز و خۆڵه‌ پاکه‌ خوا نایه‌وێ هیچ جۆره‌ ته‌نگی و ناڕه‌حه‌تیه‌ك له‌ سه‌رتان دابنێ به‌ڵکو ئه‌یه‌وێ پاکتان بکاته‌وه‌ و چاکه‌ و به‌هره‌ی خۆی ته‌واو بکات به‌سه‌رتانه‌وه‌ به‌ڵکو سوپاسی بکه‌ن.

وَاذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَمِيثَاقَهُ الَّذِي وَاثَقَكُمْ بِهِ إِذْ قُلْتُمْ سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ (المائدة :٧)

یادی چاکه‌ و به‌هره‌ی خوا بکه‌نه‌وه‌ به‌سه‌رتانه‌وه‌، وه‌ ئه‌و په‌یمانه‌ی که‌ دایمه‌زراندن پێ ی کاتێ که‌ وتتان بیستمان و گوێڕایه‌ڵ بووین له‌ خوا بترسن به‌ڕاستی خوا چاك ئاگاداره‌ به‌وه‌ی له‌ سینگه‌کاندایه‌.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ ۖ وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَىٰ أَلَّا تَعْدِلُوا ۚ اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَىٰ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ (المائدة :٨)

ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه‌ زۆر به‌ ڕێکوپێکی هه‌ستن به‌ ئه‌نجام دانی فه‌رمانه‌کانی خوا شایه‌تی ده‌ربن به‌ دادو ڕاستی با ڕق و کینه‌تان له‌ ده‌سته‌و کۆمه‌ڵێك هانتان نه‌دا له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی ڕاست نه‌ڕۆن و دادگه‌ر نه‌بن، دادگه‌ر بن ئه‌وه‌ نزیکتره‌ له‌ پارێزکاریه‌وه‌ وه‌ له‌ خوا بترسن بێگومان خوا ئاگایه‌ به‌ کرده‌وه‌کانتان.

وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ۙ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ عَظِيمٌ (المائدة :٩)

خوا به‌ڵێنی داوه‌ به‌وانه‌ی بڕوایان هێناوه‌ Ùˆ کرده‌وه‌ی چاکه‌کانیان کردوه‌، بۆیان هه‌یه‌ لێخۆش بوون Ùˆ پاداشتێکی گه‌وره‌. 

وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ (المائدة :١٠)

وه‌ ئه‌وانه‌ی بڕوایان نه‌هێنا وه‌ ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌یان به‌درۆ دائه‌نا ئه‌وانه‌ هاوڕێ ی ئاگری دۆزه‌خن.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ هَمَّ قَوْمٌ أَنْ يَبْسُطُوا إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ فَكَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنْكُمْ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ (المائدة :١١)

ئه‌ی ئه‌وانه‌ی بڕواتان هێناوه‌ یادی چاکه‌و به‌هره‌ی خوا بکه‌نه‌وه‌ به‌سه‌رتانه‌وه‌ کاتێ کۆمه‌ڵێك نیازیان کرد که‌ ده‌ست درێژ بکه‌ن بۆتان خوایش به‌رگری ده‌ست درێژی ئه‌وانی لێکردن وه‌ له‌ خوا بترسن وه‌ با بڕواداران هه‌رپشت به‌خوا ببه‌ستن.

۞ وَلَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَبَعَثْنَا مِنْهُمُ اثْنَيْ عَشَرَ نَقِيبًا ۖ وَقَالَ اللَّهُ إِنِّي مَعَكُمْ ۖ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلَاةَ وَآتَيْتُمُ الزَّكَاةَ وَآمَنْتُمْ بِرُسُلِي وَعَزَّرْتُمُوهُمْ وَأَقْرَضْتُمُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا لَأُكَفِّرَنَّ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَلَأُدْخِلَنَّكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ۚ فَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذَٰلِكَ مِنْكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِيلِ (المائدة :١٢)

سوێند به‌خوا، به‌ڕاستی خوا په‌یمانی به‌هێزی وه‌رگرت له‌ نه‌وه‌ی ئیسرائیل و هه‌ڵمان بژارد له‌وان دوانزه‌ چاودێر وه‌ خوا فه‌رمووی بێگومان من له‌ گه‌ڵتانم سوێند به‌خوا ئه‌گه‌ر به‌ڕێکی نوێژ به‌جێ بهێنن و زه‌کات بده‌ن و باوه‌ڕ بهێنن به‌ نێرراوه‌کانم وه‌ یارمه‌تی یان بده‌ن و ڕێزیان بگرن وه‌ قه‌رز بده‌ن به‌( به‌نده‌کانی) خوا به‌ قه‌رزدانێکی جوان و چاك ئه‌وه‌ بێگومان گوناه و خراپه‌کانتان ئه‌سڕمه‌وه‌ وه‌ ئه‌تان خه‌مه‌ به‌هه‌شتانێك که‌ ڕووباره‌کان دێن و ده‌چن به‌ژێریاندا ئینجا له‌ پاش ئه‌و مه‌رج و په‌یمانه‌ هه‌ر که‌س له‌ ئێوه‌ بێ بڕوا ببێ ئه‌وه‌ بێگومان ڕێگای ڕاستی ون کردوه‌.

فَبِمَا نَقْضِهِمْ مِيثَاقَهُمْ لَعَنَّاهُمْ وَجَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِيَةً ۖ يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ ۙ وَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُكِّرُوا بِهِ ۚ وَلَا تَزَالُ تَطَّلِعُ عَلَىٰ خَائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۖ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاصْفَحْ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ (المائدة :١٣)

ئینجا به‌هۆی(پاش گه‌ز بوونه‌وه‌و) هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌یان بۆ په‌یمانه‌که‌یان نه‌فره‌تمان لێ کردن وه‌ دڵه‌کانیانمان گێڕا به‌ دڵێکی ڕه‌ق و وشك وته‌و فه‌رمووده‌ی خوا لاده‌ده‌ن له‌ شوێنه‌کانی خۆی وه‌ له‌ بیریان کرد به‌شێکی زۆر له‌وه‌ی کا ئامۆژگاری کرابوون پێ ی بێ کۆتایی و دواهاتن(به‌رده‌وام) ئاگادار ئه‌بی به‌سه‌ر ناپاکی و کرده‌وه‌ی ناپاکیانه‌وه‌ مه‌گه‌ر که‌مێك له‌وان نه‌بێت جا ببوره‌ لێیان و چاو پۆشی بکه‌ به‌ڕاستی خوا چاکه‌کارانی خۆش ده‌وێ.

وَمِنَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَىٰ أَخَذْنَا مِيثَاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُكِّرُوا بِهِ فَأَغْرَيْنَا بَيْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ ۚ وَسَوْفَ يُنَبِّئُهُمُ اللَّهُ بِمَا كَانُوا يَصْنَعُونَ (المائدة :١٤)

وه‌ له‌وانه‌ی که‌ ده‌یان وت ئێمه‌ گاوورین به‌ڵێن و په‌یمانی به‌هێزمان لێ وه‌رگرتن به‌ڵام به‌شێکی گه‌وره‌ له‌وه‌ی که‌ ئامۆژگاری کران پێ ی (له‌سه‌ر زمانی عیسا) له‌ بیریان چوو به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌ دوژمنایه‌تی و کینه‌ به‌ریمان خسته‌ نێوانیان تا ڕۆژی دوایی وه‌ له‌مه‌ودوا خوا هه‌واڵیان پێ ده‌دات به‌وه‌ی که‌ ده‌یان کرد (له‌ جیهان) دا.

يَا أَهْلَ الْكِتَابِ قَدْ جَاءَكُمْ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمْ كَثِيرًا مِمَّا كُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْكِتَابِ وَيَعْفُو عَنْ كَثِيرٍ ۚ قَدْ جَاءَكُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَكِتَابٌ مُبِينٌ (المائدة :١٥)

ئه‌ی نامه‌ داره‌کان بێگومان نێرراومان هاتووه‌ بۆ ئێوه‌ ڕوونی ده‌کاته‌وه‌ بۆتان زۆری له‌وه‌ی که‌ ئێوه‌ ده‌تان شارده‌وه‌ له‌ کتێب (ی ته‌ورات و ئینجیل) وه‌ چاو پۆشی ده‌کات له‌ زۆرێك له‌وانه‌ بێگومان بۆتان هاتووه‌ له‌ لایه‌ن خواوه‌ ڕووناکی یه‌کی گه‌وره‌و نامه‌یه‌کی ڕوون که‌ره‌وه‌.

يَهْدِي بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ وَيُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ وَيَهْدِيهِمْ إِلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ (المائدة :١٦)

خوا ڕێنوونی که‌سێکی پێ ده‌کات شوێن ڕه‌زامه‌ندی ئه‌و بکه‌وێ بۆ ڕێگه‌کانی ئارامی و ئاشتی وه‌ ده‌ریان ده‌هێنێ له‌ تاریکی یه‌کان بۆ ناو ڕووناکی به‌ مه‌یل و فه‌رمانی خۆی وه‌ ڕێنموونیان ده‌کات بۆ ڕێگای ڕاست.

لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ ۚ قُلْ فَمَنْ يَمْلِكُ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا إِنْ أَرَادَ أَنْ يُهْلِكَ الْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيَمَ وَأُمَّهُ وَمَنْ فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا ۗ وَلِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا ۚ يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (المائدة :١٧)

سوێند به‌خوا به‌ڕاستی بێ باوه‌ڕ بوون ئه‌وانه‌ی که‌ وتیان به‌ڕاستی خوا هه‌ر مه‌سیحی(عیسا) کوڕی مه‌ریه‌مه‌(ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) بڵێ ئه‌وه‌ کێ ده‌توانێ ڕێ ی هیچ شتێ بگرێ له‌خوا ئه‌گه‌ر بیه‌وێ مه‌سیحی کوڕی مه‌ریه‌م له‌ناو به‌رێ هه‌روه‌ها دایکی و هه‌رچی که‌سیش له‌ زه‌ویی دا هه‌یه‌ وه‌ هه‌ر بۆ خوایه‌ خاوه‌ن دارێتی ئاسمانه‌کان و زه‌وی و هه‌رچی وا له‌ نێوانیاندا دروست ئه‌کاو دایئه‌هێنێ هه‌رچی بیه‌وێ وه‌ خوا به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا به‌ توانایه‌.

وَقَالَتِ الْيَهُودُ وَالنَّصَارَىٰ نَحْنُ أَبْنَاءُ اللَّهِ وَأَحِبَّاؤُهُ ۚ قُلْ فَلِمَ يُعَذِّبُكُمْ بِذُنُوبِكُمْ ۖ بَلْ أَنْتُمْ بَشَرٌ مِمَّنْ خَلَقَ ۚ يَغْفِرُ لِمَنْ يَشَاءُ وَيُعَذِّبُ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَلِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا ۖ وَإِلَيْهِ الْمَصِيرُ (المائدة :١٨)

جووله‌که‌و گاووره‌کان ده‌یان وت ئێمه‌ کوڕان و خۆشه‌ویستانی خواین بڵێ ده‌ی بۆچی سزاتان ده‌دات به‌هۆی گوناهه‌ کانتانه‌وه‌ (نه‌خێر ڕاست نی یه‌) به‌ڵکو ئێوه‌ مرۆڤێکن له‌و مرۆڤانه‌ی که‌ خوا دروستی کردون خۆش ئه‌بێ له‌هه‌ر که‌س بیه‌وێ و سزای هه‌رکه‌سیش ئه‌دات که‌ بیه‌وێ و هه‌ر بۆ خوایه‌ موڵکی ئاسمانه‌کان و زه‌وی وه‌ هه‌رچی وا له‌ نێوانیاندا وه‌ هه‌ر بۆ لای ئه‌ویشه‌ گه‌ڕانه‌وه‌.

يَا أَهْلَ الْكِتَابِ قَدْ جَاءَكُمْ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمْ عَلَىٰ فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ أَنْ تَقُولُوا مَا جَاءَنَا مِنْ بَشِيرٍ وَلَا نَذِيرٍ ۖ فَقَدْ جَاءَكُمْ بَشِيرٌ وَنَذِيرٌ ۗ وَاللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (المائدة :١٩)

ئه‌ی نامه‌داره‌کان بێگومان نێرراوه‌که‌مان هات بۆ ناوتان(به‌رنامه‌ی خوا) ڕوون ده‌کاته‌وه‌ بۆتان پاش ماوه‌یه‌ك له‌ ناردنی پێغه‌مبه‌ران له‌به‌ر ئه‌وه‌ی نه‌ڵێن: نه‌هات بۆ لامان هیچ مژده‌ده‌ر و ترسێنه‌رێك ئه‌وه‌تا بێگومان مژده‌ده‌ر و ترسێنه‌رتان بۆ هاتووه‌ وه‌ خوا به‌ تواناو ده‌سه‌ڵات داره‌ به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا.

وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جَعَلَ فِيكُمْ أَنْبِيَاءَ وَجَعَلَكُمْ مُلُوكًا وَآتَاكُمْ مَا لَمْ يُؤْتِ أَحَدًا مِنَ الْعَالَمِينَ (المائدة :٢٠)

باسی ئه‌و کاته‌ بکه‌ که‌ مووسا فه‌رمووی به‌ گه‌له‌که‌ی ئه‌ی گه‌له‌که‌م بیری چاکه‌ و به‌هره‌ی خوا بکه‌نه‌وه‌ به‌سه‌رتانه‌وه‌ کاتێ که‌ پێغه‌مبه‌رانی تێدا هه‌ڵخستوون وه‌ چه‌ندینی کردوون به‌ پادشا وه‌ شتێکی پێ به‌خشیوون که‌ نه‌ی به‌خشیووه‌ به‌ هیچ که‌س له‌ جیهانیان.

دواترین جار ده‌ستكاری كراوه‌ له‌لایه‌ن هه‌واری خاڵی (2012-08-12 00:38:27)

دەستەکانت خۆش بێت بەڕێز خوای گەورە پاداشتی باخێرت باتەوە

سوڕه‌تی المائدة ( 41 - 61)

۞ يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ لَا يَحْزُنْكَ الَّذِينَ يُسَارِعُونَ فِي الْكُفْرِ مِنَ الَّذِينَ قَالُوا آمَنَّا بِأَفْوَاهِهِمْ وَلَمْ تُؤْمِنْ قُلُوبُهُمْ ۛ وَمِنَ الَّذِينَ هَادُوا ۛ سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ سَمَّاعُونَ لِقَوْمٍ آخَرِينَ لَمْ يَأْتُوكَ ۖ يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ مِنْ بَعْدِ مَوَاضِعِهِ ۖ يَقُولُونَ إِنْ أُوتِيتُمْ هَٰذَا فَخُذُوهُ وَإِنْ لَمْ تُؤْتَوْهُ فَاحْذَرُوا ۚ وَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ فِتْنَتَهُ فَلَنْ تَمْلِكَ لَهُ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا ۚ أُولَٰئِكَ الَّذِينَ لَمْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يُطَهِّرَ قُلُوبَهُمْ ۚ لَهُمْ فِي الدُّنْيَا خِزْيٌ ۖ وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ (المائدة :٤١)

ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) غه‌م بارت نه‌کات ئه‌وانه‌ی که‌ پێشبڕکێ ده‌که‌ن له‌ بێ بڕوایی دا له‌وانه‌ی به‌ده‌م ئه‌ڵێن بڕوامان هێناوه‌ که‌چی دڵه‌کانیان بڕوای نه‌هێناوه‌ هه‌روه‌ها له‌وانه‌ش که‌ جووله‌که‌ن زۆر گوێ قوڵاخن بۆ درۆ زۆر گوێ له‌ مشتی ده‌سته‌یه‌کی ترن که‌ نه‌هاتوون بۆ لای تۆ وته‌کانی(ته‌ورات) ده‌گۆڕن له‌ پاش ئه‌وه‌ی خوا له‌ شوێنی خۆی دایناون ئه‌ڵێن ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌(ی ئێمه‌) تان پێ گوترا (له‌ لایه‌ن موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) ئه‌وه‌ وه‌ری گرن ئه‌گه‌ر له‌ ئه‌مه‌(ی ئێمه‌) تان پێ نه‌گوترا ئه‌وا خۆتان بپارێزن وه‌ هه‌ر که‌سێك خوا بیه‌وێ کافرو گومڕای بکات ئه‌وه‌ تۆ له‌ به‌رامبه‌ر خوادا هیچت پێ ناکرێ بۆی ئه‌وانه‌ که‌سانێکن که‌ خوا نه‌ی ویستووه‌ دڵه‌کانیان پاك بکاته‌وه‌ له‌ دنیادا سه‌ر شۆڕده‌بن وه‌ له‌ ڕۆژی دوایشدا ئاماده‌یه‌ بۆیان سزایه‌کی زۆر گه‌وره‌.

سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ أَكَّالُونَ لِلسُّحْتِ ۚ فَإِنْ جَاءُوكَ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ أَوْ أَعْرِضْ عَنْهُمْ ۖ وَإِنْ تُعْرِضْ عَنْهُمْ فَلَنْ يَضُرُّوكَ شَيْئًا ۖ وَإِنْ حَكَمْتَ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ (المائدة :٤٢)

ئه‌و(جووله‌کانه‌) زۆر گوێ قوڵاخی درۆن ماڵی حه‌رام زۆر ده‌خۆن جا ئه‌گه‌ر ئه‌وانه‌ هاتن بۆ لات ئه‌وه‌(به‌ویستی خۆت) بڕیار بده‌ له‌ نێوانیاندا یان وازیان لێ بهێنه‌ خۆ ئه‌گه‌ر وازیان لێ بهێنی ئه‌وه‌ هیچ زیانێکت پێ ناگه‌یه‌نن وه‌ ئه‌گه‌ر بڕیارت دا له‌ نێوانیاندا ئه‌وا به‌ دادوه‌ری بڕیار بده‌ چونکه‌ به‌ڕاستی خوا دادگه‌رانی خۆش ده‌وێ.

وَكَيْفَ يُحَكِّمُونَكَ وَعِنْدَهُمُ التَّوْرَاةُ فِيهَا حُكْمُ اللَّهِ ثُمَّ يَتَوَلَّوْنَ مِنْ بَعْدِ ذَٰلِكَ ۚ وَمَا أُولَٰئِكَ بِالْمُؤْمِنِينَ (المائدة :٤٣)

وه‌ ئه‌وانه‌ چۆن تۆ ده‌که‌ن به‌ دادوه‌ر له‌ کاتێکدا ته‌وراتیان لایه‌ که‌ حوکم و بڕیاری خوای تیایه‌ ئینجا له‌ پاش ئه‌وه‌(ی که‌ کردیتیان به‌ دادوه‌ر) ڕوو وه‌ر ده‌گێڕن بێگومان ئه‌وانه‌ بڕوادار نین.

إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْرَاةَ فِيهَا هُدًى وَنُورٌ ۚ يَحْكُمُ بِهَا النَّبِيُّونَ الَّذِينَ أَسْلَمُوا لِلَّذِينَ هَادُوا وَالرَّبَّانِيُّونَ وَالْأَحْبَارُ بِمَا اسْتُحْفِظُوا مِنْ كِتَابِ اللَّهِ وَكَانُوا عَلَيْهِ شُهَدَاءَ ۚ فَلَا تَخْشَوُا النَّاسَ وَاخْشَوْنِ وَلَا تَشْتَرُوا بِآيَاتِي ثَمَنًا قَلِيلًا ۚ وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ (المائدة :٤٤)

بێگومان ئێمه‌ ته‌وراتمان نارده‌ خواره‌وه‌ که‌ ڕێنموونی و ڕووناکی تێدا بوو ئه‌و پێغه‌مبه‌رانه‌ حوکمیان پێ ده‌کرد که‌ موسوڵمان و مل که‌چ بوون بۆ ئه‌وانه‌ی که‌ جووله‌که‌ بوون هه‌روه‌ها زانا خوا ناسه‌کان و زانا شه‌رع زانه‌کان(حوکمیان پێ ده‌کرد) به‌هۆی ئه‌وه‌ی فه‌رمانی پارێزگاری کتێبی خوا (ته‌ورات) یان پێ کرابوو (له‌ لایه‌ن پێغه‌مبه‌ره‌کانیانه‌وه‌) وه‌ شایه‌تیش بوون له‌سه‌ری که‌واته‌(زانایانی جووله‌که‌) له‌ خه‌ڵکی مه‌ترسن به‌ڵکو ته‌نها له‌ من بترسن به‌ڵگه‌و فه‌رمانه‌کانی من مه‌گۆڕنه‌وه‌ (مه‌فرۆشن) به‌ نرخێکی که‌م وه‌ هه‌ر که‌س حوکم نه‌کات به‌و بڕیارانه‌ی که‌ خوا ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ ئا ئه‌وانه‌ بێ باوه‌ڕن و موسوڵمان نین.

وَكَتَبْنَا عَلَيْهِمْ فِيهَا أَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ وَالْعَيْنَ بِالْعَيْنِ وَالْأَنْفَ بِالْأَنْفِ وَالْأُذُنَ بِالْأُذُنِ وَالسِّنَّ بِالسِّنِّ وَالْجُرُوحَ قِصَاصٌ ۚ فَمَنْ تَصَدَّقَ بِهِ فَهُوَ كَفَّارَةٌ لَهُ ۚ وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ (المائدة :٤٥)

له‌ ته‌وراتدا نوسیمان(پێویستمان کرد) له‌ سه‌ریان که‌ بێگومان هه‌ر که‌سێك به‌ ده‌ستی ئه‌نقه‌ست که‌سێك بکوژێ ئه‌کوژرێته‌وه‌ له‌باتی دا وه‌ چاو له‌باتی چاو وه‌ لووت له‌باتی لووت وه‌ گوێچکه‌ له‌باتی گوێچکه‌ وه‌ ددان له‌باتی ددان وه‌ زامه‌کانیش تۆڵه‌یان زامدار کردنی ده‌ست درێژی که‌رانه‌ جا هه‌ر که‌س له‌ تۆڵه‌ سه‌ندن خۆش بێت ئه‌وه‌ ئه‌بێته‌ هۆی سڕینه‌وه‌ی گوناهی وه‌ هه‌ر که‌سێ حوکم نه‌کات به‌وه‌ی که‌ خودا ناردویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ ئه‌وا هه‌ر ئه‌و که‌سانه‌ سته‌م کاری ته‌واون.

وَقَفَّيْنَا عَلَىٰ آثَارِهِمْ بِعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ ۖ وَآتَيْنَاهُ الْإِنْجِيلَ فِيهِ هُدًى وَنُورٌ وَمُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِينَ (المائدة :٤٦)

ئینجا به‌دوای پێغه‌مبه‌رانی(جووله‌که‌دا) ڕه‌وانه‌مان کرد عیسای کوڕی مه‌ریه‌م باوه‌ڕی هه‌یه‌ به‌ ئه‌و ته‌وراته‌ی که‌ له‌پێش خۆیه‌وه‌ هاتووه‌ وه‌ ئینجیلمان پێ به‌خشی که‌ ڕێنموونی و ڕووناکی تێدایه‌ وه‌ ئه‌و ته‌وراته‌ به‌ڕاست ده‌زانێ که‌ له‌پێش ئه‌وه‌وه‌ هاتووه‌، وه‌ ڕێنموونی و ئامۆژگاری یه‌ بۆ پارێزکاران.

وَلْيَحْكُمْ أَهْلُ الْإِنْجِيلِ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فِيهِ ۚ وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ (المائدة :٤٧)

ده‌با په‌یڕه‌وانی ئینجیل حوکم بکه‌ن به‌وه‌ی که‌ خوا ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ تیایدا وه‌ هه‌ر که‌س حوکم نه‌کات به‌وه‌ی که‌ خوا ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ ئا ئه‌وانه‌ به‌ ته‌واوی یاخین و له‌ فه‌رمانی خوا ده‌رچوون.

وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ الْكِتَابِ وَمُهَيْمِنًا عَلَيْهِ ۖ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ ۖ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ عَمَّا جَاءَكَ مِنَ الْحَقِّ ۚ لِكُلٍّ جَعَلْنَا مِنْكُمْ شِرْعَةً وَمِنْهَاجًا ۚ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَلَٰكِنْ لِيَبْلُوَكُمْ فِي مَا آتَاكُمْ ۖ فَاسْتَبِقُوا الْخَيْرَاتِ ۚ إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعًا فَيُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ (المائدة :٤٨)

وه‌ ئه‌م قورئانه‌مان نارده‌ خواره‌وه‌ بۆ تۆ به‌ حه‌ق و ڕاستی و کتێبه‌کانی پێش خۆی به‌ڕاست ده‌زانی و پشتیوانیان لێ ده‌کات و چاودێریانه‌ که‌واته‌ حوکم و بڕیار بده‌ له‌ ناو نامه‌داره‌کاندا به‌وه‌ی خوا ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ وه‌ شوێن هه‌واو هه‌وه‌سی ئه‌وان مه‌که‌وه‌ لانه‌ده‌ی له‌و حوکم و بڕیاره‌ هه‌ق و ڕاسته‌ی که‌ بۆت هاتووه‌ دامان ناوه‌ بۆ هه‌ر ئوممه‌تێك له‌ ئێوه‌ شه‌ریعه‌ت و ڕێگه‌یه‌کی ڕوون وه‌ ئه‌گه‌ر خوا بیویستایه‌ ئێوه‌ی ئه‌کرد به‌یه‌ك ئوممه‌ت و کۆمه‌ڵ به‌ڵام(نه‌ی کردوون) بۆ ئه‌وه‌ی تاقیتان بکاته‌وه‌ له‌و شه‌ریعه‌ت و یاسایانه‌ی که‌ پێ ی به‌خشیوون که‌واته‌ پێشبڕکێ بکه‌ن بۆ ئه‌و شتانه‌ی که‌ چاکن گه‌ڕانه‌وه‌تان هه‌ر بۆ لای خوایه‌ به‌ گشتی ئینجا هه‌واڵتان پێ ده‌دا به‌وه‌ی که‌ له‌جیهاندا جیاواز بوون تیایدا.

وَأَنِ احْكُمْ بَيْنَهُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ وَاحْذَرْهُمْ أَنْ يَفْتِنُوكَ عَنْ بَعْضِ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكَ ۖ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَاعْلَمْ أَنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُصِيبَهُمْ بِبَعْضِ ذُنُوبِهِمْ ۗ وَإِنَّ كَثِيرًا مِنَ النَّاسِ لَفَاسِقُونَ (المائدة :٤٩)

وه‌(فه‌رمانمان پێ کردی) که‌ حوکم بکه‌ له‌ نێوانیاندا به‌وه‌ی که‌ خوا ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ و شوێن حه‌زو ئاره‌زوویان نه‌که‌وی وه‌ وریا به‌ لێیان له‌وه‌ی بت ترازێنن له‌ هه‌ندێ له‌وه‌ی خوا ناردوویه‌تیه‌ خواره‌وه‌ بۆت ئینجا ئه‌گه‌ر ئه‌وانه‌ ڕویان وه‌رگێڕاو سه‌رپێچیان کرد ئه‌وه‌ بزانه‌و دڵنیابه‌ خوا ئه‌یه‌وێ به‌هۆی هێندێ له‌ تاوانه‌کانیانه‌وه‌ سزایان بدات و تووشی زیانیان بکات بێگومان زۆر له‌ ئاده‌می یه‌کان سه‌رکه‌شن و له‌ سنووری خوا ده‌رچوون.

أَفَحُكْمَ الْجَاهِلِيَّةِ يَبْغُونَ ۚ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُكْمًا لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ (المائدة :٥٠)

ئایا ئه‌وان‌ داوای حوکمی نه‌فامی ده‌که‌ن ؟ ئایا کێ حوکم و بڕیاری له‌ هی خوا جوان و چاکتره‌ ؟ لای که‌سانێك که‌ بڕوای ته‌واویان هه‌یه‌.

۞ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَالنَّصَارَىٰ أَوْلِيَاءَ ۘ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ ۚ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ (المائدة :٥١)

ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه‌ جووله‌که‌ و گاوور مه‌که‌ن به‌ پشتیوان و خۆشه‌ویستی خۆتان ئه‌وانه‌ هه‌ندێکیان دۆستی یه‌کترن، ئه‌وه‌تان ئه‌وان بکات به‌ پشتیوان و دۆست ئه‌وه‌ به‌ڕاستی ئه‌و که‌سه‌ له‌وانه‌ بێگومان خوا ڕێنموونی گه‌لی سته‌مکاران ناکات.

فَتَرَى الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ يُسَارِعُونَ فِيهِمْ يَقُولُونَ نَخْشَىٰ أَنْ تُصِيبَنَا دَائِرَةٌ ۚ فَعَسَى اللَّهُ أَنْ يَأْتِيَ بِالْفَتْحِ أَوْ أَمْرٍ مِنْ عِنْدِهِ فَيُصْبِحُوا عَلَىٰ مَا أَسَرُّوا فِي أَنْفُسِهِمْ نَادِمِينَ (المائدة :٥٢)

بۆیه‌ ئه‌بینی ئه‌وانه‌ی دڵیان نه‌خۆشی(دوو ڕوویی) تیایه‌ پێشبڕکێ ئه‌که‌ن له‌ دۆستایه‌تی ئه‌و(جووله‌که‌ و گاوور) انه‌دا ئه‌ڵێن ئه‌ترسین که‌ به‌سه‌رهاتی ناخۆشی ڕۆژگار دوچارمان ببێت ده‌ی نزیکه‌ خوا سه‌رکه‌وتن و زاڵ کردنی ته‌واو بنێرێت(بۆ پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) یان له‌ لایه‌ن خۆیه‌وه‌ کارێکی تر بکات به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌ وایان لێدێ له‌وه‌ی په‌نهانیان کردبوو له‌ ده‌روونی خۆیاندا په‌شیمان ده‌بنه‌وه‌.

وَيَقُولُ الَّذِينَ آمَنُوا أَهَٰؤُلَاءِ الَّذِينَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمَانِهِمْ ۙ إِنَّهُمْ لَمَعَكُمْ ۚ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فَأَصْبَحُوا خَاسِرِينَ (المائدة :٥٣)

ئه‌وسا ئه‌وانه‌ی بڕوایان هێناوه‌ ده‌ڵێن ئایا ئه‌و که‌سانه‌ ئه‌وانه‌ن که‌ سوێندیان به‌خوا ئه‌خوارد به‌ توندترین سوێندیان که‌ به‌ڕاستی ئه‌وان له‌ گه‌ڵتانن کرده‌وه‌کانیان زایه‌ بوو به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌ زه‌ره‌رمه‌ند و ڕه‌نجه‌ڕۆ بوون.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ ۚ ذَٰلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ (المائدة :٥٤)

ئه‌ی ئه‌وانه‌ی که‌ باوه‌ڕتان هێناوه‌ هه‌ر که‌س له‌ ئێوه‌ هه‌ڵ گه‌ڕێته‌وه‌ له‌ ئایینه‌که‌ی ئه‌وه‌ به‌ زوویی خوا له‌باتی ئه‌وان گه‌ل و کۆمه‌ڵێکی تر ئه‌هێنێ خوا ئه‌وانی خۆش ئه‌وێ و ئه‌وانیش خوایان خۆش ئه‌وێ به‌سۆز و به‌زه‌یین به‌رانبه‌ر بڕواداران به‌هێز و توند به‌رانبه‌ر بێ بڕوایان تێکۆشان ده‌که‌ن له‌ ڕێ ی خوادا و ناترسن له‌ سه‌رزه‌نشتی سه‌رزه‌نشت کاران ئه‌وه‌ی باسکرا چاکه‌و به‌هره‌ی خوایه‌ ئه‌یبه‌خشێ به‌ هه‌ر که‌س که‌ خۆی بیه‌وێت وه‌ خوا ده‌سته‌ڵات فراوانی زانایه‌.

إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ (المائدة :٥٥)

بێگومان دۆست و یارمه‌تی ده‌ری ئێوه‌ ته‌نها خوا و پێغه‌مبه‌ره‌که‌یی و بڕوادارانن ئه‌وانه‌ی که‌ به‌ ڕێکوپێکی نوێژه‌کانیان به‌ جێ ئه‌هێنن و زه‌کات ئه‌ده‌ن به‌رده‌وام مل که‌چن بۆ فه‌رمانی خوا.

وَمَنْ يَتَوَلَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ (المائدة :٥٦)

وه‌ هه‌ر که‌س خوا و پێغه‌مبه‌رو ئیمانداران بکات به‌ پشتیوانی خۆی ئه‌وه‌ بێگومان هه‌ر کۆمه‌ڵی خوا زاڵ و سه‌رکه‌وتوون.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَكُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَالْكُفَّارَ أَوْلِيَاءَ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ (المائدة :٥٧)

ئه‌ی که‌سانێ که‌ بڕواتان هێناوه‌ دامه‌نێن ئه‌وانه‌ی که‌ ئایینه‌که‌ی ئێوه‌ داده‌نێن(به‌ شتێکی) گاڵته‌و لاقرتی پێکراو له‌وانه‌ی نامه‌یان پێ به‌خشراوه‌ له‌پێش ئێوه‌دا وه‌ له‌ بێ بڕواکانیش (دایان مه‌نێن) به‌ دۆست و خۆشه‌ویست وه‌ له‌ خوا بترسن ئه‌گه‌ر ئێوه‌ بڕوادارن.

وَإِذَا نَادَيْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ اتَّخَذُوهَا هُزُوًا وَلَعِبًا ۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَعْقِلُونَ (المائدة :٥٨)

کاتێ ئێوه‌ بانگ ده‌ده‌ن بۆ نوێژ ئه‌و(دوو ڕووانه‌) گاڵته‌و لاقرتی پێ ئه‌که‌ن ئه‌مه‌ش به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌یه‌ که‌ ئه‌وان گه‌لێکی نه‌فام و نه‌زانن.

قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ هَلْ تَنْقِمُونَ مِنَّا إِلَّا أَنْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْنَا وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلُ وَأَنَّ أَكْثَرَكُمْ فَاسِقُونَ (المائدة :٥٩)

بڵێ ئه‌ی نامه‌داره‌کان ئایا هیچ ڕه‌خنه‌و ڕقێکتان هه‌یه‌ له‌ ئێمه‌ بێجگه‌ له‌وه‌ی که‌ بڕوامان هێناوه‌ به‌خوا وه‌ به‌و قورئانه‌ی هێنراوه‌ته‌ خواره‌وه‌ بۆمان وه‌ به‌وه‌ی له‌ مه‌وپێش هێنراوه‌ته‌ خواره‌وه‌ بێگومان زۆربه‌تان سه‌رکه‌ش و له‌ سنوور ده‌رچوون.

قُلْ هَلْ أُنَبِّئُكُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذَٰلِكَ مَثُوبَةً عِنْدَ اللَّهِ ۚ مَنْ لَعَنَهُ اللَّهُ وَغَضِبَ عَلَيْهِ وَجَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَةَ وَالْخَنَازِيرَ وَعَبَدَ الطَّاغُوتَ ۚ أُولَٰئِكَ شَرٌّ مَكَانًا وَأَضَلُّ عَنْ سَوَاءِ السَّبِيلِ (المائدة :٦٠)

ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ ئایا هه‌واڵتان بده‌مێ کێ شوێن و پاداشتی خراپتره‌ لای خوا له‌وه‌ ئه‌وه‌ که‌سێکه‌ خوا نه‌فره‌تی لێ کردبێ و خه‌شمی لێ گرتبێ وه‌ هه‌ندێکی لێ کردبن به‌ مه‌یموون و به‌راز وه‌ بت و تاغوتی په‌رستبێ ئه‌وانه‌ی باسکران خراپترین شوێنیان هه‌یه‌ و گومڕاترین که‌سن له‌ ڕێگای ڕاست.

سوڕه‌تی المائدة ( 81 - 101)

وَلَوْ كَانُوا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالنَّبِيِّ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مَا اتَّخَذُوهُمْ أَوْلِيَاءَ وَلَٰكِنَّ كَثِيرًا مِنْهُمْ فَاسِقُونَ (المائدة :٨١)

وه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌وانه‌ بڕوایان بهێنایه‌ به‌خوا Ùˆ پێغه‌مبه‌رو ئه‌و به‌رنامه‌یه‌ی که‌ نێراوه‌ته‌ خواره‌وه‌ بۆ سه‌ری ئه‌و بێ بڕوایانه‌یان نه‌ده‌کرد به‌ دۆست Ùˆ براده‌ر به‌ڵام زۆربه‌یان له‌ ئاین ده‌رچوون Ùˆ یاخین له‌ خوا. 

۞ لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِلَّذِينَ آمَنُوا الْيَهُودَ وَالَّذِينَ أَشْرَكُوا ۖ وَلَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَوَدَّةً لِلَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَىٰ ۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّيسِينَ وَرُهْبَانًا وَأَنَّهُمْ لَا يَسْتَكْبِرُونَ (المائدة :٨٢)

سوێند بێت ده‌بینیت (ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) خراپترینی خه‌ڵکی بۆ دوژمنایه‌تی له‌گه‌ڵ بڕواداران دا جووله‌که‌ Ùˆ هاوبه‌ش دانه‌رانن وه‌ سوێند بێت ده‌بینیت نزیکترینیان له‌ خۆشه‌ویستی بۆ بڕواداران ئه‌وانه‌ن که‌ ده‌یان وت بێگومان ئێمه‌ گاووریین ئه‌وه‌ش له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌ بێگومان له‌ ناویاندا قه‌شه‌و گۆشه‌گیرانێك هه‌ن که‌به‌ڕاستی ئه‌وان خۆیان به‌زل Ùˆ گه‌وره‌ دانانێن. 

وَإِذَا سَمِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرَىٰ أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ ۖ يَقُولُونَ رَبَّنَا آمَنَّا فَاكْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِينَ (المائدة :٨٣)

هه‌ر کاتێ گوێیان لێ بووایه‌ ئه‌و قورئانه‌ی که‌ نێراوه‌ته‌ خواره‌وه‌ بۆ پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) ده‌بینی چاوه‌کانیان له‌ فرمێسك (پڕده‌بێ و) ده‌ڕژێت له‌به‌ر ئه‌و ڕاستی یه‌ی که‌ زانیویانه‌(و بۆیان ده‌رکه‌وتوه‌) ئه‌ڵێن ئه‌ی په‌روه‌ردگارمان ئه‌وا ئێمه‌ باوه‌ڕمان هێنا ده‌تۆش له‌گه‌ڵ شایه‌ت ده‌ران ناومان بنوسه‌.

وَمَا لَنَا لَا نُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَمَا جَاءَنَا مِنَ الْحَقِّ وَنَطْمَعُ أَنْ يُدْخِلَنَا رَبُّنَا مَعَ الْقَوْمِ الصَّالِحِينَ (المائدة :٨٤)

بۆچی ده‌بێ ئێمه‌ باوه‌ڕ نه‌هێنین به‌خوا و به‌وه‌ی که‌ بۆمان هاتووه‌ له‌ حه‌ق و ڕاستی له‌ کاتێکدا ئومێدمان وابێ په‌روه‌ردگارمان بمانخاته‌ ڕیزی پیاو چاکانه‌وه‌.

فَأَثَابَهُمُ اللَّهُ بِمَا قَالُوا جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا ۚ وَذَٰلِكَ جَزَاءُ الْمُحْسِنِينَ (المائدة :٨٥)

جا خوا پاداشتیان ئه‌داته‌وه‌ به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌ که‌ وتیان به‌ چه‌ند باخێك که‌ ڕووبار به‌ ژێریاندا ده‌ڕوات ده‌مێننه‌وه‌ تیایدا به‌ هه‌میشه‌یی وه‌ ئه‌وه‌یه‌ پاداشتی چاکه‌ کاران.

وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ (المائدة :٨٦)

وه‌ ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕیان نه‌هێناو ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌یان به‌ درۆ ده‌زانی ئه‌وانه‌ن هاوه‌ڵانی دۆزه‌خ.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحَرِّمُوا طَيِّبَاتِ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكُمْ وَلَا تَعْتَدُوا ۚ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ (المائدة :٨٧)

ئه‌ی ئه‌وانه‌ی بڕواتان هێناوه‌ ئه‌و شته‌ پاك و خۆشانه‌ی که‌ خوا حه‌ڵاڵی کردوه‌ بۆتان یاساغی مه‌که‌ن له‌ خۆتان و سنوور مه‌شکێنن چونکه‌ بێگومان خوا سنوور شکێنه‌رانی خۆش ناوێ.

وَكُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلَالًا طَيِّبًا ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي أَنْتُمْ بِهِ مُؤْمِنُونَ (المائدة :٨٨)

بخۆن له‌و ڕزق و ڕۆزیانه‌ی که‌ خوا پێ ی به‌خشیوون که‌ حه‌ڵاڵ و پاکن خۆتان بپارێزن و بترسن له‌و خوایه‌ی که‌ ئێوه‌ باوه‌ڕتان پێ یه‌تی.

لَا يُؤَاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمَانِكُمْ وَلَٰكِنْ يُؤَاخِذُكُمْ بِمَا عَقَّدْتُمُ الْأَيْمَانَ ۖ فَكَفَّارَتُهُ إِطْعَامُ عَشَرَةِ مَسَاكِينَ مِنْ أَوْسَطِ مَا تُطْعِمُونَ أَهْلِيكُمْ أَوْ كِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْرِيرُ رَقَبَةٍ ۖ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ ۚ ذَٰلِكَ كَفَّارَةُ أَيْمَانِكُمْ إِذَا حَلَفْتُمْ ۚ وَاحْفَظُوا أَيْمَانَكُمْ ۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (المائدة :٨٩)

خوا لێتان ناگرێ ئه‌و سوێندانه‌تان که‌ نیازی دڵی له‌ گه‌ڵدا Ù†ÛŒ یه‌ به‌ڵام Ù„ÛŽ تان ئه‌گرێ (به‌ گوناهبارتان داده‌نێ) به‌ (شکاندنی) سوێندێ که‌ به‌ نیازی دڵ داتان به‌ستبێت جا که‌فاره‌تی (سڕینه‌وه‌ی شکاندنی) ئه‌و سوێندانه‌ خۆراك دانی ده‌ هه‌ژاره‌ له‌ خۆراکێ مام ناوه‌ندی که‌ ده‌رخواردی منداڵ Ùˆ خێزانی خۆتانی ده‌ده‌ن یا پۆشاکی ده‌ هه‌ژار یا ئازاد کردنی به‌نده‌یه‌ك جا ئه‌وه‌ی ده‌ستی نه‌که‌وت هیچ کام له‌مانه‌ ئه‌وه‌ سێ Ú•Û†Ú˜ به‌ ڕۆژوو بێت ئه‌وه‌(ÛŒ باسکرا) که‌فاره‌تی سوێنده‌کانتانه‌ کاتێ که‌ سوێندتان خوارد(Ùˆ سوێنده‌که‌تان شکاند) وه‌ سوێنده‌کانتان بپارێزن به‌و جۆره‌ خوا ئایه‌ته‌کانی خۆی به‌ ڕوونی باسی ئه‌کات بۆتان بۆ ئه‌وه‌ی سوپاسی بکه‌ن. 

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (المائدة :٩٠)

ئه‌ی ئه‌وانه‌ی بڕواتان هێناوه‌ بێگومان ئاره‌ق و قومار و ئه‌و به‌ردانه‌ی که‌ کراون به‌ بت و ئه‌و پارچه‌ دارانه‌ی( که‌ به‌کارئه‌هێنرێن بۆ دیاری کردنی به‌ش و چاره‌نووس) ئه‌وانه‌ پیسن و له‌ کرده‌وه‌ی شه‌یتانن که‌واته‌ دوور که‌ونه‌وه‌ لێ ی تا ڕزگاربن.

إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلَاةِ ۖ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ (المائدة :٩١)

بێگومان شه‌یتان هه‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌وێ که‌ دوژمنایه‌تی و کینه‌ و ڕق بخاته‌ ناوتانه‌وه‌ به‌هۆی ئاره‌ق و قوماره‌وه‌ وه‌ به‌رگریتان بکات له‌ یاد و باسی خوا و له‌ نوێژ کردن ده‌ی ئایا ئێوه‌ واز ده‌هێنن(له‌و خراپان) ه‌.

وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَاحْذَرُوا ۚ فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّمَا عَلَىٰ رَسُولِنَا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ (المائدة :٩٢)

وه‌ فه‌رمانبه‌ر و گوێ ڕایه‌ڵی خوا بن وه‌ فه‌رمانبه‌ر و گوێ ڕایه‌ڵی نێرراوه‌که‌ی بن و بترسن(ئاگاداربن) ئینجا ئه‌گه‌ر ئێوه‌ ڕوو وه‌رگێڕن و فه‌رمان به‌ری نه‌که‌ن ئه‌وا بزانن بێگومان ئه‌وه‌ی که‌ له‌سه‌ر نێردراوه‌که‌ی ئێمه‌ بێ به‌س ڕاگه‌یاندنی ڕوون و ئاشکرای ئایینه‌که‌یه‌.

لَيْسَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جُنَاحٌ فِيمَا طَعِمُوا إِذَا مَا اتَّقَوْا وَآمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ثُمَّ اتَّقَوْا وَآمَنُوا ثُمَّ اتَّقَوْا وَأَحْسَنُوا ۗ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ (المائدة :٩٣)

نه‌بووه‌ Ùˆ Ù†ÛŒ یه‌ له‌سه‌ر ئه‌وانه‌ی که‌ بڕوایان هێناوه‌ وه‌ کرده‌وه‌ چاکه‌کانیان کردووه‌ هیچ گوناهێك له‌وه‌ی خواردویانه‌ (ئاره‌ق Ùˆ پاره‌ی قومار Ù¾ÛŽØ´ حه‌رام کردنیان) ئه‌گه‌ر خۆیان پاراستبێ (له‌و چه‌رخه‌دا له‌وه‌ی که‌ حه‌رام بووه‌ له‌ سه‌ریان) وه‌ باوه‌ڕدار بووبن Ùˆ کرده‌وه‌ چاکه‌کانیان کردبێ پاشان خۆیان پاراستبێ(له‌وه‌ی که‌ حه‌رام کرابێ) Ùˆ بڕواشیان هه‌بوبێت(به‌وه‌ی که‌ هاتبێ له‌ لایه‌ن خواوه‌) پاشان به‌رده‌وام بووبن له‌سه‌ر خۆ پارێزی Ùˆ چاکه‌کانیشیان به‌ چاکی کردبێ وه‌ خوا ئه‌و چاکه‌کارانه‌ی خۆش ده‌وێ. 

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَيَبْلُوَنَّكُمُ اللَّهُ بِشَيْءٍ مِنَ الصَّيْدِ تَنَالُهُ أَيْدِيكُمْ وَرِمَاحُكُمْ لِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَخَافُهُ بِالْغَيْبِ ۚ فَمَنِ اعْتَدَىٰ بَعْدَ ذَٰلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ (المائدة :٩٤)

ئه‌ی ئه‌وانه‌ی بڕواتان هێناوه‌ سوێند به‌خوا، خوا تاقیتان ده‌کاته‌وه‌ به‌ هه‌ندێك نێچیر که‌ به‌ده‌ست ده‌یانگرن و به‌ ڕمه‌کانتان ڕاویان ده‌که‌ن تا خوا ده‌ری بخات کێ لێ ی ده‌ترسێ به‌ په‌نهانی ئینجا هه‌رکه‌س ده‌ست درێژی بکات دوای ئه‌و(هه‌واڵ پێدانه‌) ئه‌وه‌ بۆی هه‌یه‌ سزایه‌کی به‌ ئازار.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَقْتُلُوا الصَّيْدَ وَأَنْتُمْ حُرُمٌ ۚ وَمَنْ قَتَلَهُ مِنْكُمْ مُتَعَمِّدًا فَجَزَاءٌ مِثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ يَحْكُمُ بِهِ ذَوَا عَدْلٍ مِنْكُمْ هَدْيًا بَالِغَ الْكَعْبَةِ أَوْ كَفَّارَةٌ طَعَامُ مَسَاكِينَ أَوْ عَدْلُ ذَٰلِكَ صِيَامًا لِيَذُوقَ وَبَالَ أَمْرِهِ ۗ عَفَا اللَّهُ عَمَّا سَلَفَ ۚ وَمَنْ عَادَ فَيَنْتَقِمُ اللَّهُ مِنْهُ ۗ وَاللَّهُ عَزِيزٌ ذُو انْتِقَامٍ (المائدة :٩٥)

ئه‌ی ئه‌وانه‌ی بڕواتان هێناوه‌ نێچیر مه‌کوژن له‌ کاتێکدا ئێوه‌ له‌ ئیحرامدان وه‌ ئه‌وه‌تان به‌ ده‌ستی ئه‌نقه‌ست بیکوژێ ئه‌وه‌ له‌ سه‌ریه‌تی سه‌ر بڕینی وێنه‌ی ئه‌وه‌ی که‌ کوشتویه‌تی له‌ ئاژه‌ڵ و ماڵات ئه‌و بڕیاره‌ بده‌ن(نێچیره‌که‌ له‌ به‌رانبه‌ر چ ئاژه‌ڵێکدایه‌) دوو پیاوی موسوڵمانی چاك له‌ خۆتان به‌ شێوه‌ی قوربانی بگاته‌ که‌عبه‌ (و له‌وێ بیکات به‌ قوربانی) یان به‌ ئه‌ندازه‌ی نرخی قوربانیه‌که‌ خۆراك بدات به‌ چه‌ند هه‌ژارێ یان به‌قه‌ده‌ر ئه‌و خۆراك دانه‌ ڕۆژوو بگرێت بۆ ئه‌وه‌ی بچێژێ ئۆباڵی کاره‌که‌ی خوا خۆش بووه‌ له‌وه‌ی که‌ تێپه‌ڕی و به‌سه‌رچوو به‌ڵام هه‌رکه‌سێك بگه‌ڕێته‌وه‌(بۆ سه‌ر ئه‌و کرده‌وه‌یه‌) ئه‌وا خوا تۆڵه‌ی به‌تینی لێ ده‌سێنێ وه‌ خوا زاڵه‌ و خاوه‌نی تۆڵه‌ی به‌تینه‌.

أُحِلَّ لَكُمْ صَيْدُ الْبَحْرِ وَطَعَامُهُ مَتَاعًا لَكُمْ وَلِلسَّيَّارَةِ ۖ وَحُرِّمَ عَلَيْكُمْ صَيْدُ الْبَرِّ مَا دُمْتُمْ حُرُمًا ۗ وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ (المائدة :٩٦)

ڕاو(ی نێچیر) و خوارده‌مه‌نی ده‌ریایی حه‌ڵاڵ کراوه‌ بۆتان تا ئێوه ‌و گه‌شتیاره‌کان سوودی لێ وه‌ربگرن و ڕاو(نێچیر) ی کێوی و وشکایی یاساغ کراوه‌ لێتان تا له‌ ئیحرامدا بن له‌ (بێ فه‌رمانی) ئه‌و خوایه‌ بترسن که‌ هه‌ر بۆلای ئه‌و کۆ ده‌کرێنه‌وه‌(له‌ ڕۆژی دوایی) دا.

۞ جَعَلَ اللَّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ قِيَامًا لِلنَّاسِ وَالشَّهْرَ الْحَرَامَ وَالْهَدْيَ وَالْقَلَائِدَ ۚ ذَٰلِكَ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَأَنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ (المائدة :٩٧)

خوا که‌عبه‌ که‌ ( بیت الحرام) ه‌ داناوه‌ به‌هۆی ڕاوه‌ستانی کاروباری دین Ùˆ دنیای خه‌ڵکی وه‌  هه‌روه‌ها مانگه‌ یاساغه‌کان Ùˆ قوربانیه‌ دیاری نه‌کراوه‌کان Ùˆ قوربانیه‌ دیاری کراوه‌کان ئه‌وه‌ش بۆ ئه‌وه‌ی که‌ بزانن به‌ڕاستی خوا ئه‌زانێ Ùˆ به‌ ئاگایه‌ که‌چی وا له‌ ئاسمانه‌کان Ùˆ زه‌وی دا وه‌ بێگومان خوا به‌ هه‌موو شتێ زانایه‌.

اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ وَأَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ (المائدة :٩٨)

باش بزانن که‌ به‌ڕاستی خوا تۆڵه‌ی زۆر به‌تینه‌(بۆ یاخیان) وه‌ به‌ڕاستی خوا لێبورده‌ی میهره‌بانه‌ بۆ ته‌وبه‌کاران.

مَا عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ ۗ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا تَكْتُمُونَ (المائدة :٩٩)

نێردراوه‌که‌ی خوا هیچی له‌سه‌ر نی یه‌ بێجگه‌ له‌ ڕاگه‌یاندن وه‌ خوا ده‌زانێ به‌وه‌ی ده‌ری ده‌خه‌ن به‌وه‌ش ده‌یشارنه‌وه‌.

قُلْ لَا يَسْتَوِي الْخَبِيثُ وَالطَّيِّبُ وَلَوْ أَعْجَبَكَ كَثْرَةُ الْخَبِيثِ ۚ فَاتَّقُوا اللَّهَ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (المائدة :١٠٠)

ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ پیس و پاك وه‌ك یه‌ك نین هه‌ر چه‌ند سه‌رسامت بکات زۆری پیسه‌که‌ که‌واته‌ له‌ خوا بترسن ئه‌ی خاوه‌نانی ژیری و هۆشمه‌ندان تا ڕزگار ببن.

سوڕه‌تی الأنعام

سوڕه‌تی الأنعام ( 1 - 21 )

بسم الله الرحمن الرحیم

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَجَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَالنُّورَ ۖ ثُمَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ يَعْدِلُونَ (الأنعام :١)

هه‌موو سوپاس و ستایشێ هه‌ر بۆئه‌و خوایه‌ی ئاسمانه‌کان و زه‌وی دروستکردووه‌ ، وه‌تاریکی یه‌کان و ڕووناکی داناوه‌ ئینجا ئه‌وانه‌ی بێ باوه‌ڕبوون هاوتا و هاوبه‌ش بۆ په‌روه‌رگاریان بڕیار ده‌ده‌ن.

هُوَ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ طِينٍ ثُمَّ قَضَىٰ أَجَلًا ۖ وَأَجَلٌ مُسَمًّى عِنْدَهُ ۖ ثُمَّ أَنْتُمْ تَمْتَرُونَ (الأنعام :٢)

خوا ئه‌و زاته‌یه‌ که‌ ئێوه‌ی له‌قوڕ دروست کردووه‌ پاشان کاتێکی دیاری کردووه‌(بۆ مردن) وه‌ کاتێکی دیاری کراویش لای خوای گه‌وره‌ دانراوه‌ (بۆ قیامه‌ت) که‌چی دوا ئه‌وه‌ش ئێوه‌ به‌ گومانن.

وَهُوَ اللَّهُ فِي السَّمَاوَاتِ وَفِي الْأَرْضِ ۖ يَعْلَمُ سِرَّكُمْ وَجَهْرَكُمْ وَيَعْلَمُ مَا تَكْسِبُونَ (الأنعام :٣)

وه‌ ته‌نها ئه‌و خوایه‌ (باڵا ده‌ست و په‌رستراوه‌) له‌ ئاسمانه‌کان و له‌ زه‌ویدا نهێنی و ئاشکراتان ده‌زانێ و به‌هه‌موو کرده‌وه‌یه‌کیش که‌ ده‌یکه‌ن ئاگاداره‌.

وَمَا تَأْتِيهِمْ مِنْ آيَةٍ مِنْ آيَاتِ رَبِّهِمْ إِلَّا كَانُوا عَنْهَا مُعْرِضِينَ (الأنعام :٤)

وه‌ هه‌ر به‌ڵگه‌و نیشانه‌یه‌ك له‌به‌ڵگه‌و نیشانه‌کانی په‌روه‌ردگاریان بۆ بێت ئه‌وان ڕووی Ù„ÛŽ وه‌رده‌گێڕن. 

فَقَدْ كَذَّبُوا بِالْحَقِّ لَمَّا جَاءَهُمْ ۖ فَسَوْفَ يَأْتِيهِمْ أَنْبَاءُ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ (الأنعام :٥)

به‌ڕاستی کاتێک قورئانیان بۆ هات به‌درۆیان دانا له‌مه‌و پاش بۆیان دێت هه‌واڵی ئه‌و شتانه‌ی که‌ ئه‌وان گاڵته‌یان پێ ده‌کرد.

أَلَمْ يَرَوْا كَمْ أَهْلَكْنَا مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ قَرْنٍ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ مَا لَمْ نُمَكِّنْ لَكُمْ وَأَرْسَلْنَا السَّمَاءَ عَلَيْهِمْ مِدْرَارًا وَجَعَلْنَا الْأَنْهَارَ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمْ فَأَهْلَكْنَاهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَأَنْشَأْنَا مِنْ بَعْدِهِمْ قَرْنًا آخَرِينَ (الأنعام :٦)

ئایا نه‌یان دیوه‌( نه‌یان زانیوه‌) له‌ Ù¾ÛŽØ´ ئه‌وانه‌وه‌ چه‌ند گه‌ل Ùˆ نه‌وه‌مان له‌ناو بردووه‌ ده‌سه‌ڵاتمان پێدا بوون له‌زه‌ویدا به‌شێوه‌یه‌ك که‌ به‌ ئێوه‌مان نه‌دابوو ØŒ Ùˆ بارانی په‌یتا په‌یتامان به‌سه‌را باراندن وه‌ جۆگه‌و ڕووباره‌کانمان وا Ù„ÛŽ کرد بوو که‌به‌ بن باغ Ùˆ جێگاکانیاندا ده‌ڕۆیشت له‌ناومان بردن به‌ Ù‡Û†ÛŒ گوناهه‌کانیانه‌وه‌، وه‌له‌دوای ئه‌وان دروستمان کرد گه‌ل Ùˆ  نه‌وه‌یه‌کی تر. 

وَلَوْ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ كِتَابًا فِي قِرْطَاسٍ فَلَمَسُوهُ بِأَيْدِيهِمْ لَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هَٰذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ (الأنعام :٧)

وه‌ ئه‌گه‌ر نامه‌یه‌کی نوسراومان بناردایه‌ته‌ خواره‌وه‌ بۆت له‌ناو کاغه‌زێکدا بوایه‌ و ده‌ستیشیان لێ بدایه‌ بێگومان ئه‌وانه‌ی بێ باوه‌ڕ بوون ده‌یان وت ئه‌مه‌ ته‌نها جادوویه‌کی ئاشکرایه‌.

وَقَالُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْهِ مَلَكٌ ۖ وَلَوْ أَنْزَلْنَا مَلَكًا لَقُضِيَ الْأَمْرُ ثُمَّ لَا يُنْظَرُونَ (الأنعام :٨)

وه‌ ده‌یان وت: بۆچی فریشته‌یه‌ك نه‌نێنرراوه‌ته‌ خواره‌وه‌ بۆسه‌ری (بیبینین) ئه‌گه‌ر فریشته‌یه‌کمان بناردایه‌ته‌ خواره‌وه‌ بێگومان کار ته‌واو ده‌بوو(له‌ناو بردنیان جێ به‌ جێ ده‌کرا) پاشان مۆڵه‌ت نه‌ئه‌دران.

وَلَوْ جَعَلْنَاهُ مَلَكًا لَجَعَلْنَاهُ رَجُلًا وَلَلَبَسْنَا عَلَيْهِمْ مَا يَلْبِسُونَ (الأنعام :٩)

ئه‌گه‌ر ئه‌و(فروستاده‌یه‌) مان بکردایه‌ به‌ فریشته‌یه‌ك بێگومان ده‌مانگۆڕا به‌ وێنه‌ی پیاوێك(تا بیبینین و قسه‌ی له‌گه‌ڵ بکه‌ن) و بێگومان لێمان ده‌شێواندن وه‌ك چۆن خۆیان له‌ خۆیان ده‌شێواند یا ده‌مان کرده‌ به‌ریان ئه‌و پۆشاکه‌ی که‌ خۆیان له‌به‌ری ده‌که‌ن.

وَلَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِكَ فَحَاقَ بِالَّذِينَ سَخِرُوا مِنْهُمْ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ (الأنعام :١٠)

سوێند بێ بێگومان گاڵته‌ کراوه‌ به‌ پێغه‌مبه‌رانی پێش تۆ سه‌رئه‌نجام بۆ ئه‌وانه‌یان گاڵته‌یان ده‌کرد دابه‌زی و ده‌وری دان تۆڵه‌ی ئه‌وه‌ی گاڵته‌یان پێ ده‌کرد.

قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ (الأنعام :١١)

ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ بڕۆن و بگه‌ڕێن به‌ زه‌وی دا پاشان سه‌رنج بده‌ن سه‌ر ئه‌نجامی ئه‌وانه‌ی به‌ڵگه‌کانی خوایان به‌ درۆ داده‌نا چۆن بووه‌.

قُلْ لِمَنْ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ قُلْ لِلَّهِ ۚ كَتَبَ عَلَىٰ نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ ۚ لَيَجْمَعَنَّكُمْ إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَا رَيْبَ فِيهِ ۚ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ (الأنعام :١٢)

ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ ئایا Ù‡ÛŒ Ú©ÛŽ یه‌ ئه‌وه‌ی له‌ ئاسمانه‌کان Ùˆ زه‌ویدایه‌  بڵێ ته‌نها بۆ خوایه‌ که‌ به‌زه‌یی Ùˆ میهره‌بانی پێویستی کردوه‌ له‌ سه‌ر خۆی سوێند به‌خوا بێگومان کۆتان ده‌کاته‌وه‌ له‌ Ú•Û†Ú˜ÛŒ دوایی دا که‌ هیچ گومان Ùˆ دوو دڵی تێدا Ù†ÛŒ یه‌ ئه‌وانه‌ی خۆیان دۆڕاندووه‌ ئه‌وه‌ ئه‌وانن که‌ بڕوا ناهێنن.

۞ وَلَهُ مَا سَكَنَ فِي اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ ۚ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ (الأنعام :١٣)

وه‌ هه‌ر بۆ خوایه‌ ئه‌وه‌ی ئارامی گرتووه‌ له‌ شه‌و و ڕۆژدا وه‌ هه‌ر ئه‌و بیسه‌ری زانایه‌.

قُلْ أَغَيْرَ اللَّهِ أَتَّخِذُ وَلِيًّا فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ يُطْعِمُ وَلَا يُطْعَمُ ۗ قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ ۖ وَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكِينَ (الأنعام :١٤)

ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ ئایا ؟ بێجگه‌ له‌ خوا دۆست و په‌رستراوێ تر بۆ خۆم دانێم ؟ که‌ ئه‌و به‌دیهێنه‌ری ئاسمانه‌کان و زه‌وی یه‌ ئه‌و خوایه‌ ڕۆزی ده‌دات و ڕۆزی پێ نادرێ بڵێ به‌ڕاستی من فه‌رمانم پێ دراوه‌ که‌ یه‌که‌م که‌س بم مل که‌چ که‌م (بۆ فه‌رمانی خوا) وه‌ (فه‌رمانم پێ دراوه‌ که‌ تۆ) هه‌رگیز له‌ هاوبه‌ش بڕیارده‌ران مه‌به‌.

قُلْ إِنِّي أَخَافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ (الأنعام :١٥)

پێیان بڵێ : بێگومان من ده‌ترسم ئه‌گه‌ر سه‌رپێچی له‌ فه‌رمانی په‌روه‌ردگارم بکه‌م له‌ سزای ڕۆژێکی گه‌وره‌.

مَنْ يُصْرَفْ عَنْهُ يَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمَهُ ۚ وَذَٰلِكَ الْفَوْزُ الْمُبِينُ (الأنعام :١٦)

هه‌ر که‌س ئه‌و سزایه‌ی لێ لادرێ له‌و ڕۆژه‌دا ئه‌وه‌ بێگومان خوا به‌زه‌یی پێیدا هاتۆته‌وه‌ و ئه‌وه‌یه‌ سه‌رکه‌وتنی ئاشکراو ته‌واو.

وَإِنْ يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلَا كَاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ ۖ وَإِنْ يَمْسَسْكَ بِخَيْرٍ فَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (الأنعام :١٧)

وه‌ ئه‌گه‌ر خوا دووچاری به‌ڵاو زیانێکت بکات ئه‌وه‌ جگه‌ ئه‌و(خوا) که‌س نی یه‌ بتوانێ لایبات وه‌ ئه‌گه‌ر خێر و خۆشیه‌کت پێ بگه‌یه‌نێ ئه‌و(خوا) ده‌سه‌ڵاتداره‌ به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا.

وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ ۚ وَهُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِيرُ (الأنعام :١٨)

وه‌ هه‌ر ئه‌وه‌ ده‌ست ڕۆیشتوو به‌سه‌ر به‌نده‌کانیدا هه‌ر ئه‌ویش کاردروستی ئاگاداره‌.

قُلْ أَيُّ شَيْءٍ أَكْبَرُ شَهَادَةً ۖ قُلِ اللَّهُ ۖ شَهِيدٌ بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ ۚ وَأُوحِيَ إِلَيَّ هَٰذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَكُمْ بِهِ وَمَنْ بَلَغَ ۚ أَئِنَّكُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللَّهِ آلِهَةً أُخْرَىٰ ۚ قُلْ لَا أَشْهَدُ ۚ قُلْ إِنَّمَا هُوَ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ وَإِنَّنِي بَرِيءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ (الأنعام :١٩)

ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ : شایه‌تی دانی کێ له‌ هه‌موو شایه‌تی دانێك گه‌وره‌تره‌ (له‌سه‌ر پێغه‌مبه‌رێتی من) بڵێ : خوا گه‌وره‌ترین شایه‌ته‌ له‌ نێوان من و ئێوه‌دا وه‌ ئه‌م قورئانه‌ سرووش کراوه‌ بۆ من بۆ ئه‌وه‌ی ئێوه‌ی پێ بترسێنم و هه‌ر که‌سێکی که‌ش که‌ پێ ی ده‌گات ئایا به‌ڕاستی ئێوه‌ شایه‌تی ئه‌ده‌ن به‌ دڵنیاییه‌وه‌ که‌ له‌گه‌ڵ خوادا چه‌ند په‌رستراوێکی تر هه‌بێ ؟ ! بڵێ : من شایه‌تی (وا ناڕه‌وا) ناده‌م بڵێ : بێگومان هه‌ر ئه‌و په‌رستراوی تاك و ته‌نهایه‌ وه‌ به‌ڕاستی من به‌ریم له‌وه‌ی که‌ ئێوه‌ ده‌یکه‌نه‌ هاوبه‌ش بۆ خوا.

الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْرِفُونَهُ كَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمُ ۘ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ (الأنعام :٢٠)

ئه‌وانه‌ی که‌ نامه‌مان پێ به‌خشین ئه‌م پێغه‌مبه‌ره‌ ده‌ناسن(که‌ پێغه‌مبه‌ری خوایه‌ به‌هۆی باسکردنی نیشانه‌کانی له‌ ته‌ورات و ئینجیل دا) وه‌ك چۆن کوڕه‌کانیان ئه‌ناسن ئه‌وانه‌ی خۆیان دۆڕاندووه‌ ئه‌وه‌ ئه‌وانن بڕوا ناهێنن.

سوڕه‌تی الأنعام (41-61)

بَلْ إِيَّاهُ تَدْعُونَ فَيَكْشِفُ مَا تَدْعُونَ إِلَيْهِ إِنْ شَاءَ وَتَنْسَوْنَ مَا تُشْرِكُونَ (الأنعام :٤١)

نه‌ء به‌ڵکو ته‌نها بانگ و هاوار له‌خوا ده‌که‌ن ئینجا ئه‌ویش ئه‌گه‌ر ویستی ئه‌وه‌ی هاواری (له‌ ده‌ست) ئه‌که‌ن نایهێڵێ و ئه‌و شتانه‌تان له‌ بیر ده‌چێته‌وه‌ که‌ ده‌تانکردن به‌ هاوبه‌ش بۆ خوا.

وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا إِلَىٰ أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ فَأَخَذْنَاهُمْ بِالْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ يَتَضَرَّعُونَ (الأنعام :٤٢)

سوێند بێت بێگومان ئێمه‌ پێغه‌مبه‌رانمان نارد بۆ گه‌لانی پێش تۆ (ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم)) وه‌ تووشی نه‌بوونی و هه‌ژاری وه‌ نه‌خۆشی و ترس و ناڕه‌حه‌تیمان کردن بۆ ئه‌وه‌ی بگه‌ڕێنه‌وه‌ و په‌شیمانی ده‌رببڕن (کزی) بنوێنن.

فَلَوْلَا إِذْ جَاءَهُمْ بَأْسُنَا تَضَرَّعُوا وَلَٰكِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ (الأنعام :٤٣)

ده‌ی بۆ نه‌ پاڕانه‌وه‌ کاتێك سزای ئێمه‌یان بۆ هات ؟ به‌ڵام دڵیان ڕه‌ق بوو وه‌ شه‌یتان ئه‌و کرده‌وه‌ خراپانه‌ی بۆ ڕازاندبوونه‌وه‌ که‌ ده‌یانکرد.

فَلَمَّا نَسُوا مَا ذُكِّرُوا بِهِ فَتَحْنَا عَلَيْهِمْ أَبْوَابَ كُلِّ شَيْءٍ حَتَّىٰ إِذَا فَرِحُوا بِمَا أُوتُوا أَخَذْنَاهُمْ بَغْتَةً فَإِذَا هُمْ مُبْلِسُونَ (الأنعام :٤٤)

جا کاتێ له‌ بیریان چویه‌وه‌ ئه‌وه‌ی که‌ پێ ی ئامۆژگاری کران، ده‌رگای هه‌موو شتێکمان له‌سه‌ر کردنه‌وه‌ تا کاتێ دڵخۆش بوون به‌وه‌ی پێ یان درابوو له‌ ناکاودا تۆڵه‌مان لێ سه‌ندن ئیتر ئه‌وانیش نائومێد و سه‌رگه‌ردان بوون.

فَقُطِعَ دَابِرُ الْقَوْمِ الَّذِينَ ظَلَمُوا ۚ وَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ (الأنعام :٤٥)

ئینجا ئه‌و گه‌له‌ی که‌ سته‌میان کرد دوا بڕاو کران و هه‌موو سوپاس و ستایشێ هه‌ر بۆ خوای په‌روه‌ردگاری جیهانیانه‌.

قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللَّهُ سَمْعَكُمْ وَأَبْصَارَكُمْ وَخَتَمَ عَلَىٰ قُلُوبِكُمْ مَنْ إِلَٰهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِهِ ۗ انْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآيَاتِ ثُمَّ هُمْ يَصْدِفُونَ (الأنعام :٤٦)

ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ پێم بڵێن ئه‌گه‌ر خوا هه‌ستی بیستن و بینینتان لێ بسه‌نێته‌وه‌ مۆریش بنێ به‌سه‌ر دڵه‌کانتاندا چ په‌رستراوێك هه‌یه‌ بێجگه‌ خوا بۆتان بهێنێته‌وه‌ ته‌ماشا بکه‌ چۆن به‌ڵگه‌کان ده‌گۆڕێن و چه‌ند باره‌یان ده‌که‌ینه‌وه‌ پاشان ئه‌وان پشتی تێ ده‌که‌ن و ڕوو وه‌رده‌گێڕن.

قُلْ أَرَأَيْتَكُمْ إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُ اللَّهِ بَغْتَةً أَوْ جَهْرَةً هَلْ يُهْلَكُ إِلَّا الْقَوْمُ الظَّالِمُونَ (الأنعام :٤٧)

ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ پێم بڵێن ئه‌گه‌ر سزای خوا له‌ ناکاودا یا به‌ ئاشکرا بێت بۆتان ئایا له‌ناو ده‌برێ (به‌ سزای خوایی) بێجگه‌ له‌ کۆمه‌ڵی سته‌م کاران ؟ .

وَمَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِينَ إِلَّا مُبَشِّرِينَ وَمُنْذِرِينَ ۖ فَمَنْ آمَنَ وَأَصْلَحَ فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ (الأنعام :٤٨)

وه‌ نێرراوه‌کانمان نه‌ ناردووه‌ مه‌گه‌ر به‌ موژده‌ده‌ر و ترسێنه‌ر جا هه‌ر که‌س بڕوای هێناو کرده‌وه‌ی چاکی کرد ئه‌وه‌ هیچ مه‌ترسی یه‌کیان له‌سه‌ر نابێ و غه‌مباریش نابن.

وَالَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا يَمَسُّهُمُ الْعَذَابُ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ (الأنعام :٤٩)

ئه‌وانه‌یش بێ بڕوا بوون به‌ به‌ڵگه‌کانی ئێمه‌ به‌هۆی ده‌رچوونیان له‌ سنووری (ی فه‌رمانی خوا) سزایان لێ ده‌که‌وێ و ده‌یانگرێ.

قُلْ لَا أَقُولُ لَكُمْ عِنْدِي خَزَائِنُ اللَّهِ وَلَا أَعْلَمُ الْغَيْبَ وَلَا أَقُولُ لَكُمْ إِنِّي مَلَكٌ ۖ إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا يُوحَىٰ إِلَيَّ ۚ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الْأَعْمَىٰ وَالْبَصِيرُ ۚ أَفَلَا تَتَفَكَّرُونَ (الأنعام :٥٠)

ئه‌ی موحه‌ممه‌د(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) بڵێ من پێتان ناڵێم خه‌زێنه‌کانی خوا لای منه‌ وه‌ شتی نهێنیش نازانم وه‌ پێتان ناڵێم بێگومان من فریشته‌م شوێنی هیچ ناکه‌وم ئه‌وه‌ نه‌بێ سرووش و نیگا کراوه‌ بۆم بڵێ ئایا کوێر و بینا یه‌کسانن ؟ ده‌ی ئایا بۆ بیرناکه‌نه‌وه‌ ؟.

وَأَنْذِرْ بِهِ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَنْ يُحْشَرُوا إِلَىٰ رَبِّهِمْ ۙ لَيْسَ لَهُمْ مِنْ دُونِهِ وَلِيٌّ وَلَا شَفِيعٌ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ (الأنعام :٥١)

به‌م قورئانه‌ بترسێنه‌ ئه‌وانه‌ی ده‌ترسن(له‌وه‌ی که‌) کۆبکرێنه‌وه‌ لای په‌روه‌ردگاریان له‌ کاتێکدا بێجگه‌ له‌ خوا هیچ یارمه‌تیده‌ر و تکا کارێکیان نی یه‌ به‌ڵکو بترسن و خۆیان بپارێزن.

وَلَا تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ ۖ مَا عَلَيْكَ مِنْ حِسَابِهِمْ مِنْ شَيْءٍ وَمَا مِنْ حِسَابِكَ عَلَيْهِمْ مِنْ شَيْءٍ فَتَطْرُدَهُمْ فَتَكُونَ مِنَ الظَّالِمِينَ (الأنعام :٥٢)

وه‌ ئه‌وانه‌ ده‌رنه‌که‌یت که‌ په‌روه‌ردگاریان ده‌په‌رستن( و هاواری لێ ده‌که‌ن) به‌ به‌یانیان و ئێواراندا (ڕه‌زامه‌ندی) خوایان ده‌وێ و لێپرسینه‌وه‌ی هیچ شتێکیان له‌سه‌ر تۆ نی یه‌ وه‌ لێپرسینه‌وه‌ی هیچ شتێکی تۆش له‌سه‌ر ئه‌وان نی یه‌ جا ئه‌گه‌ر ده‌ریانکه‌یت (دوریان خه‌یته‌وه‌) ئه‌وه‌ له‌ سته‌م کاران ده‌بیت.

وَكَذَٰلِكَ فَتَنَّا بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لِيَقُولُوا أَهَٰؤُلَاءِ مَنَّ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنْ بَيْنِنَا ۗ أَلَيْسَ اللَّهُ بِأَعْلَمَ بِالشَّاكِرِينَ (الأنعام :٥٣)

وه‌ به‌و جۆره‌ هه‌ندێکیانمان به‌ هه‌ندێکی تریان تاقی کرده‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی بڵێن ئایا ئه‌وانه‌ خوا ڕێز و به‌هره‌ی پێ به‌خشیوون له‌ ناو ئێمه‌دا ؟ ئایا خوا له‌ هه‌موو که‌س زاناتر نی یه‌ به‌وانه‌ی شوکرانه‌ بژێرن ؟ .

وَإِذَا جَاءَكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِنَا فَقُلْ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ ۖ كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلَىٰ نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ ۖ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْكُمْ سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ (الأنعام :٥٤)

وه‌ کاتێ ئه‌وانه‌ی که‌ بڕوایان هه‌یه‌ به‌ ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌ هاتن بۆ لات ئه‌وه‌ پێیان بڵێ سڵاوتان لێ بێ په‌روه‌ردگارتان به‌زه‌یی و میهره‌بانی له‌سه‌ر خۆی پێویست کردووه‌ بێگومان هه‌ر که‌س له‌ ئێوه‌ کارێکی خراپ بکات به‌ نه‌زانی پاشان بگه‌ڕێته‌وه‌ و ته‌وبه‌ بکات و خۆی چاك بکات ئه‌وه‌ به‌ڕاستی خوا لێبورده‌ی به‌ به‌زه‌یی یه‌.

وَكَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ الْآيَاتِ وَلِتَسْتَبِينَ سَبِيلُ الْمُجْرِمِينَ (الأنعام :٥٥)

ئا به‌و جۆره‌ ئایه‌ته‌کان ڕوون ده‌که‌ینه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ڕێگای تاوانباران ڕوون بێته‌وه‌.

قُلْ إِنِّي نُهِيتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ۚ قُلْ لَا أَتَّبِعُ أَهْوَاءَكُمْ ۙ قَدْ ضَلَلْتُ إِذًا وَمَا أَنَا مِنَ الْمُهْتَدِينَ (الأنعام :٥٦)

بڵێ : بێگومان من به‌رگری کراوم له‌وه‌ی که‌ به‌ندایه‌تی بکه‌م بۆ ئه‌وانه‌ی ئێوه‌ هاواریان لێ ده‌که‌ن و ده‌یان په‌رستن بێجگه‌ له‌خوا بڵێ من شوێنی ئاره‌زووه‌کانی ئێوه‌ نا که‌وم ئه‌گه‌ر وا بکه‌م بێگومان من گومڕا ده‌بم وه‌ له‌ ڕیزی ئه‌و که‌سانه‌دا نابم که‌ ڕێنموونیان وه‌رگرتووه‌.

قُلْ إِنِّي عَلَىٰ بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي وَكَذَّبْتُمْ بِهِ ۚ مَا عِنْدِي مَا تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ ۚ إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ ۖ يَقُصُّ الْحَقَّ ۖ وَهُوَ خَيْرُ الْفَاصِلِينَ (الأنعام :٥٧)

بڵێ بێگومان من به‌ڵگه‌یه‌کی ئاشکرام له‌ لایه‌ن په‌روه‌ردگارمه‌وه‌ هه‌یه‌ که‌چی ئێوه‌ بڕواتان پێ نه‌هێنا ئه‌و (سزای) ئێوه‌ په‌له‌ی هاتنی ده‌که‌ن به‌ ده‌ست من نی یه‌ فه‌رمان ڕه‌وایی ته‌نها بۆ خوایه‌ حه‌ق و ڕاستی باسی ده‌کات وه‌ ئه‌و چاکترینی بڕیارده‌ر و جیاکه‌ره‌وه‌یه‌.

قُلْ لَوْ أَنَّ عِنْدِي مَا تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ لَقُضِيَ الْأَمْرُ بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ ۗ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِالظَّالِمِينَ (الأنعام :٥٨)

بڵێ ئه‌گه‌ر لام بوایه‌ ئه‌وه‌ی ئێوه‌ په‌له‌ ده‌که‌ن له‌ هاتنی ئه‌وا کاری نێوان من و ئێوه‌ کۆتایی پێ ده‌هێنرا وه‌ خوا چاك ئاگاداره‌ به‌ سته‌م کاران.

۞ وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ ۚ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ ۚ وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلَّا يَعْلَمُهَا وَلَا حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَلَا رَطْبٍ وَلَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ (الأنعام :٥٩)

وه‌ کلیلی هه‌موو نهێنی یه‌کان هه‌ر لای خوایه‌ که‌س نایانزانێ بێجگه‌ ئه‌و (خوا) وه‌ (خوا) ده‌زانێ چی له‌ وشکانی و ده‌ریادا هه‌یه‌ وه‌ هه‌ر گه‌ڵایه‌ك بکه‌وێته‌ خواره‌وه‌ خوا پێ ی ده‌زانێ و هه‌ر دانه‌وێڵه‌یه‌ك له‌ تاریکی یه‌کانی زه‌وی دا بێت و هه‌ر ته‌ڕو وشکێك هه‌بێت هه‌ر هه‌موویان له‌ کتێبی ئاشکرادان(لوح المحفوظ ) دان.

وَهُوَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُمْ بِاللَّيْلِ وَيَعْلَمُ مَا جَرَحْتُمْ بِالنَّهَارِ ثُمَّ يَبْعَثُكُمْ فِيهِ لِيُقْضَىٰ أَجَلٌ مُسَمًّى ۖ ثُمَّ إِلَيْهِ مَرْجِعُكُمْ ثُمَّ يُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (الأنعام :٦٠)

وه‌ هه‌ر ئه‌و خوایه‌یه‌ که‌ ده‌تان خه‌وێنێ (ده‌تان مرێنێ) له‌ شه‌ودا وه‌ ئه‌شزانێ (له‌ ڕۆژدا) چ کارێکتان ئه‌نجام داوه‌ پاشان له‌ ڕۆژدا له‌ خه‌و بێدارتان ده‌کاته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ته‌واو ببێ ماوه‌ی ده‌یاری کراو (ی هه‌موو که‌سێ) ئه‌وسا هه‌ر بۆ لای ئه‌وه‌ گه‌ڕانه‌وه‌تان پاشان هه‌واڵتان پێ ده‌دات به‌هه‌ر کرده‌وه‌یه‌ك که‌ کردوتانه‌.